Morgunblaðið - 31.05.2002, Blaðsíða 52

UMRÆÐAN
52 FÖSTUDAGUR 31. MAÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Uppskrift
að góðri helgi
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
G
RA
1
79
72

05
/2
00
2
- alltaf 1/3
1 rau›laukur
1/2 dl basil ólívuolía
1 tsk. sjávarsalt
svartur pipar
nokkur strá af graslauk
Snei›i› tómatana og brei›i› á disk. Fínsaxi› rau›laukinn
og strái› yfir tómatsnei›arnar. Sáldri› smáræ›i af
sjávarsalti yfir og mali› svolítinn svartan pipar yfir. A›
sí›ustu er basilolíunni hellt yfir tómatana. Skreyti› me›
klipptum graslauk og piparkornum. Frábært sumarsalat
og hentar me› nánast hva›a rétti sem er e›a í forrétt.
Tómatar innihalda m.a. l‡kópen, sem gefur tómötunum
rau›a litinn og er virkt andoxunarefni, b-karóten, sem
breytist í A-vítamín í líkamanum, og C-vítamín. Tómatar
geymast best vi› 12°C (10-13°C) og 80% loftraka.
Einfalt tómatasalat
Pressukanna
verð kr. 1.995
2 bollar í stíl kr. 995
Stálútlit (matt)
Klapparstíg 44
Sími 562 3614
ÁRSFUNDURINN
var haldinn 18. maí sl.
Samkvæmt blaða-
fregnum komu þar
fram upplýsingar um
að lækkun hefði orðið á
kostnaði við sjúkling úr
199 þúsundum króna
árið 2000 í 195 þúsund
krónur árið 2001. Af
þessu var dregin sú
ályktun að rekstrar-
hagkvæmni við sam-
einingu spítalanna væri
nú að skila sér. Niður-
staða ársreiknings er
óumdeild en skiptingin
niður á einstaka þætti
starfseminnar á grund-
velli þeirrar skráningar
sem fyrir hendi er og
þeirrar aðferðar sem er
notuð gengur ekki. Þar
sem undirritaður telur að
þessar upplýsingar gefi
mjög villandi mynd af
rekstrinum er nauðsynlegt að gera
eftirfarandi athugasemd.
Aðferðin við að umbreyta allri
starfseminni í legustarfsemi er sú að
komur á dagdeildir og slysa- og
bráðadeildir telji 1⁄3 af innlögn og
komur á göngudeildir 1⁄12 af innlögn.
Þessi formúla var notuð af ráðgjöf-
um spítalans, Ementor, í allt öðrum
tilgangi, þ.e. að finna út fjölda sjúk-
linga á starfsmenn, aðallega lækna,
og bera saman við spít-
ala á Norðurlöndum.
Strax þá komu í ljós
undarlegar tölur og
skýringin virtist vera
vandamál við skrán-
ingu hjá Landspítala.
Voru þær niðurstöður
því teknar með miklum
fyrirvara. Aldrei kom
til álita að nýta þessa
aðferð við að reikna út
kostnað á þann hátt
sem stjórn Landspítala
gerir.
Fyrir utan geðdeild
er dagdeildarstarfsemi
mjög lítil á Landspítala
miðað við það sem gerist á sambæri-
legum spítölum á Norðurlöndum. Á
geðdeild eru taldar 67 þúsund komur
en þær eru sennilega nær því að vera
30–40 þúsund. Komur á slysa- og
bráðadeild eru taldar 66 þúsund en
rúmlega helmingur þeirra er göngu-
deildarkomur. Á legudeildum eru
nokkrir sjúklingar skráðir sem ættu
að vera skráðir sem dagsjúklingar.
Ef aðferð stjórnar Landspítala er
notuð ætti kostnaður við starfsemi
spítalans að skiptast milli þessara
þátta á eftirfarandi hátt:
(Sjá töflu)
Hver heilvita maður sem þekkir til
reksturs spítalans sér að þessi nið-
urstaða er út í hött. Langkostnaðar-
samasti þáttur í rekstri spítala er að
sjálfsögðu legudeildarstarfsemin,
sem nemur í raun nálægt 80–90% af
heildarkostnaðinum eða 16,5–18,5
milljörðum króna.
Þessi aðferð er því algerlega ónot-
hæf til að finna út meðalkostnað við
sjúkling og ályktanir sem af henni
eru dregnar marklausar. Spítali sem
kallar sig háskólaspítala getur ekki
borið svona upplýsingar á borð fyrir
eigendur sína og fulltrúa þeirra.
Ólafur Örn
Arnarson
Sjúkrahúsin
Spítali sem kallar sig
háskólaspítala, segir
Ólafur Örn Arnarson,
getur ekki borið svona
upplýsingar á borð fyrir
eigendur sína og
fulltrúa þeirra.
Höfundur er læknir.
Komur
Kostn. í
milljörðum
Göngudeildir 201.476 3.2
Dag-, slysa- og bráðad. 155.099 10.1
Legudeildir 36.394 7.1
Landspítali –
háskólasjúkrahús
LENGI hefur verið
rætt um þá kosti og
möguleika rafrænna
viðskipta sem felast í
betri þjónustu og
sparnaði í viðskiptum.
Þar hefur oft verið
vitnað til auðveldara
og víðtækara aðgengis
viðskiptavina að vörum
og þjónustu fyrirtækja
á svokölluðum fyrir-
tækja-til-neytenda
markaði þar sem m.a.
