Morgunblaðið - 10.02.2002, Side 16
Mánudaginn 11. janúar nk. mun Íslensk-kínverska
viðskiptaráðið halda upp á kínversk áramót, en þá gengur
í garð ár hestsins samkvæmt kínversku tímatali.
Áramótafagnaðurinn verður haldinn á veitingastaðnum
Kínahofið, Nýbýlavegi 20, Kópavogi, og hefst kl.19:00.
Boðið verður upp á fimm rétta máltíð.
Þátttökugjald er kr. 2.800.
Ræðumaður kvöldsins verður
Þorkell Erlingsson, verkfræðingur hjá Enex,
og mun hann fjalla um jarðhitaverkefni í Kína.
Vinsamlega tilkynnið þátttöku á skrifstofu ráðsins
í síma 588 8910 sem allra fyrst
KÍNVERSK ÁRAMÓT
FAGNAÐURINN ER ÖLLUM OPINN
Fiskfars
1 kg. 790 kr.
2 kg. eða meira 590 kr. á kg.
Fiskibollur
kr. 850 kg.
Rauðmagi
kr. 99 kg.
FISKBÚÐIN VÖR Höfðabakka 1,sími 587 5070.
isráðuneytisins. Margir hafa gagn-
rýnt ákvörðunina sem tilraun til að
þagga niður í öflugasta málsvara út-
lendinga gagnvart dönskum stjórn-
völdum, og brot á sáttmálum Samein-
uðu þjóðanna. Per Stig Møller,
utanríkisráðherra Dana, hlaut skelfi-
lega útreið í viðtali vegna málsins í
fréttaskýringarþættinum „Hard
Talk“ á bresku sjónvarpsstöðinni
BBC og skömmu síðar gaf forsætis-
ráðherra Danmerkur, Anders Fogh
Rasmussen, út yfirlýsingu um að
Mannréttindaskrifstofunni yrði
tryggt fullt sjálfstæði, þótt hún starf-
aði innan vébanda utanríkisráðuneyt-
isins.
Engum fréttamanni virðist enn
hafa tekist að kveða Bertel Haarder í
kútinn vegna sjálfrar útlendinga-
stefnunnar. Hann þykir einna harð-
skeyttastur danskra stjórnmála-
manna og hefur vikið sér fimlega
undan allri gagnrýni erlendra
stjórnmála- og fjölmiðlamanna.
Hann kveðst ekki hafa áhyggjur af
því að Danmörk sé að fá á sig al-
þjóðlegt óorð. „Auðvitað stafar
þessi umræða að miklu leyti af inn-
byrðis valdabaráttu í hinum ríkjun-
um,“ segir hann. „Vinstristjórnirnar í
Svíþjóð og Þýskalandi eru himinlif-
andi yfir því að geta notað okkur sem
grýlu á kjósendur og ásakað okkur
um öfgastefnu og útlendingahatur.“
Mohamed Gelle segist hins vegar
telja að Danmörk hljóti að vera kom-
inn í hóp þeirra Evrópulanda sem
lengst standa til hægri, ásamt Aust-
urríki og Ítalíu. „Sagt er að breyting-
arnar hér séu svo harkalegar, að Jörg
Haider geti aðeins látið sig dreyma
um annað eins í Austurríki. Hann yrði
aldrei látinn komast upp með það,“
segir Gelle.
Haarder vísar þessum fullyrðing-
um á bug og segir þær runnar undan
rifjum Jafnaðarmannaflokksins. Út-
lendingastefnan sé í fullu samræmi
við alþjóðasáttmála og svipi raunar til
þýskra og sænskra reglna um sama
málaflokk. Hann segir þó að breyt-
ingarnar á skipulagi Mannréttinda-
skrifstofunnar hafi ef til vill komið
upp á óheppilegu augnabliki. „Mér
þykir afskaplega leitt að umræðan
um Mannréttindaskrifstofuna skyldi
verða svona neikvæð, því ætlunin var
aldrei önnur en sú að styrkja stöðu
hennar,“ segir hann. „Nú er búið að
taka af allan vafa um að hún verði full-
komlega sjálfstæð gagnvart stjórn-
völdum, en ég skal viðurkenna að rík-
isstjórnin hefði mátt taka af öll
tvímæli um það fyrr.“
Á Íslandi standa einnig fyrir dyrum
breytingar á lögum um málefni út-
lendinga, þótt ekki séu þær jafnum-
deildar og þær dönsku. Frumvörpin
eru tvö, annars vegar til laga um út-
lendinga, sem eiga að koma í stað laga
um eftirlit með útlendingum, og hins
vegar til laga um atvinnuréttindi út-
lendinga. Bjarney Friðriksdóttir,
framkvæmdastjóri Alþjóðahússins á
Íslandi, segir að þótt íslenska frum-
varpið um atvinnuréttindi útlendinga
breyti litlu um möguleika innflytj-
enda til að koma til landsins, þá sé já-
kvætt að frumvarpið um útlendinga
geri fólki með tímabundið atvinnu-
leyfi auðveldara að fá nánustu fjöl-
skyldu til sín, andstætt breytingunum
í nýju dönsku útlendingareglunum.
