Morgunblaðið - 18.04.2002, Blaðsíða 48

UMRÆÐAN
48 FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÖRF krabbameins-
sjúklinga fyrir andlega
og líkamlega endurhæf-
ingu eftir erfið veikindi
og oft erfiða meðferð og
sjúkrahúslegu hefur
fengið aukna viður-
kenningu hér á landi.
Var hún m.a. þema
söfnunar á vegum
Krabbameinsfélags Ís-
lands fyrir ári síðan
sem landsmenn tóku
mjög vel.
Erlendis hefur fag-
legur stuðningur við
fólk sem hefur greinst
með krabbamein og að-
standendur þess farið
vaxandi. Er algengt að sá stuðningur
sé veittur í hópstarfi sem stjórnað er
af fagaðilum eins og sálfræðingum,
hjúkrunarfræðingum, iðjuþjálfum og
öðrum sem fengið hafa til þess sér-
staka þjálfun. Slíkir hópar geta haft
mismunandi innri uppbyggingu en
nota yfirleitt svipaðar aðferðir sem
hafa það sameiginlega markmið að
hjálpa fólki til að vinna sig út úr því
tilfinningalega álagi sem sjúkdómur-
inn hefur beint og óbeint valdið. Get-
ur slíkur stuðningur verið viðeigandi
hvort sem viðkomandi er enn í með-
ferð eða hefur lokið henni.
Þekking okkar á því hvernig upp-
söfnuð áhrif streitu og tilfinninga-
legrar vanlíðunar geta haft óheilla-
vænlegar afleiðingar fyrir heilsuna
fer ört vaxandi. Er það fyrst og
fremst talið gerast vegna áhrifa
taugakerfisins á ónæmiskerfið og
innkirtlakerfið. Rannsóknir benda
eindregið til þess að andleg líðan
krabbameinssjúklinga geti haft áhrif
á bata þeirra. Margt er enn óljóst og
mörgum spurningum
ósvarað en rannsóknum
sem styðja það fjölgar
stöðugt. Sérstaklega
hafa vonleysi og þung-
lyndi reynst geta tafið
fyrir bata. Aftur á móti
hafa baráttuandi og þát-
taka sjúklings í batanum
reynst flýta fyrir honum.
Faglegur stuðningur
sem stuðlar að því að
efla baráttuanda þeirra
sem greinst hafa með
krabbamein, auka vilja
þeirra til að taka virkan
þátt í eigin bata og bæta
hæfni þeirra til að mæta
og ráða fram úr tilfinn-
inglegum áföllum hefur reynst leiða
til aukinnar vellíðunar, meiri lífsgæða
og skjótari bata.
Nokkur úrræði í þessa veru bjóð-
ast krabbameinssjúklingum hér á
landi og má þar nefna nýopnaða end-
urhæfingargöngudeild LSH í Kópa-
vogi, námskeið í streitustjórn á
Reykjalundi og námskeiðið Að lifa
með krabbameini á vegum Krabba-
meinsfélags Reykjavíkur og Land-
spítala-Háskólasjúkrahúss.
Þessu til viðbótar er að hefjast
endurhæfingarráðgjöf, sem hlotið
hefur nafnið Að ná aftur bata, fyrir þá
sem greinst hafa með krabbamein og
stuðningsaðila þeirra. Kemur endur-
hæfingarráðgjöf á engan hátt í stað
hefðbundinnar meðferðar heldur er
henni ætlað að vera viðbót og stuðn-
ingur. Er hér um einkarekstur á fag-
legri þjónustu að ræða eins og tíðkast
víða erlendis og byggir hún á þeim
faglega grundvelli sem fjallað er um
hér að framan. Er hún að því leyti
ólík þeirri þjónustu sem fyrir er að
hún fer fram á 5 daga námskeiði í
friðsælu umhverfi úti á landi (Helln-
um, Snæfellsnesi) þar sem þátttak-
endur geta einbeitt sér að þeirri
vinnu sem fram fer í formi fræðslu,
viðtala, verkefna og hópvinnu. Ráð-
gjöfinni er fylgt eftir með símtölum
og getur fólk leitað eftir áframhald-
andi stuðningi símleiðis eða með því
að koma á staðinn. Fjöldi þátttak-
enda er takmarkaður við 5 með
krabbamein eða 10 með stuðningsað-
ilum.
