Morgunblaðið - 04.11.2001, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. NÓVEMBER 2001 27
NÝ íslensk stuttmynd var frum-
sýnd sl. miðvikudagskvöld með pomp
og pragt í A-sal Háskólabíós. Leik-
stjóri er Sigurður Kaiser en hann
skrifaði jafnframt handrit ásamt
Birni Helgasyni. Þótt um nokkurs
konar frumraun leikstjórans sé að
ræða er öll umgjörð um myndina fag-
leg mjög. Stutt- og heimildamynda-
sjóður kvikmyndasjóðs og Menning-
arsjóður útvarpsstöðva og hafa m.a.
lagt fjármagn til myndarinnar, enda
er hún alveg laus við þann „heima-
tilbúna“ brag sem einkennir svo
margar stuttmyndir sem unnar eru af
áhuga og vanefnum. Auk þess að
skarta Friðriki Þór Friðrikssyni sem
framleiðanda myndarinnar, hafa þeir
Sigurður og Björn fengið sterkan hóp
fagmenntaðra leikara í stærri og
smærri hlutverk. En allur þessi
íburður breytir hins vegar engu um
það að kvikmyndin hefur ákaflega
fátt fram að færa, sem ber einhvern
vott um listrænan frumleika, og þar
með listrænt innsæi.
Handrit myndarinnar er byggt á
samnefndri smásögu frá árinu 1926
eftir Kristmann Guðmundsson rithöf-
und. Sagan á sér stað á geðsjúkrahæli
og fylgir fyrst og fremst eftir tveimur
persónum, ungri stúlku sem vistuð er
á hælinu (Nanna Kristín Magnúsdótt-
ir) og gæslumanni á miðjum aldri
(Egill Ólafsson). Hvort um sig lifa þau
í hugarheimi þrár og löngunar, og
flakkar sjónarhorn frásagnarinnar –
eða myndavélaraugans, milli þessara
tveggja hugarheima, eða þráhyggja í
óræðu rými geðsjúkrahússins.
Þó svo að greina megi ásetning um
að vinna með einhvers konar grunn-
hugmyndar um þrá og vitundar- og
sjónahornaflakk – þar sem ágæt tón-
list Jóns Ólafssonar kemur í stað
orða, drukknar sá listræni ásetningur
í klisjukenndum og stirðbusalegum
útfærslum. Á þetta jafnt við um fram-
ferði persóna, og það á við um svið-
setningar og sjónræn áhrifameðul
sem mikið er lagt upp úr. Allt er þetta
eitthvað sem maður hefur séð of oft
og of víða. Glæsiatriðin á ströndinni
fögru eru til dæmis nokkuð sem sést
gæti í hvaða jeppaauglýsingu sem er.
Vandinn er ekki að láta hlutina líta vel
út, heldur að hafa næmi fyrir sjón-
rænni miðlun á nýjan, ferskan hátt.
Stirðbusaheitunum, sem gera það
sem á að vera listrænt aðeins tilgerð-
arlegt, kenni ég reynsluleysi í leik-
stjórn um. Þetta reynsluleysi birtist
hvað skýrast í því hversu illa hið
ágæta leikaralið myndarinnar nýtist.
Hlutverk leikaranna er fyrst og
fremst það að hreyfast fram og aftur,
eða sýna stöðluð svipbrigði. Egill
Ólafsson þenur nasavængi og Nanna
Kristín Magnúsdóttir, sú ágæta leik-
kona, kiprar fyrst og fremst varir og
er stillt upp sem sjónrænu augnayndi
fyrir myndavélaraugað. Stuttmynd-
inni Krossgötum mætti því fyrst og
fremst lýsa sem snoturri umgjörð í
leit að listrænu innihaldi.
Í leit að listrænu innihaldi
KVIKMYNDIR
H á s k ó l a b í ó
Stuttmynd. Leikstjóri: Sigurður
Kaiser. Handritshöfundar: Siguður
Kaiser og Björn Helgason. Tónlist:
Jón Ólafsson. Aðalhlutverk:
Egill Ólafsson, Nanna Kristín
Magnúsdóttir, Hilmir Snær Guðna-
son, Gunnar Helgason, Víkingur
Kristjánsson, Gísli Pétur Hinriks-
son og Lilja Arnardóttir. Sýning-
artími: U.þ.b. 30 mín. Pardus Pict-
ures, Íslenska kvikmynda-
samsteypan, 2001.
KROSSGÖTUR
1/2
Heiða Jóhannsdótt ir
„Kvikmyndin hefur ákaflega fátt fram að færa, sem ber einhvern vott
um listrænan frumleika, og þar með listrænt innsæi.“
Austurstræti 17, 4. hæð, 101 Reykjavík, sími 562 0400, fax 562 6564,
netfang: prima@heimsklubbur.is, heimasíða: http://www.heimsklubbur.is
Útnefnd í alþjóðasamtökin
EXCELLENCE IN TRAVEL NETWORK
fyrir frábærar ferðir
NÁMSKEIÐ
Í FARARSTJÓRN ERLENDIS
Langar þig að taka að þér leiðsögn ferðamanna erlendis?
Verkefnið getur verið spennandi, skemmtilegt og lærdóms-
ríkt fyrir þá sem valda því og kunna á því tökin.
