Morgunblaðið - 03.02.2002, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. FEBRÚAR 2002 33
þekking hjá Baugi á alþjóðlegu viðskiptalífi og
verður athyglisvert að fylgjast með því hvort
og á hvern veg sú nýja þekking verður nýtt.
Vel má vera, að athygli forráðamanna Baugs
beinist næstu mánuði í ríkara mæli að rekstr-
inum hér heima fyrir. Afkomutölur Baugs
benda ekki til, að verzlunarreksturinn skili
miklu en það kann m.a. að stafa af því, að fyr-
irtækið sé einfaldlega að reka of margar verzl-
anir undir of mörgum vörumerkjum. Á síðustu
misserum hefur verzlunin færst æ meir til
ódýrari verzlana Baugs, þ.e. Bónus og Hag-
kaupa, og verður forvitnilegt að fylgjast með
því hvort sú þróun leiðir til endurskipulagn-
ingar á rekstri félagsins hér.
Hreinsunar-
eldur
Í Bandaríkjunum er
rætt um að viðskipta-
lífið þar í landi gangi
um þessar mundir í
gegnum hreinsunareld. Eftir mikinn uppgang
undanfarinna ára hafa Bandaríkjamenn búið
við efnahagslegan samdrátt í nokkur misseri. Á
slíku samdráttarskeiði gangi fyrirtækin í gegn-
um hreinsunareld og þau, sem séu illa rekin
eða standi höllum fæti af einhverjum ástæðum
falli fyrir borð. Dæmi um þetta sé gjaldþrot
Enron og fleiri stórra fyrirtækja vestan hafs,
sem hafa ekki vakið jafn mikla athygli.
Beggja vegna Atlantshafs fara fram fróðleg-
ar umræður um þessi mál. Þannig hafa komið
fram þau sjónarmið í Bretlandi, að gjaldþrot
fyrirtækis á borð við Enron hefði leitt til af-
skipta ríkisstjórna og tilrauna til að forða falli
fyrirtækisins en í Bandaríkjunum gangi kapít-
alisminn sinn gang og virki eins og hann eigi að
virka. Þetta eru efnislega sömu umræður og
fram hafa farið hér á landi síðustu 10 árin eða
svo en forráðamenn Sjálfstæðisflokksins á
þessu tímabili hafa einmitt lagt áherzlu á, að
hverfa frá þeirri pólitík, sem hér var lengi rek-
in, að fyrirtæki mættu ekki verða gjaldþrota
heldur yrðu stjórnvöld a.m.k. oft að grípa inn í
með einhvers konar stuðningi.
Líklegt má telja, að hið sama sé að gerast
hér og í Bandaríkjunum þótt við tökum ekki
eftir því með jafn skýrum hætti. Efnahagsleg
uppsveifla náði hámarki á árinu 2000 hér á
landi en seinni hluta þess árs og á síðasta ári
varð umtalsverður samdráttur. Þau umskipti
hafa valdið þeim fyrirtækjum miklum erfiðleik-
um, sem höfðu tekið á sig of mikinn kostnað í
uppsveiflunni eða lagt í mikla áhættu vegna
kaupa á hlutabréfum í öðrum fyrirtækjum.
Margvíslegar sviptingar í viðskiptalífinu á
undanförnum mánuðum endurspegla þennan
veruleika. Fyrirtæki hafa efnt til róttæks nið-
urskurðar á útgjöldum. Fyrirtæki hafa verið
seld. Fyrirtæki hafa sameinast öðrum fyrir-
tækjum. Fyrirtæki hafa selt eignir.
Allt er þetta til marks um, að atvinnulífið
bregst við breyttum aðstæðum eins og það á að
gera. Þess vegna eru mikla líkur á því, að þeg-
ar ný uppsveifla hefst í efnahagslífinu hér verði
fjölmörg fyrirtæki betur undir það búin að
nýta sér hana en ella.
Eins og eðlilegt er hefur þjóðin verið mjög
áhyggjufull síðustu misseri vegna vaxandi
verðbólgu og sú þróun hefur haft neikvæð áhrif
á atvinnulífið. Nú er að skapast jafn víðtæk
samstaða um að standa gegn verðhækkunum
eins og gerðist í kjölfar kjarasamninganna vet-
urinn og vorið 1990.
Forystumenn Alþýðusambands Íslands eiga
mestan þátt í þessari jákvæðu þróun. Þeir hafa
tekið frumkvæði af þeirri stærðargráðu, sem
ekki hefur sést hjá verkalýðshreyfingunni í
einn áratug. Þeir hafa rekið skynsamlega en
ákveðna pólitík í þessum efnum.
Með því hefur verkalýðshreyfingin öðlast
nýtt líf og fengið nýtt hlutverk.
Morgunblaðið/RAX
Í vari í Reykjavíkurhöfn.
„Það fer varla á
milli mála, að sala
þriggja Íslendinga,
þeirra Björgólfs
Guðmundssonar,
Björgólfs Thors
Björgólfssonar og
Magnúsar Þor-
steinssonar, á
bjórverksmiðju í
Pétursborg í Rúss-
landi er einn stærsti,
ef ekki stærsti, við-
skiptasamningur af
þessu tagi, sem
gerður hefur verið
í sögu íslenzks
viðskiptalífs.“
Laugardagur 2. febrúar