Morgunblaðið - 07.09.2002, Blaðsíða 46

MINNINGAR
46 LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Elínborg Þórðar-dóttir fæddist á
Innra-Leiti á Skóg-
arströnd 15. ágúst
1911. Hún andaðist á
Sjúkrahúsi Akraness
28. ágúst síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru Þórður
Árnason bóndi, f. 28.
september 1884, d.
27. mars 1961, og
Sigurveig Davíðs-
dóttir, f. 4. desember
1886, d. 28. mars
1951. Systkini Elín-
borgar eru: Kristján
(látinn), Arelíus (látinn), Árni (lát-
inn), Jón (látinn), Kristín (látin),
Sigríður, Elín, Ingibjörg (látin),
Lúðvík og Ásta.
Elínborg giftist 20. september
1930 Sigurði Hallbjörnssyni bónda
á Brúarhrauni, Kolbeinsstaða-
Ágúst, sjómaður, Kópavogi, f. 7.
ágúst 1935. 5) Svanur, sjómaður,
Keflavík, f. 16. september 1936, d.
18. janúar 1968. 6) Guðrún, sjúkra-
liði, Búðardal, f. 16. september
1939, maki Sigvaldi Fjeldsted, f.
16. nóvember 1935. Börn þeirra
eru fimm. 7) Sigurveig, hjúkrunar-
fræðingur, Reykjavík, f. 8. júlí
1941, maki Björn Ingvarsson, f. 10.
apríl 1942. Þau eiga einn son. 8)
Auður, skrifstofumaður, Akranesi,
f. 19. apríl 1943, maki Bergmann
Þorleifsson. Þau eiga tvær dætur.
9) Kristján, bílstjóri, Reykjavík, f.
9. september 1949, maki María
Einarsdóttir. Kristján á tvö börn.
10) Trausti, tannlæknir, Kópavogi,
f. 6. október 1951, maki Guðrún
Björnsdóttir. Þau eiga þrjú börn.
Barnabarnabörn Elínborgar eru
orðin 29. Elínborg var húsfreyja á
Brúarhrauni, fyrst með manni sín-
um, en eftir lát hans með sonum
sínum. Síðasta hálfa árið dvaldi
hún á Dvalarheimili aldraðra í
Borgarnesi.
Útför Elínborgar fer fram frá
Kolbeinsstaðakirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
hreppi, f. 4. maí 1894,
d. 8. febrúar 1959.
Foreldrar hans voru
Guðrún Jónsdóttir, f.
16. október 1852, d.
26. mars 1930, og
Hallbjörn Hallbjörns-
son, f. 5. desember
1849, d. 21. ágúst
1930. Börn Elínborg-
ar og Sigurðar eru: 1)
Hallbjörn Valdimar
bóndi í Krossholti, f.
23. janúar 1931, maki
Kristín Björnsdóttir,
f. 15. september 1935.
Þau eiga fjögur börn.
2) Hörður Baldur, verkamaður,
Reykjavík, f. 20. janúar 1932. 3)
Gunnar Helgi, verkstjóri, Reykja-
vík, f. 19. desember 1933, d. 19.
október 1995, maki Soffía Guð-
björg Sveinsdóttir, f. 30. maí 1941.
Þeirra börn eru þrjú. 4) Þórir
Móðuramma mín hefur nú kvatt
þennan heim rétt liðlega 91 árs að
aldri. Hún tilheyrði því þeirri kynslóð
sem með réttu getur sagt að hún hafi
lifað tímana tvenna. Fædd í torfbæ
þar sem hvorki var rafmagn né heitt
vatn og nú látin á tímum hátækni og
munaðar.
Minningar mínar frá bernskuárun-
um tengjast margar ömmu. Myndir
af henni renna í gegnum hugann þar
sem hún er að sýsla við að kveikja upp
í olíulampanum, við mjaltir með rauða
útvarpið á fjósgólfinu hlustandi á
kvöldfréttir. Amma að setja eldivið í
maskínuna, hella upp á kaffikönnuna
og þar sem hún situr við rokkinn sinn
og spinnur band. Ég sé hana fyrir
mér þar sem hún situr og skreytir
gamla vindlakassa með skeljum og
kuðungum og fóðrar þá að innan með
ljósbláu tauefni. Ég sé ömmu þar sem
hún réttir að mér ýmislegt í „búið“,
