Morgunblaðið - 07.11.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 MIÐVIKUDAGUR 7. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
ÞINGMENN flokka stjórnarand-
stöðunnar lýstu yfir áhyggjum af
stöðu framhaldsskólanna í landinu í
umræðum utan dagskrár í gær og
nokkuð bar á gagnrýni á reiknilíkan
það sem notað er til að áætla útgjöld
skólanna. Var fullyrt í umræðunni
að slík aðferðafræði kæmi mjög nið-
ur á minni skólum, heimavistarskól-
um og verknámsskólum en fulltrúar
stjórnarflokkanna sögðu að líkanið
væri mjög til bóta og það hefði verið
endurskoðað með tilliti til ákveðinna
þátta í ljósi reynslunnar.
Kolbrún Halldórsdóttir, Vg, var
málshefjandi í umræðunni og gagn-
rýndi hún mjög það fjársvelti sem
hún sagði framhaldsskólana vera í.
Björn Bjarnson menntamálaráð-
herra sagði þvert á móti að framlög
til framhaldsskóla hefðu verið aukin
um fjórðung í fjárlagafrumvarpi
næsta árs. Hann sagði að í heild
væri rekstur skólanna innan eðli-
legra marka en þeir stæðu þó mis-
vel. Tveir skólar eða þrír stæðu afar
illa og á þeim málum þyrfti að taka
sérstaklega. Lagði ráðherra á það
áherslu að samskipti milli ráðuneyt-
isins og skólanna væru mjög góð og
meðal skólameistara væri ekki vilji
til þess að hverfa til fyrri hátta og
leggja af reiknilíkanið og samninga.
Skiptar skoðanir
um reiknilíkan
Sigríður Jóhannesdóttir (S) sagði
að halli á rekstri framhaldsskólanna
hefði verið 300 milljónir á síðasta ári
og yrði væntanlega enn meiri á
þessu ári vegna verkfalls framhalds-
skólakennara. Hún sagði að rekstr-
arlíkanið sem notað væri við fjár-
lagagerð bitnaði sérstaklega illa á
skólum sem sinntu verkmenntun,
svo sem Menntaskólanum í Kópa-
vogi, sem er sérskóli fyrir hótel- og
matreiðslunám, en 122 milljóna
króna halli hefði verið þar á síðasta
ári. Reiknilíkanið gerði t.d. ekki ráð
fyrir sérstökum útgjöldum vegna
matvælakaupa til skólans.
Hjálmar Árnason (B) fullyrti í
umræðunni að án efa væri sú
ákvörðun að taka upp reiknilíkan sú
skynsamlegasta sem farin hefði ver-
ið til þess að ákveða fjárframlög til
framhaldsskóla. Þetta væri líkan
sem mældi raunverulegan kostnað
við hvern skóla. Sagði hann mik-
ilvægt að um slíkt líkan ríkti sátt og
að það nýttist margbreytileik skóla-
starfsins. Sagði hann hafa orðið
verulegar framfarir á þessu sviði sl.
fimm eða sex ár og sagði brýnasta
verkefnið að vinna við reiknilíkanið
væri stöðug og í sífelldri endurskoð-
un.
Kjartan Ólafsson (D) sagði að af
31 framhaldsskóla væri um þriðj-
ungur rekinn með halla, um þriðj-
ungur væri á núllinu en þriðjungur
væri rekinn með afgangi. Hann
sagði að ekki mætti kenna reiknilík-
aninu um misjafna rekstrarstöðu
sambærilegra skóla.
Björn Bjarnason sagði í lok um-
ræðunnar að reiknilíkanið hefði ver-
ið endurskoðað til að koma til móts
við minni skóla og verið væri að end-
urskoða það með tilliti til heimavista
og verkmenntunar.
Staða framhaldsskóla í landinu var rædd utan dagskrár í gær
Ráðherra segir framlög
aukast um fjórðung
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Að mörgu er að hyggja á löggjafarsamkundunni. Sverrir Hermannsson hefur hvað mesta þingreynslu.
Á DAGSKRÁ Alþingis í dag, mið-
vikudaginn 7. nóvember 2001, kl.
13.30 eru atkvæðagreiðslur og fyr-
irspurnir til ráðherra. Á undan
verður umræða utan dagskrár um
starfsskilyrði háskóla. Málshefjandi
er Einar Már Sigurðarson (S) en til
svara Björn Bjarnason (D) mennta-
málaráðherra.
PÁLL Pétursson (B) félags-
málaráðherra mælti í gær fyrir
frumvarpi til laga um atvinnu-
réttindi útlendinga. Frumvarp-
ið er samið af nefnd sem ráð-
herra skipaði árið 1999 og
fulltrúar stjórnvalda og aðila
vinnumarkaðarins áttu sæti í.
