Morgunblaðið - 01.02.2003, Blaðsíða 49

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. FEBRÚAR 2003 49
Hildur fetaði ekki troðnar slóðir í
lífinu frekar en faðir hennar og bræð-
ur hans. Mér hefur hún einlægt þótt
ögn til hliðar við aðra menn og hefur
án efa þegið að kynfylgju þá miklu
mannkosti, sem foreldrar hennar
voru búnir.
Hildur átti heima í Danmörku til
nítján ára aldurs og naut þar ágætrar
skólagöngu, uppeldis og vinnuaga,
sem ég hygg að væri framandi okkur
venjulegum Íslendingum.
Hildur sá fyrirheitna landið í
vestri og fór út til Íslands og hitti þar
fyrir þrjú systkini sín og réðst þar í
vist þar sem Ingrid systir hennar
hafði áður starfað.
Svo kom að því að Hildur dreif sig
austur fyrir fjall að heimsækja Edel
systur sína, þar sem hún hitti manns-
efnið sitt Sigurð Árnason á Sáms-
stöðum, rauðbirkinn víking, sem var
með allra stærstu mönnum og róm-
sterkur vel. Með þeim tókust ástir og
þau giftu sig og hófu búskap á Sáms-
stöðum sumarið 1934 í sambýli við
Jón bróður Sigurðar og konu hans.
Ekki fer hjá því að það hefur verið
erfitt hlutskipti fyrir ungu konuna að
halda sínum hlut á jafnrótgrónu
menningarheimili og Sámsstaðir
voru. Hildur var kona nettvaxin og
stakk mjög í stúf við annað heimils-
fólk og þar að auki var hún útlend-
ingur og kunni ekki ástkæra ylhýra
málið og var dönsk í þokkabót, en
landar hennar áttu ekki upp á pall-
borðið hjá mörlandanum á þessum
árum mitt í sjálfri sjálfstæðisbarátt-
unni.
Sigurður og Hildur eignuðust sjö
mannvænleg börn, sex dætur og einn
son, sem fæddust hvert af öðru það
elsta 1936 og það yngsta 1950. Öll
komust þau vel til manns og ekki hef-
ur það orðið þeim til sálutjóns, þótt
ekki væri mulið undir þau eins og nú
tíðkast í góðærinu. Það hefur þurft
að taka til hendinni á þessu heimili
svo allt færi að sköpuðu og þá hefur
komið sér vel að njóta hjálpar Söru
systur Sigurðar, sem þá bjó heima á
Sámsstöðum, annáluð hannyrðakona
og dugnaðarforkur. Síðar á ævinni
launuðu börnin fyrir sig, þegar Sara
var gömul orðin og lasin og þurfti
hjálpar við. Meiri ræktar- og hugul-
semi hefi ég ekki áður kynnst.
Sigurður á Sámsstöðum var hug-
umstór maður og hann hafði oft orð á
því að honum þótti gott um Hildi sína
og „enginn gat verið hún nema hún“.
Því hefur hann viljað sýna henni
þakklæti og virðingu sína með því að
reisa stærra og meira hús en önnur,
sem þá höfðu verið reist í Fljótshlíð-
inni og það gekk eftir. Þau fluttu í
nýja húsið árið 1950 og var yngsta
dóttirin Þórdís þá nýfædd.
Hildi og Sigurði var mikið í mun að
mennta börnin sín og liður í því var
að senda þau öll í héraðsskólann á
Skógum, en fyrsta bekk lærðu þau
heima og virtist sá undirbúningur
síst lakari en aðrir fengu, sem voru
alla þrjá veturna í skólanum.
Þau hjón voru menningarlega
sinnuð en í raun eins ólík og hugsast
getur. Sigurður leitaði fanga í bók-
menntum og þó einkum ljóðum, sem
hann kunni ógrynni af og ekki bara
ljóð eldri skálda, heldur nutu og
formbyltingarmenn vinsælda hjá
honum. Hildur las hins vegar að
sjálfsögðu dönsku blöðin og hvers-
konar bækur og tímarit, sem hún
kom höndum yfir og var þess vegna
hafsjór af fróðleik um alls konar efni,
sem ekki var beint á dagskrá hvunn-
dags á venjulegum sveitaheimilum.
