Morgunblaðið - 25.05.2002, Qupperneq 50

UMRÆÐAN
50 LAUGARDAGUR 25. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
KRISTNIBRAUT 37-41
GRAFARHOLTI
Sölusýning í dag, laugardag, og á morgun, sunnudag, milli
kl. 13 og 15. Um er að ræða nýtt fjölbýlishús sem er í bygg-
ingu á góðum útsýnisstað norðanmegin í hverfinu. Fullbúin
sýningaríbúð á staðnum.
Gjörið svo vel að líta við. Sölumenn frá Skeifunni
fasteignamiðlun og byggingaraðili á staðnum.
FRÁ miðju síðasta
ári var það verkstjór-
um og öðrum stjórn-
endum vaxandi
áhyggjuefni hve illa
stefndi í verðlagsmál-
um. Þeir horfðu fram
á vaxandi erfiðleika
fyrirtækja sinna og
stofnana. Það gat
heldur ekki farið fram
hjá neinum að dökkir
dagar yrðu framundan
á heimilum landsins.
Verkstjórar og stjórn-
endur tóku því heils
hugar undir þá stefnu-
mörkun sem sam-
þykkt var af ASÍ og
SA í lok síðasta árs. Menn lögðu
sig fram um að stuðla að þessum
árangri, hver á sínum stað. Nú
liggur það fyrir að árangri var náð.
Þessi árangur er afrakstur af víð-
tæku samstarfi en ég tel að það sé
ekki á neinn hallað þó að sagt sé að
ASÍ hafi dregið vagn-
inn og hvatt aðra
áfram þegar trúin fór
að dofna. Ýmislegt
varð til að mæða
menn í þessari baráttu
t.d. vantrú á árangur
og ásakanir um and-
stæð markmið í efna-
hagsstjórn. Bjartsýnin
og baráttuþrekið
höfðu hins vegar full-
an sigur í þessari
fyrstu lotu. Nú heyr-
ast raddir er telja að
víða hafi menn sópað
hækkunum undir
teppið í bili og muni
fljótlega ryðjast fram
með hækkanir. Vonandi er þetta
ekki tilfellið. Verkstjórar hafa
áhyggjur af þessari stöðu og vilja
hvetja menn til að halda áfram á
þessari braut og standa vörð um
áframhaldandi árangur. Því tóku
þeir málið fyrir.
Á 29. landsfundi Verkstjórasam-
bands Íslands hinn 11. maí 2002,
sem haldinn var á Grand hóteli
Reykjavík, var samþykkt eftirfar-
andi ályktun:
„Landsfundur Verkstjórasam-
bands Íslands skorar á alla, er lagt
geta hönd á plóg, að halda áfram á
þeirri braut sem mörkuð var af Al-
þýðusambandi Íslands og varðveita
efnahagslegan stöðugleika í ís-
lenska hagkerfinu.
Með tilstuðlan og hvatningu ASÍ,
hefur tekist að virkja fjölda aðila í
átaki sem skilar nú meiri stöð-
ugleika og styrkari íslenskri krónu,
en líkur voru til á haustmánuðum.
Allt stefnir nú í að kaupmátturinn
muni að mestu leyti haldast. Efna-
hagslegur stöðugleiki er forsenda
velsældar í landinu. Afkoma fjöl-
skyldna og fyrirtækja byggist á
því. Við þökkum ASÍ fyrir frábært
framtak og þrek til að fylgja mál-
inu eftir, svo og öllum þeim er
lögðu hönd á plóginn.
Verkstjórar hvetja
til stöðugleika og
vaxtalækkana
Kristín
Sigurðardóttir
LENGI (í 128 ár)
hefur Kvennaskólinn í
Reykjavík, mennta-
skóli við Fríkirkjuveg,
verið virtur af sam-
ferðafólki sínu sem
framsækin og per-
sónuleg menntastofn-
un. Öflugt frum-
kvöðlastarf stofnanda
skólans, frú Þóru
Melsteð, hefur skilað
sér í góðum námsár-
angri áhugasamra
nemenda og einu fær-
asta kennaraliði sem
völ er á í harðnandi
heimi framhaldsskóla-
menntunar. En þrátt
fyrir prýðisgott skólastarf er einn
stór galli á gjöf Njarðar sem eigi
verður litið framhjá lengur og vak-
in skal athygli á hér. Í dag hýsa
fjögur ,,húsnæði“ rúmlega fimm
hundruð nemendur og eru mis-
langar vegalengdir þeirra á milli.
Þá ber fyrst að nefna aðalbygg-
ingu skólans sem reist var 1909 og
þótti hún strax óviðunandi skóla-
húsnæði. Ástand húsnæðisins í dag
er vægast sagt ömurlegt miðað við
húsnæði flestra annarra skóla á
höfuðborgarsvæðinu. Kennt er í
hljóðbærum, næðingssömum og
ofnalausum ( bilaðir ofnar) stofum
sem þar að auki rúma rétt svo
bekk upp á 22 nemendur. Þess má
geta að stofurnar nýtast ekki sem
skyldi því margar eru undir súð.
