Morgunblaðið - 12.03.2002, Blaðsíða 20

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
20 ÞRIÐJUDAGUR 12. MARS 2002 MORGUNBLAÐIÐ
TAP Flugfélags Íslands nam 175
milljónum króna á síðasta ári en tap
af reglulegri starfsemi félagsins nam
393 milljónum króna og fjármagns-
gjöldin voru 69 milljónir króna. Hins
vegar nam hagnaður af sölu eigna 287
milljónum króna.
Í ræðu Sigurðar Helgasonar, for-
stjóra Flugleiða, á aðalfundi félagsins
í gær kom fram að rekstrarniður-
staða Flugfélags Íslands fyrir síðasta
ár sé slæm slæm og mjög eðlilegt að
hluthafar Flugleiða spyrji sig enn og
aftur hvort rétt sé að halda áfram
þátttöku í þessari starfsemi eftir það
sem á undan er gengið. „Ég ræddi
mikið um stöðu félagsins á aðalfundi á
síðasta ári og taldi þá að þrír kostir
væru í stöðunni. Einn kostur er að
draga sig út úr og hætta þessum
rekstri á næstu misserum. Nú hefur
endanlega verið gengið frá aðskilnaði
flugreksturs Flugfélagsins og Flug-
leiða og því er þessi kostur nú mögu-
legur.
Annar kostur er að reyna að fá
fleiri aðila til að koma að rekstri fé-
lagsins með Flugleiðum. Við höfum
þó talið að slíkur kostur sé vart fær
nema fyrirtækið skili viðunandi nið-
urstöðu.
Þriðji kosturinn er síðan að halda
rekstri áfram á þeirri forsendu að
þær breytingar sem þegar hafa verið
gerðar muni skila viðunandi niður-
stöðu. Síðasta ár var um margt mjög
óvenjulegt ár, og þá ekki bara fyrir
Flugfélag Íslands. Það er trú mín að
horfur framundan séu nú betri og að
rekstur félagsins verði viðunandi á
þessu ári.
Það er þó alveg ljóst að við erum
enn að tala um úrslitaár í rekstri
Flugfélags Íslands og við verðum að
fylgjast mjög náið með rekstrinum,“
að sögn Sigurðar.
Eigið fé Flugleiða
minnkar um 800 milljónir
Hörður Sigurgestsson, stjórnarfor-
maður Flugleiða, sagði á aðalfundin-
um að afkoma Flugleiðasamstæðunn-
ar á síðasta ári hafi verið óviðunandi
en 1.212 milljóna króna tap varð af
starfsemi Flugleiða og dótturfélaga.
Afkoma af reglulegri starfsemi fyrir
söluhagnað og skattalegt hagræði
varð hins vegar tap að fjárhæð 2.117
milljónir króna. Eigið fé minnkaði úr
7,3 milljörðum króna í 6,5 milljarða
króna og eiginfjárhlutfallið er nú 18%.
Fjármunamyndun hefur aðeins
styrkst milli ára og veltufé frá rekstri
var 1.300 milljónir króna, en þyrfti að
vera tvöföld sú fjárhæð, að sögn
Harðar.
„Þegar horft er til rekstrarniður-
stöðu ársins og fjárhagsstöðu fyrir-
tækisins er eðlilegt að spurt sé, í
fyrsta lagi, með hvaða hætti getur fé-
lagið tryggt jákvæðari rekstrarniður-
stöðu? Í öðru lagi, er ekki eðlilegt að
skoða hvaða möguleikar eru á fjár-
hagslegri endurskipulagningu fyrir-
tækisins? Fyrirtæki með sterka eig-
infjárstöðu eiga auðveldara um vik að
fást við sveiflur í umhverfinu. Við mat
á stöðu flugfélaga verður hins vegar
að hafa í huga að eiginfjárhlutfallið
eitt og sér segir takmarkaða sögu.
Eiginfjárhlutfall getur til dæmis
breyst verulega við það að flugfélag á
borð við Flugleiðir selur og tekur á
rekstrarleigu tvær flugvélar. Skuld-
binding félagsins af því að leigja flug-
vélar er hinsvegar engu minni en af
því að hafa þær á efnahagsreikningi.
Við mat á stöðu flugfélaga er því
nauðsynlegt að meta heildarfjárbind-
ingu í rekstrinum, bæði í eigin flug-
vélum, sem eru fjármagnaðar með
eigin fé og lánsfé, og af flugvélum sem
fyrirtækin hafa á leigu. Heildarfjár-
binding í rekstri Flugleiða er nú
reiknuð 44 milljarðar króna. Mikilli
fjármagnsþörf flugfélaga hefur fyrst
og fremst verið þjónað af alþjóðlegum
fjármálastofnunum.
Fjárfestingin, sem einkum er flug-
vélar, er fjármögnuð með tvennum
