Morgunblaðið - 03.02.2002, Side 57

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 3. FEBRÚAR 2002 57
Aðalverðlaun dómnefndar
Besti leikari og leikkona í aðalhlutverki
kvikmyndahátíðin í Cannes
The Piano Teacher
Sjúklegt ferðalag tilfinningalausrar konu
sem haldin er bældum masókisma.
ÞÚ HEFUR ALDREI SÉÐ ANNAÐ EINS!!!
milli leikja sem
stundum eru tveir
á dag. Þeir mæta
andúð hvert sem þeir koma
og vita í raun aldrei hversu margir
þeirra muni yfirgefa bæinn í lok leiks.
Þeir verða að spila þannig að áhorf-
endur hafi gaman af og leikirnir við
heimaliðin verði spennandi. Það er í
lagi að vinna en sigurinn má ekki
vera of afgerandi svo að bæjarbúum
sé ekki ógnað. Þeir lifa því í stans-
lausu millibilsástandi ógnar og sigur-
gleði en það virðist þó ekki hafa nein
tiltöluleg áhrif á sögupersónurnar
sem eru væntanlega orðnar löngu
vanar ástandinu. Lífið gengur sinn
vanagang.
Þetta er meginstef sögunnar þótt
margt annað komi til. Það er æðru-
leysi persónanna sem gefur þeim líf.
Teikningarnar eru mjög einfaldar en
áhrifaríkar. Þær eru svart/hvítar
með gráum tónum til skyggingar
sem gefa sögunni gamaldags yfir-
bragð sem stemmir vel við umfjöll-
unarefnið. Þetta er hafnaboltasaga
eins og svo margar sem gerðar hafa
verið um ameríska leikinn, kreppu-
saga í anda Steinbecks og saga af
gyðingahatri í anda mannkynssög-
unnar allrar.
Í mínum augum er þetta þó ekki
besta bók ársins. Til þess að svo
mætti verða yrði ég að skilja þá djúp-
stæðu menningarlegu tengingu sem
hafnabolti hefur við rætur banda-
rískrar þjóðarsálar. Hafnabolti er
mjög staðbundið fyrirbæri ekki ólíkt
því þegar við Íslendingar tölum um
„strákana okkar“ með öllum þeim
hugræna farangri sem þau orð inni-
halda.
Spurningu minni hér í upphafi var
líka svarað við lestur bókarinnar. Ég
held ég sé ekkert tiltölulega fávís í
myndasögufræðunum eins
og vanþekking mín á lista
Time kann að hafa gefið til
kynna. Myndasöguskríbent
Time virðist hins vegar fara
aðrar leiðir að myndasögunni
en ég geri. Smekkur hans snýr
meira að myndasögum sem
gefnar eru út á jaðrinum, af
minni útgefendum með færri
lesendur. Ætli sé ekki best að
smala uppáhaldsbókum hans
undir hinn illskilgreinanlega
„óháða“ stimpil sem oft er notaður
um tónlist og kvikmyndir. Þótt að hér
verði ekki farið út í neinn ,,minn árs-
listi er betri en þinn árslisti“ hallær-
isgang finnst mér dálkahöfundurinn
líta fram hjá nokkuð öflugum verkum
sem gefin eru út af stærri fyrirtækj-
um og hljóta víðari dreifingu. Það er
svolítill andi ,,myndasögur sem list“
gegn ,,myndasögur sem afþreying“
yfir þessu öllu. Myndasögur mega
ekki við svona útúrdúrum innan eigin
raða nú þegar þær eru loksins farnar
að njóta sannmælis hjá hinum al-
menna lesanda. Mér var því öllum
lokið þegar ég rak augun í hreint
ótrúlega setningu frá öðrum mynda-
söguhöfundi innan á kápu bókarinn-
ar. Sá var að mæra The Goleḿs
mighty swing og gerði það með eft-
irfarandi orðum; ,,James Sturm er
einn þeirra fáu sem í viðleitni sinni til
að sameina orð og myndir nær að
færa myndasöguna upp á plan bók-
mennta.“ Það er svona menningar-
elítufasismi sem er myndasögunni
hættulegastur og einmitt þess vegna
gef ég lítið fyrir The Goleḿs mighty
swing sem bestu bók ársins. Þetta er
góð myndasaga en þrátt fyrir drama-
tískt umfjöllunarefni, góða framsetn-
ingu, litla dreifingu og fáa lesendur
gerir það hana ekki að meiri bók-
menntum en aðrar myndasögur.
