Morgunblaðið - 07.09.2002, Blaðsíða 40

UMRÆÐAN
40 LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Um er að ræða glæsilega 108 fm „pent-
house“ íbúð í miðbæ Akureyrar. Íbúðin er á
tveimur hæðum. Á neðri hæð eru 2 svefn-
herb. og bað. Efri hæð skiptist í stórt alr-
ými, stofu, sjónvarpshol, bað og fallegt
eldhús. Parket og flísar á gólfum. Stórar og
góðar svalir. Verð 12,0 millj. Áhv. húsbr.
5,7 millj.
Sigurður Hróarson tekur á móti ykkur á
milli kl. 14 og 16 á morgun, sunnudag.
OPIÐ HÚS
Á SUNNUDAG MILLI KL. 14 OG 16
á Hafnarstræti 100, Akureyri
Hóll Akureyri auglýsir
Vilhelm Jónsson, Fasteignasalan Hóll, Hafnarstræti 83, 600 Akureyri,
sími 461 2010 og 891 8363.
GSM 896 8232
HVAMMUR Í SKORRADAL
KYNNING Í DAG OG Á MORGUN kl 13-18
Starfsmenn Garðatorgs og eigendur Hvamms verða á staðum í dag (laugardag)
og á morgun (sunnudag) og kynna áhugasömum allt sem viðkemur uppbygg-
ingu á þessu ótrúlega svæði. Auk þess að sýna lóðir sem tilbúnar eru munum
við kynna hugmynd að nýju skipulagi fyrir allt landið en reiknað er með lóðum af
öllum stærðum og gerðum, heilsársbyggð, golfaðstöðu, smábátahöfn o.fl.
Sjá heimasíðu : www.hvammsskogur.is
Upplýsingar veita: Jóhann 896 1510 og Þórhallur 896 8232.
Verið velkomin.
SKYNDIDAUÐI er
oftast skilgreindur
sem óvænt dauðsfall
sem verður innan
klukkustundar frá
upphafi einkenna. Ná-
kvæmar tölur um tíðni
skyndidauða á Íslandi
liggja ekki fyrir en
líklegt er að fjöldi
þeirra, sem deyja
skyndidauða utan
sjúkrahúss, sé milli
120 og 140 á ári. Ef
við bætist sá fjöldi
sem deyr skyndidauða
vegna hjartastopps á
sjúkrastofnunum má
gera ráð fyrir að þessi
tala nái um eða yfir 200 manns á
ári. Þetta er sambærilegt við tölur
frá nágrannalöndunum.
Hjá fullorðnu fólki er hjarta-
stopp orsök skyndidauða í 4⁄5 tilfella
en aðrar orsakir eins og slys eða
sjálfsvíg geta einnig átt hlut að
máli. Með hjartastoppi er átt við
það þegar einstaklingur hnígur
niður, er meðvitundarlaus, svarar
ekki áreiti og er hvorki með púls
eða fullnægjandi blóðþrýsting.
Langoftast eru alvarlegar hjart-
sláttartruflanir frá sleglum (neðri
hólfum hjartans) orsök hjarta-
stopps hjá fullorðnum. Þessar
hjartsláttartruflanir tengjast
stundum bráðri kransæðastíflu en
geta einnig sést hjá þeim sem hafa
fyrri sögu um slíkt og koma þá
jafnvel fram mörgum árum seinna.
Sjaldgæfara er að alvarlegar takt-
ruflanir frá sleglum sjáist hjá þeim
sem hafa eðlilegt hjarta þótt slíkt
geti komið fyrir.
Skjót viðbrögð skipta öllu
Íslendingar hafa staðið framar-
lega meðal Evrópuþjóða hvað varð-
ar árangur endurlífgunar eftir
hjartastopp utan sjúkrahúsa.
Þannig ná 17% þeirra sem fara í
hjartastopp að útskrifast af sjúkra-
húsi og í yfir 40% tilfella höfðu
vitni reynt grunnendurlífgun. Að
vísu hefur ekki verið lagt mat á
gæði þeirra endurlífgunartilrauna.
Viðbragðstími sjúkrabifreiða á höf-
uðborgarsvæðinu er stuttur, að
meðaltali tæplega 5 mínútur, og
það ásamt vel þjálfuðum áhöfnum
sjúkrabifreiða hefur sitt að segja
varðandi góða útkomu. Þrátt fyrir
að Íslendingar standi
vel miðað við ýmsar
þjóðir hvað varðar ár-
angur af endurlífgun
utan sjúkrahúsa ætti
að vera mögulegt að
bæta þennan árangur
enn frekar.
Það skiptir öllu að
bregðast við sem
skjótast eftir að
hættuleg takttruflun
hefur gert vart við
sig. Líkurnar á að
endurlífga sjúkling
eftir hjartastopp
minnka um um það bil
10% með hverri mín-
útu ef ekkert er að-
hafst. Lykilatriði í meðhöndlun
hjartastopps er að hefja þegar í
stað grunnendurlífgun og beita
rafstuði til að koma á réttum takti
á ný. Ef vitni eru að hjartstoppi
þarf að hefja grunnendurlífgun taf-
arlaust eftir að hjálp hefur verið
tilkvödd með því að hringja í 112.
