Morgunblaðið - 20.09.2002, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörnsson
Dóms-
málaráð-
herra
heimsæk-
ir Ísafjörð
SÓLVEIG Pétursdóttir dóms-
málaráðherra var við vígslu á nýju
húsnæði Héraðsdóms Vestfjarða í
gær auk þess sem hún heimsótti
fyrirtæki og stofnanir í bænum.
Þá sótti hún hádegisfund í Fakt-
orshúsinu í Hæstakaupstað með
sjálfstæðismönnum í Ísafjarðarbæ,
Bolungarvík og Súðavík. Til fund-
arins voru boðaðir bæjarfulltrúar,
formenn sjálfstæðisfélaga og
stjórnarmenn í fulltrúaráði og
þingmenn Sjálfstæðisflokksins.
Sólveig heimsótti einnig fyrir-
tækið Sindraberg sem framleiðir
sushi til frystingar, Þróunarsetur
Vestfjarða, sýslumannsembættið á
Ísafirði og Gamla Apótekið.
Myndin var tekin þegar Sólveig
Pétursdóttir ávarpaði gesti í Hér-
aðsdómi Vestfjarða í gær, þegar
nýtt húsnæðis dómsins var tekið
formlega í notkun.
FORSETI Íslands, Ólafur Ragnar
Grímsson, setti í gær morgun
Rannsóknarþing norðursins
(Northern Research Forum) í
Novgorod í Rússlandi. Þingið
sækja um 200 fulltrúar, einkum frá
Norðurlöndum, Rússlandi, Kanada
og Bandaríkjunum. Í setningarfyr-
irlestri sínum fjallaði forsetinn
m.a. um verkefni þjóða á norð-
urslóðum á nýrri öld og samstarf
þeirra á sviðum viðskipta, menn-
ingar og umhverfisverndar.
Rannsóknarþing norðursins er
samstarfsvettvangur vísindamanna
og stjórnmálamanna á norðurslóð-
um, allt frá Bandaríkjunum og
Kanada í vestri um Norðurlönd og
Eystrasaltslöndin til Rússlands í
austri. Forseti Íslands var frum-
kvöðull að þinghaldinu og það var
fyrst kallað saman á Akureyri 2. –
4. nóvember árið 2000. Háskólinn
á Akureyri og Stofnun Vilhjálms
Stefánssonar eru stjórnunarmið-
stöð Rannsóknarþings norðursins
en þingið er nú haldið í samvinnu
við héraðsstjórn, héraðsþing og
Háskólann í Novgorod.
Meðal viðfangsefna á Rannsókn-
arþinginu í Novgorod má nefna
fyrirlestra og umræður um sam-
eiginlega hagsmuni viðskiptalífsins
á norðurslóðum, um mannauð á
norðurslóðum, nýjungar í svæða-
stjórnun og lærdóma sögunnar,
allt frá tímum víkinga til samtíma.
Ungir vísindamenn kynna
rannsóknir sínar
Þá munu ungir vísindamenn
kynna rannsóknir sínar á sérstök-
um fundum og fulltrúar um 30 fyr-
irtækja sem starfa á norðurslóðum
fjalla um þróun viðskipta á næstu
árum. Auk forseta Íslands munu
m.a. þeir Tómas Ingi Olrich
menntamálaráðherra og Benedikt
Jónsson sendiherra Íslands í
Rússlandi flytja erindi á Rann-
sóknarþingi norðursins í Novgor-
od.
Rannsóknarþing
norðursins fer
fram í Rússlandi
LÁRA Margrét Ragnarsdóttir, for-
maður Íslandsdeildar Evrópuráðs-
þingsins, var á dögunum skipuð
skýrsluhöfundur Evrópuráðsþings-
ins í málefnum Kalíníngrad-héraðs,
og var í vikunni í Kalíníngrad,
Varsjá, Vilníus og Brüssel að kynna
sér stöðu ágreiningsefna Rússlands
og Evrópusambandsins hvað varð-
ar fólksflutninga rússneskra þegna
milli Kalíníngrad og Rússlands.
Skýrsla Evrópuráðsþingsins um
Kalíníngrad verður lögð fram á
sunnudaginn kemur og er lögð rík
áhersla á að afgreiða vanda héraðs-
ins á fundi Evrópuráðsþingsins sem
fram fer í Strassborg í næstu viku.
