Morgunblaðið - 05.03.2002, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. MARS 2002 31
sjöfn eftir
em hefði
r útlit var
ki slátrað
pum, væri
hann vildi
ar gerð í
a mistókst
á ferðinni
uðsynlegt
verður að
ngs. Í við-
na bænd-
janna og
únað. Það
skilgreint
l sé sýnir
á vinnu-
hrökk til
klingar og
tap, von-
u skref.
rk ríkisins
órna upp-
n í þessu
tofnun og
gi að að-
vitum að
ð umtals-
u þurfi að
ungi, jafn-
ð má ekki
gerast hvað sem það kostar. Er það
t.d. rétt sem ágætur Vestfirðingur
sagði við mig að eftir að þeir hættu
að reyna að reka sláturhús hefðu
tekjur hans aukist umtalsvert. Áður
hefði hluti tekna farið í hutafjárkaup
eða reddingar til skamms tíma sem
engu skiluðu þegar upp var staðið.
Þetta þarf að skoða til hlítar og í
þessa vinnu get ég sett mína bestu
menn,“ sagði Guðni.
Ráðherra sagði undir lok ræðu
sinnar að fyrir tveimur áratugum
hefði verið mörkuð sú stefna að
draga úr framleiðslu á nautgripa- og
sauðfjárafurðum. Þetta hefði verið
upphafið að kvótakerfinu í mjólk og
sauðfé eins og menn þekktu í dag.
„Á þessum tíma hafa verið gerðar
ýmsar breytingar á þessu kerfi. Sú
alvarlegasta þeirra 1990 þegar út-
flutningsbætur voru skornar af með
einu hnífsbragði. Ég hefði ekki vilj-
að vera sá landbúnaðarráðherra
sem það gerði og mér er til efs að
nokkur stétt hafi mátt þola annan
eins samdrátt. Nú er kominn tími til
að líta fram á nýja öld og reyna að
sjá þróunina fyrir. Nútíma sam-
göngur og fjarskiptatækni hafa opn-
að fólkinu aftur leiðina úr þéttbýlinu
og út í sveitirnar. Landið er falt til
fjölþættra nota og því mætum við á
margan hátt t.d. með nýjum jarða-
og ábúðalögum. Við ætlum að styðja
þessa breytingu því við teljum þetta
veigamikinn þátt í nýrri byggðaþró-
un,“ sagði Guðni og bætti við að í
ráðuneyti hans væri hafin vinna við
að skoða þessi mál.
36 mál á dagskrá þingsins
Búnaðarþing stendur yfir fram á
föstudag og þar eiga seturétt um 50
fulltrúar búgreinasamtaka og bún-
aðarsambanda, þar af 8 konur. Fyr-
ir þinginu liggja 36 mál auk hefð-
bundinna þingstarfa. Meðal þess
sem bíður fulltrúanna að afgreiða og
fjalla um eru byggðamál, hugmynd-
ir um lægri skatta á landsbyggðinni,
nýliðun og ættliðaskipti í bænda-
stétt, trygging fyrir greiðsluhæfi
sláturleyfishafa og framkvæmd út-
flutningsskyldu, endurskoðun laga
um Lífeyrissjóð bænda, aukið fjár-
magn til ræktunar íslenska kúa-
stofnsins, starfsemi, skipulag og að-
setur Bændasamtakanna, frumvörp
til landgræðslulaga og laga um bú-
fjárhald, endurskoðun reglna um
flutning á lifandi dýrum, eyðing refa
og minka og loks liggur fyrir
þinginu að skila umsögn um þings-
ályktunartillögu Vinstrihreyfingar-
innar – græns framboðs um þjóð-
aratkvæðagreiðslu um framtíð
hálendisins norðan Vatnajökuls.
Sigurgeir Þorgeirsson, fram-
kvæmdastjóri Bændasamtakanna,
segir í samtali við Morgunblaðið að
byggðamál verði án efa eitt af stóru
málunum á Búnaðarþingi. Álykta
eigi sérstaklega um byggðamál og
umsögn gefin um nýja byggðaáætl-
un iðnaðar- og viðskiptaráðherra.
