Morgunblaðið - 28.12.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Átak Saman-hópsins
Margir vilja
hafa áhrif
UNDANFARINáramót hefurSaman-hópurinn,
samstarfshópur um áfeng-
is- og vímuefnavarnir,
staðið fyrir auglýsinga-
átaki þar sem fjölskyldur
eru hvattar til að fagna
tímamótunum saman og
safna góðum minningum
frá þeim. Þessi áramót eru
engin undantekning því
um þessar mundir er verið
að dreifa kortum með
sömu skilaboðum á öll
heimili í landinu. Bergþóra
Valsdóttir er fram-
kvæmdastjóri SAMFOK
og í forsvari fyrir þetta
átak Saman-hópsins. Hún
svaraði nokkrum spurn-
ingum Morgunblaðsins
um átakið og samstarfs-
hópinn sem stendur að baki þess.
– Hvað er Saman-hópurinn, að-
dragandi þess félagsskapar,
stofnun hans og hverjir eru þar á
ferðinni?
„Þeir sem standa að Saman-
hópnum eiga það sameiginlegt að
vinna á einhvern hátt með og fyrir
börn og unglinga. Tengist sú
vinna sérstaklega menntun, for-
vörnum og meðferðarúrræðum.
Fyrir fjórum árum hittist hluti
núverandi hóps í húsnæði Áfeng-
is- og vímuvarnaráðs til að fræð-
ast um starfsemi hvers annars.
Fljótlega var ljóst að markmið
allra voru þau sömu, með örlitlum
áherslumun og var ákveðið að
nýta sér samtakamáttinn til að ná
betri árangri í starfinu. Menn sáu
að saman værum við sterkari og
festist það nafn við hópinn. Í dag
eiga eftirfarandi aðilar fulltrúa í
samstarfshópnum: Áfengis- og
vímuvarnaráð, Heimili og skóli,
SAMFOK – samband foreldra-
félaga og foreldraráða í Grunn-
skólum Reykjavíkur, Fræðslu-
miðstöð í fíknivörnum, Lögreglan
í Reykjavík, Íþrótta- og tóm-
stundaráð Reykjavíkur, Fé-
lagsþjónustan í Reykjavík, Götu-
smiðjan, Ríkislögreglustjórinn,
Vímulaus æska, Samstarfsnefnd
Reykjavíkur um afbrota- og fíkni-
efnavarnir, Akureyrarbær, Bisk-
upsstofa, Kópavogsbær, Rauða-
krosshúsið og Heilsugæslan í
Reykjavík.“
– Hver eru markmið og
áherslur Saman-hópsins?
„Markmið samstarfshópsins er
að vekja athygli á hættum sem
ógna börnum og unglingum. Enn-
fremur að benda foreldrum á
ábyrgð þeirra á uppeldi barna
sinna og hvetja til jákvæðra sam-
skipta fjölskyldunnar, ekki síst á
sérstökum tímamótum s.s. um
áramót, verslunarmannahelgi, 17.
júní, við lok samræmdra prófa
o.s.frv.
Það skiptir öllu máli að vel sé
staðið að uppeldi barnanna og þar
er ábyrgð foreldranna ótvíræð.
Það er ljóst að nokkuð er um að
foreldrar finni til óöryggis í sínu
uppeldishlutverki og vill sam-
starfshópurinn með
starfi sínu styrkja for-
eldra og styðja, gefa
þeim skýr skilaboð um
mikilvægi þess að axla
sína ábyrgð og verja
tíma með börnum sínum.“
– Hvernig starfar Saman-hóp-
urinn?
„Hver og einn einstaklingur í
hópnum býr yfir mikilli reynslu,
hver á sínu sviði, og leggur það
grundvöllinn að því forvarnastarfi
og þeim áherslum sem unnið er að
í samstarfshópnum. Hópurinn
hittist a.m.k. mánaðarlega og oft-
ar þegar nauðsyn krefur og skipt-
ir bróðurlega með sér verkum.
Verkefni hópsins tengjast sér-
stökum tímamótum sem oft eru
upphafið að áfengis- og vímuefna-
neyslu unglinga, t.d. lokum sam-
ræmdra prófa, áramótum og
verslunarmannahelgi. Tenging
samstarfsaðila inn í sína hópa er
ómetanleg fyrir starfið.“
– Hvað geturðu sagt okkur um
átakið sem nú er ráðist í?
„Um þessar mundir er verið að
dreifa kortum, með sömu skila-
boðum, á öll heimili í landinu.
Samstarfshópurinn vill að þessu
sinni leggja sérstaka áherslu á
ábyrgð foreldra á börnum sínum
til 18 ára aldurs og bendir for-
eldrum á að hafa í huga að dýr-
mætasta gjöfin sem við gefum
börnum okkar er tími okkar, um-
hyggja og athygli. Það eru margir
sem vilja hafa áhrif á börnin okk-
ar og margt sem fangar hug
þeirra. Leggjum áherslu á sam-
veru og njótum hennar því minn-
ingar verða ekki frá okkur tekn-
ar.“
– Teljið þið að þið náið eyrum
fólks og athygli og að tekið sé
mark á því sem þið hafið fram að
færa?