Nauðsynlegt er að þeir sem á því
þurfa að halda fái upplýsingar um
þau úrræði sem þeim standa til boða,
hvort sem þeir hafa lokið meðferð eða
ekki og að þeir sem vegna andlegs
ástands síns eru ekki líklegir til að
leita sér hjálpar án hvatningar séu
hvattir til þess af fagaðilum og öðrum
sem að þeim standa. Vil ég hvetja alla
þá sem málið varðar til þess að leita
sér frekari upplýsinga um öll þessi
úrræði þar sem um mjög mikilvægar
leiðir í baráttunni til bata er um að
ræða.
Endurhæfing fyrir fólk
með krabbamein
Sveinbjörg
Eyvindsdóttir
Sjúkdómar
Þeir sem á þurfa
að halda, segir
Sveinbjörg Eyvinds-
dóttir, fái upplýsingar
um þau úrræði sem
þeim standa til boða.
Höfundur er hjúkrunarfræðingur og
rekur endurhæfingarráðgjöf fyrir
fólk með krabbamein.
Í GREIN sem Magn-
ús Orri Schram ritar í
Morgunblaðið á þriðju-
dag er spurt hvort sjálf-
stæðismenn í Reykjavík
styðji nauðsynlega
bragarbót á aðstöðu til
íþrótta-iðkunar í Vest-
urbænum. Magnús Orri
er þar að vísa til þeirrar
eðlilegu óskar KR að fé-
lagið fái aukið svæði til
íþróttaaðstöðu í Vestur-
bænum. Svarið við þess-
ari spurningu er einfalt.
Sjálfstæðismenn styðja
heilshugar nauðsynleg-
ar viðbætur við núver-
andi íþróttasvæði KR. Þessi afstaða
sjálfstæðismanna hefur lengi verið
kunn og hún hefur ekkert breyst. Að
reyna að draga þá afstöðu í efa vegna
ummæla undirritaðrar um þá meiri-
háttar landfyllingu sem fyrirhuguð
er við Eiðisgranda er afar langsótt,
enda var það svar fram sett í allt öðru
samhengi.
Félagar í KR þekkja þá staðreynd
að til að félagið nái áfram að sinna
þeim mikla fjölda sem stundar
íþróttastarf á þeirra
vegum þarf að tryggja
félaginu meira rými. Um
þetta er ekki deilt. Sjálf-
stæðismenn í Reykjavík
hafa ítrekað lýst sig
reiðubúna að vinna með
KR að lausn sem hentar.
Við það verður staðið. Í
ummælum undirritaðr-
ar, sem Magnús Orri
vitnar til, kom fram að
sjálfstæðismenn hafa
lýst sig andsnúna hug-
myndum meirihlutans
um miklar landfyllingar
við Eiðisgranda undir
íbúðarbyggð vegna þess
að þar er gert ráð fyrir
mikilli röskun á umhverfinu. Í þeirri
afstöðu felst að sjálfsögðu engin and-
staða við framtíðaruppbyggingu fyr-
ir KR. Það útspil R-listans og Magn-
úsar Orra að tengja KR þannig við
málið er undarlegt, enda liggur ekki
fyrir nein ákvörðun um að þarna
skuli æfingasvæði KR vera. Sú til-
laga sem kynnt var um skipulag
svæðisins sýnir þarna aðeins íbúðar-
byggð, en þeirri tilhögun hefur stór
hópur íbúa á svæðinu mótmælt harð-
lega. Sjálfstæðismenn í Reykjavík
telja farsælla að finna æfingasvæði
fyrir KR í góðri sátt við íbúa svæð-
isins og með sameiginlega hagsmuni
félagsins og Vesturbæinga að leiðar-
ljósi. KR-ingar þekkja af eigin raun,
eins og aðrir íþróttaáhugamenn í
borginni, að sjálfstæðismenn í
Reykjavík hafa ávallt verið sterkur
bakhjarl þeirra. Það er óbreytt.
Slitið úr
samhengi
Hanna Birna
Kristjánsdóttir
Höfundur er í 4. sæti á framboðslista
Sjálfstæðisflokksins fyrir
borgarstjórnarkosningar.
Kosningar
Sjálfstæðismenn í
Reykjavík, segir Hanna
Birna Kristjánsdóttir,
styðja heilshugar nauð-
synlegar viðbætur við
íþróttasvæði KR.
