Morgunblaðið - 07.09.2002, Blaðsíða 48

MINNINGAR
48 LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Útför frænda míns, Ásgeirs Hösk-
uldssonar frá Tungu, fer fram í dag
frá Melgraseyrarkirkju við Ísafjarð-
ardjúp þar sem hann verður lagður
til hinstu hvíldar hjá foreldrum sín-
um, eiginkonu og þremur börnum.
Það sem ekki brýtur mann, styrkir
mann, var eitt sinn sagt við mig og
það átti svo sannarlega við um hann
frænda minn því sterkari persónu-
leika hef ég ekki kynnst. Hann fór
það sem hann ætlaði sér. Ég man eft-
ir því sem krakki að oft fórum við
feðginin ásamt Ásgeiri frænda í fjall-
göngu á sunnudagsmorgnum
snemma því ekki voru þeir bræður
mikið fyrir að sofa út. Einn sunnu-
ÁSGEIR
HÖSKULDSSON
✝ Ásgeir Höskulds-son fæddist á
Hallsstöðum í Naut-
eyrarhreppi við Ísa-
fjarðardjúp 4. októ-
ber 1916. Hann lést á
Landspítalanum
Landakoti 21. ágúst
síðastliðinn. Minn-
ingarathöfn um Ás-
geir fór fram í Lang-
holtskirkju 30.
ágúst. Útför hans
verður gerð frá
Melgraseyrarkirkju
við Ísafjarðardjúp í
dag og hefst athöfn-
in klukkan 14.
dagsmorguninn geng-
um við á Vífilsfellið og
þegar upp var komið
stóðum við fyrir framan
þverhníptan klett en
þessi klettur var hæsti
tindurinn. Það var
möguleiki að komast
aðeins ofar með því að
fara aftur fyrir og það-
an uppá smá hól. Þessa
leið fórum við feðginin
en þegar við komum
upp á hólinn kallaði
frændi til okkar frá
hæsta klettinum, hann
ætlaði sér alla leið og
komst á toppinn, þaðan sem hann
lýsti fyrir okkur ægifögru útsýninu.
Náttúran er einskis virði ef hún heit-
ir ekki neitt og það var ekki komið að
tómum kofunum í þeim efnum hjá
þeim Tungubræðrum, ekki bara fékk
ég að vita nöfnin á fjöllunum í kring
heldur fylgdu með sögur um það
hvernig nöfnin voru tilkomin með til-
vísunum í Íslendingasögurnar og ein-
hver vísubrot var farið með.
Einu sinni á sunnudagsmorgni
vorum við á leið til Þorlákshafnar, ég
og vinkona mín í bílnum hjá pabba,
en Ásgeir frændi ók á eftir okkur á
sínum bíl, ekki man ég nákvæmlega
hvert erindið var en þetta var stuttu
eftir gosið í Eyjum og við vorum í
einhverjum björgunarleiðangri. Alla-
vega, þegar við vorum komin í Þor-
lákshöfn og búin að bíða þar smá-
stund eftir Ásgeiri frænda, fórum við
að ókyrrast og ákváðum að aka til
baka á móti honum, það gæti hafa
sprungið á bílnum hans. Við vorum
ekki komin langt þegar við mættum
honum, hann fór hægt, enda bíllin al-
veg í köku, hann hafði oltið heilan
hring, en hann kom niður á hjólunum
svo Ásgeir frændi hélt bara áfram og
við kláruðum erindi okkar á staðn-
um, en mig minnir að bíllinn hans
hafi orðið eftir í Þorlákshöfn.
Ásgeir frændi var vel lesinn og
fróður um alla hluti, hann hafði
ferðast víða og dvaldi stundum lengi
enda synir hans báðir búsettir er-
lendis, Ásgeir í Danmörku og Hösk-
uldur bæði í Frakklandi og Englandi.
Hann naut þess að fylgjast með
barnabörnunum sínum.
Ásgeir frændi var virðulegur í fasi
og lagði mikið uppúr því að vera vel
klæddur. Síðast þegar ég sá hann
uppáklæddan var hann í svörtum
jakkafötum með hvítan trefil, hann
minnti mig á franskan greifa. Við
vorum að fara á tónleika hjá bróð-
urdóttur hans, Sigríði Aðalsteins-
dóttur, en hann fór á alla hennar tón-
leika sem hann mögulega gat. Sigga
söng við minningarathöfn Ásgeirs
frænda sl. föstudag og mikið held ég
að það hafi glatt hann frænda minn.
