Morgunblaðið - 21.01.2003, Blaðsíða 21

LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 2003 21
Smiðjuvegi 14 • Kópavogi • www.veislusmidjan.is • Pantanir og uppl. í síma 587 3800 og 899 2959
Þorramaturinn
eins og þú vilt hafa hann
Meira af þessu og minna af hinu
Hafðu samband eins oft og þú vilt!
Þorrablótið í sal Ferðafélagsins í Mörkinni
fram á sumar. Á miðri heiðinni var
farið af veginum inn á vegarslóða
og ökumenn veltu fyrir sér hvern-
ig Ormarsáin væri yfirferðar en
nokkuð bratt er að henni á báða
vegu. Áin var spök og vel gekk að
komast yfir. Eftir stuttan akstur
frá ánni voru bílarnir skildir eftir
og göngufólkið hélt af stað í leit að
ákveðnum helli en bændur eru
ágætlega kunnugir á heiðunum og
Ragnar Már Sigfússon Gunnars-
staðabóndi leiddi ferðafólkið beint
að hellismunnanum.
Göngufólkið paufaðist inn með
ljóstýru eftir klakahálum, grýttum
hellisbotni en hellir þessi er um 18
metra langur og vel manngengur
nema rétt fremst. Fleiri hellar
munu vera á Kvíaborgasvæðinu en
þessi líklega stærstur.
Birtutíminn er skammur í jan-
úar svo dvölin í hellinum var stutt
og ákveðið að ganga að Kvíaborg-
um og síðan að eyðibýlinu Hraun-
tanga.
Heiðin var svo til snjólaus og
gott að ganga hana, þó sums stað-
ar þyrfti að gæta sín á gjótum,
sem eflaust hafa gleypt nokkur
lömb frá bændum í gegnum tíðina.
Þar sem kvíaær voru
skildar frá lömbum
Í Kvíaborgir var komið um
miðjan dag og þar sjást ennþá
rústir af gömlum hleðslum og
grjótvegg þar sem kvíaær voru
skildar frá lömbunum en langt er
síðan fráfærur lögðust af. Þar var
áð og yngsta göngufólkið blés
mæðinni eftir stífa göngu.
Skammdegið var þó harður hús-
bóndi og enn spölur eftir í
Hrauntanga. Birtu var aðeins
tekið að bregða þegar þangað
kom en eyðibýlið stendur á
hraunjaðrinum skammt norðan
og austan þjóðvegarins um Öx-
arfjarðarheiði.
Hrauntangi fór í eyði árið 1943
og var síðasta býlið í byggð á Öx-
arfjarðarheiði. Tóftirnar standa
enn og einmanaleg Scandia-kola-
vél nr. 35, árgerð 1934, stendur
þar undir berum himni í tóft-
unum og hefur einhvern tímann
gegnt mikilvægara hlutverki; gef-
ið frá sér góðan yl og á henni hef-
ur verið soðið feitt sauðaket.
Karlmennirnir í hópnum sýndu
henni sérstakan áhuga en kven-
fólkið velti fyrir sér hvort þeir
sýndu eldavélunum heima hjá sér
sömu athygli.
Hrauntangi var síðasti áfangi í
þessari ferð og við tók röskleg
ganga að bílunum, um klukku-
stundar löng. Auðvelt er að vill-
ast á þessari leið og nauðsynlegt
að vera með vel kunnugum á ferð
um heiðina en ferðin tók um 4
klst. með stífu áframhaldi.
Skjótt skipast veður í lofti en
daginn eftir gönguferðina var
byrjað að snjóa og Öxarfjarðar-
heiðin komin í eðlilegan vetrar-
búning, ófær fyrir bíla og ekki
árennileg. Stórhríðarveður var
næstu daga svo göngufólkið hrós-
aði happi yfir því að hafa fengið
svo góðan dag á fjöllum.
