Morgunblaðið - 06.09.2002, Page 26

LISTIR
26 FÖSTUDAGUR 6. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
meistar inn. is
ÁBYRGÐ ÁREIÐANLEIKI
SUMARTÓNLEIKUM 2002, í
Listasafni Sigurjóns Ólafssonar,
lauk með kammertónleikum, er
Trío Nordica stóð fyrir en þar
standa að verki Auður Hafsteins-
dóttir á fiðlu, Bryndís Halla Gylfa-
dóttir á selló og Mona Sandström
á píanó. Fyrsta verk tónleikanna
var Trio Elegiaque í g-moll, eftir
Sergej Rakhmanínov, sem hann
samdi 1892, er hann var í skóla en
annað tríó með sömu yfirskrift og
er í d-moll, op. 9, var samið ári
seinna. Varðandi tónmál hans má
segja, að Rakhmanínov marki eins
konar endalok á þeim stíl, er
Tsjajkovskí stóð fyrir, enda dáði
hann forvera sinn mjög og samdi
seina tríóið í d-moll, til minningar
um meistara sinn. Þrátt fyrir að
tríóið í g-moll sé frekar léttvægt
að gerð, er það hlaðið af fallegum
syngjandi laglínum og í raun gott
verk frá hendi nítján ára tón-
skálds. Auðvitað fær píanóið oft
glitrandi skemmtilegar tónhug-
myndir en treginn kemur sérstak-
lega fram í þrungnum laglínum
fyrir sellóið og þó verkið væri á
köflum einum um of átaksmikið í
flutningi, var leikurinn hjá Trio
Nordica, þegar til heildarinnar er
litið, glæsilega útfærður.
Frumflutt var nýtt tríó eftir
Hauk Tómasson, gott verk, skýrt í
formi er var mjög vel flutt. Tón-
málið hjá Hauki er að breytast, frá
því að vera kontrapuntískt flókið
og einnig byggt á smágerðum tón-
hugmyndum, í að tónflöturinn er
að stækka og tónmálið er að verða
gegnsærra og jafnvel tónalla en
áður var. Verkið er töluvert erfitt
og var mjög sannfærandi flutt, þar
sem heyra mátti vel leiknar ka-
densur leiknar á fiðlu og selló.
Átakskaflarnir voru bæði þrá-
stefjaðir og kaotískir, aðferðir sem
ekki eru nýjar af nálinni, þó allt
félli að einu, í þessu ágæta og op-
inskáa verki.
Tónleikunum lauk með tríói op
87, eftir meistara Brahms og þar
tók oft í hnúkana hjá flytjendum,
sem léku verkið með miklum til-
þrifum og á stundum of hratt, eins
t.d. andante kaflann, tilbrigðin,
með sína „lombardísku“ hrynskip-
an og „ballöðulega“ tónmál, þar
sem marka hefði mátt fyrir meiri
hraðabreytingum, á milli einstakra
tilbrigða, þó niðurlagið væri fal-
lega og hæglátlega flutt. Þetta
með hraðann á einnig við um
skersóið, sem var í það hraðasta
og missti því ísmeygileg sérkenni
sín og að ekki var gert nóg úr
syngjandi andstæðum miðþáttar-
ins gagnvart sjálfu skersóinu.
Trio Nordica er skipað frábær-
um hljóðfæraleikurum er náðu oft
góðum tilþrifum, sérstaklega í jað-
arþáttum Brahms tríósins, sem
eru átaksmiklar tónsmíðar. Pían-
istinn, Mona Sandström, átti
margar glitrandi tónhendingar,
bæði í tríóinu eftir Rakhmanínov
og Brahms. Fiðlarinn, Auður Haf-
steinsdóttir, lék sérlega vel í til-
þrifamikilli „cadensu“, í tríói
Hauks og átti markvissan leik í
Brahms-tríóinu. Sellistinn, Bryn-
dís Halla Gylfadóttir, með sinn
safamikla og syngjandi tón, var
frábær í Rakhmanínov, ótrúlega
teknísk í verki Hauks og átti
kraftmikinn leik í Brahms. Eins og
fyrr segir, var leikur Trio Nordica
mjög þrunginn, sérstaklega í
Brahms, og það sem helst mætti
tiltaka, að á köflum hefði mátt
slaka ögn á í hraða og styrk, í
Brahms-tríóinu, til að skapa and-
stæður og marka þáttaskil í tón-
máli verksins, sem að öðru leyti
var glæsilega flutt.
Tilþrifamikill og
glæsilegur flutningur
TÓNLIST
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar
Trío Nordica flutti verk eftir Rakh-
manínov, Brahms og frumflutti tríó eftir
Hauk Tómasson. Þriðjudagurinn 3. sept-
ember 2002.
KAMMERTÓNLEIKAR
Jón Ásgeirsson.