Sjúkrabifreið kemur síðan á vett-
vang með hjartarafstuðstæki og
annan búnað sem þarf til að hefja
sérhæfða endurlífgun.
Hvað er grunnendurlífgun?
Grunnendurlífgun felur í sér
öndunaraðstoð með munn við
munn blæstri og hjartahnoði.
Mörgum þykir grunnendurlífgun
flókin í framkvæmd, sér í lagi önd-
unaraðstoðin. Jafnframt er viss
tregða hjá þeim sem verða vitni að
hjartastoppi að beita munn við
munn öndun, sérstaklega við
ókunnuga. Þetta hefur á undan-
förnum árum hvatt til endurskoð-
unar á því hversu mikilvægur önd-
urnarþátturinn er í raun við
endurlífgun. Nýlegar rannsóknir á
sjúklingum, sem lent hafa í hjarta-
stoppi, sýna að útkoman, þ.e. fjöldi
þeirra, sem ná að útskrifast af
sjúkrahúsi, er nokkurn veginn sú
sama hvort sem fólk reynir að
framkvæma fulla endurlífgun með
hjartahnoði og blæstri munn við
munn eða framkvæmir einvörð-
ungu hjartahnoð. Árangur reyndist
talsvert lakari ef engin tilraun var
gerð til grunnendurlífgunar. Í til-
raunum, þar sem líkt var eftir að-
stæðum hjartastopps á rannsókn-
arstofum, hefur verið sýnt fram á
svipaðar niðurstöður, þ.e. ávinn-
ingur af fullri grunnendurlífgun
sem hafin er fljótlega eftir hjarta-
stopp er ekki meiri en ef eingöngu
er beitt hjartahnoði.
Mikilvægi hjartahnoðs er ótví-
rætt þar sem það getur ýtt undir
að blóðflæði sé til hjartans og auk-
ið líkurnar á því að rafstuð geti
komið á réttum takti á ný. Jafn-
framt getur hjartahnoð aukið lík-
urnar á að viðhalda einhverju blóð-
flæði til heila, en það dregur úr
hættu á varanlegum heilaskemmd-
um ef endurlífgun tekst.
Einfaldari endurlífgun
Með hliðsjón af ofansögðu hefur
Endurlífgunarráð fjallað um hvort
tímabært sé að leggja til breyt-
ingar á því hvernig standa skal að
grunnendurlífgun þegar fullorðnir
verða fyrir við hjartastoppi utan
sjúkrahúss. Niðurstaða okkar er sú
að við mælum með því að þeir sem
verða vitni að hjartastoppi, hafa
ekki hlotið þjálfun í grunnendur-
lífgun eða treysta sér ekki til að
framkvæma hana, hver svo sem
ástæðan er, hefji hjartahnoð taf-
arlaust eftir að hringt hefur verið í
neyðarlínu (112). Hjartahnoð er
framkvæmt með því að ýta með
báðum höndum á mitt bringubein
um 80–100 sinnum á mínútu.
Stefnt skal að því að ýta bringu-
beini niður um það bil 4–5 senti-
metra við hvert hnoð. Slík viðbrögð
eru talsvert einfaldari en full end-
urlífgun en eru samkvæmt ofan-
sögðu mjög gagnleg og geta stuðl-
að að mögulegri lífsbjörg. Við
viljum hins vegar ekki banna þeim
sem kunna rétt handtök að beita
jafnframt blástursaðferðinni, en
leggjum þó áherslu á að slík við-
brögð verði ekki til þess að seinka
eða draga úr framkvæmd hjarta-
hnoðsins.
Ef grunur er um að meðvitund-
arleysi sé af öðrum orsökum en
hjartastoppi er ekki fullnægjandi
að beita hjartahnoði einu og sér.
Hjá börnum innan 12 ára er orsök
meðvitundarleysis oftast öndunar-
stopp frekar en hjartastopp. Sama
á við drukknun, slæm asmaköst,
hengingar og margar lyfjaeitranir.
Af þessu er ljóst að gagnlegt er að
kunna að beita munn við munn
öndunaraðstoð og því leggur end-
urlífgunarráð ekki til að neinar
breytingar verði gerðar á kennslu-
fyrirkomulagi í endurlífgun, a.m.k.
ekki að svo stöddu.
Það skal tekið skýrt fram að til-
lögur endurlífgunarráðs um að
beita hjartahnoði eingöngu um leið
og búið er að hringja á aðstoð eiga
fyrst og fremst við þá sem fara í
hjartastopp utan sjúkrahúss og í
þéttbýli þar sem von er á sjúkra-
bifreið innan fárra mínútna. Í
dreifbýli, þar sem bið eftir aðstoð
er yfirleitt talsvert lengri, eru ekki
forsendur til að sleppa munn við
munn önduraðstoðinni.