Eins og greint var frá í Morgun-
blaðinu í gær hefur framkvæmda-
stjórn Evrópusambandsins lagt til
að íbúar Kalíníngrad-héraðs fái sér-
stök vegabréf til þess að ferðast um
Litháen og Pólland eftir að héraðið
lokast svo að segja inni í Evrópu-
sambandinu við inngöngu þessara
þjóða. Rússar sætta sig ekki við þá
lausn enda þurfi rússneskir þegnar
sem ætla til Kalíníngrad eftir sem
áður að sækja um sérstaka vega-
bréfsáritun.
Spurð um stöðuna nú segist Lára
ekki hafa trú á öðru en að það muni
finnast lausn á þessu sem allir geti
sætt sig við. „En þetta tekur tíma
og er mjög viðkvæmt. Og vitaskuld
er Rússland eitt land þótt Kalínín-
grad sé umlukið öðrum löndum og
það er spurning hvort hægt er að
veita sumum þegnum ríkisins meiri
réttindi en öðrum, t.d. með sérstök-
um vegabréfum.“
Lára Margrét segir að innan
ESB sé lögð mikil áhersla á þessa
vinnu vegna þess að Kalíníngrad-
hérað verði eina svæðið innan
landamæra Evrópusambandsins
sem þó verði ekki í sambandinu.
„Ég á að kynna skýrsluna fyrir
stjórnmálanefnd Evrópuráðsþings-
ins á sunnudaginn sem er mjög
óvenjulegt en það er lagt fast að
mönnum að þetta verði klárað á
þessu þingi.“
Ýmsar hugmyndir
reifaðar
Lára segir ýmsar hugmyndir
hafa verið reifaðar, t.d. að fólk ferð-
ist í lokuðum lestum yfir landsvæði.
Hún segir nokkra annmarka vera á
þessari hugmynd, einkum er snerti
almenn mannréttindi en ástæð-
urnar séu einnig sögulegs eðlis;
með þessum hætti hafi menn til að
mynda ferðast til og frá Vestur-
Berlín um Austur-Þýskaland á sín-
um tíma.
Lára Margrét segir að einnig hafi
verið ræddar hugmyndir um sér-
stök vegabréf sem væru aðveldari
viðfangs en vegabréfsáritanir. „Það
hefur einnig komið til tals að athuga
hvort Rússar væru tilbúnir í það að
fara í alþjóðlega samvinnu um út-
gáfa vegabréfa til þess að auðvelda
fólki aðgengi að landamærum því
það tekur langan tíma að taka papp-
íra, skoða þá að stimpla.
Ég get ekki sagt eins og er hver
niðurstaða mín verður en mér
finnst frekar óeðlilegt að vera að
halda úti gamaldags vinnureglum
um útgáfu vegabréfsáritunar því
við þær aðstæður myndast biðraðir
og ekki frjálst flæði eins og vil vild-
um gjarnan sjá.
Á hinn bóginn verð ég að játa að
ég hef ég ekki áhuga á að leggja
fram skýrslu sem leggur stein í
götu Pólverja og Litháa eða ann-
arra þjóða á leið þeirra inn í vestur-
evrópskt samstarf.“
Eyland í stækkuðu ESB
Lára Margrét Ragnarsdóttir leggur fram skýrslu vegna Kalíníngrad
LÖGREGLAN í Vestmannaeyjum
lagði hald á 250 grömm af hassi og
handtók þrjá menn á þrítugsaldri
vegna rannsóknar málsins í fyrri-
nótt. Lögreglan telur að málið sé að
mestu upplýst.
Lögreglan fór um borð í flóabát-
inn Baldur við komuna til Eyja frá
Þorlákshöfn og leitaði þar í bifreið.
Fíkniefnahundurinn Tanja fann þá
hassið og var umráðamaður bifreið-
arinnar handtekinn og settur í
fangageymslu. Baldur er í förum
milli lands og Eyja meðan Herjólfur
er í viðgerð erlendis.
Áætlað söluverð fíkniefnanna
750 þúsund krónur
Í framhaldinu handtók lögreglan
tvo menn til viðbótar og viðurkenndu
hinir grunuðu aðild að málinu. Þeir
hafa allir komið við sögu lögreglunn-
ar áður. Áætlað söluvirði fíkni-
efnanna er um 750 þúsund krónur.
