Morgunblaðið - 03.02.2002, Blaðsíða 21

leiðast að taka að mér þessa stöðu
og af því leiddu ferðalög, m.a. til
Noregs, Finnlands, Þýskalands,
Kanada, Bandaríkjanna og víðar.
Ég veit ekki hvort Angelica hafði
þarna sín áhrif – en óneitanlega
nennti ég að gera þetta,“ segir Sig-
mundur og hlær.
Náttúruvara en ekki lyf
Á glasinu utan um Angelicukem-
ur fram að í því er alkóhól, blaða-
maður spyr hvort verið geti að það
valdi einhverju um hin góðu áhrif.
„Nei, það er af og frá, til þess er
magnið alltof lítið. Það eru efnin úr
jurtunum sem gefa áhrifin,“ svarar
Sigmundur.
„Ég hef rannsakað og lesið mér
til um á Netinu hvað gæti skýrt
þessi áhrif. Ég rakst á nokkrar vís-
indagreinar sem geta útskýrt m.a.
þau örvandi áhrif sem veigin hefur.
Á fyrrnefndri heimasíðu er vitnað í
þessar greinar. Efni þessi eru hlið-
stæð efnum í hressandi kaffi. Kaffi
og te eru þau jurtaseyði sem al-
gengust eru hér á landi. Efnin í
Angelicu eru ekki nákvæmlega
eins, þau virka síðar og lengur. Í
umræddri veig eru líka efni sem
hafa ekki ósvipuð áhrif og kvíða-
stillandi efni. Þetta kann að skýra
þessi ummæli um aukna vellíðan
sem sumir tala um sem reynt hafa
Angelica.
Fimmtán einstaklingar hafa
reynt jurtaveigina með góðum ár-
angri um nokkurt skeið og bera
flestir henni vel söguna, ekki síst
telja þessir einstaklingar að þeim
hafi aukist orka, kraftur og vellíðan.
Einn af þeim sem tóku þátt í þess-
ari tilraun varð þó að hætta neyslu
ngilsins
Morgunblaðið/Þorkell
veigarinnar, en sá einstaklingur
þolir einnig illa kaffi og te. Honum
fannst Angelica of örvandi. Sumir
hinna hafa verið að ná sér eftir erfið
veikindi og telja jurtaveigina hafa
virkað mjög vel.“
En hvað með markaðssetningu
erlendis?
„Við ætlum að reyna fyrir okkur
með sölu á framleiðslunni erlendis.
Hingað hafa þegar komið í þrígang
sænskir markaðsaðilar til að skoða
málið og er stefnt að markaðssetn-
ingu í Svíþjóð í haust. Það ber að
leggja áherslu á að Angelica er ekki
lyf heldur efni sem ætlað er til að
styrkja forvarnir svipað og lýsi. Við
teljum fyrst og fremst að veigin hafi
fyrirbyggjandi áhrif og fólki líði
betur af henni.
Mjög miklar rannsóknir og mæl-
ingar hafa þegar farið fram í
tengslum við þetta verkefni. Á veg-
um Raunvísindastofnunar Háskóla
Íslands hafa unnið að þessu auk
mín þau Steinþór Sigurðsson líf-
efnafræðingur og Sigríður Jóns-
dóttir efnafræðingur. Margrét
Guðnadóttir prófessor í veirufræði
og Helga Ögmundsdóttir, dósent,
Rannsóknarstofu Krabbameins-
félags Íslands, hafa og unnið með
okkur, svo og Jónas Hallgrímsson,
prófessor frá Rannsóknarstofu HÍ í
meinafræði, Björn Þorsteinsson líf-
fræðingur og Ásdís Helga Bjarna-
dóttir, ræktunarfræðingur frá
Landbúnaðarháskólanum á Hvann-
eyri, Helga Erlendsdóttir og Ing-
ólfur Guðnason,garðyrkjubóndi á
Engi í Laugarási, auk stúdenta.
Komið hefur í ljós í þessum rann-
sóknum að þarna eru á ferðinni efni
sem óneitanlega vinna á ýmsum
krabbameinsfrumum í ræktun.