skörðótta diska og annað slíkt sem
þóttu gersemar í mínum augum. Ég
minnist skipta þar sem ég gisti hjá
ömmu og á köldum vetrarkvöldum
hlýjaði hún upp „holuna sína“ fyrir of-
an sig í rúminu með heitu vatni sem
hellt var á flösku sem stungið var ofan
í ullarsokk. Og amma að hjálpa mér
að kaupa fyrstu jólagjöfina til
mömmu og pabba.
Amma var alla tíð heilsuhraust og
sagði oft að sér hefði aldrei orðið mis-
dægurt fyrir utan einu sinni þegar
hún lagðist í lungnabólgu eftir að hafa
gengið á þunnum skinnskóm í frost-
hörkum frá Tröð, sem þá var heimili
hennar, og upp að Mýrdal þar sem
farskólinn var í það skiptið. Hún gat
aldrei nógsamlega lofað bóndann,
Þórð Gíslason, fyrir það hvað hann
reyndist henni vel þá og hefði séð til
þess að hún fengi besta rúmið á bæn-
um til að liggja í þar til hún var orðin
nógu góð til að komast til síns heima.
Í seinni tíð rifjaði amma oft upp
ýmis atvik frá bernsku sinni og ung-
lingsárum sem mér þótti gaman að
heyra af, t.d. þegar hún stalst til þess
að ríða net sem pabbi hennar hafði
verið fenginn til að vinna að. Þá var
hún búin að tileinka sér rétt verklag
með því að fylgjast með honum svo
lítið bar á og taldi að pabbi sinn hefði
ekki tekið eftir tiltækinu. Amma mín
var því býsna handlagin og ekki hefur
veitt af þar sem barnahópurinn henn-
ar var stór og hann þurfti ekki bara að
fæða heldur einnig að klæða. Hún
eignaðist snemma prjónavél og prjón-
aði á alla fjölskylduna auk þess sem
hún var jafnvel beðin um að prjóna
fyrir aðra í sveitinni. Hún eignaðist
líka snemma saumavél, fyrst hand-
snúna og síðar fótstigna, sem hún not-
aði bæði til sauma og viðgerða á fatn-
aði heimilisfólksins. Vinnudagurinn
hefur því oft verið langur og strangur
því fyrir utan daglega matseld og þrif
þá voru nútímaþægindi ekki fyrir
hendi, þvottinn þurfti til að mynda að
skola í bæjarlæknum fyrstu árin og
ekki var hægt að hlaupa út í búð eftir
neinum skyndibita eða öðru því sem í
dag telst sjálfsagður hlutur. Á sumrin
fjölgaði líka oft á bænum þegar eitt og
eitt systkinabarna ömmu dvaldist hjá
henni einhvern tíma.
Eitt af því sem amma rifjaði stund-
um upp var haustið þegar hún var tví-
tug og orðin húsfreyja á Brúarhrauni.
Þá tíðkaðist að fé var rekið til slátr-
unar í Borgarnes. Leiðin gat verið
löng og því fengu rekstrarmenn gist-
ingu á Brúarhrauni og var féð geymt í
Glámunni fyrir ofan bæinn yfir nótt-
ina. Þar sem ekki var mikið pláss í
bænum sváfu þau hjónin, amma mín
og afi, úti í hlöðu ásamt nokkurra
mánaða gömlum syni sínum. Um
morguninn hljóp hún síðan heim í bæ
til að hafa til kaffi fyrir næturgestina.
Já, það er óhætt að segja að amma
mín hafi verið nægjusöm og oftast lát-
ið aðra en sig sjálfa sitja í fyrirrúmi.
Amma varð fyrir því að missa
manninn sinn tæplega fjörutíuogátta
ára gömul og voru yngstu börnin
hennar þá aðeins átta og tíu ára. Hún
hélt áfram búskap á Brúarhrauni
ásamt sonum sínum næstu árin, fyrst
Hallbirni og Gunnari og síðar Þóri.
En hún þurfti einnig að sjá á bak
tveimur sona sinna fyrir aldur fram
og veit ég að það tók hana sárt þó hún
bæri ekki tilfinningar sínar á torg.
