Morgunblaðið - 06.09.2002, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 FÖSTUDAGUR 6. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Sigurbjörg Guð-mundsdóttir
fæddist á Hunda-
stapa í Mýrasýslu 27.
júlí 1929. Hún lést af
slysförum 21. ágúst
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru hjón-
in Guðmundur Jóns-
son og Sigurbjörg
Ólafsdóttir, bændur
á Hundastapa. Systk-
ini hennar eru Jón, f.
1927, d. 1953, Eð-
varð, f. 1930, d. 1988,
Magnús, f. 1939, d.
2000, og Ólöf, f.
1941.
Sigurbjörg gekk í Húsmæðra-
skólann á Varmalandi í Borgar-
firði 1948–1949 og síðar í Ljós-
mæðraskólann og lauk ljós-
mæðraprófi 1960. Hún starfaði á
Fjórðungssjúkrahúsinu á Akur-
eyri en lengst af á Fæðingarheim-
ili Reykjavíkur, var þar aðstoð-
arforstöðumaður
frá 1978 þar til fæð-
ingarheimilinu var
lokað 1995. Starfaði
hún á sængurkvenn-
agangi Landspítal-
ans þar til hún lét af
störfum 1998. Sigur-
björg starfaði fyrir
ljósmóðurnámið tvo
vetur á barnaheim-
ilinu Suðurborg,
einn vetur í Tjarnar-
borg í Reykjavík og
sem matráðskona
við heimavist barna-
skólans að Varma-
landi 1956–1959. Hún var í stjórn
ljósmæðrafélags Íslands 1970–
1982 og í ritnefnd „Ljósmæður á
Íslandi“ frá 1975.
Útför Sigurbjargar verður
gerð frá Hallgrímskirkju í dag og
hefst athöfnin klukkan 10.30.
Jarðsett verður að Ökrum á Mýr-
um og hefst athöfnin klukkan 15.
Allt eins og blómstrið eina
upp vex á sléttri grund
fagurt með frjóvgun hreina
fyrst um dags morgunstund,
á snöggu augabragði
af skorið verður fljótt
lit og blöð niður lagði
líf mannlegt endar skjótt.
(Hallgrímur Pétursson.)
Á snöggu augabragði er slökkt á
lífi þriggja kvenna í hörmulegu bíl-
slysi, allar ljósmæður, vinkonur,
starfsfélagar. Þeirra stundaglas var
tæmt, án fyrirvara.
Ein þeirra er systir mín Sigur-
björg, þetta nafn táknar mikið gott
fyrir mig í vöku og í draumi. Hún var
ljósmóðir af guðs náð, vildi alla um-
vefja móðurkærleika. Hún unni starfi
sínu heitt, lengst af starfaði hún á
Fæðingarheimili Reykjavíkur og
saknaði hún þess vinnustaðar ætíð,
þess góða umhverfis sem heimilið bjó
sængurkonum. Fyrir rúmum þremur
árum ákvað hún að hætta að starfa
sem ljósmóðir en hún settist ekki í
helgan stein, hún hafði fyrir nokkrum
árum tekið að sér litla indverska
telpu í gegnum samtökin ABC, hún
sá henni fyrir skólagöngu, fæði og
klæðum. Fyrir þessi samtök vann
hún allt sem hún gat. Einnig starfaði
hún með Rauða kross konum við að
prjóna og útbúa fatnað sem sendur
var til stríðshrjáðra landa.
Hennar kirkja var Hallgrímskirkja
og þangað leitaði hún í gleði og í sorg,
sótti þar messur, fyrirbænastundir,
tónleika, leikfimi og fleira. Í leikfim-
inni kynntist hún mörgu fólki sem
hún fór með í ferðalög, hún sagði mér
að hún væri farin að hlakka til að
byrja aftur í leikfiminni og hitta
kunningjana.
Þú varst mér það sem vatn er þyrstum manni
þú varst mitt frelsi í dimmum fangaranni
og vængjalyfting vona barni lágu
og vorsól ylrík trúarblómi smáu.
