Morgunblaðið - 20.09.2002, Blaðsíða 24

LISTIR
24 FÖSTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
MANUEL Rivas fæddist í Galisíu áSpáni árið 1957. Hann hefur sent frásér skáldsögur, smásögur og ljóð oger skáldskapur hans oft kenndur við
töfraraunsæi. Rivas þykir með áhrifamestu höf-
undum galisískra bókmennta síðustu ár og hefur
hann unnið og verið tilnefndur til fjölmargra bók-
menntaverðlauna Spánar fyrir verk sín. Árið 1995
gaf Rivas út smásagnasafnið Que me queres, am-
or? (Elskarðu mig, ástin?) sem hefur að geyma
smásögurnar sem kvikmyndin Tunga fiðrildanna
er byggð á. Fyrir safnið hlaut Rivas bókmennta-
verðlaun Spánar og hefur kvikmyndin hlotið mikið
lof, en hún er ein þeirra mynda sem sýndar eru á
spænskri kvikmyndahátíð um þessar mundir.
Haldin verður sérstök hátíðarsýning á myndinni í
kvöld að Manuel Rivas viðstöddum.
Á málþinginu um spænska kvikmyndagerð sem
haldið verður í Menntaskólanum í Hamrahlíð kl.
14.30 í dag mun Manuel Rivas halda fyrirlestur um
tengsl kvikmynda og bókmennta. Í fyrirlestrinum
segist hann munu ræða um efnið á almennum nót-
um, og ræða um það hvernig bókmenntir og kvik-
myndir eru hluti af órjúfanlegu samspili.
„Bókmenntir og kvikmyndir eru ólík form en eru
tengd nánum böndum. Kvikmyndin beinlínis á ræt-
ur sínar í bókmenntum og nærist á þeim. En bók-
menntirnar breyttust líka eftir að kvikmyndin kom
til sögunnar, hún ýtti þeim út á ný landsvæði. Sjálf-
ur er ég sonur kvikmyndarinnar. Ég sótti kvik-
myndahús af ástríðu þegar ég var drengur og eru
kvikmyndirnar orðnar að órjúfanlegum þætti
sagnavitundar minnar líkt og ævintýrin sem amma
mín sagði mér. Kvikmyndir eru hluti af alþýðu-
hefðinni og þeim sagnabrunni sem listirnar sækja
alltaf að einhverju leyti til. Ég er þó ekki að segja
að það hafi verið kvikmyndirnar sem breyttu bók-
menntunum, heldur hefur nútíminn og ný miðl-
unar- og samskiptatækni breytt því hvernig við
skynjum veruleikann, hvernig við lesum, hvernig
við sjáum.“
– Nú hafa þínar sögur verið þýddar yfir í kvik-
myndaformið, bæði smásögur úr verðlaunabók
þinni og nú síðast skáldsagan O lapis do carp-
ineteiro (Penni smiðsins) sem Manuel Gutiérrez-
Aragon vinnur að mynd eftir. Hver er þín reynsla
af þýðingu verkanna milli forma? „Mig langaði allt-
af til að verða kvikmyndaleikstjóri, þegar ég var
drengur, en það form á hins vegar ekki við mig. Ég
hef skilið við mínar sögur eftir að ég skrifa þær og
þurfti því að treysta leikstjóranum til að taka við
sögunum eftir það. Mér finnst kvikmyndin Tunga
fiðrildanna afskaplega heillandi.“
Í gær flutti Rivas fyrirlestur í boði heim-
spekideildar Háskóla Íslands og Stofnunar Vigdís-
ar Finnbogadóttur sem fjallaði um spænsku borg-
arastyrjöldina og áhrif hennar á bókmenntir
Spánar. Umfjöllunin bar yfirskriftina „Skugginn,
græðarinn og draugverkurinn“ og vísar Rivas þar
til eftirkasta Franco-tímans á spænskt nútíma-
samfélag og þau sálfræðilegu áhrif fortíðarinnar
sem Spánverjar glíma enn við. Sjálfur hefur Rivas
gert borgarastríðið að umfjöllunarefni í sögum sín-
um, m.a. í smásögum bókarinnar sem Tunga fiðr-
ildanna er byggð á. „Það er rétt að ég hef fjallað
sjálfur um áhrif borgarastríðsins og Franco-tímans
á spænskt samfélag. Ég upplifði sjálfur þennan
tíma. Hins vegar hef ég ekki áhuga á Sögunni með
stóru s-i. Ég fjalla um hið hversdaglega, lífsreynslu
og minningar einstaklinga í mínum skrifum. Ég hef
áhuga á litlu sögunum og hinum ólíku og ein-
staklingsbundnu sjónarhornum sem saman mynda
söguna. Í þessum einstaklingsbundnu reynslum
býr sagan og hún berst frá manni til manns.