hætti. Annars vegar með lánum og
hins vegar með leigufyrirgreiðslu.
Vilji fjármálastofnana til að fjár-
magna flugvélar byggist á því að flug-
vélar eru staðlaðar, markaðurinn er
alþjóðlegur og í gegnum tíðina hefur
reynst auðvelt að selja eldri flugvélar.
Flugvélar eiga í raun ekki sinn líka
hvað þetta snertir. Frá þessum sjón-
arhóli skiptir mestu máli hver er fjár-
munamyndunin sem verður að standa
undir heildarfjárbindingu í rekstrin-
um.
Það er svokölluð EBITDAR-fram-
legð, það er að segja framlegð fyrir
vexti, skatta, afskriftir, niðurfærslu
og flugvélaleigu. Þessi framlegð er
reiknuð óháð því hvort flugvélar eru
fjármagnaðar með lánum á efna-
hagsreikningi félaganna eða með
rekstrarleigu. Hlutfall þessarar
EBITDAR-framlegðar af heildar-
fjárbindingu í rekstri Flugleiða þyrfti
að vera um 17% að jafnaði til að félag-
ið gæti staðið við skuldbindingar sín-
ar til lengri tíma og jafnframt ávaxtað
fé hluthafa. Árið 2001 var þetta hlut-
fall í rekstri Flugleiða 9,9%.
Önnur leið til að fá svipað mat á
rekstrinum er einfaldlega að horfa til
veltufjár frá rekstri og mæla það sem
hlutfall af langtímaskuldum. Niður-
staðan er svipuð. Veltufé frá rekstri
þyrfti að vera hérumbil helmingi
meira miðað við skuldastöðu fyrir-
tækisins,“ að því er fram kom í erindi
Harðar.
Komið að fleirum að axla ábyrgð
á markaðs- og sölustarfi
Hann segir að vissulega þurfi að
styrkja eiginfjárstöðu fyrirtækisins
og til þess séu fleiri en ein leið. Eina
raunhæfa leiðin að þessu markmiði sé
hins vegar að bæta afkomu og reka
fyrirtækið með viðunandi hagnaði.
Með því móti verði til sú fjármuna-
myndun sem þarf til að standa undir
þeirri miklu fjárbindingu sem er og
verður í þessari starfsemi. „Það verð-
ur ekki frekar gengið á núverandi eig-
infjárliði fyrirtæksins til að bæta upp
óviðunandi fjármunamyndun. Til að
ná fram þessum árangri þarf að gera
breytingar á rekstrinum.“ Hörður
nefndi nokkrar leiðir til þess að bæta
rekstrarafkomu félagsins. Lækka
þurfi kostnað á framleidda einingu
enn frekar þrátt fyrir að hann hafi
lækkað um þriðjung síðasta áratug.
Auka þurfi framleiðni og hagkvæmni
í allri stjórnun fyrirtækisins og þróa
og einfalda þjónustu þess í samræmi
við kröfur markaðarins. Hörður
nefndi einnig markaðs- og sölustarf
íslenskrar ferðaþjónustu. Að hans
sögn hafa Flugleiðir staðið undir
langstærstum hluta markaðs- og
sölustarfsemi sem hefur skapað við-
gang og vöxt allrar íslensku ferða-
þjónustunnar. Nú sé eðlilegt að fleiri
taki þátt í að axla þær byrðar.
Breyta þarf samningum
við starfsfólk
Launakostnaður sé um fjórðungur
af rekstrarkostnaði í starfseminni og
um 70% af launakostnaði í móður-
félaginu heyri til þeirra hópa sem
starfrækja flugvélar félagins. „Það er
óhjákvæmilegur þáttur í að tryggja
þennan rekstur til framtíðar að félag-
ið nái að auka framleiðni starfsmanna
á öllum sviðum og nýta betur krafta
þeirra.
Til þess verður að gera breytingar
á samningum sem gefa félaginu kost
á meiri sveigjanleika. Að öðrum kosti
blasir við að draga verði starfsemi fé-
lagsins meira saman en ella.“
Eðlilegt að Flugleiðir breyti
ákveðnum þáttum í rekstri
Hörður nefndi áhrif lággjaldaflug-
félaganna á önnur flugfélög. „Lág-
gjaldaflugfélögin sækja nú hart að
hinum hefðbundnu flugfélögum á
styttri fjölförnum leiðum. Óhjá-
kvæmilegt virðist fyrir hin hefð-
bundnu flugfélög að tileinka sér að
verulegu marki einfaldleika lág-
gjaldaflugfélaganna, lækka allan
kostnað, skera út það sem ekki þarf.
Eðlilegt er, að Flugleiðir breyti
ákveðnum þáttum rekstrarins í sömu
átt og nýti þær aðferðir lággjaldaflug-
