Morgunblaðið - 17.10.2002, Page 11

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. OKTÓBER 2002 11
haft umsjón með þeim frá árinu
1907. Hér til hliðar birtist listi sem
tekinn hefur verið saman yfir
jarðir og prestssetur, sem ríkið
hefur boðist til að afhenda þjóð-
kirkjunni.
ÓÁNÆGJA hefur komið fram á
yfirstandandi kirkjuþingi með það
tilboð sem fjármálaráðherra og
kirkjumálaráðherra hafa lagt
fram f.h. ríkissjóðs vegna upp-
gjörs og afhendingar prestssetra.
Tilboð ráðherranna hljóðar upp á
150 milljónir króna.
Í tilboðinu felst m.a. að þjóð-
kirkjan afsali sér rétti til bóta fyr-
ir eignir sem gengið hafa undan
prestssetrum á meðan ríkið hefur
Listi yfir prestssetur
TÓMAS H. Heiðar, þjóðréttar-
fræðingur utanríkisráðuneytisins,
sem situr aukafund Alþjóðahval-
veiðiráðsins í Cambridge í Eng-
landi, hafnar því að atkvæða-
greiðsla Svía á mánudaginn hafi
verið mistök, þegar þeir greiddu
atkvæði gegn tillögu hins sænska
formanns ráðsins, en niðurstaða at-
kvæðagreiðslunnar varð til þess að
Ísland fékk aðild að ráðinu. Hann
segir alveg ljóst að Svíar hafi greitt
atkvæði gegn tillögunni að yfir-
lögðu ráði.
Eins og fram hefur komið í
Morgunblaðinu réð atkvæði Svía
úrslitum þegar þeir greiddu at-
kvæði á móti tillögu formanns
ráðsins þess efnis að Ísland ætti
aðeins að hafa áheyrnaraðild að
ráðinu. Var tillagan felld með 19
atkvæðum gegn 18.
Segir sendinefndina hafa
farið eftir fyrirmælum
Aðstoðarráðherra í sænska um-
hverfisráðuneytinu hefur haldið því
fram að mistök hafi átt sér stað við
atkvæðagreiðsluna en Carl Henrik
Ehrenkrona, þjóðréttarfræðingur í
sænska utanríkisráðuneytinu, segir
í frétt í blaðinu Dagens Nyheter í
gær, að sænska sendinefndin hafi
fengið pólitísk fyrirmæli frá Stokk-
hólmi og þeim hafi verið fylgt á
fundinum. Atkvæðagreiðslan hafi
hins vegar verið flókin og niður-
staðan því orðið önnur en Svíar
vildu þegar Ísland fékk fulla aðild
að ráðinu. Hann sagði ennfremur
að mistök hafi átt sér stað þegar
,,embættismaðurinn átti að ráðfæra
sig við Stokkhólm“ að því er haft
er eftir Ehrenkrona í fréttinni.
Ehrenkrona segir það afstöðu
Svía að út frá þjóðréttarlegum
sjónarmiðum hafi átt að fjalla um
umsókn Íslands á fundi ráðsins
þótt það sé jafnframt skoðun Svía
að hafna beri aðild Íslands að
Hvalveiðiráðinu.
Sænski formaður ráðsins
braut málsmeðferðarreglur
Tómas segir að á ársfundi Al-
þjóðahvalveiðiráðsins í Shimonseki
í Japan í apríl sl. hafi formaður
ráðsins, Bo Fernholm, brotið máls-
meðferðarreglur á Íslendingum og
komið í veg fyrir að spurningin um
hvort ráðið hafi vald til að taka
ákvörðun um hvort aðild Íslands
yrði borin undir atkvæði.
,,Samkvæmt sjálfum stofnsamn-
ingi Alþjóðahvalveiðiráðsins gerast
ríki aðilar að ráðinu með því að af-
henda aðildarskjöl sín til vörslu-
aðila samningsins, sem er banda-
ríska utanríkisráðuneytið. Þetta er
því sjálfkrafa aðild og ekki háð
samþykki eins eða neins,“ segir
hann.
,,Eftir að við höfðum lagt fram
nýtt aðildarskjal fyrir upphaf fund-
arins í Shimonseki blasti það við að
við myndum vinna atkvæðagreiðslu
um valdbærni ráðsins. Það lá fyrir
að meirihluti aðildarríkja ráðsins
var sammála okkur um að sam-
kvæmt þjóðarétti hefði ráðið ekki
vald til að taka ákvörðun um fyr-
irvara Íslands við banni við hval-
veiðum í atvinnuskyni og um aðild
okkar, heldur gætu einungis ein-
stök aðildarríki mótmælt fyrirvara
okkar. Slík mótmæli hafa aftur á
móti engin áhrif á aðildina.
Í ágúst sl. áttum við fund með
Svíum í Reykjavík, þar sem farið
var rækilega yfir þessi mál. Í fram-
haldi af því skuldbundu Svíar sig