Hassmál
upplýst
í Eyjum
HREFNA Ólafsdóttir félagsráðgjafi
segir að því hærri svarprósenta sem
náist við gerð skoðanakannana, því
marktækari verði niðurstöðurnar.
Hrefna hefur gert rannsókn á tíðni
misnotkunar barna á Íslandi sem
bendir til þess að 17% barna séu mis-
notuð fyrir 18 ára aldur og sagt var
frá í Morgunblaðinu á þriðjudag. Í
könnun Hrefnu svöruðu 50% þeirra
sem fengu spurningalista sendan,
sem þykir góð þátttaka í póstkönnun,
sérstaklega um viðkvæmt mál af
þessu tagi, að sögn Kristjönu Stellu
Blöndal, aðstoðarforstöðumanns Fé-
lagsvísindastofnunar Háskóla Ís-
lands.
Hrefna segir að ekki sé hægt að
fullyrða um heildina út frá niðurstöð-
unum, en þær gefi ákveðnar vísbend-
ingar. Flókið er að meta alla heildina
út frá þeim helmingi sem svaraði.
„Hvatinn til að svara svona könnun er
kannski meiri ef maður hefur verið
kynferðislega misnotaður en ef mað-
ur hefur ekki orðið fyrir því,“ segir
Hrefna, en bendir á að á móti komi að
sumir vilji ekki muna eftir misnotk-
uninni og rifja hana upp og veigri sér
því við að svara könnuninni.
Þorlákur Karlsson, framkvæmda-
stjóri Gallup, segir að alltaf sé erfitt
að ná mikilli svörun í póstkönnun.
Hægt er að ná 65–70% svarhlutfalli í
símakönnunum, en það er þó yfirleitt
erfiðara nú en fyrir nokkrum árum að
ná góðri svörun. Þar sem málefnið er
viðkvæmt er mjög erfitt að gera
könnun um tíðni kynferðislegrar mis-
notkunar í síma.
Hann segir að Gallup hafi fyrir
tæpu ári gert könnun fyrir áfengis-
og vímuvarnaráð, sem var bæði gerð
símleiðis og í pósti. Ekki er hægt að
fullyrða út frá þessari einu könnun en
þar hafi færri svarað póstkönnuninni
en símakönnuninni, eins og búist
hafði verið við. Enginn marktækur
munur var á svörunum þrátt fyrir
mismunandi svarhlutfall. Þar var
spurt um viðkvæmt málefni, þ.e.
neyslu áfengis og vímuefna, þótt það
sé ekki jafnviðkvæmt og misnotkun.
Vinna við spurninga-
listann tók mörg ár
Hrefna vann í mörg ár við gerð
spurningalistans áður en hann var
sendur út, til að könnunin yrði sem
marktækust varðandi orðalag og
uppsetningu. Hún vann með fólki á
hinum Norðurlöndunum að gerð
spurninganna, þar sem til stóð að
gera samnorræna rannsókn á kyn-
ferðislegri misnotkun, en fallið var frá
því þar sem ekki fékkst fjármagn til
verkefnisins. Sömu spurningar og
Hrefna notaði voru þó notaðar í könn-
unum í Noregi og Danmörku.
Hrefna segir að svarprósentan hafi
verið mest í Danmörku, eða 66%, en
þar sögðust 11% hafa verið misnotuð.
Í Noregi var svarprósentan 48% og
þar sögðust 14% hafa verið misnotuð.
Hrefna segir erfitt að segja til um
hvort tíðni misnotkunar mælist minni
þar en hér vegna þess að fleiri svari
könnuninni. Svarprósentan sé lægri í
Noregi en hér, en misnotkunin
mælist samt óalgengari.
Hún segist hafa ákveðið að senda
spurningalistana í pósti til að fólk
gæti svarað spurningunum í ró og
næði þegar því hentaði. Til að fá
hærri svarprósentu voru send ítrek-
unarbréf oftar en einu sinni. Kynferð-
isleg misnotkun var skilgreind á sama
hátt og í könnunum í Noregi og Dan-
mörku, þ.e. að allt kynferðislegt at-
hæfi milli fullorðinna og barna, hvort
sem það gerist einu sinni eða oftar,
teljist til mistnokunar.
50% svarhlutfall í rannsókn Hrefnu Ólafsdóttur félagsráðgjafa
Gefur vísbendingar
um tíðni misnotkunar