MÉR er sagt að höfundar hinna
frægu kosningaslagorða Sjálfstæðis-
flokksins „Báknið burt“ séu einmitt
þeir sem nú hafa töglin og hagldirnar
í stjórn þessa lands. Hinn 17. júní
1991 fór fjölskylda okkar á Austurvöll
að venju. Að loknum söng karlakórs-
ins hélt Davíð sína fyrstu opinberu
ræðu sem forsætisráðherra, „Kaffi-
pakkaræðuna“ frægu, þar sem hann
boðaði nýjar áherzlur í siðferðismál-
um. Áheyrendur urðu margir hálf-
skrítnir í andlitinu og flesta setti
hljóða. Davíð Oddsson hefur nú
stjórnað landinu í ellefu ár. Ekki
merki ég að dregið hafi úr spillingu og
miðstýringin blómstrar
sem aldrei fyrr. Fyrir
síðustu alþingiskosn-
ingar kom Davíð með
slagorðin: Eignagleði
gegn öfund eða í fullri
lengd: „Eignagleði
gegn öfund vinstri-
manna.“ Það verður
spennandi að sjá hvaða
slagorð koma að ári.
Miðstýringin og
stjórnræðið er nú orðið
svo yfirþyrmandi í
rekstri sjúkrahúsanna
að út yfir allan þjófa-
bálk tekur. Margir
læknar eru fullir ógleði.
Hvar eru nú sjálfstæðismennirnir í
læknastétt með Einar Stefánsson
augnlækni í broddi fylkingar? Þeir
sem fóru mikinn á síðum Morgun-
blaðsins fyrir nokkrum árum. Segja
má að ringulreið ríki á spítulunum.
Tveir ungir sjúkrahúslæknar sýndu
manndóm og lýstu neyðarástandi í
greinum í Morgunblaðinu en fengu
bágt fyrir hjá heilbrigðisráðherra.
Stjórnvöld líta hins vegar með vel-
þóknun á þjónkun Landspítala há-
skólasjúkrahúss við Íslenzka erfða-
greiningu og þykir meira að segja
óviðeigandi að ganga eftir greiðslum
frá ÍE. Þó skiptir vinnuframlag LSH
til ÍE tugum ársverka ár hvert. Þar
fyrir utan eru svo sjúkraskrárupplýs-
ingar og lífsýnasöfnun sem hafa
ómælt virði. Einkafyrirtæki prófess-
orsins í geðlækningum, inni á sjálfum
Landspítala háskólasjúkrahúsi, er
jafn spillt og ósnertanlegt og móður-
fyrirtæki þess í Vetrargarðinum.
Þetta getur gengið eða
hvað, Jón Kristjánsson
heilbrigðisráðherra og
Sigurður Þórðarson rík-
isendurskoðandi?
Ekki er ástandið
betra í heilsugæzlunni
eins og alþjóð ætti að
vita. Þar bólgnar báknið
sem aldrei fyrr. Æ fleiri
stjórnendur og leiðbein-
endur eru settir til höf-
uðs heimilislæknunum
sem fækkar stöðugt.
Vaxandi skriffinnska,
skýrslugerðir og vott-
orðaskriftir hefur orðið
til þess að æ færri
læknar sjá sér fært að taka á móti
sjúklingum nema mjög í hófi. Ástand-
ið á þó enn eftir að versna. Þótt ég
vildi undan þessu fargi ríkisins á ég
enga útgönguleið sem heimilislæknir.
Nýi heilbrigðisráðherrann? Hvað
gerir hann? Hann skar heilsugæzlu-
lækna niður við trog. „Þetta gat ekki
gengið“, sagði hann í viðtali við DV 6.
apríl sl. „Það er ljóst að þetta fyrir-
komulag gat ekki gengið og þess
vegna breytti ég því um áramótin.“
Þannig hneppti Jón Kristjánsson
heilsugæzlulækna endanlega og al-
gjörlega í fjötra. Fjötur ríkisins. „Við
gáfum út reglugerð um áramótin sem
kvað á um að þessi gjöld (fyrir vott-
orðin) skyldu renna til stofnananna
(ríkisins) en ekki læknanna“. Og rík-
isendurskoðandi fagnar í sama DV
„þessari bragarbót“ enda kvaðst
hann lengi hafa verið með smásjána
sína á þessu máli!
Þannig er nú komið. Í meira en ald-
arfjórðung hefur líf mitt vart snúizt
um annað en læknisfræði og sjúk-
linga, í vöku sem draumi. Hitt grunaði
mig aldrei að ég ætti eftir að verða
eign ríkisins. Svo langt til vinstri var
ég aldrei tilbúinn að ganga. Hins veg-
ar skil ég æ betur að sólgleraugna-
konungurinn vegsami eignagleðina.
Hans er ríkið.
,,Ríkið, það er ég“
Jóhann
Tómasson
Höfundur er læknir.
Lækningar
Mig grunaði aldrei,
segir Jóhann Tóm-
asson, að ég ætti eftir
að verða eign ríkisins.
Vandaðar heimilis-
og gjafavörur
Kringlunni 4-12 - sími 533 1322
Hnífastandur
úr stáli
Verð kr. 3.900