Nokkrir ferðalanganna hugsa
sér að fara þarna aftur að sum-
arlagi og gefa sér góðan tíma á
göngu um Kvíaborgasvæðið en
þar er hægt að una sér heilan dag
og sífellt eitthvað nýtt að sjá.
Morgunblaðið/Líney Sigurðardóttir
Horft upp í dagsbirtuna.
NÝLEGA var
Grunnskólinn í
Búðardal með
skemmtilega ný-
breytni frá nám-
inu í einn dag. Þá
fóru allir nem-
endur skólans í
sveitina og unnu
bústörf. Nem-
endur í 1.–4.
bekk fóru á tvo
bæi og voru á
aðra klukku-
stund. Þeir fengu
að skoða dýrin og
jafnvel fara á
hestbak. Krakkarnir sem búa í
sveit voru duglegir að skýra út
fyrir hinum allt sem viðkemur
daglegum sveitastörfum.
Nemendur sem eru í 5.–10.
bekk fóru hins vegar í litlum hóp-
um saman á bæina í Dalabyggð.
Þeir dvöldu daglangt og gengu í
bústörfin. Þetta var gert til þess
að krakkarnir úr þorpinu kynnt-
ust sveitinni betur. Fyrir þau
börn sem búa í sveitinni var pass-
að uppá að þau kynntust störfum
sem eru ekki allajafna unnin
heima hjá þeim. Þau sem til dæm-
is búa á fjárbúi fóru á bæ sem er
með kúabú, börn sem búa á
blönduðu búi fóru á bú sem t.d er
bara með hesta o.s.frv.
Nemendurnir voru búnir að
undirbúa daginn á margan hátt,
t.d. með því að útbúa spurningar
sem lagðar voru fyrir bændurna.
Einnig kynntust þau því að bú-
skapur snýst ekki endilega ein-
göngu um dýr, heldur er líka
sumstaðar dúntekja eða skóg-
rækt. Fyrirfram voru börnin ekki
öll full tilhlökkunar, en eftir dag-
inn voru þau öll himinsæl og glöð.
Heyrðist í einhverjum þeirra að
þetta hefði verið „alveg mergjað“.
Heimasæturnar á Erpsstöðum, Gunnlaug Birta og
Guðbjört Lóa Þorgrímsdætur.
Búðardalur
Grunnskólanem-
ar í bústörfum
Morgunblaðið/Guðrún Kristinsdóttir
ÍBÚAR þriggja húsa við Dísarland í
Bolungarvík eru ekki tilbúnir að víkja
úr húsum sínum, sem standa á snjó-
flóðahættusvæði, án þess að fá viðun-
andi verð fyrir eignir sínar. Til stend-
ur að reisa varnargarð á lóðunum sem
húsin standa á.
Bolungarvíkurkaupstaður undir-
býr dómsmál þar sem skorið verður
úr um hvort borga eigi svokallað
markaðsverð fyrir húsin eða andvirði
endurbyggingarkostnaðar, sem er
mun hærra. Stefnt er að því að þing-
festa málið í þessum mánuði í héraðs-
dómi Vestjarða.
Olgeir Hávarðsson á hús við Dís-
arland og er aðili að dómsmálinu.
Hann segir bæjarfélagið tilneytt til að
fara með málið fyrir dómstóla þar
sem Ofanflóðasjóður hafi ekki staðið
við gefin fyrirheit.
Hann segist hafa þurft að fylgja
þessu máli eftir frá því í febrúar 1998
þegar snjóflóð féll á hús hans. Þá hafi
verið rætt um aðgerðir til að verja
byggðina. Ljóst var að verja þyrfti
eignir við Dísarland og Traðarland,
meðal annars með uppkaupum á hús-
næði. Samkomulag náðist við íbúa við
Traðarland í kjölfar þess að hönnun
varnargarðsins var breytt. Ágrein-
ingur hafi hins vegar staðið um sex
íbúðarhús við Dísarland.