Kannski eru það aðeins bókmenntirnar sem geta
numið söguna, bitið í hana, svarað henni.“
Málþingið um spænska kvikmyndagerð hefst
sem fyrr segir kl. 14.30 í dag og er það haldið í
tengslum við spænska kvikmyndahátíð í samvinnu
við Félag spænskukennara á Íslandi. Þar flytja
jafnframt erindi Hólmfríður Garðardóttir lektor og
leikstjórarnir Reynir Lyngdal og Baltasar Kor-
mákur. Ólafur H. Torfason stýrir málþinginu.
„Sjálfur er ég sonur
kvikmyndarinnar“
Spænski rithöfundurinn Manuel Rivas er kominn hingað til lands til að vera við málþing
um spænska kvikmyndagerð. Heiða Jóhannsdóttir ræddi við Rivas um bókmenntir og
kvikmyndir en kvikmyndin Tunga fiðrildanna er byggð á smásögum eftir hann.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Spænski rithöfundurinn Manuel Rivas.
heida@mbl.is
LISTMUNAUPPBOÐ Gallerís
Foldar verður í Súlnasal Hótels
Sögu á sunnudaginn kl. 19. Boðið
verður upp 161 verk af ýmsum toga,
þar á meðal fjöldi verka gömlu
meistaranna.
Nú eru verkin flokkuð eftir gerð
og áætluðu verðmæti og uppboðinu
hagað þannig að gestir geta komið á
þeim tíma, þegar verk sem þeir hafa
áhuga á eru boðin upp. Tímasetning-
ar eru í uppboðsskránni.
Verkin eru til sýnis í Galleríi Fold,
Rauðarárstíg 14–16, í dag, föstudag,
kl. 10–18, laugardag kl. 10–17 og
sunnudag kl. 12–17.
Hægt er að nálgast uppboðs-
skrána á heimasíðu Gallerís Foldar á
slóðinni er: www.myndlist.is.
Verk eftir Ásgrím Jónsson er
meðal verka á listmunauppboði
Gallerís Foldar.
Stórt list-
munauppboð
á Hótel Sögu
SVERRIR Páll Erlendsson opnar
sýningu á 15 ljósmyndum í Gránu,
bræðsluminjasafni Síldarminja-
safnsins á Siglufirði, á morgun, laug-
ardag, klukkan 14. Sýningin heitir
Hádegisbil á bryggjunum og mynd-
irnar voru teknar um hádegisbil dag
einn í júlí í sumar.
Sýnir ljósmyndir
á Siglufirði
Listasafn Sigurjóns
Ólafssonar
Sumarsýningunni Hin hreinu
form lýkur á sunnudag.
Á sýningunni eru 19 höggmyndir
eftir Sigurjón Ólafsson frá 45 ára
tímabili. Í verkunum er áhrifamikið
samspil milli forms og efnis, milli
hins stórbrotna og hins smágerða, en
heildaráhrifin eru borin af stórum
hreinum formum.
Safnið verður lokað til 5. október
nk. en þá hefst sýning vetrarins und-
ir fyrirsögninni Andlitsmyndir og af-
straksjónir.
Yfir vetrartímann er safnið opið
um helgar milli klukkan 14 og 17.