til þess að tryggja okkur að á
næsta fundi ráðsins myndi hinn
sænski formaður virða málsmeð-
ferðarreglur og ekki koma í veg
fyrir að spurningin um vald ráðsins
til að taka ákvörðun um aðild Ís-
lands, yrði borin undir atkvæði.
Það var svo alveg ljóst á fundinum
í Cambridge á mánudag að við
höfðum meirihluta aðildarríkj-
annna með okkur hvað þessa
spurningu varðar, með sama hætti
og á fundinum í Shimonseki,“ segir
hann.
Formaðurinn hlýddi
ekki fyrirmælum
,,Síðan gerðist það hins vegar að
formaðurinn hlýddi ekki fyrirmæl-
um sænsku sendinefndarinnar. Það
fóru fram ýmsar atkvæðagreiðslur
sem tengdust aðild Íslands en hann
lagði aldrei fram spurninguna um
vald ráðsins. Að lokum tók formað-
urinn sjálfur þá ákvörðun að Ísland
væri einungis áheyrnaraðili í sam-
ræmi við ákvörðun fundarins í
Shimonseki og blasti þá við að
fram færi atkvæðagreiðsla um
hana. Við börðumst gegn því af öll-
um mætti og kröfðumst þess að at-
kvæðagreiðsla færi fram um vald-
bærni ráðsins, en fengum þessu
ekki haggað. Þegar ljóst varð að
umrædd atkvæðagreiðsla yrði ekki
umflúin reyndum við að útskýra
það fyrir fundarmönnum að í raun-
inni væri verið að greiða atkvæði
um valdbærni ráðsins. Við hvöttum
ríkin til að hafa það í huga þegar
þau greiddu atkvæði að ef þau
greiddu atkvæði gegn aðild Íslands
væru þau í raun að greiða atkvæði
með því að ráðið hefði vald til þess
að taka þessa ákvörðun. Í ljósi
þessara mistaka formannsins ákvað
sænska sendinefndin, að höfðu
samráði við Stokkhólm, að greiða
atkvæði gegn þessari ákvörðun
hans um að Ísland væri ekki aðili
og viðurkenndu þar með aðild Ís-
lands,“ segir Tómas H. Heiðar.
Hann bendir einnig á að Svíþjóð
var ekki eina ríkið í hópi andstæð-
inga hvalveiða sem tók þessa af-
stöðu heldur gerðu Sviss og Finn-
land hið sama. ,,Þessi ríki hafa þá
afstöðu að ráðið hafi ekki vald sam-
kvæmt þjóðarétti til að taka
ákvörðun um aðild Íslands og þau
mátu það því eins og Svíþjóð að
formaðurinn hefði í rauninni enn
og aftur verið að brjóta málsmeð-
ferðarreglur með því að koma í veg
fyrir að fram færi atkvæðagreiðsla
um valdbærni ráðsins. Því töldu
allar þessar þrjár þjóðir það nauð-
synlegt að styðja Ísland í þessari
atkvæðagreiðslu, til að ná fram
þeirri niðurstöðu sem hefði orðið ef
formaðurinn hefði lagt vald ráðsins
undir atkvæði fundarins, eins og
honum bar,“ segir hann.
Tómas H. Heiðar segir alveg
skýrt að Ísland sé fullgildur aðili
að Alþjóðahvalveiðiráðinu með fyr-
irvara við bann ráðsins við hval-
veiðum i atvinnuskyni. Hann bend-
ir á að þau riki sem barist hafi
gegn aðild Íslands vegna fyrirvara
þess hafi tekið til máls hvert á fæt-
ur öðru, játað ósigur sinn og lýst
því yfir að þau myndu una þessari
niðurstöðu. ,,Þau tóku hins vegar
fram að þau myndu mótmæla ein-
hliða fyrirvara okkar. Við höfum
talið að þeim sé það heimilt að
þjóðarétti, og höfum raunar ítrekað
bent þeim á það, en rétt er að taka
það skýrt fram að slík mótmæli
hafa engin áhrif á aðild okkar að
ráðinu,“ segir Tómas H. Heiðar.
Svíar rannsaka hvað
fór úrskeiðis
Haft er eftir Birgittu Boström,
aðstoðarráðherra í umhverfisráðu-
neyti Svíþjóðar, í Dagens Nyheter
í gær, að farið yrði í saumana á
hvað fór úrskeiðis í samráðinu milli
fundarins í Cambridge og Stokk-
hólms. Boström kvaðst jafnframt
vona að Svíþjóð tækist ásamt öðr-
um aðildarríkjum ráðsins að koma í
veg fyrir að Íslendingar hæfu hval-
veiðar árið 2006.
Tómas H. Heiðar þjóðréttarfræðingur á aukafundi
Alþjóðahvalveiðiráðsins í Cambridge í Englandi
Svíarnir gerðu ekki
mistök við atkvæða-
greiðslu um aðild