Fyrir tilhlutan HEIMSKLÚBBSINS-PRÍMU verður efnt til
slíks námsskeiðs, þar sem INGÓLFUR GUÐBRANDSSON,
forstjóri verður aðalleiðbeinandi, en hann á að baki langan
feril sem skipuleggjandi ferðlaga, einstakur leiðsögumaður
og fararstjóri, sem býr yfir mikilli ferðareynslu og þekkingu
á heiminum. Ingólfur skipuleggur bóklegt og verklegt náms-
skeið og kennir ásamt gestafyrirlesurum á námskeiði, sem
fram fer í Safnaðarsal Háteigskirkju kl. 20—22, 4 þriðju-
dagskvöld í febrúar, 4x2 st. og tvo laugardaga síðdegis í
mars, 2x4 st. — samtals 16 stundir. Fjöldi verður takmark-
aður við 20 virka þátttakendur, sem hafa góða almenna
menntun, s.s. stúdentspróf og einhverja háskólamenntun og
ágæta kunnáttu í 1-2 erlendum málum, ensku, þýsku,
frönsku, spænsku eða ítölsku. Farið verður yfir öll grund-
vallaratriði, sem fararstjórn krefst, og hver einstakur nem-
andi velur sér ferðasvið, sem hann lýkur með stuttri ritgerð.
Þeir sem ljúka námskeiðinu og verkefnum þess fá í lokin
skriflega viðurkenningu.
Auk þeirrar fagþekkingar, sem námsskeiðið stefnir að með
virkum þátttakendum, verður allt að 20 manns boðið að vera
áheyrendur gegn hálfu gjaldi og geta með því öðlast mikils-
verða þekkingu á ferðalögum með þann tilgang að verða
betri ferðamenn og njóta ferða sinna betur.
Innritun á námskeiðið er hafin
í síma 56 20 400 á skrifstofutíma
 KRISTJÁN Guðmundsson er um
um listamanninn Kristján Guð-
mundsson. Í bókinni er að finna
myndir af fjölmörgum verka Krist-
jáns en textann rita Ólafur Gíslason,
Sólveig Nikulásdóttir og Ólafur
Jónsson, sem jafnframt er ritstjóri
bókarinnar. Ensk þýðing er eftir
Bernard Scudder.
Kristján er sjálfmenntaður í
myndlist og hafa verk hans vakið
umtal í gegnum tíðina. Hann er með-
al helstu frumkvöðla nútímalistar
hér á landi. Á seinni árum hefur list
hans notið vaxandi virðingar, verk
hans hafa verið sýnd víða um lönd og
honum hafa hlotnast margháttaðar
viðurkenningar.
Um þessar mundir stendur yfir
yfirlitssýning á verkum Kristjáns í
Listasafni Reykjavíkur.
Bókin kemur út í 100 tölusettum
eintökum og samhliða henni vegg-
spjald í tíu eintökum.
Útgefandi er Mál og menning og
Listasafn Reykjavíkur. Bókin er 320
bls., prentuð í Prentsmiðjunni Odda
hf. Verð: 6.990 kr.
 SAGA og minni er eftir Einar
Laxness cand.mag., gefin út í tilefni
af 70 ára afmæli hans. Þar eru fimm-
tán ritgerðir frá fjörutíu ára tíma-
bili, þær elztu frá árinu 1962, en
yngstu frá síðustu árum. Þær hafa
allar verið endur-
skoðaðar og sum-
ar auknar all-
verulega.
Ritgerðirnar eru
um sagnfræðileg
efni og frásagnir
um ýmsa menn,
sem höfundur
kynntist náið og
greinir frá með
ívafi endurminn-
inga. Í ritinu eru m.a. ritgerðir um
Kópavogsfundinn og erfðahyll-
inguna 1662, Skaftárelda og móðu-
harðindin 1783 og Þingvallafundinn
1873. Í síðasta hluta bókarinnar rit-
ar höfundurinn um líf og starf fólks,
sem hann hafði persónuleg kynni af,
m.a. Jón Helgason prófessor í Kaup-
mannahöfn, Lúðvík Kristjánsson og
Helgu Proppé. Að lokum er ritgerð,
sem ber heitið Að lifa og leika,
ógleymanlegur vinur – Jónas Thor-
stensen frá Þingvöllum.
Útgefandi er Sögufélagið en Ein-
ar er fyrrverandi forseti þess. Ritið
er 352 bls.
Einar Laxness
 KRÆSINGAR og kjörþyngd –
Lífstíðarlausn fyrir kolvetnafíkla
er eftir dr. Richard Hellar og dr.
Rachel F. Heller í þýðingu Sigurlínu
Davíðsdóttur.
Í bókinni er útskýrt hvers vegna
fólk fitnar þrátt fyrir að það borði
hugsanlega eingöngu „hollan mat“.
Kennt er hverning fólk getur stjórn-
að matarlystinni og haldið insúl-
ínstyrk blóðsins í jafnvægi án þess
að hætta að borða það sem því þykir
best. Ennfremur eru í bókinni 200
uppskriftir að réttum úr jurta- og
dýraríkinu.
Útgefandi er Íslenska bókaútgáf-
an. Bókin er 432 bls., prentuð í Lett-
landi. Verð kr. 4.980 kr.
Nýjar bækur
 Syndir sæfara – Ævintýralegt
lífshlaup Lúkasar Kárasonar.
Í bók sinni lýsir Lúkas lífi sínu allt
frá því hann er ungur drengur á
Ströndum þar til hann kemur aftur á
æskuslóðirnar áratugum síðar eftir
að hafa dvalið og starfað í fjarlægum
heimsálfum.Lúkas lýsir kjörum fjöl-
skyldu sinnar í æsku sem oft á tíðum
voru bág. Hafið er örlagavaldur í lífi
hans. Stóran hluta ævinnar starfaði
hann í Afríku og Asíu við þróunar-
hjálp þar sem ekki er allt sem sýnist.
Útgefandi Íslenska bókaútgáfan
Bókin er 432 bls., prentuð í Lett-
landi. Verð kr. 4.480 kr.