Morgunblaðið - 18.04.2002, Blaðsíða 45

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 2002 45
TINDRANDI STJÖRNUR
THE STELLARS
GLITRANDI HÁMARKSGLJÁI
Stellars eru skrefinu framar hvað
varðar gljáa varanna vegna þúsunda
tindrandi ljósa. Silfurhúðaðar, glitrandi
agnir, létt áferð og glampandi gljái.
sími: 568 5170
Ráðgjafar frá Helena Rubinstein
kynna nýjungar í dag og á morgun.
Amazonia, vor- og sumarlitirnir eru komnir.
Prodigy, glænýtt krem sem uppfyllir allar þarfir húðarinnar.
Stellars, nýir, ómótstæðilegir varalitir.
Við gleðjum viðskiptavini Helena Rubinstein
með glæsilegum kaupaukum.
Háholti Mosfellsbæ, sími 586 8000
af 30 gerðum af
hurðarhúnum
27.399 24.928
Innihurðir
á tilboðsverði
Sími 525 3000 • www.husa.is
kr. kr.
Fjögurra spjalda 80 cm
furufulningahurð, 10 cm
breiður furu karmur
og gerefti.
Tveggja spjalda 80 cm
hvítfulningahurð, 9,5 cm breiður
MDF karmur og gerefti.
25% afsláttur
ÞAÐ var ömurlegt
fyrir Hafnfirðinga að
heyra það í fréttum að
svo væri komið fyrir
bæjarfélaginu að Hafn-
arfjörður væri á válista
sem eitt af skuldugustu
sveitarfélögum landsins
og fjárhagsgetan væri
komin á hættumörk.
Ég hef áður látið í ljós
áhyggjur mínar út af
fjármálum bæjarins en
áfram hefur sigið á
ógæfuhlið. Ég var skoð-
unarmaður bæjarsjóðs
1990–1994 og varaði þá
við mikilli skuldasöfnun.
En hvað er að gerast?
Bæjarstjórnin ræður ekki við fjár-
málin, og ekkert heyrist í skoðunar-
mönnum. Hver er þeirra ábyrgð?
Skuldir bæjarsjóðs eru nálega 9
milljarðar króna og hafa aukist um
nær 5 milljarða króna á kjörtíma-
bilinu. Alvarlegt er að þetta gerist í
miklu góðæri.
Auk þess eru skuldir vatnsveitu og
hafnar á þriðja milljarð.
Hvað duga skatttekjurnar?
Undir þessum skuldum bæjar-
sjóðs þurfa skatttekjurnar að standa.
Samkvæmt áætlun 2002 verða skatt-
tekjurnar 4,9 milljarðar króna árið
2002 eða um 250 þúsund krónur á
íbúa. Skuldirnar eru aftur á móti um
450 þúsund krónur á íbúa. Þessi
skuldasöfnun kallar á miklar vaxta-
greiðslur. Séu samningar um einka-
framkvæmdir um 6–7 milljarðar
króna teknir inn í myndina er varlega
talið að vaxtagreiðslur geti orðið um
10 þúsund milljónir króna, 10 millj-
arðar, á næstu 20 árum.
Ekki vegna skólanna
Fjárskuldbindingar eru það mikl-
ar að það má ætla að búið sé að ráð-
stafa öllum skatttekjum bæjarsjóðs
um fjögur ár fram í tímann. Það er
um 1.000.000 krónur á hvern íbúa.
Engar eignir myndast á móti öllu
þessu fé.
Kostnaði vegna einsetningar
grunnskólans er kennt um þessa
skuldasöfnun en það er rangt því
ekki hefur verið eytt
nema 1.300 milljónum
króna til skólabygg-
inga á kjörtímabilinu.
Sú metnaðarfulla hug-
sjón að setja einsetn-
ingu grunnskólans í
forgang varð í minni-
hluta og náði ekki fram
að ganga.
