Morgunblaðið - 12.03.2002, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. MARS 2002 27
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
Heimsferðir bjóða nú einstakt tilboð
til Prag þann 18. mars í 3 nætur, en
nú getur þú kynnst þessari einstöku borg á ótrúlegu tilboðsverði. Þú
bókar flugsæti á aðeins 19.900 kr. og getur valið um góð hótel
Heimsferða í hjarta Prag. Að sjálfsögðu nýtur þú traustrar þjónustu
fararstjóra Heimsferða í Prag allan tímann.
Síðustu 14 sætin
Síðustu sætin
Til Prag
18. mars
frá kr. 19.900
Verð kr. 3.900
Verð fyrir mann, m.v. 2 í herbergi,
Quality, per nótt með morgunmat.
Völ um góð 3ja og 4ra stjörnu hótel.
Verð kr. 19.900
Flugsæti til Prag, út 18. mars, heim
21. mars. Almennt verð kr. 20.895.
Skattar kr. 3.550, ekki innifaldir.
HALLDÓR Haraldsson píanóleik-
ari og skólastjóri Tónlistarskólans
í Reykjavík heldur einleiks-
tónleika í TÍBRÁ-röð Salarins í
Kópavogi í kvöld. Tónleikarnir
hefjast kl. 20 og flytur Halldór
þrjú píanóverk eftir Beethoven,
Poulenc og Schumann, en verkin
eiga það sameiginlegt að vera öll
samin sem stef með tilbrigðum.
Halldór segir tildrög þess að
hann ákvað að efna til einleiks-
tónleika ekki ósvipuð því og þegar
hann flutti sónötur eftir Schubert
og Brahms í Gerðarsafni og Ís-
lensku óperunni fyrir nokkrum
árum. „Verkin valdi ég vegna þess
að ég hafði áhuga á að spila þau,
en hafði enga sérstaka tónleika í
huga. Í bæði skiptin hafði Jónas
Ingimundarson samband við mig
þegar ég hafði æft verkin í nokk-
urn tíma og spurði hvort ég væri
ekki með eitthvað á leiðinni til að
flytja á tónleikum. Þannig virðist
ég koma reglulega inn á radarinn
hjá honum,“ segir Halldór.
Verkin á efnisskránni eru
„Eroica-tilbrigðin“ eftir Beet-
hoven, þ.e. 15 tilbrigði og fúga í
Es-dúr, ópus 35, Thèmé varié eftir
Francis Poulenc og Sinfónískar
etýður, ópus 13 eftir Robert Schu-
mann. Halldór segir stef og til-
brigði ákaflega eðlilegan hluta af
tónlistariðkun, mörg tónskáld hafi
t.d. notast við þá tækni við tón-
smíðarnar, og hljóðfæraleikurum
sé mjög eiginlegt að setjast við
hljóðfæri sitt og spinna af fingr-
um fram. „Stef og tilbrigði ein-
kenna auðvitað annars konar tón-
listarstefnur en klassíska tónlist,
og eru kjarninn í allt frá ind-
verskri sítartónlist til djass-
tónlistar,“ segir Halldór. „Ég mun
hefja tónleikana á að leika Eroica-
tilbrigðin eftir Beethoven en hann
var mjög þekktur í Vínarborg fyr-
ir færni sína í að spila af fingrum
fram. Það er til mikið af til-
brigðum eftir hann, og eru
„Eroica-tilbrigðin“ ein þeirra
veigamestu ásamt „Diabelli-
tilbrigðunum“. „Eroica-tilbrigðin“
samdi Beethoven árið 1802 en
með þeim má segja að hann hafi
tekið fyrstu skrefin inn á nýjar
brautir, bæði listrænt séð og
tæknilega,“ segir Halldór.
„Eftir hlé verð ég með tilbrigði
eftir Francis Poulenc sem samin
eru árið 1951. Mörg píanóverka
hans eru eins og „impróviser-
ingar“, og renna líkt og af fingr-
um fram í tilraun tónskáldsins til
að höndla stemningu augnabliks-
ins. Verkin eru gjarnan stutt og
oft mjög hnyttin og skemmtileg.