Afurðasölumál bænda verði sömu-
leiðis mikið til umfjöllunar, líkt og
þau eigi að vera öllum stundum,
enda sé staðan alvarleg á kjötmark-
aðnum um þessar mundir.
Einnig nefnir Sigurgeir tillögur
vinnuhóps sem hefur starfað frá síð-
asta Búnaðarþingi við endurskoðun
ráðgjafarþjónustu í landbúnaði og
hvernig nýta á búnaðargjaldið. Sig-
urgeir á einnig von á mikilli umræðu
um tvö frumvörp á Alþingi, annars
vegar um landgræðslulög og hins
vegar um búfjárhald.
Sem fyrr segir ætlar Búnaðar-
þing að fjalla m.a. um nýliðun og
ættliðaskipti í bændastétt. Tillaga
liggur fyrir um að aflað verði gagna
erlendis um þessi mál og vinnuregl-
ur mótaðar í framhaldinu í sam-
vinnu við Lánasjóð landbúnaðarins
og fleiri aðila.
rra við setningu Búnaðarþings á Hótel Sögu
mál bænda
a á baugi
Morgunblaðið/Ásdís
haldið á Hótel Sögu í gær þar sem fjöldi mála var lagður fram. Fremstur á myndinni
n, framkvæmdastjóri Bændasamtakanna, og við hlið hans fylgjast þeir með þing-
ann Már Jóhannsson frá Keflavík í Skagafirði og Baldvin Kr. Baldvinsson frá
orfunesi í S-Þingeyjarsýslu, sem báðir eru kunnir söngvarar.
æður,
laun-
kki er
onur Ey-
óhann-
num fyr-
éraði
n og
tóku
nunum
á Egils-
nn og
kap sem
ni“, eins
Á Egils-
rði ætt-
yni frá
p á jörð-
ví tók
yndast.
Fjárræktarbúið á Hesti
Stefán Scheving Thorsteinsson
tók við verðlaununum fyrir hönd
fjárræktarbúsins á Hesti, en
hann hætti þar nýlega eftir
nærri fjögurra áratuga starf og
sem forstöðumaður hin síðari ár.
Búið var stofnað árið 1943 að
frumkvæði dr. Halldórs Páls-
sonar, síðar búnaðarmálastjóra,
og hugsað sem tilraunabú í sauð-
fjárrækt.
Rannsóknastofnun landbún-
aðarins, RALA, starfrækir
Hestbúið í dag og þar hafa fjöl-
margir sérfræðingar hennar að-
stöðu til rannsókna. Landbún-
aðarráðherra sagði árangurinn á
Hesti mikinn og góðan í gegnum
tíðina, búið væri í raun háskóli í
sauðfjárrækt.
nti
rðlaunin
SAMKEPPNISSTOFNUNmun væntanlega svara ídag formlega erindi Olíufé-lagsins hf. um samstarf til
að upplýsa meint brot félagsins á
samkeppnislögum. Verða þar lögð
niður í aðalatriðum þau skilyrði sem
Samkeppnisstofnun setur fyrir sam-
starfinu, að sögn Guðmundar Sig-
urðssonar, forstöðumanns sam-
keppnissviðs Samkeppnisstofnunar.
Í Morgunblaðinu á sunnudag kom
fram að ástæða þess að stjórn Olíu-
félagsins ákvað að leita eftir sam-
starfi við Samkeppnisstofnun sé að
með samstarfi við samkeppnisyfir-
völd tryggi félagið sér 30–50% af-
slátt af þeim sektum sem það verði
hugsanlega dæmt til að greiða, þar
sem að sömu reglur gildi hér og í
Evrópusambandinu í sambæri-
legum málum. Jafnframt kemur
fram að heimildir til sekta innan
ESB geti numið 10% af veltu, en
velta Olíufélagsins á síðasta ári hafi
verið um 15 milljarðar króna.
