Morgunblaðið - 31.10.2002, Blaðsíða 33

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 2002 33
JAFN örugglega og jörðin snýst
kringum sólina vaknar umræðan
um fjárhagsvanda Landspítalans ár
hvert þegar degi fer að halla. Reynt
er að bregðast við vandanum með
lokun deilda og hraðara gegnum-
streymi sjúklinga. Stjórnendur
benda réttilega á að annaðhvort
verði að draga úr starfseminni eða
bæta við þá fjármuni sem fara til
rekstrarins. Svo lengi sem elstu
starfsmenn spítalans muna hefur
verið reynt að spara og hagræða.
Vafalítið hefur það skilað árangri.
Það er við þessar aðstæður sem
raddir heyrast um að allt of miklir
peningar renni til heilbrigðismála
miðað við efnahag þjóðarinnar og
gjarnan vitnað til útgjalda annarra
þjóða. Grein í vefriti fjármálaráðu-
neytisins 29. ágúst sl. var innlegg í
þessa umræðu, en fyrirsögn hennar
var: Opinber framlög til heilbrigð-
ismála hæst á Íslandi. Greininni
fylgir tafla sem sýnir opinber út-
gjöld 27 ríkja til heilbrigðismála ár-
ið 2000, þar sem Ísland trónir í efsta
sæti með 2.200 Bandaríkjadali í út-
gjöld á hvern Íslending. Tölurnar
koma frá OECD. Taflan gefur þó
ekki rétta mynd af útgjöldum til
málaflokksins því samanlögð útgjöld
hins opinbera og einstaklinganna
eru hærri í Bandaríkjunum, Sviss
og Þýskalandi. Frétt sem þessi, birt
þegar fjárlagagerð stendur sem
hæst, á líklega að draga úr vilja
þingmanna til að auka fjárframlög
til heilbrigðismála.
Þegar útgjöld til heilbrigðismála
eru ákveðin er óhjákvæmilegt að
reyna að gera sér grein fyrir því
hvernig fjármagnið nýtist. Eflaust
koma þá ýmsir mælikvarðar til
greina. Hvað um lífaldur þjóðarinn-
ar? Samkvæmt tölum OECD geta
stúlkur fæddar 1999 átt von á því að
verða 81,4 ára og drengir geta
vænst þess að verða 77,5 ára. Ís-
lenskir karlar verða allra karla elst-
ir og konurnar eru sjöundu í röð-
inni, þótt þar muni litlu á efstu
sætunum. Sé tekið meðaltal af aldri
kvenna og karla verða Svisslend-
ingar og Svíar örlítið eldri en Ís-
lendingar.
Ef ungbarnadauði er mælikvarði
á árangur er hlutur okkar góður.
Samkvæmt nýjustu tölum OECD
dóu 2,6 börn af hverjum 1.000 fædd-
um hér á landi 1998. Þetta var
meira en 25% minna en hjá nokk-
urri annarri þjóð, en Svíar komu
næstir með 3,5 dauðsföll á 1.000
fædd börn. Þetta er frábær árang-
ur, sem ber vitni um mjög skilvirkt
og öflugt heilbrigðiskerfi en hlýtur
að kosta mikla peninga.
Svo aftur sé vikið að vefriti fjár-
málaráðuneytisins er ýmislegt við
það að athuga að miða útgjöldin við
Bandaríkjadali. Síðustu árin hafa
orðið miklar sveiflur í verðgildi
krónunnar og getur munað yfir 20%
á þeirri upphæð, sem vefritið
nefndi, eftir því hvort krónan var
sterk eða veik á þeim tíma sem mið-
að er við. Það getur að sínu leyti
munað mörgum sætum í töflu
OECD. Í staðinn er eðlilegt að miða
við verga landsframleiðslu, sem á að
endurspegla greiðslugetu þjóðar-
innar. Ef það er gert er Ísland í
sjötta sæti OECD-landa árið 2000
og ver 8,9% vergrar landsfram-
leiðslu til heilbrigðismála. Ef við
hins vegar værum í sjötta sæti hvað
árangur snertir væri ungbarnadauði
hér á landi 57% hærri en hann var
1998 og meðalaldur þjóðarinnar
einu ári lægri. Þegar útgjöldin eru
skoðuð í þessu ljósi sést að þau eru
alls ekki óheyrilega mikil.
Jafnvel þessi samanburður getur
verið villandi eins og Ólafur Ólafs-
son, fyrrverandi landlæknir, benti á
í Morgunblaðinu 27. sept. sl. Ólafur
nefndi 10 ára gömul dæmi um að
ýmiss kostnaður var færður til heil-
brigðismála hér á landi, sem færður
var til félagsmála hjá öðrum þjóð-
um. Miðað við það taldi hann nærri
lagi að heildarútgjöldin til heilbrigð-
ismála á Íslandi væru 8% af vergri
landsframleiðslu en ekki 8,9%. Sé
þetta rétt lenda Íslendingar í 11.–
13. sæti af 26 þjóðum, sem heimildir
eru til um árið 2000.
Nefna má mörg dæmi um það að
útgjöld til félagsmála og kostnaður
þjóðfélagsins vaxi þegar sparað er í
útgjöldum til heilbrigðismála. Þetta
á t.d. við þegar biðlistar í aðgerðir
leiða til vanhæfni til vinnu og jafn-
vel örorku. Því er eðlilegt að skoða
útgjöldin til heilbrigðis-, trygginga-
og félagsmála sameiginlega. Um
þetta má finna gögn hjá OECD
(mynd 1). Þar er Ísland í 19. sæti af
29 þjóðum á milli Tékklands og
Portúgals og langt fyrir neðan hin
Norðurlöndin. Þessi mynd er afar
ólík þeirri sem vefrit fjármálaráðu-
neytisins sýndi og hún vekur upp
spurningu um hvort útgjöldin til
velferðarmála á Íslandi séu í raun
jafn mikil og oft er látið í veðri vaka.
Þótt endalaust megi deila um ein-
staka útgjaldaliði heilbrigðismála er
þjóðin þó áreiðanlega einhuga um
það markmið að hafa hér góða heil-
brigðisþjónustu þar sem besta
þekking og meðferðarúrræði eru
viðhöfð. Krafa um forgangsröðun
eftir ímynduðu mikilvægi sjúkdóma
eða sjúklingahópa samrýmist ekki
því markmiði. Jafn fráleitt er, þegar
menn kveinka sér undan miklum
lyfjakostnaði, að kenna um nýjunga-
girni lækna. Í þessari umræðu
hljóta menn að spyrja sig hvort þeir
peningar sem lagðir eru í heilbrigð-
isþjónustuna skili sér ekki aftur
með vöxtum í þróttmeira og auð-
ugra þjóðfélagi.
Er heilbrigðisþjónustan
á Íslandi óheyrilega dýr?
Eftir Davíð
Gíslason
„Nefna má
mörg dæmi
um það að
útgjöld til fé-
lagsmála og
kostnaður þjóðfélags-
ins vaxi þegar sparað er
í útgjöldum til heilbrigð-
ismála.“
Höfundur er læknir og situr
í stjórn SÍBS.