(Ólína Andrésdóttir.)
Hún var mér sem móðir og börnin
mín voru sem hennar, hún tók á móti
þeim flestum. Hún upplifði með mér
gleði og sorg í uppvexti þeirra og
sama má segja með barnabörnin mín.
Hún var alltaf reiðubúin að veita um-
hyggju og kærleika sem hún átti ríku-
lega af. Hún prjónaði og saumaði
fatnað og gaf mér á börnin, fyrir
þetta allt fæ ég aldrei fullþakkað. Þá
var alúð hennar einstök í ummönnun
á Magnúsi bróður okkar í miklum
veikindum til margra ára. Hún tók
hann að sér eftir að hún hætti að
vinna, var hans stoð og stytta uns yfir
lauk. Þannig var hún og þannig vil ég
muna hana. Í minningunum er ég
þakklát fyrir þær tvær vikur er hún
dvaldi hjá okkur í sveitinni í sumar,
við sátum og skröfuðum mikið saman
og gengum um trjálundina, hún
gladdist með mér hvað vel gengi.
Ógleymanlegur er sá dagur þegar við
hlúðum að leiðinu hans Magga og
settum legstein á það í yndislegu
veðri.Vertu kært kvödd, elsku systir
mín, og við munum hittast síðar.
Öllum ættingjum Sólveigar og
Margrétar vil ég senda mína dýpstu
samúðarkveðjur. Guð blessi minn-
ingu systur minnar.
Þín systir
Ólöf.
Örlög manna eru stundum óvænt.
Frænka mín, Sigurbjörg Guðmunds-
dóttir, eignaðist aldrei bíl og tók aldr-
ei bílpróf. Hún fór alla tíð gangandi í
vinnuna og notaði strætó ef hún
þurfti að fara milli borgarhverfa.
Samt átti það fyrir henni að liggja að
farast í bílslysi.
Ég heyrði síðast í Sigurbjörgu 20.
ágúst sl. Morguninn eftir, sama dag
og hún dó, lagði ég af stað í tveggja
vikna ferðalag til Afríku. Ég leit á það
sem sjálfsagðan hluta af undirbúningi
ferðarinnar að hringja í Sigurbjörgu.
„Góða ferð, vinur,“ sagði hún þegar
við kvöddumst. „Takk, við sjáumst
síðar,“ sagði ég og lagði á.
Í augum mínum og okkar systk-
inanna frá Hundastapa var Sigur-
björg ekki bara náinn ættingi heldur
góður vinur. Hún sendi okkur jóla-
pakka um hver jól, oft prjónaðar flík-
ur sem voru ekkert annað en lista-
verk. Lengst af var ekki farið til
Reykjavíkur öðruvísi en að koma við
hjá henni og ósjaldan gistum við hjá
henni um lengri eða skemmri tíma.
Þegar ég kom til Reykjavíkur til að
hefja framhaldsnám leyfði hún mér
að dvelja hjá sér þrátt fyrir að íbúðin
væri ekki stór. Hún lét mig hafa
svefnherbergið sitt en svaf sjálf í stof-
unni. Þetta var heimili mitt í þrjú ár.
Hún kynnti mig stundum fyrir gest-
um sem „fósturson sinn“. Mér líkaði
það vel enda má segja að hún hafi
með vissum hætti alið mig upp. Hún
gaf mér að borða, þvoði af mér fötin
og studdi við bakið á mér á allan hátt.
Á þessum sorglegu tímamótum hugs-
ar maður. „Náði ég einhvern tímann
að þakka almennilega fyrir mig?“
Sigurbjörg starfaði sem ljósmóðir
mest alla starfsævi sína. Hún tók á
móti mörg hundruð börnum. Ég er
eitt af „ljósubörnunum“ hennar og
hún tók einnig á móti Ólafi Lárusi,
syni mínum. Lengst af starfaði hún á
Fæðingarheimilinu við Eiríksgötu.
Eftir að það var lagt niður fór Sig-
urbjörg að vinna á fæðingardeild
Landspítalans. Það tók hana nokkurn
tíma að sætta við þessa breytingu.
