Morgunblaðið - 20.09.2002, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2002 39
ÞAÐ eru 50 ár síðan, 29. júní 1952,
að menningarfrömuðir hér í Voga-
hverfi stóðu með bréf í höndun frá
yfirvöldum, svarbréf við bænakalli
13.000 manna byggðar íbúa Voga og
Heima um stofnun nýs prestakalls.
Hjól tóku að snúast og snérust hratt.
Strax um haustið, nóv., er séra Árel-
íus Níelsson valinn prestur safn-
aðarins og starfið hafið. Í fyrstu not-
ið gestrisni Laugarnessafnaðar,
helgihald flutt í þeirra kirkju, nú
gleymum ekki heldur bragganum
kenndan við Hálogaland. Skólastjór-
inn Helgi Þorláksson, formaður
sóknarnefndar, var orðinn organisti
safnaðarins, og það var talað og það
var sungið á þann hátt að fólk varð
allt að eyrum – hreifst með, rétti
fram hug og hönd, spurði: hvar er
mín þörf í ævintýrinu sem hér er að
hefjast?
Þrengra og þrengra varð um
starfið. Eg minnist „kirkjudags“
sem haldinn var í floskirkju skap-
arans, þar sem nú er Olís-stöð hverf-
isins. Húsameistari ríkisins rétti
fram drög að musteri á holtinu, og
undir forystu Vilhjálms Bjarnasonar
forstjóra var athafna ekki lengi að
bíða. Sjálfboðaliðar þyrptust að,
æskulýðsstarf þjóðkirkjunnar sendi
erlendan flokk ungmenna til starfs-
ins – táknrænt vorsins merki! Öðru-
vísi var að starfi staðið en þekkst
hafði við kirkjusmíð hér áður – byrj-
að á safnaðarheimilinu. Það skyldi
verða glæst, rúma marga, því „það
er söfnuður sem reisir kirkju – ekki
öfugt“, sagði forystuliðið, og tendrað
af áhuga steig það fyrstu skófluna í
mold 1956 og boðaði til jólaguðsþjón-
ustu í Litla-sal 1960 og þeim stærri
ári síðar.
Víst var frumbyggjans svipur á
mörgu, en starfið var hafið – og hví-
líkt starf! Hér iðaði allt af gleði og at-
hafnaþrá þess fólks er dreymir um
að rétta framtíð íslenzkrar þjóðar
menningu, bættari hag. Flest var
þetta blessaða fólk sjálft að byggja,
teygði úr dögum sínum, til þess að
eignast þak yfir höfuð. En séra Árel-
íus talaði það mál er fólk skildi,
hreifst og tendraðist til átaka. Það
mætti með hamar sinn og sög, nagl-
bít og sköfu og „hærra og hærra“
reis musterið á holtinu, stærri og
stærri þeir salir er buðust til helgi-
haldsins – því æðioft tækifæri til að
gleðjast, mæta með vöfflujárnin og
pönnurnar, slá upp veizlu. Fólk naut
þess að taka þátt í starfinu, því alla
daga vikunnar var eitthvað um að
vera: baðstofukvöld, leikæfingar og
-sýningar, bæði helgileikja og eins
ævintýri gamalla sagna; kvæða-
kvöld; söngæfingar; fundir kven- og
bræðrafélaga. Fólk bar gjafir sínar
til kirkjunnar svo basarar félaganna
urðu víðfrægir. Eins og þú sérð, les-
andi minn, þá sveif yfir starfinu, auk
blessunardagga skaparans, andi
ungmennafélagshreyfingarinnar,
andi kennarastéttarinnar, sem trúa
því og treysta, að sumarskrúðið eigi
erindi við íslenzka þjóð. Séra Árelíus
stofnaði barnaskóla, kenndi lestur,
sögur, ljóð og söng.