Páll sagði frumvarpið fela í
sér heildarendurskoðun laga
um þessi málefni. Í frumvarp-
inu væri að finna reglur um rétt
útlendinga hér á landi til at-
vinnu að ákveðnum skilyrðum
uppfylltum. Frumvarpinu væri
einnig ætlað að tryggja réttar-
öryggi útlendinga sem koma til
landsins í atvinnuskyni.
Ráðherra lagði áherslu á það
í máli sínu að miklar breytingar
hefðu orðið á íslenskum vinnu-
markaði frá því lög voru síðast
sett um atvinnuréttindi útlend-
inga, árið 1994. „Eftirspurn eft-
ir erlendu vinnuafli hefur stór-
aukist síðustu ár og má rekja
það til mikillar þenslu á vinnu-
markaði. Þá hefur orðið sú
breyting að þeir útlendingar
sem hingað koma til vinnu
dvelja hér lengur en áður var
og reynir því oftar á rétt fjöl-
skyldu þeirra til dvalar og at-
vinnu í landinu,“ segir í athuga-
semdum með frumvarpinu.
Frumvarp
um atvinnu-
réttindi
útlendinga
BJÖRN Bjarnason (D) menntamála-
ráðherra mælti í gær fyrir frumvarpi
til nýrra kvikmyndalaga. Frumvarp-
ið hefur áður verið lagt fram, en varð
ekki útrætt. Við gerð þess var haft
samráð við framkvæmdastjóra og
stjórn Kvikmyndasjóðs Íslands og
félög kvikmyndagerðar á Íslandi.
Við umræður um málið í gær kvaðst
Sigríður Jóhannesdóttir (S) vonast
til þess að frumvarpið næði fram að
ganga á þessu þingi, því hún vissi að
þess væri beðið með mikilli óþreyju.
Sagði Sigríður það samstarf við fag-
aðila sem menntamálaráðherra
ráðuneytið hafði við undirbúning
frumvarpsins vera til mikillar fyrir-
myndar og mætti taka slík vinnu-
brögð upp víðar.
Leysir af hólmi
lög frá 1984
Nýjum kvikmyndalögum er sam-
kvæmt frumvarpinu ætlað að leysa
af hólmi núgildandi lög um kvik-
myndamál, nr. 94/1984, með síðari
breytingum. Eitt meginmarkmið
frumvarpsins er að skýra stjórn-
sýslulega framkvæmd af hálfu opin-
berra aðila til eflingar íslenskri kvik-
myndamenningu. Helstu breytingar
og nýmæli sem í frumvarpinu felast
frá núgildandi löggjöf eru þau að
lagt er til að tvær stofnanir sinni
þeim verkefnum sem mú heyra und-
ir Kvikmyndasjóð Íslands. Lagt er
til að stofnuð verði Kvikmyndamið-
stöð Íslands sem hafi með höndum
verkefni sambærileg þeim er Kvik-
myndasjóður Íslands hefur sinnt
fyrir utan rekstur Kvikmyndasafns
Íslands.
Kvikmyndamiðstöð lýsir betur
hlutverki opinberra aðila
„Starfsemi Kvikmyndasjóðs hefur
aukist mjög á undanförnum árum og
þykir heitið Kvikmyndamiðstöð Ís-
lands lýsa betur margþættu hlut-
verki opinberra aðila varðandi
stuðning við framleiðslu og dreifingu
á íslenskum kvikmyndum. Nafnið
Kvikmyndasjóður verður notað
áfram um úthlutunarsjóð er starfar á
vegum Kvikmyndamiðstöðvar til
framleiðslu eða dreifingar íslenskra
kvikmynda,“ sagði menntamálaráð-
herra er hann mælti fyrir frumvarp-
inu, en samkvæmt því verður Kvik-
myndasafn Íslands sjálfstæð
stofnun, en það heyrir nú undir
Kvikmyndasjóð.
Í frumvarpinu er lagt til að sett
verði á laggirnar kvikmyndaráð op-
inberum aðilum til ráðgjafar um að-
gerðir í kvikmyndamálum, breytt er
ákvæðum um fyrirkomulag úthlut-
unar framlaga til kvikmyndagerðar
og kveðið á um að forstöðumaður
taki endanlega ákvörðun um úthlut-
un framlaga í samræmi við ákvæði í
reglugerð sem sett er að fenginni
umsögn kvikmyndaráðs.
