Morgunblaðið - 31.10.2002, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 2002 29
nn í
r um
a-
rátt fyrir
i hlutust.
ulega
in tók
hins
g virðist
r að
undnu
rs og
ba-
afa feng-
é að
ær
upp að
sem
mi upp
un er
sem
um
ð nú sé
ustu lífi.
su og
reynir jafnframt að stunda reglu-
bundna hreyfingu.
Ristilkrabbamein hefur ekki
greinst hjá öðrum í fjölskyldu hans
svo að vitað sé og því í raun ekki
hægt að geta sér til um tildrög sjúk-
dómsins í hans tilviki. Engu að síður
hafa nokkrir í fjölskyldunni farið í
skoðun eftir að hann greindist með
krabbamein.
Hann segir fagna því að upplýst
umræða sé farin í gang um rist-
ilkrabbamein og forvarnir gegn
sjúkdómnum hér á landi.
„Ég held að það hljóti að vera af
hinu góða að fólk viti hvernig þetta
verður til og hvað ber að varast,“
segir Guðni.
Hann segir að hvað sig snerti sé
hann ánægður með hversu snögg
viðbrögð voru viðhöfð þegar hann
greindist með krabbamein og að
mjög vel hafi verið að öllu staðið í
bæði skiptin.
„Ég verð að segja að sú þjónusta
sem ég hef fengið hjá heilbrigð-
iskerfinu hefur verið mjög góð,“
segir hann að lokum.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
krabba um mitt ár 2000.
forvarnir gegn
sjúkdómum í
meltingarfær-
um. Tveir við-
rgunblaðsins, sem báðir hafa
kdóminn á mismunandi stig-
frá reynslu sinni; greiningu,
ahorfum.
g um
in
1981 úr ristilkrabba sem greindist ekki fyrr en á
mjög háu stigi. Þá hefur eitt systkina hennar
greinst með ristilsepa sem voru fjarlægðir og
hafa ekki vaxið aftur. Hún segist af þessum sök-
um vera mjög meðvituð um hversu lánsöm hún er
að hún greindist með ristilsepa á sínum tíma og í
raun fyrir algjöra tilviljun.
Dagný viðurkennir að það hafi stundum hvarfl-
að að henni áður að hún ætti hugsanlega á hættu
að fá krabbamein í ristli, bæði vegna þess að faðir
hennar lést af völdum sjúkdómsins og vegna þess
hversu algengt krabbamein er í fjölskyldunni.
Hún segir að þetta hafi sumpartinn verið dulinn
kvíði án þess þó að hún hafi stöðugt velt vöngum
yfir því að þetta gæti komið fyrir hana líka.
Hún telur það mjög af hinu góða að vitund-
arvakning sé nú að verða í þjóðfélaginu um ristil-
krabbamein og forvarnir gegn sjúkdómnum og
segir mikilvægt að fólk hugsi sinn gang, sér-
staklega þeir sem séu í sérstökum áhættuhópi á
að fá krabbamein í ristli.
„Auðvitað getur krabbamein heimsótt hvern
sem er, það veit maður. En erfðaþátturinn virðist
spila þarna mikið inn í, allavega ef marka má þær
rannsóknir sem gerðar hafa verið,“ segir hún.
Hún á tvö uppkomin börn og segist hafa hvatt
þau til að fara í skoðun.
„En hins vegar á fólk kannski erfitt með að
taka sig allt í einu upp og fara í svona skoðun, að
því er virðist að ástæðulausu. Fólki finnst
kannski einhvern veginn eins og það geti ekki
farið nema það hafi gilda ástæðu til þess. Og þess
vegna fer kannski oft sem fer.“
Dagný bendir á að mikilvægt sé að breyta
þessu hugarfari fólks og að það leiti sér aðstoðar
ef minnsti grunur leiki á um að ekki sé allt með
felldu.
inið
fljótt
ANNAR dagur Norðurlandaráðsþingsins íHelsinki hófst í gær með því að forsætis-ráðherrar Norðurlandanna fluttu grein-argerðir sínar. Davíð Oddsson forsætis-
ráðherra sagði þörfina á norrænu samstarfi enn
vera jafnmikla og fyrir fimmtíu árum þegar Norð-
urlandaráð var stofnað. Í ræðu sinni lagði hann
áherslu á að áfram yrði unnið að því að fjarlægja
hindranir í vegi Norðurlandabúa sem flytjast milli
landanna.
Davíð sagði að þing Norðurlandaráðs endurspegl-
uðu stjórnmál og samfélög hvers tíma, en enn væru
sum þeirra mála sem voru sett á dagskrá á árdögum
ráðsins enn óleyst. Eitt þeirra væru réttindi Norð-
urlandabúa sem flytjast búferlum innan Norður-
landanna. „Margvíslegar ástæður eru fyrir því að
slík mál eru óleyst þrátt fyrir þá sátt sem ríkir um
að fólk eigi að geta flutt greiðlega milli norrænu
landanna. Ég legg áherslu á mikilvægi þess að hald-
ið verði áfram að ryðja úr vegi landamærahindr-
unum á Norðurlöndum,“ er haft eftir forsætisráð-
herra á vef Norðurlandaráðs.