Já, starfið jókst og jókst. 1964
bættist við annar klerkur og um
haustið það ár tók Jón Stefánsson,
með töfrasprota sinn, við kórstarf-
inu. Hundruðum saman tók æsku-
fólkið þátt í sínu félagi innan kirkj-
unnar, hljómsveitir og sönghópar
buðu fram krafta sína. Poppguðs-
þjónustur urðu til, svo vinsælar og
sóttar, að eg hygg að aldrei sem þá
hafi allir salir fyllzt, setið á gólfi, set-
ið inn við altari, hvar sem pláss var
að fá. Unga fólkið las ritningarlestra,
sté í stól og kirkjan ómaði af gleði,
söng og hljóðfæraslætti. Sumir
gamlingjar urðu hræddir, reyndu að
kefja uppsprettuna með öllum til-
tækum ráðum. Slíkt tekst aldrei, því
í dag seytlar frá þessu starfi blessun
innan íslenzkrar kirkju undir mýkri
nöfnum – en sömu forskrift.
Já, ný tjáning var reynd: Stundum
voru predikararnir tveir, annar með
dagsins önn í fangi – hinn ritn-
inguna; stundum voru samtals-
predikanir og oftar og oftar voru
leikmenn beðnir um að stíga í stól.
Síðar, er nýja helgisiðabókin var í
gerð, voru kaflar hennar reyndir í
Langholtskirkju, eftir því sem þeir
þróuðust og tóku á sig mót. Víðsýn,
sterk safnaðarstjórn stóð með
starfsfólki sínu, hvetjandi, leiðbein-
andi. Vantaði þetta blessaða fólk á
helgum stundum í kirkju, þá heftu
veikindi eða ferðalög setu á kirkju-
bekk.
Skjól veitti kirkjan. Í Langholts-
kirkju hóf AA-fólkið starf sitt innan
íslenzku kirkjunnar, sumum „heil-
ögum“ til mikillar skelfingar; Al-
Anon var stofnað; Alateen starfrækt
og fyrsta opna deild AA-fólks í heim-
inum varð þar til. Ungtemplurum
var boðið skjól. Þúsundum saman
hópaðist fólk í safnaðarsalinn til
fundar við læknamiðilinn Einar
Jónsson frá Einarsstöðum og trú-
félagið Krossinn hafði aðstöðu í saln-
um um tíma. Þetta eru aðeins gleiðar
stiklur á akri mikilla umsvifa, en
rúm krefst að eg stytti mál mitt.
Hvað um kirkjuhúsið sjálft? Það
tók tíma. Mynd sækir á huga. Safn-
aðarfólk var að naglhreinsa timbur í
kirkjuskipi, er þar var komið bygg-
ingu, að sperrur höfðu verið reistar.
Inn gengu fyrsti prestur og fyrsti
organisti safnaðarins, séra Árelíus
og Helgi, og hófu guðsþjónustu.
Fólk tyllti sér á búkka og spýtna-
brak. Mér varð litið upp í heiðloftið,
upp milli sperra, sem á þessari stund
minntu mig á bænahendur strekktar
til himins. Önnur mynd. Þak var
komið á kirkju. Kórinn boðaði fólk til
tónleika þar, tónleika er hann nefndi
Sungið fyrir gleri. Í trekki og súg
stóð blessað fólkið með trefla um
háls og glófa á höndum. Samt skein
gleðin af andlitunum og vel var
sungið, svo vel, að viðstaddir munu
seint gleyma Glófatónleikunum.