Þetta hafa rannsóknir á krabba-
meini í músum staðfest. Þess ber að
geta að vísindamenn erlendis hafa
fengið hliðstæðar niðurstöður. Það
sem greinir okkar rannsóknir frá
þeim erlendu er að við erum að
vinna að rannsóknum sem miða að
nýtingu á íslenskum jurtum.
Nóg framboð er af hvönn í þessa
framleiðslu. Bæði vex hvönn villt
víða um land, t.d. í eyjum á Breiða-
firði, og svo er verið að rækta hvönn
í þessu skyni og þar kemur Land-
búnaðarskólinn á Hvanneyri inn í
og Ingólfur á Engi í Laugarási. Við
viljum gjarnan skapa skilyrði fyrir
bændur að nýta sitt land með svona
ræktun – ef við fáum frið og tæki-
færi til þess að þróa þetta starf
áfram. Ýmsir aðilar hafa styrkt
okkur, m.a Rannsóknarráð Íslands,
Bændasamtökin, Nýsköpunarsjóð-
ur námsmanna og Aðstoðarmanna-
sjóður stúdenta. Þá hafa ýmsir sér-
fræðingar hjálpað okkur með
ráðum og dáð. Við hjá Raunvísinda-
stofnun HÍ og þá einkum ég berum
hins vegar fulla ábyrgð á því sem
fullyrt er í þessu sambandi. Sitt-
hvað fleira kann að koma fram um
þessar rannsóknir með tímanum.“
Má taka jurtaveigina með lyfjum?
Hvað með lyf sem fólk tekur – má
taka Angelica með öllum lyfjum?
„Ég tel rétt að fólk sem tekur lyf
að staðaldri ráðfæri sig við lækni
áður en það fer að taka inn um-
rædda jurtaveig eða önnur náttúru-
efni. Gott væri þá að byrja hóflega,
t.d. með hálfri teskeið. Á fyrr-
nefndri heimasíðu, sagamedica.is,
er hægt að fá margvíslegar upplýs-
ingar og við viljum gjarnan koma af
stað umræðu um þessi mál. Þótt
vissulega sé rétt að fara varlega má
þó ekki kæfa alla nýbreytni. Það er
mjög margt ókannað á sviði ís-
lenskra lækningajurta. Til dæmis
er vallhumall mjög merkileg jurt
sem í eru virk græðandi efni. Vall-
humall var kallaður jurtaplástur
hér áður fyrr og var notaður til að
græða sár og stöðva blæðingar.
Þörf fyrir vítamín og hollustuefni
Það er nú svo að þörf fólks fyrir
vítamín og heilsubótarefni er mjög
misjöfn, þeir sem eru hraustir og á
góðum aldri og borða fjölbreytt
fæði þurfa þessa miklu síður en þeir
sem eldri eru og lasnir.
Eitt langar mig að komi hér
fram. Mælt er með því að fólk borði
grænmeti en það skiptir máli
hvernig það er matreitt. Reynsla
okkar hér sýnir að ef t.d. lauf eru
soðin þá fara verðmætustu efnin út
í soðið. Sama máli gegnir með
grænmeti – ef það er soðið í vatni
þá er hætt við að áhugaverðustu
efnin fari út í soðið. Margir fleygja
soðinu og þá hinum dýrmætu efnum
með. Súpur eru hins vegar góður
kostur, þá nýtast hollustuefnin og
grófmetið í grænmetinu.“
Lýsi, streita og skyndidauði
Dr. Sigmundur Guðbjarnarson,
prófessor og fyrrum rektor Háskóla
Íslands, hefur sem kunnugt er
stundað um áratugaskeið rannsókn-
ir sem lúta að hjartasjúkdómum,
streitu, mataræði og lýsi.
„Hægt er að hafa áhrif á streitu-
þolið með mataræði. Við birtum t.d.
fyrir nokkru grein þar sem greint
var frá niðurstöðum rannsókna á
áhrifum lýsis á magasár. Í ljós kom
að rottur sem voru settar í þröngt
búr og hafðar þannig í streituum-
hverfi í 16 tíma höfðu allar fengið
mörg lítil magasár fyrir vikið. Þær
sem gefið hafði verið lýsi höfðu
fengið helmingi fleiri magasár en
hinar sem fengið höfðu annað feit-
meti. Þetta kom okkur á óvart. Við
skildum þó ástæðuna þegar við
skoðuðum magaslímhúðina og
magaveggina í rottunum. Ef gefið
er of mikið af omega-fitusýrum í
langan tíma þá ryðja þær út úr
himnunum öðrum fitusýrum sem
eru nauðsynlegar fyrir varnir slím-
húðarinnar. Gæta þarf hófs í allri
neyslu, um það er ég að skrifa núna.