   

   
       

  
 

 


  



  



    
  !"
#$%&  '!"
(&&)  !"


 ! "
*+
&)  ,! "
-.
  ,!"
/
 &  !"
()  !0"
1  0! "
)  !,"
 !"#$ %&'()
.)  !0"

  !0"
2)  !"
3&&)  !,"
456$.
 ! "
 *+#$ %&(,)
-+ 7)  !"
87  '!,"
9&&)  '! "
14/-#  ! "
2.5
  ! "
:)  !"
/
 &  ,!"
1)  0!"
;8  !,"
)&  ! "
&  ! "
9<&)  ! "
=6& ! "
>: 0!'"
?   &
7
 ? $ )
4<
? 4%) $    ?&&) 5
%) $  @

> .

$7
$ @   
 )
$
 B B
Um er að ræða efri sér-
hæð og ris í einu falleg-
asta húsi borgarinnar alls
130 fm ásamt 30 fm bíl-
skúr. Tvennar suðursvalir
með góðu útsýni. Íbúðin
skiptist m.a. í þrjú rúm-
góð svefnherbergi og
tvær stofur. Húsið er í
góðu ástandi, frábær
staðsetning, næg bíla-
stæði. Sjón er sögu rík-
ari. Verð 18,7 millj.
Áhv. 8 millj. húsbréf.
KRINGLUNNI 4-12 - Sími 585 0600
OPIÐ HÚS Í DAG, FIMMTUDAG, FRÁ KL.16-19
SUÐURGATA 8A - Í HJARTA BORGARINNAR
Starfsfólk Fasteignaþings tekur vel á móti þér
Textaþing
Ráðstefna um textun á
íslensku efni í sjónvarpi og kvikmyndum
laugardaginn 2. nóvember 2002
á Grand Hóteli Reykjavík kl. 13.00-17.00
Dagskrá:
13.00 Setning Textaþings.
13.05 Ávarp menntamálaráðherra.
13.15 Martin Davies, yfirmaður textavarps BBC.
Erindi, fyrirspurnir.
13.55 Af hverju þarf ég textun?
Stutt innlegg frá Landssambandi eldri borgara
og Foreldrafélagi heyrnardaufra barna.
14.05 Lillian Vicanek, varaform. HLF Noregi og
forseti Evrópusamtaka heyrnarskertra EFHOH.
Erindi, fyrirspurnir.
14.45 Samsöngur radda og tákna.
Hlé
15.10 Samsöngur radda og tákna.
15.20 Af hverju þarf ég textun?
Stutt innlegg frá Félagi heyrnarlausra og fjölmenningarráði -
erlendir borgarar.
15.30 Reynsla Íslendinga af textaþjónustu erlendis.
15.45 Ísland í dag! - Ísland morgundagsins.
Fulltrúar frá sjónvarpsstöðvum og kvikmyndagerðarmönnum.
Stutt innlegg frá hverjum aðila og fyrirspurnir.
16.25 Af hverju viljum við textun? Réttlætismál og sjálfsagt aðgengi?
Félagið Heyrnarhjálp.
16.35 Almennar fyrirspurnir.
16.55 Samantekt.
17.00 Textaþingi slitið.
Félagið Heyrnarhjálp, Landssamband eldri borgara, Félag heyrnarlausra,
fjölmenningarráð og Foreldra- og styrktarfélag heyrnardaufra barna.
AÐGENGI FYRIR ALLA - TEXTUN, TÚLKUN OG TÓNMÖSKVI.
AÐGANGUR ÓKEYPIS.