Eftir að ég eltist og börnin mín
komu til sögunnar var reynt að heim-
sækja ömmu reglulega. Henni var
umhugað um að allir fengju nú eitt-
hvað í munn og maga og oft og iðulega
lumaði hún á einhverju góðgæti fyrir
smáfólkið. Það voru líka ófá vettlinga-
og sokkaplöggin sem amma rétti að
okkur og öðrum afkomendum sínum
enda var hún alltaf með eitthvað á
prjónunum eða þar til hendurnar
tóku að gefa sig. Dóttur minnar eldri
gætti hún oft fyrir mig á meðan heils-
an leyfði og var ég henni ákaflega
þakklát fyrir.
Amma hafði gaman af því að
ferðast en átti ekki hægt um vik fyrr
en komið var á efri ár. Slæmska í fæti
gerði það þó að verkum að hún átti
ekki auðvelt með að komast um en
hún sagði gjarnan að hún myndi
hlaupa um allar jarðir ef árans löppin
væri ekki að ergja sig. Hún fór þó
tvisvar utan, fyrst til Danmerkur
ásamt Sigurveigu dóttur sinni og
hennar fjölskyldu og síðan til Noregs
þar sem við tvær ásamt Stínu systur
minni heimsóttum Hafdísi dóttur-
dóttur ömmu sem þar bjó um tíma.
Nokkur sumur var síðan venja hjá
henni að skreppa austur undir Höfn í
sveitina til Hafdísar sem þar hefur
búið sl. 15 ár. Þær ferðir voru henni
alltaf mikið tilhlökkunarefni.
En nú er hún lögð í sína hinstu ferð
þar sem engir fjötrar hefta för og á
kveðjustund langar mig að þakka
ömmu minni fyrir þann tíma sem ég
átti með henni og allt það sem hún
gerði, bæði fyrir mig og fólkið mitt.
Einnig langar mig að færa Sigurveigu
dóttur hennar sem jafnan var hennar
stoð og stytta, ekki hvað síst nú hin
síðari misseri, hugheilar þakkir fyrir
allt sem hún gerði fyrir ömmu. Öllum
börnum ömmu og þeirra fjölskyldum
votta ég samúð mína um leið og ég bið
minningu hennar Guðs blessunar.
Elínborg Sigvaldadóttir.
Þá hefur hún Elínborg amma mín
lokið lífsgöngu sinni. Lífsgöngu sem
varði í rúm níutíu ár. Hún er komin til
afa sem hún missti fyrir rúmum fjöru-
tíu árum og til sona sinna Svans og
Gunnars. Það er sagt að gamla fólkið
verði hvíldinni fegið og vafalaust hef-
ur það verið erfitt fyrir þessa stoltu
konu sem aldrei vildi láta neitt hafa
fyrir sér, að vera upp á aðra komin
um flesta hluti undir það síðasta.
Amma var fædd 1911 og var því af
aldamótakynslóðinni svokölluðu.
Hlutskipti hennar varð eins og svo
margra af þessari kynslóð að fara
snemma að vinna fyrir sér og létta
undir með heimilinu. Hún talaði
stundum um það að hún hefði svo
gjarnan viljað læra eitthvað sér til
gagns en til þess hafði hún alla burði.
Þess í stað varð hún ung að árum
móðir og húsmóðir á stóru sveita-
heimili og þar kom hún börnunum
sínum tíu til manns. Það hefur eflaust
einhvern tímann verið erfitt hjá þeim
afa að hefja búskap þegar kreppan
mikla var í algleymingi og að ala önn
fyrir þessum stóra hópi. Það var líka
afar gestkvæmt á Brúarhrauni, bær-
inn í þjóðbraut og margir dvöldu þar
um lengri eða skemmri tíma í skjóli
þeirra hjóna. Amma hafði þann hæfi-
leika að laða að sér bæði börn og full-
orðna með hlýju viðmóti og um-
hyggju. Áreiðanlega hefur hún oft
farið þreytt að sofa eftir langan vinnu-
dag en hún taldi slíkt aldrei eftir sér