Amazon.com er gott
dæmi um árangursríkt
fyrirtæki. Augu manna
beinast nú hins vegar í
vaxandi mæli að rafrænum viðskipt-
um milli fyrirtækja þar sem fyr-
irtæki stefna að sparnaði og hag-
ræði í samskiptum sín í milli. Eitt af
því sem hvað best hefur tekist til
með á undanförnum misserum eru
svokölluð rafræn innkaup milli fyr-
irtækja. Rafræn innkaup fela venju-
lega í sér að fyrirtæki sem stundar
innkaup frá öðru fyrirtæki hefur að-
gang að vörulistum hins síðarnefnda
í rafrænu formi ásamt því verði sem
viðkomandi kaupandi og seljandi
hafa samið um sín í milli. Hin hefð-
bundna leið er að fyrirtæki skiptast
á rafrænum viðskiptaskjölum milli-
liðalaust, þ.e. kaupendur og seljend-
ur setja upp nauðsynlegar tenging-
ar beint sín í milli. Dæmi um þetta
eru rafrænar skjalasendingar á
EDI-formi milli fyrirtækja. Þrátt
fyrir ákveðna kosti hefur þessi að-
ferð stóra galla sem felst m.a. í
kostnaði og flækjustigi við fjöl-
breytilegar tengingar milli margra
aðila. Þannig getur t.d. kaupandi
þurft að tengjast mörgum seljend-
um sem hann á viðskipti við, sem
allir hafa mismunandi
forsendur og áherslur
til að stunda rafræn
viðskipti.
Til að einfalda sam-
skipti milli fyrirtækja
hafa m.a. svokölluð
rafræn markaðstorg
rutt sér til rúms sem
vettvangur kaupenda
og seljenda í rafræn-
um viðskiptum. Fyrir-
tæki sem vilja stunda
slík viðskipti geta
þannig nýtt sér sam-
ræmda aðkomu að
sameiginlegu umhverfi
til að nálgast alla sína
viðskiptavini sem tengdir eru raf-
rænu markaðstorgi.
Rafræn markaðstorg hafa verið
skilgreind sem viðskiptatenging
milli kaupenda og seljenda, til að
einfalda og straumlínulaga inn-
kaupaferla fyrirtækja og auka hag-
kvæmni í viðskiptum bæði fyrir
kaupendur og seljendur. Sam-
kvæmt upplýsingum frá ráðgjafar-
og rannsóknarfyrirtækinu Aber-
deenGroup geta hvorir tveggja
sparað og hagrætt verulega með því
að nýta sér kosti rafrænna mark-
aðstorga og rafrænna innkaupa,
eins og eftirfarandi upptalning
bendir til:
 Lækkun vöruverðs að meðaltali
milli 5% til 10%
 Tímasparnaður frá pöntun til af-
hendingar um 70% til 80%
 Lækkun stjórnunarkostnaðar
um allt að 73%
 Innkaup framhjá samningum
minnka um allt að 50%
 Lækkun birgðakostnaðar um
25% til 50%, að meðaltali
Samkvæmt annarri rannsókn frá
PriceWaterhouseCoopers geta
kaupendur sparað allt að 70% við
umsýslu innkaupa og seljendur allt
að 85%. Þessu til viðbótar geta
markaðstorg auðveldað almenna
stýringu á innkaupum og greiningu
á innkaupahegðun, bæði fyrir kaup-
endur og seljendur.
Líklega er markaðstorg bílaris-
anna í Detroit eitt það stærsta og
best þekkta, en það kallast Covisint
(www.covisint.com). Þar kaupa bíla-
risarnir í gífurlegu magni íhluti frá
birgjum og undirverktökum til sam-
setningar á eðalvögnum sínum.
Staðan er í raun sú að vilji birgi eða
framleiðandi íhluta eiga möguleika á
viðskiptum við einhvern af bílaris-
unum verður sá hinn sami að tengj-
ast Covisint-markaðstorginu.
Samkvæmt nýlegum samningi við
ríkið mun ANZA setja upp mark-
aðstorg fyrir kaupendur og seljend-
ur sem nýtast mun bæði ríkisstofn-
unum og almennum fyrirtækjum.
ANZA byggir upp markaðstorgið í
samstarfi við IBX í Svíþjóð
(www.ibxnordic.com) sem náð hefur
miklum árangri í uppbyggingu
markaðstorga á Norðurlöndum.
Meðal viðskiptavina IBX eru t.d.
Ericsson, SE Banken, Volvo og
norska ríkið.
Með samningi sínum við ANZA
um uppbyggingu rafræns markaðs-
torgs vonast ríkið til að ná fram
verulegum sparnaði og hagræði í
innkaupum stofnana sinna, auk þess
að virkja betur notkun og skilvirkni
rammasamninga.
Á Rafræna markaðstorginu verð-
ur til að byrja með lögð áhersla á
viðskipti með rekstrartengdar vörur
og þjónustu (óbein innkaup), s.s.
með almennar skrifstofuvörur,
hreinlætisvörur, tölvuíhluti, hráefni
fyrir mötuneyti auk ýmissa tengdra
þjónustuþátta. Um þessar mundir
er reynsluhópur öflugra kaupenda
og seljenda orðinn þátttakandi í
markaðstorginu og munu fyrstu við-
skiptin milli þeirra fara fram í júní
2002. Opnað verður fyrir almennan
aðgang stofnana og fyrirtækja að
markaðstorginu síðsumars 2002.
Rafrænt markaðstorg
Ólafur Ingþórsson
Viðskipti
Rafræn markaðstorg,
segir Ólafur Ingþórs-
son, hafa verið skil-
greind sem viðskipta-
tenging milli kaupenda
og seljenda.
Höfundur er sviðsstjóri veitulausna
og rafrænna viðskipta hjá ANZA hf.
Stórhöfða 21, við Gullinbrú, s. 545 5500.
www.flis.is
netfang: flis@flis.is
lím og fúguefni