Morgunblaðið - 03.09.2002, Síða 1

205. TBL. 90. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 3. SEPTEMBER 2002 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
STOFNAÐ 1913
MORGUNBLAÐIÐ 3. SEPTEMBER 2002
SAMNINGAMENN á ráðstefnu
Sameinuðu þjóðanna um sjálfbæra
þróun náðu síðdegis í gær samkomu-
lagi um orkukafla framkvæmdaáætl-
unar fundarins. Þar með hefur tekist
samkomulag um alla þætti sam-
komulagsins. Samkomulagið um
orkumálin felur ekki í sér skýr tölu-
leg markmið um aukinn hlut endur-
nýjanlegrar orku, en talað er um að
auka skuli verulega hlut endurnýj-
anlegrar orku í orkubúskap heims-
ins.
Umhverfissamtök lýstu í gær
óánægju sinni með niðurstöðu fund-
arins, sérstaklega varðandi að ekki
skyldi vera ákveðið að setja töluleg
markmið varðandi endurnýjanlega
orku.
Orkukaflinn var eina málið sem
var óleyst þegar samningamenn
komu til fundar í gærmorgun. Evr-
ópusambandið, Ísland, Noregur,
Sviss og Nýja-Sjáland studdu tillögu
um að sett yrðu í framkvæmdaáætl-
unina töluleg markmið um að hlutfall
endurnýjanlegrar orku í orkubúskap
jarðar yrði aukið úr 13% í 15% fram
til ársins 2010 og að iðnríkin settu
sér það markmið að auka hlut slíkra
orkugjafa um 2%. Bandaríkin, Kan-
ada og þróunarlöndin voru þessu
andvíg.
Siv Friðleifsdóttir umhverfisráð-
herra sagðist vera mjög ánægð með
þá niðurstöðu sem fékkst. Hún væri
betri en hún hefði reiknað með miðað
við hvernig mál þróuðust í viðræðun-
um um helgina. Markmið Íslands
hefði verið að ná fram ákvæði í fram-
kvæmdaáætlun fundarins um að
hlutur endurnýjanlegrar orku yrði
aukinn. Það hefði tekist þó að skýr
töluleg markmið hefðu ekki verið
sett. Hún sagðist einnig ánægð með
að vatnsorka væri í textanum skil-
greind sem endurnýjanleg orka og
að sú tækniaðstoð sem iðnríkin heita
að veita þróunarlöndunum á sviði
orkumála yrði á sviði endurnýjan-
legrar orku en ekki bara á sviði jarð-
efnaeldsneytis eins og var í upphaf-
legri málamiðlunartillögu formanns
samninganefndarinnar.
ESB lýsir stuðningi við aukið
frelsi í viðskiptum
Bandaríkjamenn féllust á að setja
í framkvæmdaáætlunina töluleg
markmið um aðgang að hreinlætis-
aðstöðu. 2,4 milljarðar manna búa
við opin eða ófullnægjandi holræsi
og var samþykkt að setja það mark-
mið fram til ársins 2015 að fækka
þeim um helming.
Samkomulagið sem tókst um við-
skipti og fjármál byggist að mestu
leyti á þeim yfirlýsingum sem sam-
þykktar voru um viðskipti í Doha í
Qatar og um fjármál og þróunarmál í
Monterrey í Mexíkó.
Nokkra athygli vakti í gær hvað
talsmenn Evrópusambandsins töl-
uðu ákveðið á fundinum um nauðsyn
aukins aðgangs þróunarríkjanna að
mörkuðum og lækkun niður-
greiðslna í landbúnaði. „Frjáls við-
skipti og aðgangur að mörkuðum
fyrir allar þjóðir er lykill að því að ná
settum markmiðum um að dregið
verði úr fátækt í heiminum. Þess
vegna er Evrópusambandið tilbúið
til að vinna af krafti að árangursríkri
niðurstöðu í viðræðum um Doha-yf-
irlýsinguna. Og við erum tilbúin til
að stíga frekari skref á þessu sviði.
ESB hefur þegar samþykkt frjáls-
an aðgang að mörkuðum fyrir allar
vörur, aðrar en vopn, frá fátækustu
þróunarlöndunum. Nú er tími fyrir
aðra að fylgja í kjölfarið,“ sagði And-
ers Fogh Rasmussen, forsætisráð-
herra Danmerkur, á leiðtogafundin-
um, en hann er í forystu fyrir
Evrópusambandið.
Bæði Gerhard Schröder, kanslari
Þýskalands, og Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, lýstu stuðningi
við aukið frelsi í viðskiptum og lækk-
un á niðurgreiðslum til landbúnaðar.
Jacques Chirac, forseti Frakklands,
hafði stór orð um nauðsyn aðgerða á
sviði umhverfisverndar og þróunar-
mála, en minntist hins vegar ekki
einu orði á landbúnaðarmál.
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagði m.a. í ávarpi sínu á ráðstefn-
unni í gær að líta bæri á alþjóðavæð-
ingu sem tækifæri, en ekki sem ógn.