Einkaframkvæmdir
Til þess að einsetn-
ingamál og leikskóla-
byggingar yrðu minna
klúður var gripið til
vafasamra einkafram-
kvæmda. Rekstrarpró-
sentan í áætlun næsta
árs jaðrar við 80% af tekjum sem er
leyfilegt hámark. Það hefur komið
fram að prósentan er ekki nema rúm
75% ef frá er dregin leiga vegna
einkaframkvæmda sem er kostnaður
vegna fjárfestinga. Það er ugglaust
rétt að þau 4–4,5% sem munar séu að
stórum hluta fasteignakostnaður. En
sá kostnaður myndar ekki eign hjá
bænum eins og hann hefði gert ef
kaupleigusamningar hefðu verið
gerðir eða bærinn hefði tekið lán og
byggt sjálfur. Þessi 4–4,5% eru að
mynda eign fyrir eigendur bygging-
anna og samsvarandi tap fyrir bæ-
inn.
Stefna Sjálfstæðisflokksins
Árið 1962 urðu kaflaskil í stjórn
bæjarmála Hafnarfjarðar. Þá hófst
endurreisn fjárhags bæjarins undir
forystu Sjálfstæðisflokks og Fram-
sóknarflokks. Þá voru fjármálin tek-
in föstum tökum og var þeirri stefnu
fylgt fast eftir í samstarfi Sjálfstæð-
isflokks og Óháðra borgara fram til
miðs árs 1986. Skuldir höfðu þá verið
greiddar nær að fullu. Voru heildar-
skuldir bæjarsjóðs komnar niður í 86
milljónir króna. Þá voru vaxtatekjur
hærri en vaxtagjöld.
Hafnarfjörður var talinn eitt rík-
asta sveitarfélag landsins.
Allan þennan viðreisnartíma voru
bæjarstjórar embættismenn en ekki
pólitískir forystumenn.
Pólitískir bæjarstjórar
Við kosningarnar 1986 breyttist
þetta og þá hófst skuldasöfnun á ný
og hafa skuldir aukist öll árin síðan
nema árið 1996. Það ár stóðst fjár-
hagsáætlun án endurskoðunar. Allan
tímann frá 1986 voru bæjarstjórar
jafnframt bæjarfulltrúar, úr Alþýðu-
flokki, Alþýðubandalagi og Sjálf-
stæðisflokki.
Þetta segir þá sögu að forðast beri
að bæjarstjóri sé úr hópi bæjarfull-
trúa.
Þetta er ömurleg staðreynd, ekki
síst fyrir Sjálfstæðisflokkinn sem nú
á stóran hlut í skuldasöfnuninni.
Stjórn flokksins kemst ekki hjá því
að axla ábyrgð og taka þessi mál til
alvarlegrar íhugunar og leggja þær
línur sem stöðva þessa óstjórn og
breyta um stjórnarhætti. Það þolir
enga bið.
Samstillt átak
Hvernig sem kosningar fara þurfa
stóru flokkarnir að taka höndum
saman og mynda sterka heild til að
komast út úr þeim alvarlegu fjár-
skuldbindingum sem búið er að
fjötra bæjarfélagið í næsta aldar-
fjórðung. Fimm ára áætlanir eru
blekkingaleikur á meðan óbeislaðir
skuldadraugar geta risið upp fram
undan.
Það verður að hætta pólitískum
bæjarstjóraleik og fá sterka fjár-
málamenn sem bæjarstjóra.
Nú reynir á hvort nýja fólkið á list-
um flokkanna getur breytt stefnunni
til bjargar Hafnfirðingum frá frek-
ara tjóni og vanvirðu.
Fjárhagsvandi
Hafnarfjarðar
Páll V.
Daníelsson
Skuldir
Fimm ára áætlanir
eru blekkingaleikur,
segir Páll V. Daní-
elsson, á meðan óbeisl-
aðir skuldadraugar
geta risið upp.
Höfundur er viðskiptafræðingur.