Morgunblaðið - 31.10.2002, Blaðsíða 14

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
14 FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ







 
   
     
  !   

!
   
 "# 
 $%&$
'$ ( #$ %  % &' ((%  )%
( *  )

+ #$  %  ,%  ! %  , -
 #%
* )
)+ .
/
*0 #$ % 
1 + 23(0  ) /4$&(  UMHVERFIS- og heilbrigðis-
stofa Reykjavíkur hefur lagt hald
á og fargað 130 kílóum af óheil-
brigðisskoðuðu kjöti sem fannst í
mötuneyti Olíufélagsins Esso að
Gelgjutanga. Fyrirtækið á yfir
höfði sér að verða áminnt vegna
atviksins.
Í bréfi heilbrigðisfulltrúa til
fyrirtækisins kemur fram að kjöt-
ið hafi fundist við eftirlit 15. októ-
ber síðastliðinn eftir ábendingu
um að verið væri að flytja heima-
slátrað kjöt í mötuneytið. Við
skoðunina fundust engir stimplar
á kjötinu né merkimiðar frá slát-
urhúsi. Forráðamaður mötuneyt-
isins, sem var að úrbeina kjötið
þegar komið var á staðinn, gat
ekki framvísað vörureikningi,
greiðslukvittun eða öðrum gögn-
um er sannað gætu uppruna þess
og í framhaldi af því var kallað á
lögreglu til skýrslutöku og hald
lagt á kjötið. Var því síðan fargað
sama dag.
Afar óvenjulegt
Í bréfinu kemur enn fremur
fram að það sé mat Umhverfis- og
heilbrigðisstofu að lög og reglur
um meðferð og dreifingu matvæla
hafi verið brotin í þessu tilfelli og
hyggst stofnunin veita fyrirtæk-
inu áminningu fyrir brotin.
Að sögn Rögnvaldar Ingólfs-
sonar, deildarstjóra matvælaeftir-
lits Umhverfis- og heilbrigðis-
stofu, var kjötið, afskurður og
bein sem fundust, samtals um 130
kíló. Hann segir afar óvenjulegt
að finna svona vöru á framleiðslu-
stað.
Aðspurður hvort það hafi verið
öruggt að nota hafi átt kjötið í
mötuneytinu segir Rögnvaldur
það forráðamanna mötuneytisins
að svara fyrir það. „Okkar reglur
segja til um að ef slíkt finnst á
framleiðslu- eða dreifingarstað
verði að líta svo á að það sé til
dreifingar þaðan. Það er einfald-
lega í lögum.“
Forstöðumaður mötuneytisins
segir að hann hafi verið að vinna
kjötið fyrir vandamenn og það
hafi ekki verið ætlað til neyslu í
mötuneytinu enda aðgreint frá
því. Hann hafi ekki vitað hvaðan
kjötið hafi komið en hafi notfært
sér vinnuaðstöðuna.
Hald lagt á óheilbrigðis-
skoðað kjöt í mötuneyti Esso
Sund
GUÐRÚN Birna Gísladóttir var
bara sex ára þegar hún lærði að
drekka kaffi. Það var heimilisfólk á
dvalarheimilinu Grund sem kenndi
henni þá iðju og oftar en ekki laum-
aði það einhverju góðgæti að henni
í leiðinni. Í dag, 52 árum síðar, er
þessi litla hnáta orðin forstjóri
þessa sama heimilis og síðastliðinn
þriðjudag hélt hún upp á 80 ára af-
mæli Grundar í góðum hópi gesta.
Það var reyndar afi Guðrúnar,
séra Sigurbjörn Ástvaldur Gíslason,
sem var einn af aðalhvatamönnum
þess að heimilinu var komið á lagg-
irnar á sínum tíma. Upphaf heim-
ilisins má rekja til þess að Jón Jóns-
son beykir í Reykjavík hét því
sumarið 1922 að gefa 1.500 krónur í
stofnsjóð elliheimilis og safna
meiru ef það yrði stofnað sama
haust. Skömmu síðar birtist grein
eftir Sigurbjörn í Morgunblaðinu
með yfirskriftinni: „Við byrjum í
haust.“ Þar með var boltinn kominn
af stað og við þetta var staðið; 29.
október árið 1922 var sjálfseign-
arstofnunin Grund vígð með pompi
og prakt, tveimur dögum eftir að
fyrstu heimilismennirnir fluttu
þangað inn.
Örlögin höguðu því svo til að árið