Sýningu lýkur
FARANDSÝNING Handverks og
hönnunar verður opnuð í Ljósheim-
um við Sauðárkrók í dag, föstudag,
kl. 20. Sýningin byggist á fimm sýn-
ingum sem Handverk og hönnun
héldu í sýningarsal sínum í Aðal-
stræti 12 á síðasta ári. Verkefnið
hlaut Menningarverðlaun DV 2002 í
listhönnun fyrir þessar sýningar og
kemur nú frá Reykjanesbæ. Ferða-
lagið heldur síðan áfram og sýning-
arstaðirnir í haust og vetur verða
m.a. Skriðuklaustur, Hveragerði,
Höfn og Akureyri.
Á sýningunni er fjölbreytt hand-
verk og listiðnaður eftir 25 aðila.
Ljósheimar eru opnir frá 13-17
laugardag, sunnudag og mánudag.
Sveitarfélagið Skagafjörður styrkir
sýninguna.
Handverk og
hönnun sýnir
í Ljósheimum
Verk á sýningunni.
MEÐ Vífið í lúkunum er nú á fjöl-
um Borgarleikhússins þriðja leik-
árið í röð. Það hafa orðið manna-
skipti í nokkrum hlutverkum þar
nú í byrjun nýs leikárs.
Þeir Ellert Ingimundarson,
Theodór Júlíusson og Árni Pétur
Guðjónsson hafa tekið við hlut-
verkum í verkinu. Aðeins örfáar
sýningar eru fyrirhugaðar nú í
haust en næsta sýning er í kvöld,
föstudagskvöld.
Nýir leikarar
í Vífinu
Á SKÁNI í Svíþjóð verður blásið
til íslenskrar menningarhátíðar í
dag og mun hún standa í u.þ.b.
vikutíma. Hátíðin ber titilinn Aur-
ora-ljuset í Norden – Íslandsvika á
Skáni og er fyrst á dagskrá að
opna hönnunarsýningu í Hönnun-
arsafninu í Málmey. Ágúst Jóns-
son, fyrsti ræðismaður Íslands í
Svíþjóð, opnar sýninguna. Sýning-
in mun standa til 20. október. Þá
mun Svavar Gestsson sendiherra
formlega opna hátíðina á Stortorg-
et í Lundi. Svo mun hver viðuburð-
urinn reka annan, ýmist í Lundi
eða í Málmey. Á morgun, laugar-
dag, verður 100 ára afmælis Hall-
dórs Laxness minnst með sýningu
og stendur hún til 29. september.
Frá laugardegi og fram á fimmtu-
dag verður íslensk kvikmyndahátíð
þar sem kvikmyndir sex höfunda
verða sýndar. Fjölmargir lista-
menn eru gestir hátíðarinnar, m.a.:
Elísabet Borg, Rein Nordberg,
Draumey Aradóttir, Helen Hall-
dórsdóttir, Þórdís Richardsdóttir,
XXX Rottweiler, Ingibjörg Rán
Guðmundsdóttir, Rut Bjarnadóttir,
Páll Sólnes, Karlotta Blöndal,
Unnar Arnar Jónasson, Íslenski
kórinn í Lundi, María Árnadóttir,
Borgar Garðarsson, Stuðmenn,
Ilmur María Stefánsdóttir, Stein-
unn Jóhannesdóttir, Bjarni
Bjarnason, Kristín Bjarnadóttir og
Nína Björk Elíasson.
Íslandshátíð
á Skáni
SPENNUTRYLLIRINN The
Bourne Identity frá Universal Pict-
ures er gerð eftir samnefndri
spennusögu Roberts Ludlums og
skartar Matt Damon í hlutverki
Bourne, sem bjargað er á sjó af
ítölskum fiskimönnum. Þegar hann
svo rankar við sér á ströndinni er
hann með öllu minnislaus og það eina
sem hann ber með sér eru byssukúl-
ur í baki og númer á svissneskum
bankareikningi í buxnavasanum.
Þrátt fyrir að hafa misst minnið býr
hann yfir mikilli færni í bardaga-
listum, sjálfsvörn og tungumála-
kunnáttu sem bendir til vafasamrar
fortíðar. Það kemur svo að því að
honum finnst hann knúinn áfram til
að leita skýringa á þeim aðstæðum,
sem hann er nú kominn í. Hann hefur
leit að sjálfum sér og ástæðum fyrir
því hvers vegna líf hans hefur stefnt
inn á háskabrautir.