Ég vil senda ykkur bræðrum, Ás-
geir og Höskuldur, eiginkonum ykk-
ar og börnum samúðarkveðjur.
Elsku pabbi, þú hefur misst mikinn
félaga og votta ég þér samúð mína.
Ingibjörg Petra
Guðmundsdóttir.
Ég ætlaði svo sannarlega að vera
við minningarathöfn í Langholts-
kirkju, um kæran vin og vinnufélaga
Ásgeir Höskuldsson, en mjög
skyndilega breyttust aðstæður og ég
komst ekki, því miður. Ég vona, kæri
vinur, að þú og þínir fyrirgefi mér
það. Ég kynntist Ásgeiri fyrir 33 ár-
um, þá var hann póstvarðstjóri í póst-
hólfadeild aðalpósthússins í Reykja-
vík. Við urðum fljótt vinir, báðir mjög
rótttækir. Ásgeir var fluggáfaður og
vissi nánast um allt og alla hluti.
Hann gat verið geysilega skemmti-
legur, við sérstakar aðstæður, í
glaum og gleði. Við fórum saman á
norrænt póstmannaþing, ásamt hópi
ágætra félaga úr Póstmannafélagi
Íslands. Póstmannaþingið var haldið
í Kaupmannahöfn.
Í móttöku, þar sem mikill fjöldi
gesta var, virtist Ásgeir þekkja flesta
og flestir heilsuðu honum hlýlega, þá
var minn maður í essinu sínu. Við fór-
um saman á Ólympíuleikana í
Moskvu, þar var Ásgeir vel kunnug-
ur. Ég man að eitt sinn kom löng lim-
ósína sem stoppaði við hótelið sem
við vorum á. Út steig einn af ráðherr-
um Sovétríkjanna, og féllust þeir í
faðma ráðherrann og Ásgeir. Eftir
þetta heilsuðu hermenn sem voru við
hótelið Ásgeiri að hermannasið og
dyraverðir lutu niður í gólf.
Ég held að félaga hafi líkað þetta
vel.
Síðar meir fórum við víða um Evr-
ópu í bílaleigubíl, að sjálfsögðu var
Ásgeir fararstjórinn, og hvar sem við
komum, þuldi hann upp sögu stað-
arins.
Það eitt var mér fávísum manni
ógleymanlegt. Ásgeir var formaður
Póstmannafélags Íslands og eins og
allir formenn vann hann að bættum
kjörum póstmanna. Hann var einnig
bæjarfulltrúi fyrir Alþýðubandalag-
ið. En sjúkrasaga Ásgeirs var hrika-
leg, hann var með annan fótinn á
spítölum árum saman, stundum kom-
inn heim í Austurbrún 6, stuttu síðar
aftur á spítala. Mér fannst það furðu-
legt, að það var eins og hann kættist
allur er hann var kominn inn á spít-
ala. Eftir á að hyggja, er hægt að
skilja hann, öryggið og frábær
umönnun á öllum spítölum fannst
honum mikill kostur. Eftir að hann
komst á Landakot var hann alsæll,
enda hugsaði Erla Gunnarsdóttir
hjúkrunarfræðingur um hann af mik-
illi hlýju og ástúð.
Ég tók eftir því að Ásgeir lifnaði
allur við, þegar Erla kom inn á stofu
hans. Elsa Þórisdóttir, kona Hösk-
uldar, lét sér mjög annt um hann, og
sá um öll hans mál, ég veit að það
gladdi hann mjög. Elsa sýndi honum
ávallt mikla hlýju, sem var honum
mikils virði. Ég vissi að það gladdi
hann mjög, þegar gott fólk heimsótti
hann.
Milli hans og Guðmundar bróður
hans var ljúft og gott samband, enda
báðir heiðursmenn.
Ég kveð þig nú, kæri vinur og fé-
lagi, ég á svo margar fallegar minn-
ingar um þig, að þú gleymist ekki. Ég
votta sérstaklega Guðmundi bróður
hans, Höskuldi og Ásgeiri og fjöl-
skyldum mína innilegustu samúð.
Blessuð sé minning um Ásgeir vin
minn og félaga.
Vilhjálmur K. Sigurðsson.
✝ Hjörtína Tómas-dóttir fæddist að
Bjarnastöðum í
Blönduhlíð 25. ágúst
1906. Hún andaðist á
Dvalarheimili aldr-
aðra við Sjúkrahúsið
á Sauðárkróki 26.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru hjónin Tómas G.
Björnsson, bóndi að
Spáná í Unadal, o.v. f.
3. maí 1873, d. 4. maí
1951, og Ingileif R.