1934 tók faðir Guðrúnar og sonur
Sigurbjörns, Gísli, við forstöðu á
Grund eftir fráfall Haraldar Sig-
urðssonar ráðsmanns og segir Guð-
rún að upphaflega hafi hann ein-
ungis ætlað að sjá um rekstur
heimilisins þar til stjórn þess fyndi
annan til verksins. „En hann var
þar í 60 ár. Þá var það ég sem tók
við og ég er búin að vera forstjóri í
átta ár.“
Forréttindi að alast upp
meðal gamla fólksins
Guðrún er þannig fædd og uppal-
in á Grund og spurð að því hvernig
það hafi verið að vera lítil stelpa á
elliheimili segir hún. „Það voru for-
réttindi held ég. Maður var inni hjá
heimilisfólkinu og þekkti marga og
var svo sem fljótur að finna út hvar
manni var boðið gott. Og þetta fólk
kenndi mér að drekka kaffi sex ára
og að prjóna. Það var svo þolinmótt
gamla fólkið, það lék við mann og
las fyrir mann og kenndi manni
bænir og svona. Það var bara ynd-
islegt.“ Hún segist þannig eiginlega
hafa átt ósköpin öll af öfum og
ömmum í heimilisfólkinu.
Gamlir naglar réttir
og notaðir á ný
Hún segir að vissulega sé Grund
sjálfseignarstofnun og því eigi hana
enginn í sjálfu sér en það breyti
engu um að hún hugsi um hana sem
heimili sitt. „Afi minn Sigurbjörn
gifti mig hér á Grund og heim-
ilisfólkið var þá í kirkjunni og börn-
in mín voru skírð hér og barnabörn-
in.“ Það kemur líka í ljós að fleiri í
fjölskyldunni hafa tekið ríkan þátt í
rekstrinum. Þannig hafa tvær syst-
ur Guðrúnar starfað á Grund, sonur
hennar er framkvæmdastjóri Áss í
Hveragerði sem Grund stofnsetti
árið 1952, eiginmaður hennar er
framkvæmdastjóri Grundar og
systurdóttir hennar er hjúkr-
unarframkvæmdastjóri.
„Þau voru alin upp eins og ég
með annan fótinn inni á heimilinu
og hafa unnið hér frá unga aldri.
Það var náttúrlega byrjað snemma
að vinna, bæði í garðinum og inni
og ég hef svosem unnið öll störf sem
hægt var að vinna hér.“
Eitt af því sem Guðrún og önnur
börn í hverfinu gerðu til að vinna
sér inn aur var að safna saman
nöglum, sem féllu til við bygginga-
framkvæmdir við dvalarheimilið.
Gísli faðir hennar keypti síðan
þessa notuðu nagla af krökkunum
og þeir voru réttir og notaðir upp á
nýtt enda var markmiðið alltaf að
„gera mikið fyrir lítið“, eins og
hann orðaði það sjálfur. Þannig
segir Guðrún að mikil nýtni hafi
verið viðhöfð á Grund.
„Við erum til dæmis með borð-
stofustóla sem við fengum 1930 frá
Vestur-Íslendingum sem fengu að
gista hérna á Alþingishátíðinni.“
Það hefur líka oft verið hart í búi
á Grund á árum áður. „Mér er svo-
lítið minnisstætt sem krakka að það
var oft rafmagnslaust í gamla daga
en einu sinni þegar pabbi var að
koma heim þá sá hann að það var
allt slökkt á Grund en ljós í öllum
húsum í kring. Þá var búið að loka
fyrir rafmagnið af því að það voru
ekki til peningar til að borga reikn-
inginn. Þá ákvað hann að það skyldi
alltaf loga ljós á Grund þótt ekki
væri ljós annars staðar og lét koma
upp vararafstöð við heimilið. Það
fannst okkur krökkunum ægilega
fúlt af því það var svo gaman að
hafa kerti þegar rafmagnið fór en
nú logaði ljós öllum stundum.“
Aðspurð segir Guðrún miklar
breytingar hafa orðið á dval-
arheimilinu í gegn um tíðina og í
dag sé fólk heldur meira lasburða
þegar það kemur inn á heimilið en
áður. Sömuleiðis hefur klæðaburð-
urinn breyst töluvert. „Ég man eftir
því að einu sinni áttu allar konurnar