  

  

 

 
  
    
 
 
 

  
 
  !    !! !"! 
#
$! !" # %&
$! !"
     
 

 (
)
! * ( 
,# !" !"
,  -  

 , 
-   .


   !
 

 
! !  * / 
 *,    1 2"!  &'

"

,#  *,  -4 
 (  &
 
 (,!55
  "
 
!"
,# - 6!
   ) 78
9
   94 &0
-   -

4
#   
 
:!" ) %;
   <  

 !" 94 -  
 $ !1 '
=   4 &
$  
$% &
 
>! ? >!,!55
# 

#5!(  8
6!(


! 
 1  1(  &
- # (  &;

 #(  +;

 #(  -# 

    !
 

 
#
 $,  (
 !

(
#  
 #

  +

   !"(1 %7
'(    )
 
/    !  %&
@
 @(  !" )  !   ! ? 

" *  *
(  +
 
*   A#


4  ! 
4

!(  &;

 
 ,  9,  :#, 
 !  ,% )
 

! 
$B#  
2

!"   <  @! . -   )
 
C!
 51 -#  ! +7
2
   4 +

 !"  
!" @45  
!


 )
 
  4 0

  ! 


 (
  
>
$
 . (  . / )
 
  $ 2" ,!55
-!B#, 
-!(# 
D 
A! 4
0
 !
 
 9 45!,!55

, 
  !   2"(

 94 &;
!! -, : 
,  ! =(4,4   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
=(4,4   B#

 
=(1,4  (!"    B#

=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(1,4  (!"    B#

1
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
E   B#

 
=(4,4 1 #   B#

 
E   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 
=(4,4   B#

 

# 

# 

# 

# 

# 
6!!# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 
6!!# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 
6!!# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 
6!!# 
6!!# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 
6!!# 

# 
6!!# 
6!!# 

# 

#

# 

# 

# 

# 

# 
6!!# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 

# 
:#

 =

# 

# 

# 

# 
2 ), ! 

 !