félaga sem henta starfsemi félagsins.
Svo dæmi sé tekið þá ná Flugleiðir
vegna ákvæða í kjarasamningum ekki
að nýta nema tvo þriðju hluta þeirra
flugtíma sem flugmenn mega lögum
samkvæmt fljúga. Lággjaldaflug-
félögin ná hinsvegar hámarksnýt-
ingu.“ Á aðalfundinum var stjórn fé-
lagsins endurkjörin, en hana skipa:
Hörður Sigurgestsson, Grétar Br.
Kristjánsson, Benedikt Sveinsson,
Birgir Rafn Jónsson, Garðar Hall-
dórsson, Haukur Alfreðsson, Ingi-
mundur Sigurpálsson, Jón Ingvars-
son og Pálmi Haraldsson.
Hörður Sigurgestsson stjórnarformaður Flugleiða segir að veltufé félagsins þyrfti að tvöfaldast
Flugfélag Íslands með
175 milljónir í tap
Morgunblaðið/Golli
Hörður Sigurgestsson, stjórnarformaður Flugleiða: Unnið er að því að móta aðgerðir Flugleiða í að bæta stöðu fé-
lagsins og er gert ráð fyrir að þær liggi fyrir í sumarbyrjun.
ÞRÁTT fyrir erfiða byrjun á árinu
2001 hjá Marel vegna sjúkdóma í
kjötiðnaði, varð árið eitt besta ár í
sögu samstæðunnar. Velta sam-
stæðunnar jókst um 48% frá árinu
2000 og varð 8.481 milljón, sem var
um 22% umfram áætlanir fyrirtæk-
isins. Rekstrarhagnaður varð 522
milljónir þar sem áætlanir höfðu
gert ráð fyrir 538 milljóna króna
rekstrarhagnaði. Hagnaður sam-
stæðunnar árið 2001 varð 184 millj-
ónir króna samanborið við 8 millj-
óna króna tap árið áður.
Rekstur móðurfélagsins gekk
mjög vel á árinu 2001. Velta þess
jókst um 35% og rekstrarhagnaður
var 404 milljónir, eða 1,6% af veltu
og meira en fimmfaldaðist frá árinu
2001, sem er besti árangur í sögu fé-
lagsins. Reiknað er með að fram-
leiðni muni aukast hjá móðurfélag-
inu þegar líða tekur á árið 2002 eða
eftir að starfsemin hefur flutt í nýtt
húsnæði og fjárfest í nýjum fram-
leiðslutækjum.
Rekstur dótturfélaga skilaði 60
milljóna króna hagnaði samanborið
við 162 milljóna hagnað árið áður.
Þetta var umtalsvert minni hagn-
aður en áætlanir gerðu ráð fyrir.
Þetta má einkum rekja til þriggja
dótturfélaga Marels hf. í Evrópu.
Starfsemi eins þeirra hefur verið
hætt og gripið hefur verið til ráð-
stafana til að bæta afkomu hinna
tveggja. Búfjársjúkdómar höfðu
einnig slæm áhrif á rekstur þessara
félaga. Rekstur Carnitech gekk vel
á síðasta ári og varð velta fyrirtæk-
isins umtalsvert meiri en áætlanir
gerðu ráð fyrir.
Marel hefur fært bókhald sitt
bæði í evrum og íslenskum krónum
síðan í byrjun árs 2002 og munu árs-
fjórðungsleg uppgjör félagsins í
framtíðinni einungis verða birt í evr-
um. Rekstraráætlun gerir ráð fyrir
að rekstrartekjur samstæðunnar á
árinu 2002 verði um 107 milljónir
evra eða um 11% aukning frá árinu
2001. Þá er og reiknað með að
rekstrarhagnaður verði 8,6 milljónir
evra sem er 8,1% af rekstrartekjum
og aukningu um 44% frá 2001.
Þennan áætlaða bata frá árinu 2001
má m.a. rekja til hagstæðra ytri
skilyrða, svo sem bættrar sam-
keppnisstöðu vegna gengis íslensku
krónunnar, aukinnar framleiðni og
lágra vaxta á helstu mörkuðum
Marel sem hvetja til fjárfestinga.
Nokkur óvissa er þó vegna stöðu
efnahagsmála í heiminum, en ekki
hefur orðið vart samdráttar á helstu
mörkuðum samstæðunnar, að því er
segir í tilkynningu á Verðbréfaþingi.
Aðalfundur Marels hf. verður
haldinn miðvikudaginn 20. mars nk.
Fyrir fundinum liggur tillaga um
heimild til kaupa á eigin hlutabréf-
um og tillaga stjórnar um 15% arð
til hluthafa.
Eitt besta rekstrar-
ár í sögu Marels

 





 



 
  






 









 











 






   
   
   


  

 





 


!"#$
!%&#

'(#
)$(

)'*#

)'$+

#!&"$
'!&$#
(!*'%
#!&"$
# "
(&,%-
%,**














 


  

 

 

 



 
  




  
   

Rekstrartekjur
jukust um 48%