„Þykir nauðsynlegt að skapa
stjórnvöldum meira svigrúm en nú
er til að setja úthlutunarreglur um
framlög úr Kvikmyndasjóði og
bregðast þannig við breytilegum
þörfum kvikmyndagerðar án þess að
komi til lagabreytinga í hvert sinn,“
segir um þetta í athugasemdum með
frumvarpinu. Þar kemur einnig fram
að öll fjármögnun kvikmyndagerðar
hafi tekið stakkaskiptum síðustu ár,
m.a. með tilkomu ýmissa alþjóðlegra
kvikmyndasjóða og breyttrar úthlut-
unar úr sjóðum helstu nágranna-
ríkja, en íslenskir framleiðendur leiti
mikið til þeirra. „Hefur þessi þróun
leitt til aukinna tækifæra fyrir ís-
lenska kvikmyndaframleiðendur og
kvikmyndagerðarmenn á alþjóðleg-
um vettvangi. Er nauðsynlegt að
lagalegt svigrúm sé fyrir hendi til að
þau geti nýst.“
Markaðsnefnd til að auka
atvinnu við kvikmyndagerð
Í frumvarpi til kvikmyndalaga er
einnig veitt heimild fyrir markaðs-
nefnd sem gegni því hlutverki að
auka atvinnu við kvikmyndagerð hér
á landi. Menntamálaráðherra gat
þess í máli sínu að svokallaðar mark-
aðsnefndir kvikmynda væru starf-
andi í flestum Evrópulöndum og í
einstökum ríkjum Bandaríkjanna.
„Þær hafa það hlutverk að gera við-
komandi lönd eða borgir að sögusviði
eða upptökustað erlendra kvik-
mynda, bæði í þeim tilgangi að auka
atvinnu við kvikmyndagerð á við-
komandi stað og að koma landinu á
framfæri við áhorfendur hvarvetna í
heiminum. Nú þegar hafa ýmis ís-
lensk fyrirtæki sérhæft sig í þjón-
ustu við erlend kvikmyndafyrirtæki
og gæti markaðsnefndin nýst þess-
um fyrirtækjum við frekari eflingu á
þessu sviði,“ sagði hann.
Frumvarp menntamálaráðherra til nýrra kvikmyndalaga
Kvikmyndamiðstöð
Íslands taki til starfa
ÞINGMENN Reykjaneskjör-
dæmis hafa lagt fram á Alþingi
tvær þingsályktunartillögur sem
snerta flutninga olíu um Reykja-
nesbrautina og vatnsból sem eru í
hættu vegna þeirra. Annars vegar
vilja þau Hjálmar Árnason (B) og
Sigríður Jóhannesdóttir (S) að
bann verði lagt við flutningi jarð-
efnaeldsneytis eftir Reykjanes-
braut og Grindavíkurvegi, en hins
vegar vilja þeir Kristján Pálsson
og Árni R. Árnason, Sjálfstæðis-
flokki, að farið verði í aðgerðir til
að verja vatnsból sveitarfélag-
anna á Suðurnesjum. Í tillögu
þeirra Kristjáns og Árna felst að
umhverfisráðherra verði falið að
gera þær ráðstafanir við Grinda-
víkurveg að vatnsbólum Suður-
nesjamanna stafi ekki hætta af ol-
íuflutningum eftir veginum.
„Um er að ræða vatnsbólssvæði
á Lágum við Grindavíkurveg.
Þetta eru vatnsból allra sveitarfé-
laganna á Suðurnesjum, þ.e.
Reykjanesbæjar, Grindavíkur,
Sandgerðis, Garðs og Voga, auk
varnarliðsins á Keflavíkurflug-
velli. Íbúar sveitarfélaganna eru
um 21.000, en þar er einnig mikil
atvinnustarfsemi,“ segir í greinar-
gerð með tillögunni og þar kemur
einnig fram að á 5 km kafla þar
sem Grindavíkurvegur liggur yfir
vatnsból Suðurnesjamanna þarf
ekki nema eitt slys svo að vatnsból
spillist.
„Vatnsbólið er undir hrauni og
liggur Grindavíkurvegurinn þar
yfir en hraunið er mjög lekt. Það
er því talið ómögulegt ef olíuslys
verður á þessum kafla að ná olíu-
nni upp aftur því hún á greiða leið
niður í gegnum hraunið í neyslu-
vatnið á nokkrum mínútum,“ seg-
ir ennfremur í greinargerð með
tillögunni.
Enga áhættu má taka
Í tillögu þeirra Hjálmars og
Sigríðar felst að dómsmálaráð-
herra grípi til þeirra ráðstafana
sem banni að jarðefnaeldsneyti
verði flutt eftir Reykjanesbraut
og Grindavíkurvegi. Þar segir
m.a. að vatnsból Suðurnesja-
manna séu afar viðkvæm fyrir
mengun á landi og á árinu 1998
hafi verið farnar 3.359 ferðir um
Reykjanesbraut með olíu og flug-
vélabensín, samtals 136.780 tonn,
og ferðum hafi þá fjölgað um 1.000
frá árinu 1995, eða 46.000 tonn.
„Í ljósi spár um vaxandi straum
ferðamanna til landsins má ætla
að þessi aukning muni halda
áfram,“ segir í greinargerðinni og
þar kemur einnig fram að flutn-
ingsmenn telja hagsmuni svo
mikla að enga áhættu megi taka í
þessum efnum.
Vatnsból í
hættu vegna
olíuflutninga
Reykjanesbraut og Grindavíkurvegur