Davíð fjallaði einnig um sögulegt mikilvægi
stækkunar Evrópusambandsins og Atlantshafs-
bandalagsins í austurátt og sagði að það hefði verið
ljóst frá því fljótlega eftir lok kalda stríðsins að að-
ild Austur-Evrópuríkjanna að ESB væri forsenda
velmegunar og friðar í þessum heimshluta. Einnig
minnti forsætisráðherra á mikilvægi samstarfs
Norðurlanda í vesturátt við Skotland, skosku eyj-
arnar og hluta Kanada, en sagði að slíkt samstarf
yrði að vera undir öðrum formerkjum en samstarfið
við Eystrasaltsríkin og Norðvestur-Rússland.
Minnti Davíð á að Íslendingar hefðu tekið við for-
mennsku í Norðurskautsráðinu fyrir mánuði og
sagði að áhersla yrði lögð á gott samstarf milli þess
og Norrænu ráðherranefndarinnar. Þá gerði hann
alþjóðlega hryðjuverkastarfsemi að umfjöllunarefni,
en sagði jafnframt að mikilvægt væri að koma í veg
fyrir að einræðisherrar og harðstjórar kæmust yfir
gereyðingarvopn.
Áhersla á samruna
Göran Persson, forsætisráðherra Svía, kynnti
meginstefnumál Svía í formennskutíð þeirra í nor-
rænu ráðherranefndinni sem hefst 1. janúar næst-
komandi þegar Svíar taka við formennskunni af
Norðmönnum. Persson sagði að áhersla yrði lögð á
samruna og aðlögun í víðum skilningi. Svíar myndu
leggja áherslu á samþættingu á fjórum sviðum; inn-
an Norðurlandanna, milli þeirra, milli Norður-
landanna og nágrannaríkjanna og samstarf í sam-
skiptum við ESB.
„Norræn samfélög nútímans bera merki menning-
arlegs fjölbreytileika sem hefur skapað nýja mögu-
leika fyrir kraftmikið samstarf,“ segir í starfsáætlun
Svíanna. Áhersla er lögð á að virðing sé borin fyrir
mismunandi menningarheimum, svo lengi sem slíkt
brjóti ekki í bága við lýðræðisleg gildi á Norð-
urlöndum. „Umræðan um þessi mikilvægu mál verð-
ur að vera skipulagðari og við verðum að deila
reynslu okkar – bæði árangri og mistökum,“ segir
ennfremur.
Samstarfið við
Eystrasaltslöndin aukið
Þá leggja Svíar áherslu á að mismunun á vinnu-
markaði verði upprætt og benda á aðstæður að-
fluttra kvenna og barna sem koma frá löndum þar
sem feðraveldið ræður ríkjum. Þær aðferðir sem
Norðurlöndin hafi beitt til þessa hvað varðar aðlög-
un aðfluttra kvenna að samfélaginu dugi ekki. Grípa
þurfi til nýrra samþættra aðferða og dýpka sam-
starfið, t.d. með löggjöf. Í formennskutíð Svía verði
einnig lögð áhersla á að afnema ýmsar hindranir
milli landanna, eins og t.d. að ökuskírteini og náms-
gráður sem gild eru í einu landinu gildi jafnt á öllum
Norðurlöndunum.
Samstarfi við Eystrasaltslöndin og Norðvestur-
Rússland verður framhaldið á næsta ári. Svíar munu
leggja til að kannað verði hvernig Norðurlöndin geti
stuðlað að fljótri aðlögun Eystrasaltslandanna að
innri markaði ESB, en löndin eiga nú í aðild-
arviðræðum við sambandið. Þá var baráttan gegn
fíkniefnum og gegn mansali barna og kvenna nefnd
sem dæmi um hvar löndin gætu unnið nánar saman í
framtíðinni.
Fram kom á fundinum að hin norrænu ríkin
styðja Svía í þessum málum. Paavo Lipponen, for-
sætisráðherra Finnlands, og Kjell Magne Bondevik,
forsætisráðherra Noregs, sögðu báðir að markmið
Svía væru markverð framtíðarsýn.
Annar dagur 50. afmælisþings Norðurlandaráðs
Svíar leggja áherslu
á aukinn samruna í
formennskutíð sinni
Í formennskutíð sinni í norrænu ráðherranefndinni, sem hefst
um áramót, munu Svíar leggja áherslu á samrunaþróun í víðum
skilningi. Samruna innan og á milli Norðurlandanna, samstarf
við nágrannana í austri og í samskiptum við Evrópusambandið.
