Morgunblaðið - 18.04.2002, Blaðsíða 1

89. TBL. 90. ÁRG. FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 18. APRÍL 2002
COLIN Powell, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, lauk 10 daga ferð sinni um Mið-Austurlönd í
gær, án mikils árangurs að því er virðist. Á blaða-
mannafundi í Jerúsalem hvatti hann Yasser Ara-
fat, leiðtoga Palestínumanna, til að herða barátt-
una gegn hryðjuverkum og fullyrti, að Ariel
Sharon, forsætisráðherra Ísraels, hefði heitið að
kalla allt ísraelska herliðið heim frá Vesturbakk-
anum innan viku. Palestínumenn segja aftur á
móti, að Powell hafi aðeins verið leiksoppur í
höndum Sharons, sem sé að herða hernaðinn en
ekki að draga úr honum.
Powell sagði, að friður ylti á svörum deiluaðila
við nokkrum grundvallarspurningum. Palestínu-
menn yrðu að taka afdráttarlausa afstöðu gegn
hryðjuverkum og Ísraelar yrðu að horfast í augu
við skelfilegar afleiðingar hernámsins og gyðinga-
byggðanna á palestínsku landi. Hvorugt ætti rétt
á sér.
Aðstoðarmenn Arafats segja, að tveggja tíma
fundur hans með Powell í Ramallah í gær hafi
verið „algjörlega misheppnaður“. Sökuðu Palest-
ínumenn Powell um að blekkja þá með innantóm-
um loforðum Sharons auk þess að krefjast stöð-
ugt aðgerða af hálfu Arafats, sem væri fangi
Ísraela.
Bush ekki óánægður
George W. Bush, forseti Bandaríkjanna, sagði í
gær, að árangur hefði orðið af för Powells en ým-
islegt væri þó ógert. Heimastjórn Palestínu-
manna yrði að fylgja eftir fordæmingu sinni á
hryðjuverkum og Ísraelar yrðu að flytja herinn
burt. Haft var eftir palestínskum embættismanni
í gær, að George Tenet, yfirmaður CIA, banda-
rísku leyniþjónustunnar, myndi fara til Mið-Aust-
urlanda innan viku en hann reyndi að koma á
vopnahléi þar á síðasta ári. Powell kvaðst einnig
ætla að koma aftur en nefndi ekki hvenær. Stjórn-
völd í arabaríkjunum eru lítt hrifin af frammistöðu
Powells í ferðinni og telja, að stefna Bandaríkj-
anna í Mið-Austurlöndum hafi beðið skipbrot.
Aflýsti fundi með Powell
Til marks um það er, að Hosni Mubarak, forseti
Egyptalands, aflýsti í gær fundi með Powell og
Ahmed Maher, utanríkisráðherra landsins, vísaði
á bug áskorunum Bush Bandaríkjaforseta um að
baráttan gegn hryðjuverkum í Mið-Austurlöndum
yrði hert. Sagði hann, að fyrst yrðu Ísraelar að
láta af árásum sínum á Palestínumenn.
Ísraelar skutu til bana tvo Palestínumenn í gær
og ekkert bendir enn til, að þeir hyggist draga
herinn burt á næstu dögum.
Chris Patten, sem sér um samskiptin við önnur
ríki í framkvæmdastjórn Evrópusambandsins,
skoraði í gær á Ísraelsstjórn að heimila rannsókn
á framferði hersins í Jenín eins og ýmis mannrétt-
indasamtök hafa krafist.
Powell tómhentur heim
Jerúsalem. AP, AFP.
Arabaríkin telja að
stefna Bandaríkjanna
hafi beðið skipbrot
Breytingin á skipulagi herstjórnar-
innar tekur til verkefna, ábyrgðar,
samsetingar herafla og svæðisskipt-
ingar. Um er að ræða bein viðbrögð
Bandaríkjamanna við árás hryðju-
verkamanna á New York og Wash-
ington 11. september síðastliðinn.
Embættismenn í varnarmálaráðu-
neyti Bandaríkjanna sögðu í viðtali
við breska útvarpið BBC að endur-
skipulagning herstjórna vísaði einnig
til þeirra miklu umskipta, sem orðið
hefðu um heim allan við lok kalda
stríðsins.
Hæst ber að ný herstjórn, Norður-
herstjórnin, verður mynduð og mun
hún annast heimavarnir Bandaríkja-
manna auk þess að taka til Kanada,
Mexíkó og hluta Karíbahafsins. Verk-
efni hinnar Sameinuðu herstjórnar
Bandaríkjanna (JFC), sem hefur að-
setur í Norfolk í Virginíu, verða að
hluta færð til Norðurherstjórnarinnar
og Evrópuherstjórnar Bandaríkja-
manna í Stuttgart í Þýskalandi. Yf-
irstjórn varnarliðsins á Íslandi heyrir
nú undir JFC en færist til Þýska-
lands. Hið sama á við um yfirstjórn
aðgerða á austanverðu Atlantshafi al-
mennt auk Grænlands og Azor-eyja.
Í fréttatilkynningu frá Evrópuher-
stjórninni (U.S. European Command)
segir að breytingar á stjórn heraflans
hafi mest áhrif innan hennar. Um er
að ræða flutning á um 4.000 hermönn-
um og embættismönnum í varnar-
málaráðuneytinu sem starfa á 14 stöð-
um. Rúmur helmingur Atlantshafsins
mun framvegis heyra undir Evrópu-
herstjórnina auk Kaspíahafs-svæðis-
ins og tiltekinna hluta Rússlands.
Herstjórnarsvæðið tekur að auki til
Kákasus-svæðisins, Ísraels og
stærsta hluta Afríku. Yfirmaður Evr-
ópuherstjórnarinnar er jafnframt yf-
irmaður alls herliðs Bandaríkja-
manna í Evrópu.
Miklar breytingar á yfirstjórn herafla Bandaríkjanna
Ný herstjórn ann-
ast heimavarnir
Yfirstjórn varnarliðsins á Íslandi flutt
frá Bandaríkjunum til Þýskalands