Poulenc samdi þrjú píanóverk í
stærra formi og eru tilbrigðin eitt
þeirra. Verkið er líklegast lítt
þekkt hér heima, en mig hefur
lengi langað til að flytja það eftir
að ég heyrði það flutt í Lund-
únum.
Tónleikunum lýkur á Sinfón-
ískum etýðum Schumanns sem eru
líklega með betri píanóverkum
hans. „Upphafsstefið er eftir Bar-
on von Fricken, en Schumann var
um tíma ástfanginn af kjördóttur
hans en í lokaþættinum er sótt
stef úr laginu „Du stolzes Eng-
land, freue dich“ úr óperu eftir
Marschner. Verkið í heild er til-
einkaði breska tónskáldinu
Sterndale Bennett og hefur Schu-
mann líklega viljað votta þeim
vini sínum virðingu með skírskot-
uninni til Englands. Schumann
var með etýðurnar í smíðum á ár-
unum 1834–36, og breytti hann
þeim margsinnis síðar meir. Hann
bætti m.a. við fimm auka-
tilbrigðum og tek ég tvö þeirra
inn í flutninginn á tónleikunum í
kvöld.“
Viðamiklum píanótónleikum
sem þessum fylgir mikil vinna og
er Halldór að lokum spurður
hvernig hann samræmi æfingar
skólastjórastarfinu. „Þegar ég tók
við sem skólastjóri af Jóni Nordal
gerði ég það að skilyrði að ég
hefði tíma til að æfa mig,“ segir
Halldór og hlær en bætir því við
að hann hafi ekki síður verið önn-
um kafinn áður en hann kom inn í
skólastjórastarfið, m.a. við að
flytja kammermúsík og ýmis verk-
efni. „Nú eftir að ég tók við skóla-
stjórastarfinu, hef ég einfaldlega
einbeitt mér að verkum sem ég
hef áhuga á að spila. Vitanlega
fylgir mikið annríki starfinu, ekki
síst um þessar mundir þegar mikl-
ar breytingar eru framundan í
rekstri tónlistarskólans, m.a.
vegna tilkomu tónlistardeildar
Listaháskóla Íslands. En þetta eru
spennandi mál sem kallað hafa á
talsverða yfirlegu og mikil fund-
arhöld. Það er mjög gott að geta
gefið sér stundir í að æfa verk
sem maður hefur áhuga á að spila.
Það er hvíld í því og ánægja sem
fer vel með hinum daglegu störf-
um,“ segir Halldór að lokum.
Leikið af fingrum fram
Morgunblaðið/Sverrir
Halldór Haraldsson mun flytja
þrjú píanóverk eftir Beethoven,
Schumann og Poulenc á TÍBRÁ-
tónleikum í Salnum í kvöld.
MEÐ suðrænum blæ er yfirskrift
hádegistónleikanna í Norræna hús-
inu á morgun kl. 12.30. Það eru þeir
Ómar Einarsson og Jakob Hage-
dorn-Olsen sem leika á gítar eigin
verk auk verka eftir Miles Davis og
Heitor Villa-Lobos.
Tónleikarnir taka um það bil hálfa
klukkustund. Aðgangseyrir er 500
kr. Ókeypis er fyrir handhafa stúd-
entaskírteina.
Ómar Einarsson og Jakob
Hagedorn-Olsen.
Gítar á hádeg-
istónleikum
ÞESSI dagskrá, sem öll er flutt á
ensku, er sett saman úr einum ræðu-
búti, sex sungnum og leiknum lögum
og sjö ljóðum en allt á þetta sameig-
inlegt að vera eftir eða hafa verið
flutt af Bandaríkjamönnum sem eiga
ættir sínar að rekja til Afríku sunn-
an Sahara. Ræðubútur Martins
Luthers King (1929–1968) sem spil-
aður er af segulbandi færir áhorf-
endur aftur til þess tíma þegar rétt-
indabarátta svertingja í Banda-
ríkjunum stóð sem hæst. Gamall
sálmur, Amazing Grace, setur svo
tóninn fyrir því sem síðar kemur:
ljúfsára þrá hins kúgaða eftir rétt-
læti – ef ekki hérna megin þá handan
móðunnar miklu.