Menn velta því nú fyrir sér hvern-
ig skilja beri þessa ákvörðun Olíufé-
lagsins og hvað búi þar að baki. Þau
brot sem tilgreind eru í frétt félags-
ins af þessu tilefni, þ.e. samrekstur
bensínstöðva, sameiginlegt eignar-
hald þjónustufyrirtækja og samstarf
á sölu eldsneytis til erlendra skipa
eru ekki þess eðlis að þau hafi farið
leynt. Þau hafa flest hver verið á al-
mannavitorði, eins og hvað varðar
samrekstur bensínstöðva á nokkr-
um stöðum á landsbyggðinni, og
ættu ein og sér ekki að hafa kallað á
þessar aðgerðir af hálfu félagsins.
Auk þess er ekki annað að sjá en hin
olíufélögin séu undir sömu sök seld
hvað þessi atriði snertir að meira og
minna leyti. Ljóst er hins vegar að
um fleiri atriði er að ræða, en þau
sem tilgreind eru í frétt félagsins,
enda má af samhenginu ráða að
þessi atriði séu einungis tilgreind
sem dæmi og önnur atriði komi einn-
ig til álita. Í frétt félagsins af þessu
tilefni er komist svo að orði:
„Samkvæmt upplýsingum sem
kynntar voru stjórn Olíufélagsins hf.
á fundi hennar í morgun, og byggj-
ast á rannsókn þeirra gagna sem
Samkeppnisstofnun lagði hald á 18.
desember 2001, þá eru komnar fram
vísbendingar um að ákveðnir þættir
í starfsemi Olíufélagsins hf. hafi á
undanförnum árum að einhverju
leyti stangast á við ákvæði sam-
keppnislaga. Má þar m.a. nefna sam-
reknar bensínstöðvar, sameiginlegt
eignarhald þjónustufyrirtækja og
samstarf um sölu á eldsneyti til er-
lendra skipa.“
Þá má einnig hugleiða hvaða áhrif
þessi ákvörðun hefur á málshöfðun
félagsins með hinum olíufélögunum
tveimur á hendur Samkeppnisstofn-
unar, en þau hafa krafist þess fyrir
Héraðsdómi Reykjavíkur að stofn-
uninn verði gert að eyða öllum afrit-
um skjala á tölvutæku formi, sem
stofnunin gerði upptæk hjá félögun-
um 18. desember síðastliðinn. Felur
samkomulag um samstarf við Sam-
keppnisstofnun það í sér að félagið
falli frá málshöfðun eða er sá þáttur
málsins ótengdur því að öðru leyti
og mun félagið halda áfram sam-
starfi við hin félögin hvað málshöfð-
unina snertir, en rætt hefur verið
um að málið fái flýtimeðferð og nið-
urstaða í undirrétti geti legið fyrir
fyrir páska.
Sumt kom á óvart
Kristinn Hallgrímsson, lögmaður
Olíufélagsins hf., segir að stuttur að-
dragandi hafi í raun og veru verið að
þeirri ákvörðun félagsins að leita
eftir samstarfi við samkeppnisyfir-
völd um að upplýsa meint brot fé-
lagsins á samkeppnislögum. Þegar
lögmenn félagsins hafi skoðað þau
gögn sem Samkeppnisstofnun hafi
lagt hendur á hafi komið fram vís-
bendingar um brot á samkeppnis-
löggjöfinni og sumt í þeim efnum
hafi komið á óvart og annað ekki.
Það gildi til að mynda um samreknu
bensínstöðvarnar sem séu þrettán
talsins, en það samstarf standi á
mjög gömlum merg í flestum tilvik-
um löngu fyrir gildistöku samkeppn-
islöggjafarinnar. Önnur meint brot á
samkeppnislöggjöfinni hefðu komið
á óvart hvað þetta snerti, en þeir
ætluðu sér ekki að fjalla um þau at-
riði í smáatriðum á þessu stigi máls-
ins.