THE GOLEM’S mighty swing var
valin besta myndasaga ársins 2001 í
hinu víðlesna bandaríska vikuriti
Time. Það kom mér nokkuð á óvart
þar sem ég hafði aldrei heyrt bók-
arinnar né höfundarins getið áður.
Þetta hlyti þó að vera hreint fram-
úrskarandi bók fyrst Time hafi gefið
henni forustusætið á þessu góða
myndasöguári. Undrun mín jókst þó
til muna þegar ég renndi yfir hinar
níu bækurnar sem tóku önnur sæti
listans í Time. Ég hafði ekki lesið
eina einustu þessara bóka og þekkti
aðeins tvö þeirra höfundarnafna sem
þar komu fram. Þessi uppgvötvun
gaf tilefni til nokkurrar sjálfsrýni.
Var ég virkilega svo illa að mér í
myndasögumálum að ég þekki hvorki
haus né sporð af myndasögujöfrum
síðasta árs og þeirra gullvægu af-
urða? Til að fá úr þessu skorið varð
ég að lesa bókina og viti menn; hún er
svo sannarlega góð.
Söguefnið er hafnabolti, þjóðarí-
þrótt Bandaríkjamanna. Söguper-
sónurnar eru bandarískir gyðingar
og sögusviðið eru bandarískir
smábæir á kreppuárunum milli
stríða. Gyðingaliðið Davíðsstjörnurn-
ar ferðast á milli bæja í úr sér geng-
inni rútu með hjólbarða úr gegnheilu
gúmmíi þar sem það keppir við stolt
hvers bæjar fyrir peninga út í hönd.
Líf þessara íþróttamanna er langt frá
þeirri hárgreiðslumóðursýki og
,,Beckhameringu“ sem við þekkjum
af auglýsingaþrútnum íþróttavið-
burðum í dag. Leikmenn Davíðs-
stjörnurnar njóta engrar hvíldar
nema í hastri rútunni sem ferjar þá
MYNDASAGA
VIKUNNAR
TENGLAR
.....................................................
www.time.com/time/columnist/
arnold/full
heimirs@mbl.is
Myndasaga vikunnar er The Golem’s
Mighty Swing eftir James Sturm sem
skrifar og teiknar. Bókin er gefin út af
Drawn and Quarterly Publications. Bókin
fæst í myndasöguversluninni Nexus.
Heimir Snorrason
„Teikningarnar eru mjög einfaldar en áhrifaríkar ... gamaldags yfirbragð sem stemmir vel við efnið.“
Menning eða
afþreying?
ÞÁ er fyrrum söngspíra bresku
sveitarinnar Verve, Richard As-
hcroft, farinn að undirbúa næstu
skífu sína. Og segir hann hana til
muna einfaldari en síðasta verk,
Alone With Everybody, en sú
fékk talsverð ámæli fyrir að vera
helst til flúruð.
Platan, sem Ashcroft segir að
muni innihalda „hreina geðveiki“,
mun að öllum líkindum koma út
seint á þessu ári. Hann segist
eiga erfitt með að bera hana við
frumburðinn. „Ég held að maður
framþrói sig alltaf ögn með tím-
anum. Lagasmíðarnar eru orðnar
sterkari og þetta verður fínasta
blanda.“
Um fyrstu plötu sína hafði
hann þetta að segja. „Ég er aldr-
ei ánægður með neitt sem ég
geri, aldrei algerlega a.m.k. Um
leið og það gerist þá held ég að
tími sé kominn á að hætta.“
Hann þvertók fyrir ásakanir
um að hann væri að gerast mjúk-
ur og moðkenndur með aldrinum.
„Augljóslega mýkist maður
alltaf eitthvað með aldrinum þar
sem þú sérð að fullt af hlutum
sem þér fannst sjálfsagðir á unga
aldri eru algert rugl. En að ég sé
að mýkjast – nei! Þegar fólk
sagði að ég væri heima við að
baka brauð var ég á ferð og flugi
um allan heim með fjögurra
vikna gamalt barn á arminum. Þá
upplifði ég ýmislegt sem þessir
gagnrýnendur mínir hafa aldrei –
og munu kannski aldrei – sjá.
Skilurðu mig?“
Önnur plata Richard Ashcroft í bígerð
Lífs-
kraftur
Ashcroft. „Ekki mjúkur!“