Jónsdóttir f. 6. júní
1877, d. 14. maí 1959.
Hjörtína var þriðja í röðinni af sjö
systkinum. Hjörtína giftist Márusi
Guðmundssyni frá Illugastöðum í
Flókadal, f. 25. júlí 1902, d. 18.
nóvember 1982. Börn þeirra eru:
1) Halldóra, búsett á Hofsósi, gift
Ingólfi Sigmarssyni,
hann er látinn. 2)
Guðmundur, búsett-
ur í Varmahlíð,
kvæntur Nönnu Hall-
grímsdóttur. 3) Sig-
ríður, búsett í Hjalta-
staðahvammi, gift
Þorsteini Sigurðs-
syni. 4) Sigurbjörg,
búsett á Akranesi,
gift Sveini Hjálmars-
syni. 5) Tómas, var
giftur Þórdísi Jóns-
dóttur þau slitu sam-
vistir, hann er látinn.
6) Þrúður, búsett í
Reykjavík, gift Ágústi Björnssyni.
7) Salbjörg, búsett á Sauðárkróki,
gift Bjarna Gíslasyni.
Útför Hjörtínu verður gerð frá
Flugumýrarkirkju í Blönduhlíð í
dag og hefst athöfnin klukkan 14.
Eftir giftinguna eru Márus og
Hjörtína á ýmsum bæjum í Blöndu-
hlíð, Þverá, Hjaltastöðum, Frosta-
stöðum og Ystu-Grund. Á þessum
bæjum eru þau ýmist leiguliðar eða
í húsmennsku. Lengst voru þau á
Ystu-Grund, leigðu jörðina af þeim
Frostastaðahjónum Magnúsi og
Kristínu, þeim hjónum sem þau
vildu taka sér til fyrirmyndar á sem
flestan hátt. Árið 1944 ráðast þau í
að kaupa jörðina Bjarnastaði og má
segja að þá hafi lokið vissum kafla í
lífi þeirra, þau voru komin heim. Á
Bjarnastöðum áttu þau heima æ síð-
an. Þau voru aldrei með neitt
stórbú, a.m.k. ekki á nútíðarmæli-
kvarða, en notadrjúgt samt. Fór
það saman hjá þeim báðum, afburða
dugnaður, snyrtimennska og ást til
jarðarinnar.
Márus lést eftir skamma legu á
Sjúkrahúsi Skagfirðinga hinn 18.
nóvember 1982. Það var þungt áfall
fyrir Hjörtínu, hún bognaði samt
ekki.
Árið 1950 urðu þau fyrir miklu
áfalli, þegar bærinn á Bjarnastöð-
um brann til kaldra kola. Engu varð
bjargað, aðeins fötunum, sem fólkið
stóð í. Góðir grannar voru þá til
staðar og hjálpuðu til eftir megni.
Þetta gerðist að vorlagi, um haustið
var komið nýtt, steinsteypt hús.
Hjörtína mundi tímana tvenna
enda lifði hún langa ævi, hartnær
heila öld. Heilsuhraust var hún allt
fram undir hið síðasta en óstyrks í
fótum var farið að gæta. Fyrir tæp-
um tveimur árum vistaðist hún á
Dvalarheimili aldraðra við Sjúkra-
húsið á Sauðárkróki og þar lést hún
26. ágúst sl. þá nýorðin 96 ára.
Ég kynntist henni ekki fyrr en
hún var komin yfir miðjan aldur.
Fyrstu kynni mín af henni voru
þannig að mér fannst hún hrjúf og
kaldlynd nokkuð, og kann fleirum
að hafa fundist það sama, en þetta
var aðeins á ytraborðinu, klaka-
brynja sem þiðnaði fljótt við nánari
kynni og stutt í glettnina. Hún var
sívinnandi, og féll aldrei verk úr
hendi. Aldrei kom ég svo í heimsókn
til hennar á Sjúkrahúsið að hún sæti
ekki ýmist við prjóna eða útsaum.
Hún las óhemjumikið og má segja
allt sem hún náði til, enda var hún
lítt farin að missa sjón þá hún féll
frá. Hún las blöðin, tímarit og bæk-
ur. Uppáhaldslesning hennar var
ýmiskonar gamall fróðleikur. Hún
var hagmælt vel sem og systkini
hennar öll, en flíkaði því lítt. Hún
var sterkgreind og stálminnug og
hafsjór af fróðleik löngu liðinna ára.