Hún saknaði Fæðingarheimilisins og
hún var ekki ein um það.
Sigurbjörg hætti að vinna fyrir
þremur árum og kunni þeirri breyt-
ingu ágætlega. Hún vann sjálfboða-
störf fyrir Rauða krossinn, tók þátt í
félagsstarfi aldraðra og var dugleg að
ferðast. Hún ætlaði sér að eiga góða
elli, en örlögin tóku í taumana.
Það eru margir sem syrgja Sigur-
björgu. Kannski syrgir enginn hana
eins mikið og uppeldisdóttir hennar,
Rama Devi, sem hún hefur stutt með
ráðum og dáð í gegn um ABC-hjálp-
arstarf. Rama er 16 ára og býr á Ind-
landi en Sigurbjörg leit á hana sem
dóttur sína þrátt fyrir að þær hafi
aldrei sést. Rama sendi henni myndir
og bréf sem Sigurbjörgu þótti vænt
um.
Fyrir um einum mánuði fór ég með
foreldrum mínum og Sigurbjörgu að
Ökrum á Mýrum til að setja legstein
á leiði Magnúsar bróður hennar. Sig-
urbjörg annaðist Magnús í lang-
vinnum veikindum. Veðrið var ein-
staklega gott og Akrar skörtuðu sínu
fegursta. Hvorugt okkar átti von á
því að við ættum aftur erindi í kirkju-
garðinn á Ökrum í sumar. Þetta var í
síðasta skiptið sem við hittumst.
Guð blessi Sigurbjörgu frænku
mína.
Egill Ólafsson.
Sigurbjörg móðursystir mín lést í
hræðilegu bílslysi þann 21. ágúst sl.
Hún Sigga frænka er dáin, einhvern-
veginn hafði ég aldrei hugsað út í að
hún myndi nokkurn tíman fara frá
okkur, allavegana ekki svona snöggt.
Að Sigga myndi látast í bílslysi, hún
sem aldrei tók bílpróf og reyndi að
fara allar sínar ferðir fótgangandi.
Auðvitað vissi ég að hún væri ekki
ódauðleg, mér finnst eins og að við
hefðum átt eftir að bralla mikið sam-
an.
Ég kom oft til hennar þegar ég var
í Fjölbraut í Breiðholti, þá leið mér
eins og ég væri komin heim. Hún
hafði áhyggjur af því að fátæki náms-
maðurinn væri svangur, sagðist samt
ekkert eiga til að borða, en eftir smá
stund var borðið orðið fullt af kræs-
ingum. Sigga vissi hvað mér þótti gott
þannig að hún passaði sig alltaf á því
að eiga nóg af grænum baunum og ís.
Á þessum árum hafði ég ekki aðgang
að þvottavél, það var nú ekki vanda-
mál, hún Sigga sagði mér að koma
með þvottinn til sín og hún skyldi þvo
hann fyrir mig. Svo að úr varð að ég
kom með eina til tvær töskur af
óhreinum þvotti og fékk hann hrein-
an, strauaðan og saman brotinn til
baka, það var jafnvel búið að stoppa í
götótta sokka. Einu sinni man ég eftir
því að það skemmdist ein peysa í
þvotti, hún hafði mikið samviskubit
að hún prjónaði á mig þrjár peysur í
staðin. Hún var mikil prjónakona, ég
held að flestir í ættinni hafi einhvern-
tímann fengið eitthvað handprjónað
frá henni.
Ég hafði mikinn áhuga á því að
halda áfram að læra á píanó eftir að
ég kom til Reykjavíkur en var í vand-
ræðum að komast í hljóðfæri til að
æfa mig. Við ræddum oft um þetta og
Siggu fannst synd að ég gæti ekki
haldið áfram að læra. Einn daginn
hringir hún í mig og segist vera búin
að finna píanó fyrir mig, það væri ver-
ið að auglýsa notað píanó til sölu,
hvort ég gæti ekki komið með sér að
skoða það. Við fórum af stað og það
varð úr að hún keypti þetta píanó og
ég gat byrjað aftur að læra, ég held
að ég hafi aldrei getað þakkað henni
nógu mikið fyrir þetta.