Í öryggishólfi í Zürich kemur í ljós
fjöldi vegabréfa, dágóð peninga-
summa, sjálfvirk byssa og nafnið
Jason Bourne ásamt heimilisfangi í
París. Enn er allt á huldu í huga unga
mannsins og þó svo að hann kannist
ekki við nein andlit samferðamanna
sinna, eru margir sem þekkja hann
og óska honum ekki velfarnaðar.
Þegar hann svo hittir hina þýsk-ætt-
uðu Marie Kreutz (Franka Potente),
býður hann henni 10 þúsund dollara
fyrir bílfar til Parísar. Hún ákveður
að taka boðinu þrátt fyrir að vera á
allt annarri leið. Þetta ferðalag Marie
með Bourne á eftir að breyta lífi
hennar um alla framtíð. Í ljós kemur
að fortíðarslóð Jason Bourne hringar
sig alla leið frá Evrópu til höfuð-
stöðva CIA í Langley í Virginíu þar
sem hin umdeilda leyniaðgerð Tread-
stone er með sínar bækistöðvar. Á
meðan Bourne og Marie streitast við
að láta lítið fyrir sér fara í Frakk-
landi, fer allur kraftur Treadstone í
að leita þau uppi og taka úr umferð
eins fljótt og kostur er.
Handritshöfundar myndarinnar
eru Tony Gilroy og William Blake
Herron. Leikstjóri og einn af fram-
leiðendum myndarinnar er Doug
Liman, sem áður hefur getið sér gott
orð fyrir myndirnar Swingers og Go.
Aðrir framleiðendur eru: Patrick
Crowley (Charlie’s Angels 2), Rich-
ard N. Gladstein (The Cider House
Rules), Frank Marshall (Raiders of
the Lost Ark, The Sixth Sense) og
bókarhöfundurinn Robert Ludlum,
sem lést á síðasta ári.
Leikarar: Matt Damon (Good Will Hunt-
ing, The Talented Mr. Ripley, The Legend
of Bagger Vance); Franka Potente (Run
Lola Run, Blow, The Princess and the
Warrior); Chris Cooper (American
Beauty, The Patriot, October Sky); Clive
Owen (Croupier, Gosford Park, Close My
Eyes); Brian Cox (Manhunter, Iron Will,
Braveheart); Adewale Akinnuoye-Agbaje
(The Mummy Returns). Leikstjóri: Doug
Liman.
Minnislaus með
vafasama fortíð
Háskólabíó, Sambíóin og Laugarásbíó
frumsýna The Bourne Identity með Matt
Damon, Franka Potente, Chris Cooper,
Clive Owen, Brian Cox og Adewale Ak-
innuoye-Agbaje.
Félagsstarf Gerðubergs Brynja
Þórðardóttir opnar myndlistarsýn-
ingu kl. 16. Gerðubergskórinn undir
stjórn Kára Friðrikssonar syngur
við opnunina og Vinabandið leikur
og syngur.
Þegar starfsvettvangi Brynju lauk
vaknaði áhugi hennar á ýmiskonar
tómstundaiðju, s.s. spilamennsku og
myndlist. Brynja byrjaði að mála ár-
ið 1986 og er þetta hennar fyrsta
einkasýning.
Sýningin stendur til 15. nóvember
og er opin virka daga kl. 10–17, um
helgar kl. 13–16.
Skriðuklaustur Sögustund verður
kl. 20.30. Gabi Schaffner, lista- og
sögumaður frá Hamborg, segir sög-
ur á ensku frá Finnlandi, Mongólíu
og Íslandi.
Gabi Schaffner hefur farið víða um
lönd og rannsakað sagnahefð. Við
flutning á sögum frá ýmsum löndum
notast hún gjarna við hljóð, tónlist
og jafnvel kvikmyndir. Hún dvelst
nú í gestaherbergi á Skriðuklaustri
við rannsóknir og sköpun.
Aðgangur er ókeypis.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