Samkomulag náðist ekki milli eig-
enda og Bolungarvíkurkaupstaðar
um kaupverð eignanna. Olgeir segir
að bæjarfélagið hafi leitað til um-
hverfisráðuneytisins vegna málsins. Í
svarbréfi ráðuneytisins, sem undirrit-
að er af Magnúsi Jóhannessyni, ráðu-
neytisstjóra og formanni Ofanflóða-
sjóðs 13. ágúst 2001, segir að
sveitarstjórnum sé heimilt að taka
eignir, sem ekki semjist um, eignar-
námi.
Í bréfinu er staðfest af formanni
Ofanflóðasjóðs, fyrir hönd Sivjar
Friðleifsdóttur umhverfisráðherra,
að sjóðurinn muni styrkja Bolungar-
víkurkaupstað til að taka húseignir
við Dísarland, sem þurfi að víkja
vegna snjóflóðavarna, eignarnámi.
Kostnaðarþátttaka Ofanflóðasjóðs
miðist við 90% ákvarðaðar eignar-
námsbætur.
Í kjölfarið hafi matsnefnd eignar-
námsbóta metið húseignirnar mun
hærra en markaðsverð húsanna er. Í
öllum tilvikum er matið í kringum sjö
milljónum króna hærra en fengist fyrir
húsin í frjálsri sölu. Olgeir segir að eftir
þetta hafi ráðuneytisstjóri og ráðherra
gengið á bak orða sinna og sagt sjóðinn
ekki taka þátt í kostnaðinum vegna
eignarnámsins nema sem nemi 90% af
markaðsvirði húsanna.
„Ég er búinn að búa þarna í fjórtán
ár í friði. Ég byggði þetta frá grunni
og tók sjálfur fyrstu skóflustunguna.
Það er farið fram á að maður taki á sig
verulegan afslátt á húsinu,“ segir Ol-
geir. „Það er ekki búsetuvænt hérna
þegar sveitastjórnir eru farnar að
fara í mál við íbúana sína.“
Guðlaug Elíasdóttir, sem einnig
býr í Dísarlandi, segir þetta mál ekki
snúast um peninga. Það snúist um
baráttu íbúanna til að halda húsunum
sínum. Það sé ekki hægt að kyngja
því þegjandi og hljóðalaust að bankað
sé á dyrnar einn daginn og fólki sagt
að drífa sig út því valta eigi yfir húsið.
Hún segist áfram vilja búa í húsinu
sínu. „Þetta er draumastaður þar sem
við búum. Við erum efsta húsið í bæn-
um og tvær mínútur að ganga til
berja. Það er óspillt náttúra hérna allt
í kringum okkur.“
Margrét Gunnarsdóttir á hús við
Dísarland. Hún segist ekki vera tilbú-
in að selja húsið sitt á markaðsverði
þegar það sé í raun verið að taka það
af eigendunum. „Þetta er spurning
um að tapa húseigninni sinni og mér
finnst það heilmikið mál fyrir okkur
sem ætluðum ekki að flytja héðan.“
Hún segir að ef eigendur eignanna
við Dísarland ætluðu að byggja sams-
konar hús þyrftu þeir að steypa sér í
tuga milljóna skuldir. „Við viljum fá
sama verð og fyrir sambærilegt hús.“
Samkomulag hefur þegar náðst um
kaup á þremur húsum af sex. Eigend-
ur þeirra eigna seldu bænum þær
með þeim fyrirvara að þeir fengju
mismun greiddan ef dómsmálið félli
húseigendum í vil. Þá yrði eignarnám-
ið bætt að andvirði endurbyggingar-
kostnaðar.
Íbúar á snjóflóðahættusvæði óánægðir með verðmat húsa
Segja ekki staðið
við gefin fyrirheit
Morgunblaðið/Halldór Sveinbjörns
Fjarlægja þarf þessi sex hús við Dísarland í Bolungarvík og reisa varn-
armannvirki til að verja byggðina fyrir snjóflóðum.
Bolungarvík