ÍSLENSKIR bíógestir hafa án efa
beðið með talsverðri eftirvæntingu
eftir spennumyndinni K-19: The
Widowmaker, sem frumsýnd verð-
ur hér á landi í dag. Hér er á ferð-
inni ein dýrasta mynd sumarsins,
en Sigurjón Sighvatsson og fyrir-
tæki hans Paloma Pictures er með-
al framleiðenda auk þess sem Ingv-
ar E. Sigurðsson fer með eitt
aðalhlutverkanna og Karl Júl-
íusson tók þátt í gerð leikmynd-
arinnar. Tökur fóru að mestu leyti
fram í Kanada.
Kvikmyndin er byggð á sönnum
atburðum, sem áttu sér stað um
borð í sovéskum kafbáti á tímum
kalda stríðsins. Árið 1961 varð
geislavirkt úrfall í kjarnakljúfi kaf-
bátsins K-19 þar sem hann var á
siglingu í Norður-Atlanshafinu
milli Íslands og Noregs. Skipið var
nýtt, í sinni jómfrúsiglingu og
kjarnorkuofnaranir lítið reyndir.
Áhöfnin, undir stjórn Alexi Vostri-
kov (Harrison Ford), stóð í hat-
rammri baráttu upp á líf og dauða
til að afstýra slysi af svipaðri
stærðargráðu og henti í Chernobyl.
Það hefði að öllum líkindum ekki
aðeins leitt af sér dauða áhafnar-
innar og ófyrirsjáanlegt umhverfis-
slys í hafinu heldur jafnvel komið
af stað stríðsátökum milli stórveld-
anna í austri og vestri en á þessum
tímapunkti ríkti geysileg spenna í
öllum samskiptum þeirra. Handrit
myndarinnar skrifaði Christopher
Kyle upp úr sögu Louis Nowra.
Leikstjórinn er Kathryn Bigelow
en það verður að teljast harla fátítt
að konur fái tækifæri til að stýra
mynd af þessari stærðargráðu.
Bigelow mun hafa verið valin til að
leikstýra myndinni þar sem hún á
að baki framtíðartryllinn Strange
Days (’95), sem var lítið viðaminni
og þótti forvitnileg í marga staði.
Bigelow, sem var gift leikstjóran-
um James Cameron (Titanic), er
einnig höfundur nokkurra annarra
athyglisverðra mynda á borð við
Blue Steel (’90) og Point Break
(’91).
Leikarar: Harrison Ford (What Lies
Beneath, Six Days Seven Nights, Air
Force One); Peter Stebbings (On
Their Knees, Picture Claire, No Alibi);
Liam Neeson (Gangs of New York,
Gun Shy, Star Wars II: árás klón-
anna); Peter Sarsgaard (Uncondition-
al Love, The Center of the World,
Housebound); Joss Ackland (Painting
Faces, Passion of Mind, The House on
Turk Street. Leikstjóri: Kathryn
Bigelow.
Harrison Ford ásamt félögum í kafbátsmyndinni K19.
Kjarnorkuslys
í jómfrúferð
Smárabíó, Regnboginn og Borgarbíó
Akureyri frumsýna K-19: The Widow-
maker með Harrison Ford, Peter Stebb-
ings, Liam Neeson, Peter Sarsgaard og
Joss Ackland.
KVIKMYNDIN 24 Hour Party
People segir lygilega en sanna sögu
Tony Wilson og félaga hans, sem
gerðu Manchester að háborg tón-
listarinnar á árunum 1976–1992,
allt frá fæðingu pönksins til dauða
„sýruhúsanna“. Við sögu kemur
m.a. mikil tónlist, eiturlyf og kynlíf.
Steve Coogan fer með hlutverk
Tony Wilson í myndinni, sjónvarps-
stjörnu og útgefanda Joy Division,
New Order, Happy Mondays og
Smiths. Tony Wilson og félagar
stóðu m.a. að stofnun hljómplötuút-
gáfunnar Factory Records og Hac-
ienda-klúbbsins og komu Man-
chester þar með á kortið hvað
varðar tónlist, tísku og skemmtana-
hald. Aðalleikari myndarinnar,
Steve Coogan, sem þekktur er í
heimalandi sínu Englandi fyrir
sjónvarpsþætti sína og fjölmarga
grínkaraktera, þ.á m. Alan Part-
ridge, þykir í myndinni vinna mik-
inn leiksigur.
Þetta mun vera fyrsta kvikmynd-
in, sem sýnd er hér á landi undir
nýjum samningi, sem Samfélagið
og Íslenska kvikmyndasamsteypan
ehf. hafa gert með sér um dreifingu
innlendra og erlendra kvikmynda
hins síðarnefnda. Íslenska kvik-
myndasamsteypan mun leitast við
að tryggja sér sýningarrétt á
myndum, sem vakið hafa athygli á
helstu kvikmyndahátíðum, sem
haldnar eru. Lögð verður áhersla á
myndir, sem framleiddar hafa verið
utan Bandaríkjanna.
Í tengslum við myndirnar, verður
jafnframt stefnt að því að fá athygl-
isverða kvikmyndagerðarmenn í
heimsókn.
Leikstjóri 24 Hour Party People
er Michael Winterbottom, sem leik-
stýrt hefur m.a. Wonderland, Wel-
come to Sarajevo, Jude og Family.