Þetta er mjög áhugavert. Öll búum
við við streitu og spurningin er
hvaða áhrif hún hefur á streituvið-
kvæm líffæri eins og maga og
hjarta. Rannsóknir hafa sýnt að
omega-fitusýrur í réttum mæli geta
hindrað tíðnitruflanir í hjarta og
skyndidauða. Öll munum við deyja
en það skiptir máli hvenær það ger-
ist. Við viljum lifa sem lengst við
góða heilsu – um það snýst viðleitn-
in í lyfja- og læknisfræði. Mér hefur
lengi þótt það forréttindi að fá að
vinna á þessum vettvangi. Oft er
óneitanlega á brattann að sækja en
ég hef notið þessa starfs með góðu
fólki.“
gudrung@mbl.is
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. FEBRÚAR 2002 21
Rannsóknarráð Íslands
auglýsir almenna styrki úr
Rannsóknanámssjóði 2002
Hlutverk Rannsóknanámssjóðs er að styrkja rannsóknatengt
framhaldsnám að loknu grunnnámi við háskóla.
Veittir eru styrkir til framfærslu nemenda í rannsóknatengdu
framhaldsnámi, sem stundað er við háskóla eða á ábyrgð hans
í samvinnu við rannsóknastofnanir eða fyrirtæki. Styrkurinn til
framfærslu miðast einungis við þann tíma sem nemendur vinna
að meistara/doktorsverkefni sínu. Rannsóknaverkefni skal
nema að minnsta kosti 30 einingum af náminu og tengjast
rannsóknasviði leiðbeinanda. Sé námið stundað við háskóla
erlendis skal rannsóknaverkefnið lúta að íslensku viðfangsefni
og vísindamaður með starfsaðstöðu á Íslandi taka virkan þátt í
leiðbeiningu nemandans. Framlag leiðbeinanda hér á landi þarf
að vera verulegt og vel skilgreint.
Tilhögun námsins fer eftir reglum einstakra deilda og eftir al-
mennum reglum háskóla. Athugið að umsóknir þurfa að áritast
af aðalleiðbeinanda og forstöðumanni deildar/stofnunar. Vís-
indanefnd viðkomandi háskóla eða samsvarandi aðili metur
vísindalegt gildi verkefna, framkvæmda- og fjárhagsáætlun og
vísindalega hæfni leiðbeinenda. Umsækjendur, leiðbeinendur
jafnt sem nemendur, eru hvattir til að kynna sér vandlega regl-
ur sjóðsins og þær kröfur sem gerðar eru til umsækjenda.
Umsóknarfrestur um almenna styrki úr Rannsóknanáms-
sjóði er til 1. mars nk. Umsóknareyðublöð og leiðbeiningar
fyrir umsækjendur fást á heimasíðu RANNÍS
http//:www.rannis.is eða á skrifstofu RANNÍS, Laugavegi
13, 101 Reykjavík, sími 515 5800. Umsóknir skal senda til
RANNÍS merktar „Rannsóknanámssjóður“.
Auk almennra styrkja veitir Rannsóknanámssjóður FS-styrki í
samvinnu við fyrirtæki og stofnanir. Sjá heimasíðu RANNÍS
varðandi nánari upplýsingar um FS-styrki.
TILBOÐ ÓSKAST
í Chevrolet Monte Carlo Z 34
árgerð 1999 (ekinn 28 þús. mílur),
Jeep Grand Cherokee Laredo árgerð 1997
og aðrar bifreiðar, er verða sýndar að
Grensásvegi 9 þriðjudaginn 5. febrúar kl. 12-15.
SKÓLARÚTA
Tilboð óskast í International skólarútu
árgerð 1985.
Tilboðin verða opnuð á sama stað kl. 16
UMSÝSLUSTOFNUN VARNARMÁLA
SALA VARNARLIÐSEIGNA