16. sept. 1984 var kirkjan vígð, og
stuttu síðar starfið tengt nafni Guð-
brands biskups. Ógleymanlegar
gleðistundir. Risin var kirkja ekki
aðeins úr steini, heldur musteri hlað-
ið úr gefandi hjörtum. Brotin var sú
gamla hefð, að kórfólk og orgel væri
aftan við söfnuðinn á sönglofti, held-
ur valinn staður í kór. Um þetta var
deilt, en er fólk hafði þuklað á eyrum
sér, fundið að þau snéru fram, þá
létu flestir af mótþróanum, nú eða
sættu sig við skipan mála, fögnuðu
með þeim er glöddust yfir fögrum,
látlausum helgidómi, eftirsóttum
tónsal, eins og þeir geta beztir orðið,
með fullkomnum hljómritunar-
tækjum. Tónsalur. Já, allt frá því
Jón Stefánsson tók við kórstjórn
innan safnaðarins, var mönnum
ljóst, að af miklum metnaði væri til
starfsins gengið. Kór kirkjunnar er
löngu orðinn eitt af djásnum ís-
lenzkrar menningar, ekki aðeins
kunnur innanlands, heldur vítt um
heim, hefir flutt hvert meistaraverk
tónbókmenntanna eftir annað, meira
að segja sett á svið óperu í kirkju
sinni. Kór? Hann er ekki einn, held-
ur spannar hann mannsævina alla.
Lítil börn og gamalmenni eiga sér
sínar deildir innan kórstarfsins. Hér
er að öllum hlúð, og kórskóli rekinn.
Unglingakór kirkjunnar og Kamm-
erkórinn hafa nýlega unnið til við-
urkenningar á erlendum grundum,
stolt okkar því mikið. Veglegt orgel,
sem hæfir þessu starfi öllu, er komið
í kirkjuna. Listaráð Langholtskirkju
stendur fyrir margvíslegum sýn-
ingum. Steindur gluggi kominn í
stafn.
Enn er þó draummynd frumherj-
anna ekki fullgerð, hún reyndist
meiri en 50 ár nægðu til verksins.
Enn vantar klukknaturninn; enn
vantar frágang lóðar. En samt, af
framanskráðu ætti öllum að vera
ljóst, að þakkarefni okkar eru mörg
yfir unnum sigrum, bæn okkar heit,
að núverandi forystufólki safnaðar-
ins, ásamt sóknarprestinum, séra
Jóni Helga Þórarinssyni, takist að
ljúka gerð þess musteris er frum-
herjana dreymdi um að varpaði birtu
á borg og lýð, framtíð íslenzkrar
þjóðar til heilla. Já, gefi kærleikans
guð starfi þeirra sigur.
Sigurður Haukur
Guðjónsson prestur.
Langholts-
söfnuður 50 ára
Morgunblaðið/Jim Smart
Langholtskirkja
NÚ í september eru liðin 200 ár frá
því að formlegu stjórnarráði var
komið á fót í Rússlandi og stofnuð 8
ráðuneyti helstu málaflokka, þ.m.t.
utanríkisráðuneyti. Af þessu tilefni
verður sýning opnuð í félagsheimili
MÍR, Vatnsstíg 10, laugardaginn 21.
september kl. 15.
Sýning þessi er fengin frá utanrík-
isráðuneyti Sambandslýðveldisins
Rússlands fyrir milligöngu rúss-
neska sendiráðsins í Reykjavík. Um
er að ræða fjölmargar myndir af
gömlum og nýlegum skjölum er
varða utanríkisþjónustu Rússlands
allt frá ofanverðri sautjándu öld,
ljósmyndir og teikningar. Hluti sýn-
ingarinnar er helgaður diplómatísk-
um samskiptum Íslands og Rúss-
lands. M.a. eru þar sýnd skjöl sem
varða útnefningu Ólafs Johnson, for-
stjóra O. Johnson & Kaaber, í stöðu
fyrsta ræðismanns Rússlands á Ís-
landi árið 1912, nótuskipti vegna de
jure-viðurkenningar Sovétstjórnar-
innar á fullveldi Íslands o.s.frv.
Afmælissýning utanríkisþjónustu
Rússlands verður sem fyrr segir
opnuð í MÍR-salnum, Vatnsstíg 10,
laugardaginn 21. september kl. 15.