enda vildi hún hafa fólk í kringum sig.
Hún amma gerði litlar kröfur til
efnislegra gæða. Hún vildi vera sjálfri
sér næg og ekki skulda neinum neitt.
Neysluæðið sem einkennir nútíma-
manninn fékk hún aldrei nema
kannski fyrir jólin þegar hún keypti
jólagjafir handa öllum afkomendum
sínum. Þeir voru hennar stærsta eign
og mesta stolt og hún sagðist oft ekk-
ert skilja í því hvað svo myndarlegt og
vel gefið fólk gæti verið komið út af
svo ómerkilegri kerlingu.
Að veita öðrum var ömmu líf og
yndi. Við barnabörnin áttum alltaf
sæg af sokkum, vettlingum og húfum
sem amma prjónaði handa okkur og í
hárri elli var hún að prjóna til að
stytta sér stundir og hafa eitthvað
fyrir stafni.
Langömmubörnin, sem fjölgaði ört
henni til mikillar ánægju, nutu þessa í
ríkum mæli. Ef til vill kom rausnar-
skapur hennar og umhyggja fyrir
öðrum hvað skýrast fram í því að ní-
ræð vildi hún fara upp að Brúar-
hrauni um göngurnar til að gefa
gangnamönnum kaffi um morguninn
áður en þeir lögðu af stað á afrétt,
eins og hún hafði gert alla sína tíð.
Minningar mínar um ömmu eru all-
ar góðar og hlýjar eins og hún var
sjálf. Ég minnist hennar oftast í eld-
húsinu á Brúarhrauni, staðnum sem
hún elskaði mest af öllum stöðum á
jarðríki og þar sem hún eyddi stærst-
um hluta ævi sinnar. Hún er að taka á
móti gestum, búa til mat og bera á
borð, prjóna eða bara spjalla. Yfir
henni er ró og friður og ég veit að það
er líka ró og friður yfir henni þar sem
hún er nú.
Elsku amma, guð geymi þig.
Ingibjörg Hallbjörnsdóttir.
Það var alltaf ákaflega gott að
koma til ömmu á Brúarhrauni. Þegar
mig bar að garði beið faðmur ömmu
útbreiddur og þegar heim var haldið
beið hún á tröppunum og horfði á eftir
mér þangað til ég hvarf úr augsýn.
Ég bjó með foreldrum mínum á
næsta bæ við ömmu frá því að ég var
sjö ára gömul og naut því þeirra for-
réttinda að geta labbað eða hjólað til
hennar hvenær sem ég vildi. Þar fyrir
utan passaði hún mig gjarnan þegar
mamma vann og þurfti ég þá að fara
eldsnemma á morgnana til hennar.
Þetta voru oft erfiðir morgnar því að
ég var óttaleg svefnpurka og því
leyfði amma mér alltaf að leggja mig
á skenknum í eldhúsinu svo að ég
væri ekki langt frá henni. Á meðan ég
svaf sat hún og prjónaði sokka eða
vettlinga handa afkomendunum eða
spann lopann á rokkinn sinn. Hún út-
hlutaði svo afrakstrinum á hverju
hausti fyrir réttirnar og oftar en ekki
leyndust sokkar í jólapakkanum frá
henni. Handavinnan var aldeilis ekki
það eina sem ömmu var til lista lagt
því pönnukökur bakaði hún af mikilli
snilld og alltaf átti hún líka eitthvert
annað góðgæti til að gleðja lítið
hjarta.
Ömmu og afa auðnaðist að eiga tíu
börn. Þegar ég kom með frumburðinn
minn, hann Halldór Óla, í heimsókn til
hennar áréttaði hún ætíð að nauðsyn-
legt væri að eignast meira en eitt
barn, þrjú börn taldi hún viðunandi
tölu. Hún sagði það mikinn missi að
missa barn en taldi missinn enn meiri
ef um einkabarn væri að ræða. Þar
talaði amma af reynslu því sjálf missti
hún tvo syni, þá Svan og Gunnar, auk
þess sem hún missti Sigga afa „alltof
snemma“ eins og hún gjarnan orðaði