Engir brunastigar eru við húsið og
tveir aðalstigarnir brattir og
þröngir. Geta má sér til um það að
ef eldur kemur upp í þessu til-
tekna húsnæði þá liði ekki á löngu
þar til það yrði rústir einar.
Fúkkalykt er í stofunum vegna fúa
í veggjunum. Dæmi er um það að
gluggum sé ekki hægt að loka
nægilega vel og þar fyrir utan er
einangrun slæm.
Í hinum þremur skólahúsunum
eru þessi vandamál einnig til stað-
ar, en þó í minna mæli. Má þar
nefna til dæmis hitastilla sem
detta af við minnsta tilefni og lakk
á veggjum sem flagnar auðveld-
lega af í Uppsölum (gamli Versl-
unarskólinn). Svo að við tölum
ekki um að hvert einasta þrusk
heyrist á milli stofa. Þriðja húsið
er Miðhús, sem ekki er einu sinni
kennsluhúsnæði, heldur er það
leikhús og veislusalur. Kennsluað-
stæður þar eru ekki upp á marga
fiska sökum birtuleysis, smæðar
töflu og kulda. Fjórða húsnæðið er
nýbyggingin við aðalbygginguna,
sem kannski er ekki hægt að telja
nýja, því hún mun hafa verið
byggð um 1970. Þar er meðal ann-
ars matsalur skólans sem rúmar
einungis fjórðung nemenda og þá
er þröngt á þingi.
Skrifstofur kennara, bæði í að-
albyggingu og Uppsölum, eru óvið-
unandi vegna næðings, plássleysis
og hversu dreifðar þær eru, sem
dæmi má nefna þá er ein innréttuð
í herberginu Saurbæ sem gegndi
eitt sinn hlutverki náðhúss. Að-
staða nemenda er algerlega óvið-
unandi, þeir hafa til umráða tvö
nemendafélagsherbergi sem rúma
því miður ekki vaxandi félagslíf
Kvenskælinga, bókasafn sem rúm-
ar 6% nemenda og tölvustofa með
í kringum 15 starfhæfar tölvur.
Þess má þó geta að tölvur eru
einnig á bókasafni en sökum
kennslu þar, annríkis og gamals
hugbúnaðar teljum við þær ekki
með. Af framansögðu er ljóst að
námsaðstæður nemenda og vinnu-
aðstæður kennara eru mjög slæm-
ar og fyrir þá nemendur sem ekki
eiga kost á að læra heima við óvið-
unandi aðstæður. Um salernisað-
stöðu er fjöldamargt hægt að
segja en við ætlum að láta það
nægja að nefna einungis þá stað-
reynd að það eru 52 nemendur um
hvert eitt klósett.
Síðustu daga hafa verið umræð-
ur um framkvæmdir við gömlu
framhaldsskólana og eru þá nefnd-
ir í því sambandi Menntaskólinn
við Hamrahlíð, Menntaskólinn í
Reykjavík og Menntaskólinn við
Sund. Í Morgunblaðinu 17. apríl
síðastliðinn var meðal annars frétt
um fund sem haldinn var um hús-
næðismál Menntaskólans í Reykja-
vík. Þar kom upp umræða um
gömlu framhaldsskólana og hús-
næðismál þeirra, en þó var
Kvennaskólinn aldrei nefndur í því
sambandi þótt augljóst sé að brýn
þörf sé á úrbótum.
Tillögur hafa komið fram um að
koma Kvennaskólanum fyrir á
uppfyllingu í vesturbænum, Vatns-
mýrinni eða á svæði sem myndi
skapast við flutning Hringbraut-
arinnar. Einnig hefur verið bent á
að rífa núverandi húsnæði og
byggja nýtt á upprunalegum stað.
Margar leiðir eru færar án þess að
svipmynd byggðar við Tjörnina
raskist. Við sem nemendur í
Kvennaskólanum kjósum að
stunda nám í miðborginni en ekki
langt inni í vesturbæ, einnig vilj-
um við halda sérstöðu skólans uppi
og þá með um 500 nemendum og
persónulegu skólastarfi. Af und-
angenginni umræðu má sjá að
Kvennaskólinn hefur svo sannar-
lega týnst í kerfinu og ýmsum öðr-
um skólum með betri aðstöðu gert
hátt undir höfði. Og því beinum við
orðum okkar að ráðamönnum
hvort sem er hjá borg eða ríki og
segjum:
Kvennaskólinn er merkileg
menntastofnun með langa sögu og
á betra skilið!
Týndist Kvennaskól-
inn í kerfinu?
Sigríður
Magnúsdóttir
Kvennaskólinn
Kvennaskólinn er
merkileg menntastofn-
un, segja Laufey Helga
Guðmundsdóttir og
Sigríður Magnúsdóttir,
með langa sögu og á
betra skilið.