Davíð Oddsson forsætisráðherra segir að enn sé mikil þörf
á norrænu samstarfi og leggur áherslu á að landamæra-
hindrunum á Norðurlöndum verði rutt úr vegi.
Davíð Oddsson í hópi þingfulltrúa. Hann sagði í ræðu sinni að sum mál sem verið hafa á dagskrá Norðurlanda-
ráðs frá upphafi væru óleyst. Eitt þeirra væri réttindi borgara sem flytjast búferlum innan Norðurlanda.
Ljósmynd/Matti Hurme, Norðurlandaráð, norræna ráðherranefndin 2002
Á ÞINGI Norðurlandaráðs í gær
þakkaði Árni Mathiesen sjáv-
arútvegsráðherra Norðurlönd-
unum fyrir stuðning í atkvæða-
greiðslu um aðild Íslands að
Alþjóðahvalveiðiráðinu sem fram
fór á dögunum. Þetta kemur
fram á vef Norðurlandaráðs.
Svíar greiddu, eins og kunnugt
er, atkvæði með aðild Íslands að
Alþjóðahvalveiðiráðinu fyrir
skömmu, en sænsk stjórnvöld
hafa sagt að það hafi verið fyrir
mistök.
Umhverfisráðherra Svíþjóðar,
Lena Sommestad, vill að komið
verði í veg fyrir að Íslendingar
hefji hvalveiðar að nýju en í fyr-
irvara við umsókn sína skuld-
binda Íslendingar sig til að hefja
ekki hvalveiðar í atvinnuskyni
fyrr en í fyrsta lagi árið 2006.
Svíar hafa sagt að þeir muni
þrýsta á um að greidd verði at-
kvæði um fyrirvarann á næsta
fundi Alþjóðahvalveiðiráðsins.
Þakkaði stuðn-
ing í Alþjóða-
hvalveiðiráðinu
SIV Friðleifsdóttir umhverf-
isráðherra ætlar að heimsækja
kjarnorkuendurvinnslustöðina í
Sellafield næstkomandi þriðjudag
og ræða við yfirmenn hennar.
Þetta kom fram í svari Sivjar við
fyrirspurn Rannveigar Guð-
mundsdóttur, þingmanns Sam-
fylkingarinnar, á Norðurlanda-
ráðsþingi í Helsinki í dag.
Rannveig spurði hvort sam-
starfsráðherrar Norðurlanda
hygðust beita sér í málinu og hvað
hægt væri að gera til þess að beita
bresk stjórnvöld þrýstingi. Á vef
Norðurlandaráðs kemur fram að
Siv svaraði að umhverfisráðherrar
Norðurlanda hefðu í sameiningu
reynt að beita breska ráðherra
þrýstingi og að því yrði haldið
áfram. Samstarfsráðherrar Norð-
urlanda fylgdust jafnframt vel
með málinu.
Siv til
Sellafield
KJELL Magne Bondevik, forsætis-
ráðherra Noregs, vísaði á bug
hugmyndum um aðra þjóð-
aratkvæðagreiðslu í Noregi um
aðild að Evrópusambandinu. Þetta
kom fram í umræðum á afmæl-
isþingi Norðurlandaráðs í Helsinki
í gær. Bondevik sagði að þeir
samningar sem Norðmenn hefðu
gert við ESB nægðu þeim full-
komlega.
Áður en efnt verði til nýrrar
þjóðaratkvæðagreiðslu verði
Norðmenn að hafa skýrari mynd
af því hvernig sambandið muni
þróast, en miklar breytingar eru
nú í deiglunni hjá ESB bæði vegna
sáttmálans og fyrirhugaðrar
stækkunar til austurs. „Ekki er
hægt að útiloka aðild Norðmanna
að ESB, en það mun líða nokkur
tími áður en hún verður aftur á
dagskrá í norskum stjórnmálum,“
sagði Bondevik.
ESB-aðild
ekki á dagskrá
HØGNI Hoydal, varalögmaður
Færeyja og formaður Þjóðveld-
isflokksins, vill að staða norrænu
sjálfstjórnarsvæðanna, Færeyja,
Grænlands og Álandseyja, verði
styrkt, þannig að þau standi jafn-
fætis norrænu ríkjunum fimm í
ráðinu. Í ræðu sem Hoydal hélt á
þingi Norðurlandaráðs í gær-
morgun, og sagt er frá á heima-
síðu Norðurlandaráðs, sagðist
hann einnig vilja að óskir Sama
um að fá fullgilda aðild að ráðinu
yrðu uppfylltar. Þá lagði Hoydal
áherslu á að Norðurlöndin ykju
samstarf sitt í utanríkis-, varnar-
og efnahagsmálum, í stað þess að
láta Evrópusambandið ráða sífellt
meiru.
Færeyjar fái
sjálfstæða aðild