Leikarar: Steve Coogan (The Parole
Officer, The Revengers’ Comedies);
Paddy Considine (East of Harlem,
Born Romantic, Last Resort); Lennie
James (The Martins, Lucky Break,
Among Giants); Andy Serkis (Death-
watch, The Escapist, Shiner); Shirley
Henderson (American Cousins, Harry
Potter and the Chamber of Secrets,
Once Upon a Time in the Midlands).
Leikstjóri: Michael Winterbottom.
Hljómsveitin Joy Division birtist í 24 Hour Party People.
Stjórnlaus rokksagnfræði
í háborg tónlistarinnar
Háskólabíó og Sambíóin í Mjódd frum-
sýna 24 Hour Party People með Steve
Coogan, Paddy Considine, Lennie
James, Andy Serkis og Shirley Hend-
erson.
INDVERSK-bandaríski leikstjór-
inn M. Night Shyamalan hefur vakið
mikla athygli á sínum stutta ferli, en
vönduð draugamynd hans, The Sixth
Sense, sló í gegn eftir að hún kom út
árið 1999, og þótti leikstjórinn ná að
fylgja henni vel eftir með Unbreak-
able sem sýnd var ári síðar. Líkt og í
nýjustu mynd sinni, Signs, er Shya-
malan mjög umhugað um dulin lög-
mál er áhrif hafa á gang lífsins og
koma þar draugar og ýmis yfirnátt-
úruleg fyrirbæri við sögu.
Í Signs er það spurningin um tilvist
geimvera og Guðs sem knýr söguna
áfram, jafnframt því sem leikstjórinn
reynir sig við klassíska spennuhroll-
vekju í anda meistara Hitchcocks.
Sögusviðið er mestmegnis bundið við
afskekkt bóndabýli í Bandaríkjunum.
Þar býr lítil fjölskylda, presturinn
Graham og börnin hans tvö, auk yngri
bróður Grahams. Fjölskyldan er í
sárum eftir skyndilegt fráfall móður-
innar og hefur presturinn snúið baki
við Guði sínum. Þetta sögusvið af-
markar ytri og innri spennufram-
vindu myndarinnar, þar sem dular-
fullir atburðir taka að gerast í
kringum bóndabæinn og reyndar víð-
ar sem knýja prestinn til uppgjörs við
eigin lífsviðhorf og tilfinningar.
Andstætt þeim miklu væntingum
sem gerðar hafa verið til M. Night. S.
sem leikstjóra þykir mér þessi nýja
mynd engan veginn standast saman-
burð við hina mögnuðu hrollvekju- og
örlagasögu sem The Sixth Sense var.
Myndin og einkum ytri rammi er að
flestu leyti haganlega smíðuð og mjög
í anda þess skóla sem kenna má við
Hitchcock. Framvindan er hæg, tök-
ur vandaðar og myndrænar og ógnin
lengi að sýna sig. Rýmið þarna á milli
er síðan notað til þess að kryfja sálar-
líf persónanna og er það í þessum
veigamikla þætti myndarinnar sem
mér þykir leikstjórinn og handrits-
höfundurinn byggja á sandi, enda er
öll sú saga bæði ósannfærandi og fyr-
irsjáanleg – fer satt að segja út í
óþarfa væmni. Lífsspekin sem miðla á
í hinum dularfullu teiknum, þ.e.
hringjum sem birtast á kornakri
prestsins, er jafnframt yfirborðs-
kennd og leysist reyndar upp þegar
spennuframvinda sögunnar er farin
almennilega af stað. Þó svo að vel sé
staðið að allri umgjörð myndarinnar,
og leikarar standi sig vel finnst mér
sjálf miðjan, þ.e. stórleikarinn Mel
Gibson í hlutverki Grahams, engan
veginn valda hlutverki sínu, sem
byggist á hægfara og bældum tilfinn-
ingaupplifunum. Í staðinn er hann
einhæfur og vélrænn og er túlkun
hans á tilfinningaþrungnum atriðum
þvinguð og væmin. Sterk nærvera
Joaquins Phoenix er hreinlega ómiss-
andi í þessu ljósi. Á heildina litið er
Signs því meingölluð og því ekki
meira en meðalspennuhrollvekja.
Tilvist Guðs
og geimvera
KVIKMYNDIR
Háskólabíó, Sambíóin Álfabakka
og Kringlunni
Leikstjórn og handrit: M. Night Shya-
malan. Kvikmyndataka: Tak Fujimoto.
Tónlist: James Newton Howard. Aðal-
hlutverk: Mel Gibson, Joaquin Phoenix,
Rory Culkin, Abigail Breslin og Cherry
Jones. Sýningartími: 118 mín. Bandarík-
in. Touchstone Pictures, 2002.
SIGNS (TEIKN)
Heiða Jóhannsdóttir
Í RAUÐA
húsinu á Eyr-
arbakka
stendur nú yf-
ir sýning Haf-
liða Magnús-
sonar, rit-
höfundar og
teiknara, á lit-
uðum teikn-
ingum.
Um er að
ræða götumyndir frá Eyrarbakka,
Stokkseyri og Selfossi.
Götumyndir á
Eyrarbakka
Hafliði Magnússon
með eitt verkanna.
♦ ♦ ♦