Ef leikmenn verða vitni að
hjartastoppi, eiga fyrstu viðbrögð-
in að vera þau að hringja í 112 og
fá sjúkrabifreið á vettvang sem
fyrst. Á meðan beðið er skal hefja
hjartahnoð eins og áður er lýst.
Þú, lesandi góður, gætir bjargað
mannslífi með þessum viðbrögðum.
Auðvelt ætti að vera að muna þessi
viðbrögð með því að hafa í huga
orðin hringja og hnoða.
Hringja og hnoða
Davíð O.
Arnar
Endurlífgun
Fyrstu viðbrögðin eiga
að vera þau, segir Davíð
O. Arnar, að hringja í
112 og fá sjúkrabifreið á
vettvang.
Höfundur er hjartalæknir og
formaður endurlífgunarráðs.
Í GREIN eftir Guð-
rúnu Ebbu Ólafsdótt-
ur, borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins,
sem birtist í Morgun-
blaðinu laugardaginn
31. ágúst síðastliðinn
gagnrýnir hún harð-
lega aðgerðaleysi R-
listans í leiguíbúðamál-
um. Jafnframt má lesa
út úr grein hennar að
hún efist stórlega um
að félagshyggjan sé í
fyrirrúmi hjá félags-
málaráðherra. Ekki
verður á móti mælt að
biðlisti eftir félagslegu leiguhúsnæði
hjá Reykjavíkurborg er langur, aft-
ur á móti hefur margt áunnist í tíð
núverandi félagsmálaráðherra og R-
lista.
Að frumkvæði félagsmálaráð-
herra hefur verið hleypt af stokkun-
um sérstöku leiguíbúðaátaki. Á
næstu fjórum árum verða byggðar
eða keyptar 600 leiguíbúðir sem
Íbúðalánasjóður lánar til á niður-
greiddum vöxtum. Búið er að semja
við Húsnæðissamvinnufélagið Bú-
seta um byggingu 300 íbúða á höf-
uðborgarsvæðinu. Búseti mun
byggja eða kaupa hagkvæmar íbúð-
ir, allt frá 55 fermetrum, og því ljóst
að leiguverð verður í mörgum tilvik-
um ekki hátt. Þetta átak hefur hlotið
góðan hljómgrunn í þjóðfélaginu og
ljóst að árangur þessa mun felast í
þroskaðri leigumarkaði og lækkandi
húsaleigu. Jafnframt má búast við að
biðlistar eftir félagslegu leiguhús-
næði styttist til muna við þetta.
Félagsmálaráðherra beitti sér
fyrir því um sl. áramót að gera húsa-
leigubætur skattfrjálsar sem hefur
stórbætt kjör þeirra leigjenda sem
verst standa í þjóðfélaginu. Auk þess
hafa húsaleigubætur stórhækkað á
undanförnum árum. Þessar breyt-
ingar hafa skilað sér beint í vasa t.d.
námsmanna og öryrkja.
Árlega úthlutar Íbúðalánasjóður
lánum á niðurgreiddum vöxtum til
sveitarfélaga og annarra félagasam-
taka sem samsvarar 400 íbúðum.
Frá árinu 1999 hefur Reykjavíkur-
borg byggt eða keypt hátt í 400
leiguíbúðir, eða 100 íbúðir á ári sem
ætlaðar eru tekjulágum eða öðrum
þeim sem í félagslegum erfiðleikum
eiga. Til samanburðar hefur meiri-
hluti Sjálfstæðisflokks í Garðabæ
einungis fengið lán frá Íbúðalána-
sjóði sem samsvarar fimm félagsleg-
um leiguíbúðum á árabilinu 1999–
2001. Þess ber þó að geta að verið er
að byggja námsmannaíbúðir sem
teknar verða í notkun á árinu og er
það vel, enda hafa húsnæðismál
námsmanna í Garðabæ verið með
öllu óviðunandi í mörg ár. Meirihluti
Sjálfstæðisflokks á Seltjarnarnesi
slær öllu við og hefur ekki sótt um
nein lán á sama tímabili.
Í umræddri grein varpar borgar-
fulltrúi minnihlutans fram þeirri
spurningu hvort Framsóknarflokk-
urinn sé fulltrúi félagshyggjuaflanna
í þjóðfélaginu? Við svörum þeirri
spurningu játandi. Spyrja má hvort
Guðrún Ebba ætti ekki að líta sér
nær og ræða þennan vanda við
flokkssystkini sín í Garðabæ eða á
Seltjarnarnesinu?
Hverjir eru
í fyrirrúmi?
Dagný Jónsdóttir
Leiguíbúðir
Að frumkvæði félags-
málaráðherra, segja
Birkir J. Jónsson og
Dagný Jónsdóttir, hef-
ur verið hleypt af stokk-
unum sérstöku leigu-
íbúðaátaki.
Birkir er aðstoðarmaður félagsmála-
ráðherra og Dagný varaformaður
félagsmálaráðs Reykjavíkurborgar.
Birkir J. Jónsson