Hún var sterk. Ekki voru alltaf
sólskinsstundir á langri ævi, það
fékk Hjörtína að reyna ekki síður
en aðrir. Mestu áföllin voru þegar
elsta barnabarn hennar lést, þá full-
orðinn; hún missti mann sinn og síð-
astliðið sumar missti hún ástkæran
son sinn. Það ætla ég að hafi verið
hennar mesti harmur á lífsleiðinni,
aldraðri móður.
En – hún bognaði ekki. En samt
varð hún að hlíta því sem okkur öll-
um er áskapað að „brotna í bylnum
stóra, seinast“. Blessuð sé minning
þín.
Bjarni Gíslason.
Vinnan var mér áður kær
víst er í skjólin fokið.
En bráðum kemur hvíldin kær
og hversdagsönnum lokið.
(Hjörtína Tómasdóttir.)
Á kveðjustundu kemur þessi vísa
ömmu minnar upp í huga mér. Hjá
okkur öllum er hvíldin kær og ekki
síst þegar aldurinn er orðinn hár.
Amma varð 96 ára sunnudaginn 25.
ágúst, lést að morgni mánudagsins
26. ágústs. Víst er þetta ansi hár
aldur og þakkarvert að hún skyldi
fá að halda heilsu sinni og þreki svo
til fram að síðasta degi. Hún var
stálminnug á allt og fylgdist vel með
öllu sínu fólki sem er orðinn stór
hópur. Amma gat lesið og gert
handavinnu sína, s.s. saumað út og
prjónað allt til hinsta dags. Síðast-
liðin tvö ár hefur hún verið vistmað-
ur á Dvalarheimili aldraðra á Sauð-
árkróki.
Minningar streyma fram og efst
eru mér í huga sumrin sem ég var á
Bjarnastöðum hjá afa og ömmu. Afi
vann í brúarvinnu á sumrin og var
mikið í burtu, þá vorum við syst-
urnar hjá ömmu. Amma var ákveðin
kona, hafði sínar skoðanir sem ekk-
ert varð hnikað ef svo bar við. Samt
var hún sanngjörn, ákaflega verk-
lagin og snyrtimennska hennar var
mikil. Barngóð var hún og hændust
öll börn að henni enda var þolin-
mæði hennar einstök við okkur
krakkana, sama hversu mikið var
umleikis hjá henni, alltaf hafði hún
tíma fyrir okkur. Öll spilin sem hún
kenndi okkur og spilagaldrarnir, og
hver man ekki eftir öllum ævintýr-
unum og þulunum sem hún kunni
og sagði okkur frá. Smjörbitli, Fóu
feykirófu o.fl. og bækurnar um Dísu
ljósálf, Alfinn álfakonung og Rauð-
grana – oft var hún búin að lesa þær
fyrir okkur og aldrei fengum við
nóg. Amma var alvel bráðstríðin og
ósjaldan var hún búin að láta okkur
hlaupa og gera eitthvað sem var
sauðmeinlaust, en mikið gátum við
alltaf hlegið með henni á eftir.
Amma hafði mikla ánægju af
lestri góðra bóka og var hafsjór af
fróðleik. Þær eru ófáar vísurnar
sem hún hefur sett saman í gegnum
árin en lítt vildi hún flíka þeim.
Elsku amma, ég vildi að ég ætti
miklu, miklu fleiri vísur eftir þig en
þú varst búin að skrifa nokkrar nið-
ur í bækur og gefa mér – en ég átti
bara að eiga þær fyrir mig – því
ekki fannst þér þetta vera það
merkilegur skáldskapur.
Það er ekki hægt að minnast
hennar ömmu án þess að tala um
alla hennar handavinnu sem hún er
búin að gera. Það er örugglega
óletjandi, því alltaf var hún með
eitthvað í höndunum, sauma út og
prjóna. Aldrei fór maður tómhentur
frá henni, iðulega gaukaði hún að
manni sokka- eða vettlingaplöggum.
Ófá eru plöggin sem hún er búin að
færa mér og strákunum mínum
þremur og alveg var það víst að allt-
af þurfti hún að færa Pétri sokka
aukalega því ekki mátti honum
verða kalt á fótunum.
Það er mér sterk minning er við
systurnar ákváðum fyrir ein jólin að
skreyta á Bjarnastöðum – gera eitt-
hvað fyrir afa og ömmu – en það
fannst þeim hinn mesti óþarfi, hvað
svona gamalt fólk, eins og þau
sögðu, hefði með það að gera. Seint
gleymi ég ánægjunni þegar verki
okkar var lokið og er það mér dýr-
mæt minning sem var á við marga
jólapakka hversu glöð þau urðu.