„Það er ýmislegt hér á landi sem
mætti betur fara í málefnum útlend-
inga, en líka mikilvægt
að benda á að margt já-
kvætt hefur gerst hér
undanfarin tvö til þrjú
ár, sérstaklega með
stefnumótun og frum-
kvæði sveitarfélaganna
á höfuðborgarsvæðinu,“
segir Bjarney. Hún seg-
ir að Íslendingar geti
vart tekið Dani sér til
fyrirmyndar í málefnum
innflytjenda. „Stefna
danskra stjórnvalda el-
ur á fordómum og út-
lendingahatri og þeir
eru í raun á leið mörg ár
aftur í tímann. Við þurf-
um að bera okkur saman
við önnur Norðurlönd,
t.d. Svíþjóð, þar sem vel
hefur verið staðið að málefnum inn-
flytjenda,“ segir Bjarney.
Beint úr hugmyndabanka
Danska þjóðarflokksins
Gelle segir að stefna Venstre gagn-
vart innflytjendum hafi legið fyrir
þegar í kosningabaráttunni. Skömmu
fyrir kjördag birti flokkurinn auglýs-
ingu, sem sýndi hóp pilta af palest-
ínskum uppruna ganga út úr dóms-
húsi eftir að hafa verið dæmdir fyrir
hópnauðgun. Undir myndinni stóð
slagorð Anders Fogh Rasmussens:
„Breytingarnar eru tímabærar.“
Auglýsingin vakti hávær mótmæli, en
virtist heldur auka fylgi flokksins.
„Auglýsingin kom beinustu leið úr
hugmyndabanka Danska þjóðar-
flokksins,“ segir Gelle. „Þessi ríkis-
stjórn virðist vera á leiðinni að gera
nákvæmlega sömu mistök og jafnað-
armenn á undan henni. Hún lætur
Danska þjóðarflokknum eftir að
stjórna umræðunni um málefni út-
lendinga, í stað þess að gera það sjálf
og móta raunhæfa og sanngjarna
stefnu til framtíðar. Stjórnarflokk-
arnir geta ekki keppt við Danska
þjóðarflokkinn í óvild gagnvart út-
lendingum.“
Danski þjóðarflokkurinn, með for-
manninn Piu Kjærsgaard í broddi
fylkingar, fagnaði sigri eftir að rík-
isstjórnin birti útlendingastefnuna,
en Søren Espersen, fjölmiðlafulltrúi
flokksins, segir að síðan hafi runnið á
hann tvær grímur. „Við vitum í raun
og veru ekki hvað nýja útlendinga-
stefnan felur í sér,“ segir hann. „Rík-
isstjórnin gefur rétta tóninn með
henni og við erum ánægð með margt,
t.d. að tekið verði við færri flótta-
mönnum. Okkur þykir þó Bertel
Haarder bera kápuna á báðum öxlum,
því hér heima segir hann að mark-
miðið sé að fækka innflytjendum til
landsins, en við erlenda blaðamenn
fullyrðir hann að ætlunin sé ekki að
fækka þeim, heldur að gera þeim auð-
veldara að lagast að þjóðfélaginu. Það
er því erfitt að koma auga á hvað rík-
isstjórnin ætlast fyrir í raun og veru.“
Espersen segir að flokksmenn von-
ist eftir strangari reglum á næstu ár-
um og segir ástæðulaust að óttast um-
ræðuna erlendis. „Flestar
gagnrýnisraddirnar koma frá löndum
sem gera miklu minna fyrir innflytj-
endur en við,“ segir hann. „Erlendir
stjórnmálamenn og fjölmiðlar, sem
þykjast vera í aðstöðu til að gagnrýna
dönsku ríkisstjórnina og Danska
þjóðarflokkinn, þekkja ekki aðstæður
hér og væri nær að líta í eigin barm og
reyna að finna lausnir á innflytjenda-
vandanum heima fyrir.“
Bjór í boði Haarder
Bertel Haarder hefur á blaða-
mannafundum heitið hverjum þeim
erlendum fréttamanni bjórglasi, sem
getur sýnt fram á að heimaland þeirra
taki á móti fleiri flóttamönnum en
Danmörk. Íslendingar virðast eiga
takmarkaða möguleika á bjór í boði
Haarders ef litið er á tölur um flótta-
menn liðinna ára.