„Við höfum orðið vör við að
samstarf þessa stóra þverfaglega
hóps vekur mikla athygli og vissu-
lega er mark tekið á okkur. Við
höfum þegar náð góðum árangri
og má þar nefna hvernig haldið
var upp á lok samræmdra prófa
fyrir nokkrum árum og
hvernig tekist hefur að
snúa þeim viðburði upp
í jákvæðan og upp-
byggilegan atburð.“
– Hvað viljið þið
helst sjá gerast í ykkar baráttu-
málum á komandi ári?
„Við viljum sjá öfluga foreldra
sem axla ábyrgð á sínum börnum
a.m.k. til 18 ára aldurs. Við viljum
sjá gott samstarf foreldra, skóla
og annarra þeirra sem koma að
uppeldi barna og unglinga. Þá
eigum við góða möguleika á að ala
upp jákvæða, sjálfstæða, lífsglaða
og vímulausa unglinga.“
Bergþóra Valsdóttir
 Bergþóra Valsdóttir er fædd í
Reykjavík 11. september 1958.
Stúdent frá MS 1978. Stundaði
nám í landafræði, þjóðhagfræði
og stjórnmálafræði við Óslóar-
háskóla 1982–86. Ritari á Rala
1978–81, vann síðan á leikskóla, í
grunnskóla og á skóladagheimili
í Noregi 1986–91. Framkvæmda-
stjóri SAMFOK frá 1998.
Áheyrnarfulltrúi foreldra í
fræðsluráði Reykjavíkur frá
2002. Gift Birni Erlingssyni haf-
eðlisfræðingi. Fjögur börn, Val-
ur, 23 ára, Inga Lára, 17 ára,
Kristján Þór, 11 ára og Lóa
Björk, 9 ára.
Vilja styðja
og styrkja
foreldra
BÚIÐ er að bjóða út jarðgöngin á milli Reyðarfjarðar
og Fáskrúðsfjarðar. Starfsmannafélag Vegagerðar-
innar fagnar þessum langþráða áfanga og setti upp
ljósaseríu þar sem væntanlegur munni forskála gang-
anna verður utan við Hrútá í Reyðarfirði. Væntanlega
verður byrjað að bora vorið 2003, tekur það 1 1/2 ár og
verður borað beggja vegna frá. Verklok eru áætluð
seinni hluta árs 2005. Jarðgöngin verða 6 km löng.
Morgunblaðið/Hallfríður
Fáskrúðsfjarðargöngum fagnað
Reyðarfirði. Morgunblaðið.
SIGMUND verður í jólafríi í
dag og á morgun. Teikningar
hans birtast svo aftur eftir
helgina.
Sigmund í fríi
HLUTAFÉLAGSFORMIÐ með
takmarkaðri ábyrgð er einna skilvirk-
asta rekstrarform fyrirtækja enda
gilda um það mjög skýrar reglur og
því þótti atvinnulífinu óeðlilegt á sín-
um tíma að skattalögin takmörkuðu
möguleika manna á að færa einka-
rekstur með ótakmarkaðri ábyrgð yf-
ir í einkahlutafélagsform. Þetta segir
Birgir Ármannsson, aðstoðarfram-
kvæmdastjóri Verslunarráðs Íslands,
en skattahópur Verslunarráðs kom á
sínum tíma að tillögugerð vegna
þeirra breytinga sem gerðar voru á
skattalögunum.
Óeðlilegt að hindra breytingu
„Markmiðið með breytingunum á
lögunum,“ segir Birgir, „var alls ekki
í sjálfu sér að létta persónulega skatt-
byrði einstaklinga í rekstri heldur hitt
að auðvelda þeim að færa einkarekst-
ur í einkahlutafélag án þess að það
kæmi til sérstakrar skattheimtu.
Okkur þótti óeðlilegt að menn þyrftu
að greiða skatt af söluhagnaði við að
færa eignir einkafyrirtækis og leggja
þær inn í einkahlutafélag þegar eng-
inn raunveruleg sala eða söluhagnað-
ur varð í raun til með þeirri breyt-
ingu.“
Birgir bendir á að einstaklingar
hefji gjarna rekstur í smáum stíl og
þá iðulega í eigin nafni og á eigin
kennitölu. Stundum vaxi reksturinn
þannig að að lokum séu menn jafnvel
komnir með umsvifamikinn rekstur
og fjölda starfsmanna og hafi í sum-
um tilvikum áhuga á að fá inn nýja að-
ila, sameinast öðru félagi o.s.frv.