Við opnunina flytja ávörp Guðbrand-
ur Sigurðsson, framkvæmdastjóri
Útgerðarfélags Akureyringa, en
hann var í fyrra kjörinn ræðismaður
Rússlands á Íslandi, og sendiherra
Sambandslýðveldisins Rússlands,
Alexander Rennikh, sem opnar sýn-
inguna formlega. Boðnar verða létt-
ar veitingar og sýnd gömul kvik-
mynd um fyrstu opinberu heimsókn
íslensks forsætisráðherra til Rúss-
lands/Sovétríkjanna, en Geir Hall-
grímsson og fylgdarlið sóttu Moskvu
og fleiri borgir þar eystra heim á átt-
unda áratugnum.
Sýningin verður opin fram eftir
haustinu, á mánudögum og þriðju-
dögum kl. 15–17 og sunnudögum kl.
14–17. Aðgangur er öllum heimill.
Utanríkis-
þjónusta Rúss-
lands í 200 ár
Sýning opnuð í MÍR
21. september
LAUGARDAGINN 21. september
verður gengið í Ölkofradal, djúpa
hraundæld skammt frá fornbýlinu
Þórhallastöðum austan við Skógar-
kot. Fjallað verður um gróðurfar og
nýtingu plantna og hugað að haust-
litum.
Auk þess verður saga svæðisins
fléttuð inn í gönguna. Leiðsögumað-
ur verður Valgerður Bjarnadóttir
landvörður. Farið verður frá Flosa-
gjá klukkan 13 og tekur gangan um
þrjár klukkustundir.
Þjóðgarðurinn á Þingvöllum býð-
ur upp á göngu- og fræðsluferðir alla
laugardaga í september og október.
Göngurnar hefjast allar kl. 13:00.
Farið er á áhugaverða staði og
fjallað um ýmislegt sem tengist
sögu, náttúru og lífríki Þingvalla-
svæðisins.
Fræðslumiðstöð þjóðgarðsins á
Haki er opin daglega frá kl. 09:00–
17:00.
Þátttaka í dagskrá þjóðgarðsins
er ókeypis og allir velkomnir.
Gengið í
Ölkofradal
LAUGARDAGINN 21. september
verður haldið málþing um fjölmenn-
ingarlegt samfélag og trúarbrögð
þess í safnaðarheimili Hafnarfjarð-
arkirkju. Málþingið stendur frá kl.
8:30 til kl. 13.
Markmið málþingsins er að hug-
leiða framtíð fjölmenningarlegs
samfélags á Íslandi þar sem fólk af
mismunandi trú og menningu býr
saman og hefur gagnkvæma virð-
ingu að leiðarljósi.
Málþingið er ætlað fólki í opinberri
þjónustu, þar sem trú og siðir hafa
gildi og áhrif á samskipti fólks, s.s.
starfsfólk skóla, heilbrigðisþjónustu,
útlendingaeftirlits, kirkju, kirkjugarða
og fjölmiðla. Auk þess eru allir áhuga-
menn velkomnir.
Hægt er að skrá sig á Biskupsstofu
eða með því að senda tölvupóst á net-
fangið kristin.arnardottir@biskup.is.
Ræðumenn verða: Kristín Þórunn
Tómasdóttir, héraðsprestur, Þórhallur
Heimisson,, sóknarprestur, Gunnar J.
Gunnarsson, lektor KHÍ, Hanna
Ragnarsdóttir, lektor KHÍ, Þorbjörg
Guðmundsdóttir, hjúkrunarfræðing-
ur, Bryndís Valbjarnardóttir, guð-
fræðingur, Anna Gunnhildur Ólafs-
dóttir, blaðamaður, og Salman Tamini,
formaður félags múslima á Íslandi.
Fundarstjóri er Haukur Ingi Jónas-
son, guðfræðingur og sálgreinir.
Málþing um fjöl-
menningarlegt
samfélag
„GEGN stríði á hendur Írak er yf-
irskrift málfundar sósíalíska verka-
lýðsblaðsins Militant, sem haldinn
verður föstudaginn 20. september kl.
17:30. Fundurinn er haldinn í Path-
finder-bóksölunni, Skólavörðustíg
6b,“ segir í fréttatilkynningu.
Málfundur
um Írak