íslenskan búning þannig að á hátíð-
isdögum voru þær allar klæddar
upp í peysufötum og voru svo fínar.
Meira að segja á virkum dögum
voru þær margar með skotthúfuna
þótt þær væru bara í morgunkjól
eins og það hét í gamla daga.“
Skilyrði að halda upp á brúð-
kaupsafmæli foreldranna
Þá hafi kröfur um húsnæði breyst
mikið sem hafi leitt til þess að heim-
ilisfólki hefur fækkað talsvert frá
því í kring um 1970 þegar liðlega
380 manns voru á Grund. Í dag eru
þeir hins vegar aðeins í kring um
240 þótt reiknuð séu með húsakynni
sem bæst hafa við síðan. Þar á með-
al er ný hjúkrunardeild sem tekin
var í notkun á afmælinu nú á þriðju-
dag.
„Hún er fyrir 15 manns en við-
bótin verður ekki nema fyrir fimm
af því að við gerum tíu herbergi í
eldra húsnæðinu að einbýlum. Það
er þróunin. En þessi deild breytir
miklu hjá okkur og það eru allir
mjög glaðir með að vera búnir að fá
hana, bæði starfsfólkið og heim-
ilisfólk.“
Á afmælinu á þriðjudag voru
boðsgestir kvaddir til hátíðarhald-
anna en í dag er komið að heim-
ilisfólkinu sjálfu að halda upp á
tímamótin á svokölluðu foreldra-
kaffi. Guðrún segir þá nafngift hafa
vakið undrun margra.
„Þannig var að þegar verið var
að byggja Grund þá kom hingað
maður, Sveinn Jónsson í Völundi,
og bauðst til að gefa 1.500 krónur í
byggingasjóðinn frá honum og
systkinum sínum en það fylgdi skil-
yrði gjöfinni. Það var að Grund
myndi halda upp á brúðkaups-
afmæli foreldra þeirra, Jóns Helga-
sonar og Guðrúnar Sveinsdóttur
frá Leirum undir Eyjafjöllum, á
hverju ári. Þau giftu sig 26. októ-
ber, hvaða ár veit ég ekki, en við er-
um búin að halda upp á brúðkaups-
afmæli þessara hjóna síðan.
Þess vegna heitir þetta foreldra-
kaffi af því að við erum alltaf að
minnast foreldra Sveins. Og af því
að brúðkaupsdagurinn er svona ná-
lægt afmælinu þá höfum við haldið
hann og afmælið hátíðlegt einhvern
tímann í kringum þessa daga. Svo
er líka skemmtileg tilviljun að
pabbi minn var fæddur sama dag og
heimilið var vígt, 29. október, þann-
ig að hann hefði orðið 95 ára á
þriðjudag hefði hann lifað.“
Starfsfólkið fær líka sína hátíð í
dag því í kvöld verður afmæliskaffi
fyrir það. „Það er alveg ómetanlegt
að hafa svona jákvætt og gott
starfsfólk sem hefur staðið með
manni í gegnum allar breytingar
sem orðið hafa undanfarin ár,“ seg-
ir Guðrún að lokum.
Elsta dvalarheimili landsins hélt upp á 80 ára afmæli sitt síðastliðinn þriðjudag
„Það skyldi alltaf
loga ljós á Grund“
Gísli Sigurbjörnsson, fyrrverandi forstjóri Grundar, hafði það sem mark-
mið að „gera mikið fyrir lítið“ og hér borgar hann börnum úr hverfinu fyr-
ir nagla sem þau tíndu á byggingarsvæðum við Grund. Naglarnir voru síð-
an réttir og notaðir á ný við næstu byggingar.
Morgunblaðið/Þorkell
Jón Kristjánsson heilbrigðisráðherra og Guðrún Birna Gísladóttir, for-
stjóri Grundar, klipptu á borða að nýrri 15 rúma hjúkrunarálmu sem var
tekin í notkun á afmælinu síðastliðinn þriðjudag.
Vesturbær
al annars var nóg að gera hjá
starfsmönnum Hjólbarðaverk-
stæðis Grafarvogs í gær og var
ekki annað að sjá en að hröð
handtök væru viðhöfð við dekkja-
skiptin.
MIKIL ös er á dekkjaverkstæðum
í höfuðborginni þessa dagana
enda mörgum orðið hált á kulda-
bola sem kominn er á kreik. Með-
Morgunblaðið/Kristinn
Grafarvogur
Hröð handtök í hálkunni