„Þetta kallar á endurskoðun á rekstr-
inum og um leið á rekstrarforminu.
Því geta verið veigamiklar og gildar
ástæður fyrir slíkum breytingum á
rekstrarforminu. Meginhugsun okk-
ar var sú að eðlilegt væri að auðvelda
mönnum þessa breytingu alveg óháð
umræðu um það hvort menn séu
hugsanlega að taka arð í stað launa
áður. Okkur þykir almennt æskilegt
að rekstur geti verið í einkahluta-
félagaformi því það er vel skilgreint
og meðfærilegt form.“
Veigamikið hlutverk
Birgir segir að vissulega hafi menn
horft á hina hliðina, þ.e. til þeirrar
spurningar hvort slík breyt-ing byði
ekki upp á að sjálfstætt starfandi ein-
staklingar gætu skammtað sér lægri
skatta með breytingu á rekstrar-
formi. „Vissu-lega er hugsanlegt að
menn leiti slíkra leiða, alveg á sama
hátt að sá möguleiki er fyrir hendi að
stjórnendur eða eigendur fyrirtækja
reyni með einverjum hætti að láta
fyrirtækin bera kostnað sem í reynd
er einkaneysla þeirra. En það er hlut-
verk skattkerfisins að bregðast við
því og til þess hefur það ákveðnar að-
ferðir. Því er ekki að neita að auðvitað
er oft núningur á milli skattyfirvalda
og fyrirtækja um það hvort tilteknir
kostnaðarliðir séu frádráttarbærir í
rekstri eða ekki og okkur hjá Versl-
unarráði hefur raunar oft fundist
skattyfirvöld of treg til að viðurkenna
eðlilega kostnaðarliði sem frádráttar-
bæran rekstrarkostnað. Það mál er
hins vegar í sjálfu sér ótengt heimild-
inni til að breyta rekstrarforminu.
Þegar sú breyting var gerð voru hins
vegar sett viðmið-unarmörk varðandi
skattmatið. Menn, sem eru með
einkahlutafélög, sem eru alfarið í
þeirra eigu eða aðila sem tengjast
þeim, verða að minnsta kosti að
reikna sér laun í takt við viðmiðunar-
upphæðir áður en þeir geta farið að
taka út arð úr félögunum. Þessar við-
miðunarupphæðir geta bæði verið
lægri en líka talsvert hærri heldur en
menn raunverulega borga sér út. Síð-
an geta skattyfirvöld haft forsendur
til þess að vefengja reikninga, reikn-
uð laun eða kostnaðarliði sem ef til vill
kunna ekki að tengjast rekstrinum.“
Birgir segir að horfa verði til þess
að í skilyrðum fyrir færslu einka-
reksturs í einkahlutafélagsformið sé
gert ráð fyrir að um raunverulegan
rekstur sé að ræða, menn verði að
vera með einhvern atvinnurekstur
sem fullnægi ákveðnum skilyrðum
svo hægt sé að færa hann í einka-
hlutafélagformið. „Ef menn eru með
einhvern atvinnurekstur á annað
borð þá er eðlilegt að ríkið sé hlut-
laust gagnvart því hvort þeir velja að
vera með einkafyrirtæki með ótak-
markaðri ábyrgð eða einkahlutafélag
með takmarkaðri ábyrgð.“
Aðgreining einstaklinga
og fyrirtækja
Aðspurður um það hvort óeðlilega
mikill munur sé á skattlagningu
manna eftir því hvort þeir eru bara
launþegar eða í senn launþegar og
eigendur einkahlutafélaga, segist
Birgir leggja áherslu á að greint verði
á milli hvort um sé að ræða persónu-
legan skatt eða skattlagningu á hagn-
að fyrirtækis. „Ef einstaklingur er
með rekstur í formi einkafyrirtækis
er hann persónulega ábyrgur fyrir
sköttum fyrirtækisins og borgar
skatt eins og um einstaklingstekjur
hans væri að ræða. Ef rekstrarform-
inu er breytt yfir í einkahlutafélags-
form er verið að greina skýrt þarna á
milli. Þá borgar félagið skatt af hagn-
aði sínum og einstaklingurinn, sem er
eigandi þess, borgar skatt af þeirri
upphæð sem fyrirtækið greiðir hon-
um í formi launa eða hlunninda. Það
er svo allt annað mál hvort skattar á
einstaklinga, þ.m.t. hátekjuskattur,
eru ekki alltof háir. Verslunarráð hef-
ur verið þeirrar skoðunar í gegnum
tíðina að einstaklingsskatta bæri að
lækka líka, að svo miklu leyti sem þau
mál hafa komið til umfjöllunar hjá
ráðinu.“
Verslunarráð um einkahlutafélög og skattbyrði
Markmiðið ekki að létta
skattbyrði einstaklinga
Verslunarráð tók
þátt í að móta til-
lögur um breyt-
ingar á lögum um
einkahlutafélög