Árið 2000 tóku íslensk stjórnvöld
við 25 flóttamönnum, sem er nálægt
meðaltali flóttamanna árin 1996-
2001. Sama ár komu meira en 10.000
flóttamenn til Danmerkur og leituðu
hælis og var 5.137 þeirra hleypt inn í
landið. Íslensk stjórnvöld hafa að-
eins tekið við einum slíkum hælis-
leitanda, en taka annars aðeins við
flóttamönnum beint frá átakasvæð-
um.
Að baki þurrum tölunum eru
mannleg örlög og 400 hælisleitend-
ur sitja í Margretheholm og bíða.
Margir þeirra eru Kúrdar og þeim
er næstum alltaf synjað um hæli. Þeir
áfrýja málunum og bíða árum saman
eftir lokaúrskurðinum, sem undan-
tekningarlítið er neikvæður. Hingað
til hafa þeir ekki verið fluttir með
valdi úr landi, heldur leyft að búa
áfram í flóttamannamiðstöðinni, jafn-
vel árum saman. Með nýju reglunum
gæti þetta breyst og fólkið sent taf-
arlaust úr landi að mæta örlögum sín-
um, eins og gert er á Íslandi.
Raida er í hópi hinna heppnu, því
hún fær næstum örugglega hæli. Eig-
inmaður hennar er pólitískur flótta-
maður, sem lenti upp á kant við
stjórnvöld í Jórdaníu, og pólitískir
fangar eiga yfirleitt rétt á hæli. Of-
sóknir stjórnvalda bitnuðu á allri fjöl-
skyldunni, meira að segja börnunum,
og Raida er hrædd. Hún vill hvorki
láta birta mynd af sér né fullt nafn í
dagblaði – ekki einu sinni á Íslandi.
„Ég lifi í voninni og ég leyfi mér
ekki einu sinni að hugsa um hvað við
eigum til bragðs að taka ef við fáum
synjun,“ segir hún. „Við erum búin að
eyða öllum fjármunum okkar til að
komast hingað og enginn vill taka við
arabískum flóttamönnum eftir
hryðjuverkaárásirnar á World Trade
Center.“ Hún brosir dapurlega. „Það
eina sem við biðjum um er að fá að lifa
eðlilegu lífi. Ég vil að börnin mín kom-
ist í góðan skóla og mig langar til að
ljúka námi og fara aftur að vinna á
skrifstofu. Ég vil læra dönsku og
verða hluti af samfélaginu og ég veit
að hér yrðum við örugg.“
Ef danska samfélagið ákveður að
hleypa Raidu og fjölskyldu hennar
inn njóta þau að líkindum takmark-
aðri réttinda en nokkur íbúi Dan-
merkur hefur haft um margra ára-
tuga skeið. Þau virðast ekki hafa
áhyggjur af því. Þau eiga við alvar-
legri vandamál að glíma.
Ráðherrann – „Við höfum
hreinlega ekki efni á að halda
öllu þessu fólki uppi,“ segir Ber-
tel Haarder,
Talsmaðurinn – „Aðlögun
innflytjenda að dönsku samfélagi
hefur misheppnast,“ segir Moha-
med Gelle.
Umdeild auglýsing – Skömmu fyrir kjördag birti Venstre auglýsingu sem sýndi hóp pilta af palestínskum uppruna ganga út úr dóms-
húsi eftir að hafa verið dæmdir fyrir hópnauðgun. Auglýsingin vakti hávær mótmæli.
Höfundur er fréttamaður, búsett í
Kaupmannahöfn.
16 SUNNUDAGUR 10. FEBRÚAR 2002 MORGUNBLAÐIÐ