Óverulegir peninga-
legir hagsmunir
Kristinn tók undir að heimildir til
sekta vegna mjög alvarlegra brota á
samkeppnislöggjöfinni væru gríðar-
legar háar samkvæmt reglum innan
Evrópusambandsins, en sambæri-
legar reglur giltu hér á landi. Það
flækti hins vegar málið að á árinu
2000 hefðu verið sett ný og hert
ákvæði við brotum á samkeppnislög-
um og í þessum tilvikum gæti skipt
máli frá hvaða tímabili meintar
ávirðingar væru ef þær væru fyrir
hendi, þ.e. hvort þær væru frá því
fyrir árið 2000 eða eftir þann tíma.
Sektarákvæðin fyrir árið 2000 mið-
uðust við ávinning félagsins af ólög-
legri starfsemi, þó sektarramminn
væri sá sami, og það væri ljóst að
þær meintu ávirðingar sem málið
snerist um vörðuðu óverulega pen-
ingalega hagsmuni félagsins.
Fús til að veita upplýsingar
Olíufélögin Skeljungur og Olíu-
verslun Íslands eru fús til að veita
allar þær upplýsingar sem Sam-
keppnisstofnun telur sig þurfa á að
halda vegna rannsóknar stofnunar-
innar á meintum brotum olíufélag-
anna á samkeppnislögum.
Kristinn Björnsson, forstjóri olíu-
félagsins Skeljungs, segir að ekki
hafi verið tekin afstaða til þess innan
fyrirtækisins hvernig brugðist verð-
ur við yfirlýsingu Olíufélagsins varð-
andi samstarf við Samkeppnisstofn-
un um að upplýsa meint brot
félagsins á samkeppnislöggjöfinni.
Það væri eftir að ræða þessa hluti
við stjórn Skeljungs og lögmann.
Félagið væri að vega það og meta
hvernig málið stæði. Samkeppnis-
stofnun hefði ekki boðið félaginu upp
á neitt samstarf í þessum efnum, en
félagið vildi gjarnan að málið klár-
aðist hratt og það væri enginn vilji af
hálfu Skeljungs að reyna að tefja
það eða gera það flóknara en þörf
væri á.
„Við munum alveg örugglega
veita allar þær upplýsingar sem
Samkeppnisstofnun telur sig þurfa á
að halda og væntum þá líka að fá
upplýsingar hjá Samkeppnisstofnun
um það hverjar séu raunverulegar
ávirðingar sem þeir telji sig hafa á
félagið,“ sagði Kristinn.
Fagnar vilja til samstarfs
Einar Benediktsson, forstjóri Ol-
íuverslunar Íslands, sagðist fagna
því að fram hefði komið í viðræðum
Olíufélagsins við Samkeppnisstofn-
un að stofnunin hefði lýst yfir vilja til
samstarfs við olíufélögin. Olíuversl-
unin sé að sjálfsögðu fús til að veita
allar upplýsingar sem stofnunin
kunni að biðja um og eiga við hana
samstarf um að upplýsa þau mál
sem hún telji þörf á, nú sem endra-
nær.
Hann bætti því við aðspurður
hvort þeir viðurkenndu einhver brot
á samkeppnislöggjöfinni að olíufé-
lögin hefðu starfað í þessu þrönga
samkeppnisumhverfi í 75 ár í mjög
miklu samstarfi um fjölda marga
hluti. Samkeppnislöggjöfin væri
ekki nema átta eða níu ára gömul og
það væri alveg ljóst þegar sam-
keppnislöggjöfin var sett að eitt og
annað í samstarfi olíufélaganna hefði
þurft aðlögunar við vegna nýrra lög-
gjafar. Sumt hefði verið fært til betri
vegar, en annað kynni að hafa setið
eftir og væri jafnvel ekki komið í það
form sem æskilegt væri.
Olíufélagið fær svar
í dag við erindi sínu
Morgunblaðið/Þorkell
Lögmaður Olíufélagsins segir þetta mál ekki snúast um mikla peningalega hagsmuni.
Tilboð Olíufélagsins um samstarf við
Samkeppnisstofnun um að upplýsa meint
brot félagsins á samkeppnislögum hefur
vakið mikla athygli. Samkeppnisstofnun
mun svara tilboðinu í dag.