Morgunblaðið - 28.12.2002, Blaðsíða 40

40 LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
JÓLASKÁKÞRAUTIRNAR í ár
eru fjölbreyttar, en eiga það sameig-
inlegt, að í öllum tilfellum er um „eðli-
legar“ skákstöður að ræða og þrjár
þeirra komu reyndar upp í tefldum
skákum. Gleðilegt ár!
Nr. 1 Þraut eftir J. Hasek:
1. Hvítur leikur og vinnur.
1. Kc6 Ke5
Eftir 1. – Kxf5 2. Kb7 Kg4 3. Kxa7
f5 4. Kb6 f4 5. a7 f3 6. a8D vinnur hvít-
ur.
2. Kc7 Kd5 3. Kd7! Ke5 4. Kc6
Nú er komin upp sama staða og eft-
ir fyrsta leik, en munurinn er sá að nú
á svartur leik, en engan góðan!
4. – Kxf5 5. Kb7
og hvítur vinnur, sjá skýringar við
fyrsta leik svarts.
Nr. 2 Þraut eftir Prevororskíj.
2. Hvítur leikur og vinnur.
1. Hc1! b2
Annars leikur hvítur 2.Ba3 og vinn-
ur.
2. Hc7 Kg8
Eða:
1) 2. – a1D 3. Bxg7+ Kg8 4. Bxh7+
Kxh7 5. Bxb2+ Kg6 6. Bxa1 og hvítur
vinnur.
2) 2. – b1D 3. Bxg7+ Kg8 4. Bf7+
Kxg7 5. Bxa2+ Kf6 6. Bxb1 og hvítur
vinnur.
3) 2. – hxg6 3. Bxg7+ Kg8 4. Bxb2
og hvítur vinnur.
3. Bxg7 b1D
Eftir 3. – a1D 4. Bxh7+ Kxh7 5.
Bxb2+ Kg6 6. Bxa1 vinnur hvítur.
4. Bf7+ Kxg7 5. Bxa2+ Kf6 6.
Bxb1 og hvítur vinnur.
Nr. 3 Staðan er úr fjöltefli, sem
hinn kunni stórmeistari og konsertpí-
anisti, Mark Tajmanov, tefldi í Sov-
étríkjunum sálugu árið 1964:
3. Hvítur leikur og vinnur.
1. Bc4! Dxc4 2. Hxg7+ Kh8
Ekki 2. – Kxg7 3. Bxe5+ Hxe5 4.
Dxc4 o.s.frv.
3. Bxe5
Einn af mörgum afgerandi vinn-
ingsleikjum sem til greina komu.
3. – Dxc2
Svartur tapar líka, eftir 3. – Dxf1+
4. Kxf1 Hxe5 5. Dc3 Hf8+ 6. Kg1
Kxg7 7. Dxe5+ o.s.frv.
4. Hf8+! Hxf8 5. Hxg6+ Hf6 6.
Bxf6+ mát.
Nr. 4 Birtist í skákdálki í Belgíu,
höfundur ókunnur.
4. Hvítur leikur og vinnur.
1. Kg5! Bg8 2. Df3 --
Hvítur verður að tefla upp á mát.
Honum nægir ekki að vinna biskup-
inn.
2. – Bf7 3. Dh3!
og svartur ræður ekki við máthót-
anir hvíts á c8 og h8.
Nr. 5 Úr skákinni, Perez-Najdorf,
Torremolinos 1961:
5. Hvítur leikur og vinnur.
1. Rc3+!! Hxc3
Ekki 1. – bxc3 2. Db7+ Ke5 3.
De7+ Kd5 4. Hxd6+ mát.
2. Dg2+ Ke5 3. Bd4+!! Kxd4 4.
Dd2+
Einnig kom 4. Hxd6+ sterklega til
greina.
4. – Hd3
Málið er ekki einfalt, eftir 4. – Ke4
5. Df4+ (5. Hf4+ Ke5 6. Dd4+ Ke6 7.
Hf6+ Kd7 8. Dxd6+ Kc8 9. Dxa6+ er
einungis jafntefli) 5. – Kd3 (5. – Kd5 6.
Hxd6+ Kc5 7. Dd4+ Kb5 8. Db6+
mát) 6. Hxd6+ Kc2 7. Hd2+ Kc1 (7. –
Kb1 8.De4+ Kc1 (8. – Ka1 9. De1+ og
mátar) 8. Hh2+ Kb1 9. De4+ Kc1 10.
Hxh5 Hxh5 11. De1+ Kb2 12. De2+
Hc2 13. Dxh5 Kxa2 14. Dd5! Kb2 15.
Kf1 Hc3 16. Ke2 Hxb3 17. Da5 Kc3
18. Dxa6 Hb2+ 19. Ke3 b3 20. Da1
Kc2 21. Kd4 Ha2 22. Dc3+ Kb1 23.
Dxb3+ Hb2 24. Dd1+ Ka2 25. Kc3
Hh2 26. Dd5+ Kb1 27. De4+ Ka2 28.