Sigga hafði eitt fallegasta starfs-
heiti sem ég þekki, ljósmóðir. Þó að
það sé erfitt og kannski ekki hægt að
feta í fótspor þín þá hef ég valið að
fara sömu leið og þú, ég byrjaði í ljós-
móðurfæðinni í haust. Ég hlakkaði
svo mikið til að fá sögur úr reynslu-
banka þínum og deila með þér fyrstu
reynslunni minni í að aðstoða fæðandi
konur. Þú horfir vonandi yfir öxlina á
mér þegar ég fer að spreyta mig á
þessum nýja starfvettvangi.
Ég kveð Siggu frænku með mikl-
um söknuði, minningin um góða konu
lifir.
Hrafnhildur Ólafsdóttir.
Miðvikudagurinn 21. ágúst að
kvöldi kominn, í fréttunum er sagt frá
bílslysi, þrír látnir. Ég hugsa með
mér, þetta gæti verið heil fjölskylda.
Skömmu seinna er hringt í mig og
mér sagðar þær fréttir að Sigurbjörg
Guðmundsdóttir ljósmóðir, eða Sibba
ljósa, fóstursystir mín, hefði látist í
þessu slysi. Maður einhvernveginn
kólnar upp og skilur ekki hvað er á
seyði. Svo fer hugurinn á flug og
minningarnar líða í gegn. Svona eins
og fljót sem líður áfram milli árbakk-
anna og grípur öðru hvoru með sér
brot úr bakkanum. Sum brotin
sökkva, hverfa, gleymast. Flest líða
þó áfram með straumnum, standa
hátt upp úr en í önnur rétt grillir.
Þannig líður fljótið áfram uns það
kemur að endimörkunum þar sem
það dreifir úr sér og sameinast haf-
inu, hafi eilífðarinnar. Þannig eru
minningarnar, sumar eru ljóslifandi
eins og hlutirnir hefðu gerst í gær,
aðrar aðeins fjarlægari en þó skýrar
og munu fylgja manni á leiðarenda.
Ég var ekki hár í loftinu þegar ég
kom fyrst að Hundastapa, æskuheim-
ili Sibbu, hálfs annars árs eða svo og
ólst þar upp til 13 ára aldurs. Þar hóf-
ust okkar kynni og var hún óþreyt-
andi við að kenna mér lestur, skrift og
ýmislegt annað sem hefur komið sér
vel í lífinu. Þegar kom að því að fara í
barnaskólann að Varmalandi í Staf-
holtstungum, en þar var heimavist,
var mér það auðvelt til að byrja með
því að þar var Sibba matráðskona og
mitt haldreipi þegar eitthvað bjátaði
á. Seinna þegar hún sneri sér að öðr-
um störfum skrifaði ég henni úr skól-
anum og sagði henni frá skólagöngu
minni, og er ekki langt síðan hún
sendi mér eitt af þessum bréfum og
er mér það mjög kært.
Þá er ómetanleg aðstoð hennar við
okkur hjónin þegar við eignuðumst
elsta soninn okkar og eins umhyggja
hennar gagnvart tvíburunum okkar
þegar þeir fæddust.
Fyrir ekki svo löngu heimsóttum
við hjónin hana og áttum saman góða
samverustund stóran part úr degi.
Var þar margt spjallað, gamlar
myndir skoðaðar og gluggað í gömul
bréf sem hún hafði haldið til haga.
Með þessar minningar í huga og
margar fleiri vil ég þakka er ég kveð
Sibbu í dag og vil um leið votta öllum
aðstandendum mína dýpstu samúð.
Gunnar.
Mjúkar, öruggar og ákveðnar
hendur Sigurbjargar ljósmóður
höfðu í 38 ár tekið á móti börnum og
borið þau varlega út í ljósið. Í sum-
arlok, hinn 21. ágúst, var hún hrifin
harkalega á brott úr þessu lífi í hræði-
legu bílslysi.