Það skiptast á ljóð sem hylla
menningu svartra, ljóð sem hvetja
svarta karla og konur að berjast fyr-
ir réttindum sínum og blúslög sem
fjalla um fólk á barmi örvæntingar
eða lýsa algjöru svartnætti sálarinn-
ar. Gott dæmi um fyrstnefnda flokk-
inn er ljóðið sem dagskráin heitir
eftir, sem tengjast þeirri vakningu
sem varð í menningu og listum
svartra í Harlem-hverfinu í New
York á millistríðsárunum. Langston
Hughes (1902–1967), höfundur þessa
ljóðs og fjögurra annarra sem flutt
eru, var einn eftirminnilegasti höf-
undur þessara tíma. Dagskráin er þó
á engan hátt einskorðuð við Harlem
heldur eru flutt mun nýrri ljóð eftir
Mayu Angelou (1928–) og blúslögin
eru ýmist ættuð frá Chicago eða
svæðinu þar sem Mississippi-fljótið
kvíslast um norðaustanvert sam-
nefnt fylki og eru eftir eða hafa verið
flutt af köppum eins og Willie Dixon,
Muddy Waters, Big Mama Thorn-
ton, B.B. King og Charley Patton, að
því er næst verður komist. Með því
að tína saman svona ólíkt efni tekst
að sýna í stuttri sýningu nokkuð góð-
an þverskurð af því sem svartir
Bandaríkjamenn hafa haft fram að
færa til heimsmenningarinnar og
gefa svolitla innsýn í hinn sérstaka
hugarheim sem list þeirra hefur
skapað.
Flutningurinn er samfelldur,
Margrét Eir er venjulega ríkjandi í
söngnum, Jóhanna Jónas í ljóða-
flutningnum og Guðmundur Péturs-
son leikur undir á slidegítar. Það er
greinilegt að Guðmundur er jafnvíg-
ur á kassagítarinn og á rafmagns-
gítar. Hér gefst fágætt tækifæri til
að hlýða á hann töfra ótrúlegustu
tóna úr hljóðfærinu með slidegítar-
aðferðinni. Þær stöllur styðja hvor
aðra: á stundum syngur Jóhanna
með Margréti og Margrét tekur
undir með Jóhönnu í ljóðunum. Þær
búa að námi sínu í Bandaríkjunum
þar sem lögð er áhersla á mismun-
andi tungutak og mállýskur, og þær
nýta þjálfun sína til ýtrasta til að
leysa tilfinningar þær sem felast í
textanum úr læðingi. Þessi sýning er
mjög sérstök, en þeim stöllum tekst
með henni að skapa sér vettvang þar
sem leikrænir hæfileikar þeirra
njóta sín til fullnustu. Sjón er sögu
ríkari; það er því ástæða til að hvetja
alla unnendur blústónlistar og
menningar svartra Bandaríkja-
manna til að láta eftir sér að eyða
þarna tæpum klukkutíma. Þessi sýn-
ing er ekki einungis mjög vel unnin
heldur getur hún líka opnað augu
fólks fyrir þeim öllum þeim ótal
möguleikum sem fólgnir eru í leik-
rænum flutningi ljóða og tónlistar.
Morgunblaðið/Sverrir
Stöllur sem styðja hvor aðra: Margrét Eir og Jóhanna Jónas.
Svartnætti sálarinnar
LEIKLIST
Kaffileikhúsið
Samsetning og umsjón dagskrár: Jó-
hanna Jónas og Margrét Eir. Höfundar
ljóða: Maya Angelou og Langston Hugh-
es. Ræðubútur af bandi: Martin Luther
King. Söngur og leikur: Jóhanna Jónas og
Margrét Eir. Tónlistarflutningur: Guð-
mundur Pétursson. Aðstoð við leikstjórn:
Charlotte Bøving. Aðstoð við útlits-
hönnun: Ásta Hafþórsdóttir. Sýning-
arstjórn, aðstoð við ljós o.fl.: Bjarni Snæ-
björnsson. Fimmtudagur 28. febrúar.
Næsta sýning 13. mars.
A TOAST TO HARLEM
Sveinn Haraldsson