það sjálf.
Það voru ekki bara nýir sokkar og
vettlingar sem hún amma mín gaf
mér á sinni löngu og farsælu ævi því
hún gaf mér svo margt annað sem
aldrei verður metið til fjár. Þann fjár-
sjóð mun ég varðveita í minningu
minni um ókomna tíð. Minningu um
konu sem bjó yfir mikilli hlýju og
kærleik sem hún var óspör á að miðla
til annarra og þegar hún talaði um
„blessuð ömmu- og langömmubörn-
in“ sín ljómaði andlit hennar allt.
Með minningarnar að veganesti,
söknuði og trega kveð ég ömmu mína
með eftirfarandi vísu sem Siggi afi
orti:
Lifðu í fegurð því lífið er
ljósgeisli hverfull veittur hér.
Láttu því beztu blómin þín
blómgast á meðan sólin skín.
(Sigurður Hallbj.)
Þakka þér fyrir allt, amma mín, og
guð blessi þig.
Kristín Inga.
Brúarhraun í Kolbeinsstaðahreppi
hefur óvenjufagurt bæjarstæði. Grös-
ugur hóll í skjóli Barnaborgarhrauns
og Fagraskógarfjall í baksýn. Undan
hrauninu rennur bæjarlækurinn sem
fyrrum var fullur af silungi. Á Brúar-
hrauni bjuggu þau Elínborg Þórðar-
dóttir húsfreyja og Sigurður Hall-
björnsson bóndi og ólu upp börn sín.
Þar aðeins vestar er Jörfi þar sem
móðir mín og við systkinin vorum í
sveit hjá frændfólki okkar. Móðir mín
giftist syni Elínborgar, öðlingnum
Gunnari Helga Sigurðssyni árið 1968
en hann lést árið 1995.
Þegar ég man fyrst eftir, var El-
ínborg ekkja en hafði haldið bú með
sonum sínum. Alltaf var gott að koma
á Brúarhraun, Elínborg var mjög
barngóð og gestrisin og fylgdi henni
ró og mannleg hlýja. Hún var vel gerð
bæði til hugar og handar, greind,
glaðlynd og geðgóð. Allan sinn bú-
skap sleppti hún aldrei verki úr hendi
frá morgni til kvölds, svo lengi sem
hún hafði heilsu til. Á kröppum tímum
ól hún upp börnin sín tíu. Háöldruð
gat hún litið yfir farinn veg og glaðst
yfir börnum sínum og afkomendum
sem allir voru og eru sómafólk.
Eftir að Elínborg hætti búskap var
hún á heimili dóttur sinnar og tengda-
sonar í Reykjavík þeirra Sigurveigar
og Björns nema undanfarna mánuði
er hún var á heilbrigðisstofnunum
vegna heilsubrests.
Síðast er við móðir mín og Sigurður
bróðir litum til hennar var hún með
hugann í sveitinni okkar fyrir vestan,
kát og glöð en heilsan mjög farin að
gefa sig.
Elínborg fékk hægt andlát á Akra-
nesspítala hinn 28. ágúst, sátt við Guð
og menn.
Við, fjölskyldan úr Melgerði, minn-
umst sómakonunnar Elínborgar með
þakklæti og virðingu.
Viggó Jörgensson.
Elsku Elínborg langamma. Það var
sárt að kveðja þig. Við skulum alltaf
minnast þín í hjarta okkar.
Þú verður alltaf hjá okkur. Við
gleymum þér aldrei.
Guð veri með þér.
Þín langömmubörn
Guðrún María, Sigvaldi,
Dagný Ísafold, Hafsteinn
Örn, Halldór Óli, Ásthildur
Eyja og óskírð stúlka.
ELÍNBORG
ÞÓRÐARDÓTTIR

 


 
 

 





 







 

 
 
 

  
 

     
    
 !!
"#



 !! !$%&'
!
(&
)



(&  &!$%&
 !!
  * 



(&
+  & 



(&  )&,- !!
. %




(& /
#&&(0&
 !!
0 & 0#&()0 & 0 & 0#&
!
 
  
!
1 
231+1 
1/*''
1
$ 4
$" 
) $
) $

!
"  #  $
%
&

 & # '
(!



! 



     &
 !!

&)0"#)&
 !! ,  &&

(&
5)&

(& ,"   
  !!
"#! &

(&
&& &

(& 5&!  " &
 !!
"#$&&
 !! 6 & ! &)!))

(&
   &

(&   6
 !!
5&" )

(& &7 )
 !!