Sigga frænka, eins og ég kallaði
hana, sinnti starfi sínu af hógværð,
yfirvegun og alúð. Sigga hélt ná-
kvæma skrá bæði yfir heiti mæðra og
fjölda barna sem hún hafði tekið á
móti. Þegar hún lét af störfum og töl-
ur voru teknar saman kom í ljós að
börnin voru orðin tæplega tvö þús-
und.
Siggu varð ekki barna auðið en
þessi þúsund barna móðir lét sig öll
börn varða, innan fjölskyldunnar sem
utan. Fyrir nokkrum árum tók hún að
sér indverska stúlku í gegnum ABC-
hjálparstarfið. Hún talaði oft um telp-
una og sýndi hjálparstarfinu mikinn
áhuga.
Sigga sýndi óbilandi sálarstyrk og
þolinmæði við aðhlynningu bróður
síns, Magnúsar í erfiðum og löngum
veikindum hans. Hann lést fyrir
tveimur árum á nánast sama degi og
Sigga, 25. ágúst.
Frænka mín var mikil prjónakona
og töfraði fram dýrindis flíkur á alla
stórfjölskylduna. Eftir að ljósmóður-
störfum lauk færði hún út kvíarnar og
prjónaði ótrauð, ásamt hópi kvenna í
Rauða Krossinum, hlý föt á íbúa
þessa heims: „Ég er búin með 12
peysur í þessum mánuði,“ sagði hún
mér í vor.
Ég þakka Siggu fyrir að hafa verið
ljósmóðir þriggja dætra minna. Ég
vissi að annað kom ekki til greina hjá
Siggu en að vera hjá mér: „Þú hringir
bara vænan, þegar verkirnir byrja og
ég skrepp niður eftir“. Hana munaði
um ekki að koma í fæðingu þó ekki
væri hún á vakt.
Ég veit að allar þær mæður sem
fæddu undir styrkri hendi Siggu
hugsa hlýtt til hennar.
Við þökkum frænku fyrir allt sem
hún gerði fyrir okkur.
Sigurbjörg Eðvarðsdóttir,
Rémi Spilliaert Edda,
Sólveig og Sylvía.
Það var eitt sunnudagskvöld að við
Sigga sátum saman í eldhúsinu á
Bergþórugötunni. Við höfðum fyrr
um kvöldið farið út að borða ásamt
Magga og átt notalega stund saman.
En nú sat ég við eldhúsborðið með
saumavélina fyrir framan mig og var
að stytta buxur. Sigga sat á móti mér
og hélt mér félagsskap og með vökulu
auga sá hún um að mér færist þetta
nokkuð fagmannlega úr hendi. Hún
minntist þeirra daga er hún saumaði
öll föt á sjálfan sig og aðra fjölskyldu-
meðlimi, en nú sagðist hún bara
prjóna eins og hún kallaði það. Þá
minnist hún þess að hafa gleymt
skærunum sínum uppi í sveit vikuna
áður. Þessi skæri notaði hún mikið á
hverjum degi, við prjónaskapinn og
ýmislegt annað. Hún sagði „Ég get
bara ekki lifað án skæranna minna.“
Ég lofaði að bregðast skjótt við, því
ég gæti ekki hugsað þá hugsun til
enda að missa hana Siggu mína, þetta
var allt meira í gríni en alvöru. Dag-
inn eftir komum við mamma til henna
þar sem mamma var að sýna henni
nýja bílinn sinn, og skærin góðu kom-
ust til skila. En það er stutt á milli
gríns og alvöru. Tveim dögum seinna
fékk ég fréttirnar af slysinu hræði-
lega.
Þegar ég var yngri og kom til
Reykjavíkur með mömmu eða systr-
um mínum var alltaf stoppað hjá
Siggu og oft gist hjá henni. Það var
alveg sama hvað það voru margir á
ferð, alltaf var nóg pláss hjá henni.