Varnarsamstarf/38

Yfirstjórn/76
MOHAMMED Zahir Shah, fyrrver-
andi konungur Afganistans, snýr
aftur heim í dag eftir næstum
þriggja áratuga útlegð. Með honum
í för verður Hamid Karzai, formað-
ur bráðabirgðastjórnarinnar í
landinu, en hann fór til fundar við
konunginn í Róm í fyrradag. Mikil
öryggisgæsla verður í Kabúl vegna
komunnar en vonast er til, að hún
geti orðið til að auka á stöðugleik-
ann í landinu. Abdullah Abdullah,
utanríkisráðherra Afganistans,
sagði í gær, að Norðurbandalagið
myndi ekki setja sig upp á móti
endurreisn konungdæmisins ef
væntanlegt þjóðarráð samþykkti
það. Hér er götusali í Kabúl að selja
dagatöl með myndum af konung-
inum og öðrum frammámönnum.
Konung-
urinn
snýr aftur
AP

Bin Laden/26
BANDARÍKJAMENN hafa ákveðið að koma á fót nýrri herstjórn,
Norðurherstjórninni, sem ætlað er að annast varnir Bandaríkj-
anna. Um er að ræða eina mestu breytingu á skipulagi og yfir-
stjórn herafla Bandaríkjanna í tæp 40 ár. Breytingin felur í sér að
yfirstjórn varnarliðsins á Íslandi flyst frá Norfolk í Bandaríkjunum
til Stuttgart í Þýskalandi. Donald Rumsfeld, varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, og Richard Myers, forseti bandaríska herráðsins,
greindu frá breytingunum í gær. Franska AFP-fréttastofan hafði
eftir Rumsfeld að um væri að ræða „sögulega breytingu“.
MEIRA en 200 manns voru hand-
tekin í Kaupmannahöfn í gær er
fram fór vináttulandsleikur í knatt-
spyrnu milli Dana og Ísraela. Neit-
aði fólkið að láta af mótmælum fyr-
ir utan Parken og nokkur hópur
reyndi auk þess að ryðjast inn á
leikvanginn. Um 3.000 lögreglu-
menn voru kallaðir til að halda
uppi öryggisgæslu en átökin voru
miklu minni en óttast hafði verið.
Hér standa lögreglumenn yfir Pal-
estínumönnum, sem reyndu að hafa
sig í frammi. Leiknum lauk með 3-1
sigri Dana. Voru áhorfendur innan
við 10.000 og höfðu þá um 8.000
fengið miðann endurgreiddan.
AP
Átök við
Parken
STJÓRNVÖLD í Júgóslavíu gáfu í
gær tuttugu og þremur meintum
stríðsglæpamönnum þrjá daga til að
gefa sig fram við yfirvöld. Í þessum
hópi eru m.a. þeir Radovan Karadzic,
leiðtogi Bosníu-Serba í Bosníustríð-
inu 1992–1995, og Ratko Mladic hers-
höfðingi en fulltrúar Alþjóðastríðs-
glæpadómstólsins í Haag hafa lagt
mikla áherslu á að hafa hendur í hári
þeirra tvímenninga.
Í yfirlýsingu dómsmálaráðuneytis
Júgóslavíu sagði að ef mennirnir 23
hefðu gefið sig fram við yfirvöld á til-
skildum tíma yrði þeim leyft að fara
frjálsir ferða sinna uns fyrir lægi
ákvörðun um að framselja þá til
Haag. Engin merki eru hins vegar
sögð á lofti um að mennirnir hyggist
gefa sig fram sjálfviljugir.
Hermönnum Atlantshafsbanda-
lagsins í Bosníu mistókst fyrr á þessu
ári að handsama Karadzic en hann er
nú talinn í felum í Svartfjallalandi.
Mladic er hins vegar sagður hafast við
í Belgrad. Auk þeirra Mladic og Kar-
adzic eru á lista yfir 23 eftirlýsta
stríðsglæpamenn þeir Dragoljub Odj-
anic, fyrrverandi yfirmaður júgóslav-
neska hersins, og Milan Milutinovic,
núverandi forseti Serbíu.
Meintir stríðsglæpa-
menn í Júgóslavíu
Fá þriggja
daga frest
Belgrad. AFP.
♦ ♦ ♦