Þá sagðist Davíð ennfremur telja að
nýting endurnýtanlegrar orku og
tækniframfarir byðu nú upp á tæki-
færi sem ekki hefðu boðist áður, og
þau bæri að grípa.
Hlutur endurnýjanlegrar
orku aukinn verulega
Jóhannesarborg. Morgunblaðið.
Samkomulag um alla þætti nýrrar framkvæmdaáætlunar um sjálfbæra þróun

Umhverfisvernd/26
LÖGREGLA í Jóhannesarborg í
S-Afríku beitti vatnsbyssum og
gúmmíkúlum í gær til að hafa hem-
il á mótmælendum, hlynntum Pal-
estínumönnum, er reyndu að koma
í veg fyrir að Shimon Peres, utan-
ríkisráðherra Ísraels, flytti ávarp í
Kennaraháskólanum í borginni í
tengslum við ráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna um sjálfbæra þróun.
Talsmaður lögreglunnar sagði
að a.m.k. þrír lögreglumenn og
fjórir mótmælendur hefðu slasast í
rimmunni og 16 manns hefðu verið
handteknir.
Reuters
Mótmæli í Jóhannesarborg
BINYAMIN Ben Eliezer, varnar-
málaráðherra Ísraels, fyrirskipaði
í gær rannsókn á vaxandi fjölda
dauðsfalla meðal óbreyttra palest-
ínskra borgara, þar á meðal barna,
sem ísraelskir hermenn bera
ábyrgð á. Tilkynnt var um þessa
ákvörðun ráðherrans eftir að leið-
togar palestínsku heimastjórnar-
innar höfðu sakað Ísrael um „rík-
isrekin hryðjuverk“.
Þá hefur ennfremur komið fram
gagnrýni á yfirmenn Ísraelshers í
ísraelskum fjölmiðlum. Er þar
einkum lýst áhyggjum af því að
flekkuð ímynd hersins veiki stöðu
Ísraels í baráttunni gegn uppreisn
Palestínumanna (intifada), sem nú
hefur staðið yfir óslitið í 23 mán-
uði.
Saeb Erekat, ráðherra í palest-
ínsku heimastjórninni, krafðist
þess að hermenn sem bæru ábyrgð
á því að bana óbreyttum borgurum
yrðu dæmdir, en sagði jafnframt
að með tilliti til fyrri slíkra rann-
sókna væri hann svartsýnn á að
þessi nýjasta myndi leiða til þess
að hermenn yrðu látnir sæta refs-
ingum.
Fjórir Palestínumenn voru
drepnir á sunnudaginn í fyrirsát
ísraelskra hermanna, og á laug-
ardagskvöld voru tvö börn og tveir
unglingar drepin fyrir mistök,
þegar ísraelskir sérsveitarmenn
gerðu atlögu að herskáum Palest-
ínumanni. Palestínsk kona, tveir
synir hennar og einn barnungur
frændi þeirra voru drepin í síðustu
viku er Ísraelsher skaut sprengi-
kúlum á hús á Gazasvæðinu.Tugir
Palestínumanna hafa verið drepnir
undanfarnar vikur í hernaðarað-
gerðum Ísraelshers.
Ísraelar
fyrirskipa
rannsókn
Jerúsalem. AFP, AP.
TAREQ Aziz, aðstoðarforsætisráð-
herra Íraks, gaf í gær til kynna að
Írakar gætu verið reiðubúnir til til-
slakana gagnvart vopnaeftirliti Sam-
einuðu þjóðanna. Aziz, sem er stadd-
ur á ráðstefnu SÞ um sjálfbæra
þróun, sem haldin er í Jóhannesar-
borg í Suður-Afríku, sagði ekki úti-
lokað að Írakar leyfðu vopnaeftirlits-
mönnum samtakanna að snúa aftur
til landsins ef það væri hluti stærra
samkomulags.
Aziz sagði síðast á sunnudag að
ekki kæmi til greina að Írakar
hleyptu vopnaeftirlitsmönnum undir
forystu Hans Blix, yfirmanns vopna-
eftirlits SÞ, inn í landið. Hann sagði
hins vegar í gær að vopnaeftirlits-
deilan yrði á dagskrá fundar, sem
hann myndi eiga með Kofi Annan,
framkvæmdastjóra SÞ, í dag. „Írak-
ar eiga ekki í neinum útistöðum við
Sameinuðu þjóðirnar. Vandamálið er
í samskiptum við Bandaríkjamenn,“
sagði Aziz.
Áður hafði verið haft eftir Colin
Powell, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, að það yrði „skref í rétta
átt“ ef Írakar hleyptu vopnaeftirlits-
mönnunum aftur inn í landið. Vöktu
þau ummæli athygli enda sagði Dick
Cheney, varaforseti Bandaríkjanna,
í síðustu viku að engu máli skipti fyr-
ir hugsanlega árás Bandaríkja-
manna, hvort Írakar leyfðu vopna-
eftirlit á nýjan leik.
Heimila
Írakar
vopna-
eftirlit?
Jóhannesarborg, Moskvu. AFP, AP.