Da8+ Kb1 29. Db8+ Ka2 30. Dxh2+
og hvítur vinnur.
5. Dxb4+ Ke5 6. Df4+ Kd5 7.
Dxd6+! Ke4 8. Df4+ Kd5 9. Dc4+
Ke5 10. De6+ Kd4 11. Hf4+ Kc3 12.
De1+ Kb2
Eða 12. – Hd2 13. Hc4+ Kb2 14.
Dc1+ Kxa2 15. Dxd2+ Ka3 16. Ha4+
Kxb3 17. Hb4+ Ka3 18. Db2+ mát.
13. Hf2+ Ka3 14. De7+ og mátar.
Nr. 6 Úr bréfskák, Kornfilt-Huker,
1965:
6. Hvítur leikur og vinnur.
1. Rf6!! Dxb2+
Eða:
1) 1. – Hxe7 2.Dxc8+ og mátar.
2) 1. – Dxg4 2. Rxe8 h6 3. Hf8+
Kh7 4. hxg4 Hxe8 5. Hexe8 og hvítur
vinnur.
2. Kh1
og svartur gafst upp, því að hann á
gjörtapað tafl eftir 2. – Hg8 3. De4!!
Dxf6 4. Hxf6 o.s.frv.
Lausnir jóla-
skákþrautanna
Daði Örn Jónsson, Bragi Kristjánsson
dadi@vks.is
Í BLAÐINU á aðfangadag fengu
lesendur sex slemmuspil til að melta
með öðrum mat yfir jólin og nú er að
sjá hvernig til tókst.
Spil 1
Suður gefur; AV á hættu.
Norður
♠ 843
♥ --
♦ 8642
♣KDG1084
Vestur Austur
♠ 10 ♠ G976
♥ K10832 ♥ ÁD75
♦ G97 ♦ D1053
♣9765 ♣2
Suður
♠ ÁKD52
♥ G964
♦ ÁK
♣Á3
Vestur Norður Austur Suður
-- -- -- 1 spaði
Pass 2 spaðar Pass 2 grönd
Pass 4 hjörtu * Pass 6 spaðar
Pass Pass Pass
Vestur spilar út smáu hjarta og
sagnhafi trompar í borði. Eina hætt-
an í spilinu er slæm tromplega, en
við því má bregðast með því að spila
litlum spaða frá báðum höndum í
öðrum slag! Þá er enn tromp í borði
til að bregðast við árás í hjartalitn-
um. Ef sagnhafi tekur svo mikið sem
eitt hátromp fer hann niður á slemm-
unni.
Spil 2
Norður gefur; NS á hættu.
Norður
♠ 52
♥ Á53
♦ K8532
♣Á53
Vestur Austur
♠ G97 ♠ D10843
♥ G98 ♥ 106
♦ DG76 ♦ 104
♣1098 ♣DG42
Suður
♠ ÁK6
♥ KD742
♦ Á9
♣K76
Vestur Norður Austur Suður
-- 1 tígull Pass 1 hjarta
Pass 2 hjörtu Pass 4 grönd
Pass 5 hjörtu Pass 5 grönd
Pass 6 tíglar Pass 7 hjörtu
Pass Pass Pass
Útspil vesturs er lauftía. Sagnhafi
þarf að slá því föstu að trompið komi
3-2 og svo þarf að fría tígulinn. Allt
er í sómanum er tígullinn skilar sér
3-3, en vandinn er að vinna spilið í
4-2 legunni. Þá þarf að geyma eina
innkomu á tromp í borði, en það
skapar hættu á að vörnin fái tromp-
slag, annaðhvort með yfirtrompun
eða trompuppfærslu. Skásta leið
sagnhafa er þessi: Hann drepur
fyrsta slaginn heima á laufkóng og
tekur svo hjarta tvisvar, á kóng og
ás. Fer síðan í tígulinn og trompar
þann þriðja. Næst tekur hann ÁK í
spaða og trompar spaða, stingur svo
tígul og tekur síðasta tromp vesturs.
Fer loks inn í borð á laufás til að taka
þrettánda slaginn á frítígul.
Spil 3
Norður gefur; allir á hættu.
Norður
♠ 53
♥ 65
♦ ÁG109542
♣109
Vestur Austur
♠ G109 ♠ K8642
♥ K1097 ♥ G843
♦ 6 ♦ D87
♣G8742 ♣3
Suður
♠ ÁD7
♥ ÁD2
♦ K3
♣ÁKD65
Vestur Norður Austur Suður
-- 3 tíglar Pass 6 grönd
Pass Pass Pass
Útspil: spaðagosi.
Suður fær fyrsta slaginn á spaða-
drottningu og gerir best í því að spila
strax litlum tígli á gosann. Ef austur
tekur slaginn á drottninguna, má
síðar yfirdrepa kónginn. Það er betri
vörn að dúkka, en dugir þó skammt.
Sagnhafi tekur á tígulkóng og spilar
svo litlu laufi undan ÁKD að blind-
um. Hann gefur á gosann, en tryggir
sér innkomu í borð á tíuna.