Eftir það var árlega farið í Bjarna-
staði og skreytt fyrir jólin og var
það einn af skemmtilegustu þáttum
okkar í öllum öðrum jólaundirbún-
ingi.
Elsku amma, efst er mér þó í
huga öll sú umhyggja sem þú sýndir
mér og fjölskyldu minni alla tíð. Allt
sem þú kenndir mér og miðlaðir til
mín þessi sumur sem ég var hjá þér
er og verður góður grunnur að mínu
veganesti og öll samveran með þér
yljar mér um hjartarætur. Góðar
minningar eru gulls ígildi.
Elsku amma, Guð geymi þig og
varðveiti.
Þegar dags er þrotið stjá
og þarf að fara sofa.
Mér finnst gott að mega þá
miklan Drottinn lofa.
(Hjörtína Tómasdóttir.)
Þorbjörg.
Henni Hjörtínu minni á Bjarna-
stöðum var ekki fisjað sama. Alla
sína ævi, sem spannaði nær heila
öld, hélt hún skerpu sinni og dugn-
aði. Það gekk undan þeim hjónum,
henni og Márusi, í heyskap á mýr-
unum og voru þau þó komin á miðj-
an aldur þegar ég man þau þar við
heyskap. Mýrarnar voru grasgefnar
en ekki véltækar, svo þar var heyj-
að með gamla laginu, þótt komin
væri vélaöld. Márus sló og stækkaði
teigurinn hratt með stórum sláttu-
múgum. Ekki var gangurinn síðri
þar sem Hjörtína rakaði eftir og
rifjaði.
Ég hygg henni hafi þótt betra, að
þeir sem nærri henni voru og störf-
uðu ynnu verk sín rösklega og af
vandvirkni. Ekkert var henni þó
fjær en koma þeim verkum sem hún
gat unnið á aðra. Níræðri þótti
henni það dragast nokkuð fyrir
Tómasi syni sínum, sem stóð einn í
sauðburði og öðrum vorverkum, að
stinga upp kartöflugarðinn. Hún
sótti sér því kvísl og stakk hann upp
sjálf. Til þess þurfti bæði kjark og
áræði, svo hnigin að aldri.
Hjörtína var höfðingleg kona
bæði í sjón og raun. Hún var hörku-
greind og víðlesin, hagyrðingur góð-
ur en flíkaði því lítt. Listakona á
hannyrðir, skemmtileg viðræðu,
gestrisin og höfðingi heim að sækja.
Lífið fór ekki alltaf um hana
mjúkum höndum. Márus mann sinn
missti hún fyrir allmörgum árum,
og þungt var höggið þegar Tómas
sonur hennar og stoð og stytta í ell-
inni varð bráðkvaddur, langt um
aldur fram, fyrir rösku ári.
Fljótlega eftir að við hjónin hóf-
um búskap, fyrir 15 árum, fórum við
Tómas á Bjarnastöðum að standa
saman að heimfjallasmölun, enda
liggja jarðirnar saman. Þá var rekið
til réttar á Bjarnastöðum, enda þar
mun fleira fé en hjá okkur. Á svip-
uðum tíma myndaðist sú hefð að
fjölskylda okkar færi öll í kaffi á
Bjarnastöðum á smaladegi í fyrstu
smölun. Var þá enginn munur gerð-
ur á fullvöxnum smalamönnum og
smábörnum, öllum gert jafn hátt
undir höfði. Þetta voru sannkallaðir
gleði- og hátíðardagar. Börnin
hlökkuðu til þeirra vikum saman, og
ekki er örgrannt um að það sama
hafi verið um þá fullorðnu. Bæði var
að húsráðendur voru skemmtileg
viðræðu og veislan stórkostleg, og
ekki spillti fyrir hjá börnunum stór
skál af nammi. Þegar aldur fór að
þyngja verulega um fyrir Hjörtínu
kallaði hún dætur sínar, þær Dóru
og Dúddu, heim til að sjá um að
hvergi væri slakað á í veisluhöldum
á smaladaginn.
Fyrir alla þessa dýrðardaga vilj-
um við í fjölskyldunni þakka að leið-
arlokum. Þeirra er gott að minnast.
Ungum var mér kennt að fátt
væri meira hrós en segja um mann
að hann væri góður granni. Hjört-
ína á Bjarnastöðum var svo sann-
arlega góður granni.
Blessuð sé minning hennar.
Rögnvaldur og fjölskylda
Flugumýrarhvammi.
HJÖRTÍNA
TÓMASDÓTTIR