Mér fannst alltaf ótrúlega spennandi
og skemmtilegt að koma til hennar á
Bergstaðastrætið. Sigga eldaði alltaf
svo góðan mat og hún var alltaf tilbú-
in að eyða tíma með okkur krökkun-
um. Stundum fengum við Agnes að
leika okkur í fataskápnum hennar,
þar rifum við út hvert pils, skópar og
fleira og héldum stórglæsilegar tísku-
sýningar. Sigga gerði aldrei athuga-
semd við umgengnina hjá okkur held-
ur fannst þetta bara skemmtilegt
uppátæki. Sigga átti í svefnherberg-
inu sínu litla skál sem var full af litlum
miðum í regnbogans litum. Á hverj-
um miða var prentað annaðhvort
Jóh., Mark., Matt., eða Luk. og svo
einhverjar tölur á eftir. Ég skildi ekki
tilganginn með þessum miðum þá, en
skynjaði að þetta var eitthvað mjög
merkilegt og umgekkst skálina af
virðingu. Ég þorði ekki að beygla
miðana og hvíslaði bara þegar ég lék
mér að þeim. Nokkru seinna útskýrði
Sigga fyrir mér notagildi miðanna, og
kenndi mér hvernig maður átti að
fletta upp í biblíunni. Svona var Sigga
stöðugt í uppeldishlutverkinu, enda
var hún mörgum í fjölskyldunni sem
önnur móðir. Henni var mikið i mun
að við vissum hver Hallgrímur Pét-
ursson var og að við þekktum Esjuna,
Hafnarfjall og okkar nánasta um-
hverfi. Einu sinni fór ég i ferðalag
með Siggu um Snæfellsnesið, við fór-
um í rútu með hópi frá Reykjavík.
Það var margt sem Sigga gat sagt
mér þessa daga sem við áttum saman
og þarna á ég margar góðar minn-
ingar.
Nú seinni ár höfum við orðið góðar
vinkonur. Þegar ég flutti út til Ung-
verjalands ákváðum við að skrifast á.
Nú er ég henni hjartanlega þakklát
fyrir öll bréfin sem hún sendi mér, og
oft fylgdi með tímarit, harðfiskur eða
prjónavettlingar. Mér fannst hún
vera svo skemmtilegur penni og
skrifa svo skemmtileg bréf. Eitt bréf
er mér sérstaklega minnisstætt sem
ég fékk fyrir jólin síðastliðin. Þar lýs-
ir hún jólaskreytingum í miðbænum,
fallegu vetrarveðri og hátíðlegum
tónleikum sem hún fór á í Hallgríms-
kirkju. Þarna í fjarska upplifði ég
sterka jólastemmningu, því lýsingin
hjá henni var svo lifandi. Á vorin beið
hún svo eftir að ég kæmi heim til að
hjálpa sér að skrifa bréf út til fóst-
urdóttur sinnar á Indlandi. Ég veit að
allt það starf sem hún vann fyrir bæði
ABC-hjálparstarfið og Rauða kross-
inn gaf henni mikið. Sigga var með
stórt og hlýtt hjarta.
Elsku Sigga mín, ég á eftir að
sakna þín sárt.
Hanna.
Þær stundir koma í lífinu að fram-
rás tímans virðist stöðvast. Mann
langar jafnvel til að snúa hjóli tímans
afturábak um nokkra stund, þannig
að framvinda lífsins geti orðið með
öðrum hætti en raun er á orðin. Slíkar
hugsanir leituðu á okkur að kvöldi
dags miðvikudaginn 21. ágúst s.l.
þegar ljóst varð hverjar ljósmæðurn-
ar þrjár voru sem létu lífið í hörmu-
legu bílslysi það kvöld. Ein þeirra,
Sigurbjörg Guðmundsdóttir, var góð-
ur heimilisvinur undirritaðra og skal
henni vottuð virðing með nokkrum
orðum.
Sigurbjörg sagði eitt sinn frá því
um upphaf námsferils síns í ljósmóð-
urfræðum að um þær mundir hafi
ung stúlka utan af landi verið að ljúka
SIGURBJÖRG
GUÐMUNDSDÓTTIR