Með þessari tígulíferð er slemman
örugg ef tígullinn liggur ekki verr en
3-1.
Spil 4
Suður gefur; enginn á hættu.
Norður
♠ ÁDG109
♥ 108
♦ Á1094
♣KD
Vestur Austur
♠ 43 ♠ 7652
♥ KG3 ♥ 6542
♦ G632 ♦ K5
♣8765 ♣432
Suður
♠ K8
♥ ÁD97
♦ D87
♣ÁG109
Vestur Norður Austur Suður
-- -- -- 1 grand
Pass 2 hjörtu * Pass 2 spaðar
Pass 3 tíglar Pass 3 grönd
Pass 6 grönd Allir pass
Útspil: Laufátta.
Sagnhafi er með 11 toppslagi og
getur reynt við þann tólfta í hjarta
eða tígli. Í báðum tilfellum er nóg að
önnur af tveimur svíningum heppn-
ist. Ef sagnhafi velur til dæmis að
spila hjarta, dugir að austur eigi ann-
aðhvort kóng eða gosa. Sami mögu-
leikinn er á tvöfaldri svíningu í tígli.
Besta leiðin er þó að nýta báða litina.
Það er gert með því að spila litlum
tígli úr borði og svína til dæmis fyrir
gosann. Síðar má leggja niður tíg-
ulásinn. Ef tólfti slagurinn er ekki
enn mættur, verður að svína hjarta-
drottningu.
Með þessari spilamennsku fær
sagnhafi eftir sem áður tækifæri til
að svína tvívegis, en líka mögu-
leikann á háspili öðru í tígli ef tíg-
ulsvíningin misheppnast.
Spil 5
Suður gefur; allir á hættu.
Norður
♠ 7
♥ 43
♦ Á10765
♣ÁK832
Vestur Austur
♠ G10985 ♠ D6432
♥ 8752 ♥ 6
♦ KG ♦ D3
♣75 ♣DG1094
Suður
♠ ÁK
♥ ÁKDG109
♦ 9842
♣6
Vestur Norður Austur Suður
-- -- -- 1 hjarta
Pass 2 tíglar Pass 4 grönd
Pass 5 hjörtu Pass 6 hjörtu
Pass Pass Pass
Útspil: Spaðagosi.
Sagnhafi á tvo möguleika til vinn-
ings – að tígullinn brotni 2-2 eða lauf-
ið 4-3. Kúnstin er að vinna úr báðum
möguleikum. Til að byrja með er
trompásinn lagður niður, svona rétt
til að skoða leguna. Ef trompið er 5-0
þýðir ekkert að fara í laufið og best
að taka trompin og dúkka tígul. En
þegar báðir fylgja í trompásinn er
næsta verk að prófa laufið, taka ÁK
og trompa lauf. Það er mikilvægt að
taka laufkónginn strax til að sjá um
leið hvort einhver framtíð er í litn-
um. Hér kemur í ljós að austur á
fimmlit og þá tekur sagnhafi trompin
og dúkkar tígul. Ef báðir hefðu fylgt
í þriðja laufið, væri best að trompa
spaðakónginn og trompa laufið frítt.
Spil 6
Suður gefur; AV á hættu.
Norður
♠ G654
♥ D62
♦ Á
♣DG543
Vestur Austur
♠ D ♠ 982
♥ G1097 ♥ K543
♦ KD1087654 ♦ 9
♣-- ♣109876
Suður
♠ ÁK1073
♥ Á8
♦ G32
♣ÁK2
Vestur Norður Austur Suður
-- -- -- 1 spaði
3 tíglar 3 spaðar Pass 4 lauf
Pass 4 tíglar Pass 4 grönd
Pass 5 tíglar Pass 7 spaðar!
Pass Pass Pass
Útspil: Tígulkóngur.
Laufið liggur 5-0 og tígull verður
ekki stunginn nema einu sinni í
borði. Kastþröng á austur gengur
ekki, því blindur þarf að henda á
undan í lokastöðunni. Þetta er erfið
þraut, sem snýst að miklu leyti um
hjartasexuna í blindum.
Sagnhafi tekur ÁK í spaða og
hjartaás. Spilar svo öllum laufunum
og trompar það fimmta. Þá er staðan
þessi:
Norður
♠ G6
♥ D6
♦ --
♣--
Vestur Austur
♠ -- ♠ 9
♥ G10 ♥ K54
♦ D10 ♦ --
♣-- ♣--
Suður
♠ 107
♥ --
♦ G3
♣--
Suður er inni og spilar spaðatíu.
Við það þvingast vestur. Ef hann
hendir tígli, lætur sagnhafi lítinn
spaða úr borði og trompar tígul. Tíg-
ulgosinn verður þá þrettándi slagur-
inn. Hendi vestur á hinn bóginn
hjarta, yfirtekur sagnhafi spaða-
tíuna með gosa, spilar hjartadrottn-
ingu og gleypir gosann. Hjartasexan
verður úrslitaslagurinn í því tilfelli.
Svör við jólabridsþrautum
Guðmundur Páll Arnarson