Höfundar eru kvennaskólanemar.
Laufey Helga
Guðmundsdóttir
FÓLKSFJÖLGUN
á jörðinni hefur sjald-
an eða aldrei verið
jafnmikil og nú um
stundir. Fólksfjöldi á
jörðinni fjórfaldaðist
á 20. öld og er nú
kominn upp í 6,1
milljarð. Aðeins á
einni mannsævi eða
frá 1950 hefur fólks-
fjöldi jarðar tvöfald-
ast frá 2,5 milljörðum
upp í 6,1 milljarð. Um
78 milljónir manna
bætast við á ári
hverju, aðallega í þró-
unarlöndunum.
Mannfjöldaspá
Sameinuðu þjóðanna gerir ráð fyr-
ir því að á næstu 50 árum muni
bætast við 3 milljarðar manna, –
þannig að árið 2050 verði heild-
arfólksfjöldi um 9,3 milljarðar.
En hvað veldur þessari öru
fólksfjölgun? Fyrst má nefna að
um helmingur núverandi mann-
fjölda er yngri en 25 ára sem þýðir
að á næstu áratugum mun þetta
fólk komast á barneignaraldur. Í
öðru lagi eru þunganir sem ganga
þvert á vilja kvenna algengar. Tal-
ið er að um ¼ hluti fólksfjölgunar
sé vegna ótímabærra eða óskipu-
legra þungana. Þrátt fyrir það er
áætlað að um 50 milljónir fóstur-
eyðinga eigi sér stað á ári hverju í
heiminum sem heild. Í þriðja lagi
má síðan nefna að langlífi eykst
stöðugt, samfara því sem margir
foreldrar velja að eignast fleiri en
tvö börn.
Óbeinar orsakir fólksfjölgunar
eru m.a. fátækt, en konur eru
meirihluti fátækra í veröldinni.
Konur í þróunarlöndunum eru
einnig víða illa menntaðar og hafa
ekki aðgang að læknisþjónustu til
jafns við karla. Talið er að um 350
milljónir para í þróunarlöndunum
hafi ekki aðgang að getnaðarvörn-
um. Þessi tala á einungis eftir að
hækka eftir því sem fleira fólk
kemst á barneignaraldur. Mann-
fjöldastofnun Sameinuðu þjóð-
anna, UNFPA, telur að eftirspurn
eftir getnaðarvörnum muni aukast
um 50% á næstu 15 árum. Takist
ekki að anna þeirri eftirspurn mun
mannfjöldi jarðar vaxa enn frekar.
Áhrif alnæmis á
fólksfjölgun jarðar
eru enn sem komið er
lítil. Árið 2000 létust
um 3 milljónir manna
úr alnæmi, en talið er
að um 40 milljónir
manna séu smitaðar.
Það er kaldhæðnis-
legt, en þetta eru ekki
nógu háar tölur til
þess að hafa veruleg
áhrif á fólksfjölgun.
Auknar lífslíkur al-
mennt í heiminum
hafa leitt til þess að
hlutfall aldraðra fer
mjög vaxandi. Í dag
eru um 600 milljónir manna eldri
en 60 ára, en sú tala mun þrefald-
ast á næstu 50 árum. Einkum er
þessi þróun eftirtektarverð í iðn-
ríkjunum þar sem fólksfjölgun er
mun minni en í þróunarlöndunum.
Í löndum eins og Þýskalandi og á
Ítalíu er fólksfjölgun í dag nei-
kvæð sem aftur leiðir til þess að
stærra hlutfall íbúanna er aldr-
aður. Þó er kannski mest ástæða
til þess að hafa áhyggjur af aðbún-
aði aldraðra í þróunarríkjunum
þar sem ekkert félagslegt velferð-
arkerfi er fyrir hendi.
Þótt erfitt sé að meta áhrif
fólksfjölgunar á líf okkar í dag er
ljóst að hún er eitt stærsta aflið
sem knýr þróun heimsins áfram.
Hvort sem okkur líkar betur eða
verr mun fólksfjölgunin með ein-
um eða öðrum hætti hafa áhrif á líf
okkar og breyta þeim heimi sem
við lifum í. Slík umbreyting virðist
óumflýjanleg, einkum þar sem
fólksfjöldi jarðar mun aukast um
a.m.k. 3 milljarða á næstu 50 ár-
um.
Um fólks-
fjölda jarðar
Ingibjörg Elsa
Björnsdóttir
Höfundur er umhverfisfræðingur.
Fólksfjölgun
Hvort sem okkur líkar
betur eða verr mun
fólksfjölgunin, segir
Ingibjörg Elsa Björns-
dóttir, með einum eða
öðrum hætti hafa áhrif á
líf okkar og breyta þeim
heimi sem við lifum í.
Súrefnisvörur
Karin Herzog
Vita-A-Kombi olía