Hildur vissi flest, ef ekki allt um
dönsku drottninguna og alla hennar
fjölskyldu í marga ættliði og lét sér
svo annt um þetta fólk að maður fékk
það stundum á tilfinninguna að um
nánustu skyldmenni væri að ræða.
Þetta fór hins vegar allt fyrir ofan
garð og neðan hjá Sigurði og lét hann
sér fátt um finnast. En tónlistina áttu
þau sameiginlega og léðu kirkju-
kórnum í Fljótshlíð raddir sínar í
mörg ár. Hildur settist gjarnan við
píanóið og spilaði undir söng, þegar
fjölskyldan hittist á góðri stund og
var sérstakur bragur yfir þessu, sem
ekki verður lýst með orðum, heldur
verður hver og einn að varðveita í
huga sínum.
Ég á skemmtilegar minningar af
kynnum mínum við það Sámsstaða-
fólk í gegnum tíðina, enda himinn og
haf á milli uppeldis Snæfellinga og
þeirra fyrir austan fjall eins og kunn-
ugt er sæmilega lesnum Íslending-
um. Áður hafði ég ekki kynnst svo
fáguðu orðfæri, því allt var þetta
öðru vísi fyrir vestan þar sem efsta
stig lýsingarorðanna var aldrei skor-
ið við nögl.
Í Sjálfstæðu fólki segir Hallbera
tengdamóðir Bjarts í Sumarhúsum
að hún hafi búið með honum Þór-
arinum sínum í Urðarseli í féritígi ár
og aldrei kom neitt fyrir. Sá sem hér
heldur á penna hefur þekkt Hildi
álíka lengi og get ég tekið undir með
Beru gömlu að aldrei hefur neitt
komið fyrir.
Hildur á Sámsstöðum var einstök
kona, sívakin yfir velferð fjölskyld-
unnar og samferðamanna sinna, al-
varlega hugsandi og glettin í senn.
Og sennilega hefur varla uppi verið
miklu óeigingjarnari manneskja en
hún, eða verr til þess fallin að gera
góðan starfslokasamning fyrir sig
eins og nú tíðkast meðal meiriháttar
manna.
Nú eru kaflaskil, Hildur og Sig-
urður eru horfin sjónum okkar og
hafa haft vistaskipti og dvelja senni-
lega þar sem jökulinn ber við loft og
Hlíðin fegurri en nokkru sinni.
Þau munu um síðir fagna vinum í
varpa, ef allt gengur eftir staðfastri
trúarvissu þeirra.
Mér kemur í hug setningin góða úr
Njálu: „Ek var ung gefin Njáli.“ Í
þeim anda lifði Hildur og er hennar
sárt saknað.
Blessuð sé minning Hildar og Sig-
urðar á Sámsstöðum.
Árni M. Emilsson.
Hildur tengdamóðir mín er látin
89 ára að aldri. Það þykir nú ekki til-
takanlega hár aldur í hennar fjöl-
skyldu. Móðir Hildar varð 103 ára og
dansaði við bæjarstjórann sinn í
veislunni sem var haldin þegar hún
varð 100 ára. Hildur var ágætlega
hress lengst af og var síðast heima
hjá okkur í stúdentsfagnaði Magn-
úsar sonar okkar rétt fyrir jólin.
Hildur var merkiskona, öllum ólík.
Hálfdönsk af efnuðu foreldri kom
hún ung frá Danmörku og settist að
hér í Fljótshlíðinni. Þar átti hún eftir
að búa nær alla sína tíð, stóru búi
með mörgum börnum og kjarnmikl-
um eiginmanni. Ekki hefur það allt
verið mótlætislaust.
Þessi netta og glæsilega kona fór
gjarnan sínu fram án þess að því
fylgdi mikill fyrirgangur. Hún var
alla tíð einkar áhugasöm um um-
hverfi sitt og þjóðmál hér heima en
reyndar enn meira erlendis. Stund-
um átti hún það til að hefja við mann
samræður um einhvern erfiðan
ágreining í heimsmálum og mátti
maður þá hafa sig allan við því jafnan
kunni hún á slíkum umræðuefnum
góð skil. Hildur var tónelsk og leyfði
þeim áhuga sínum jafnvel að ganga
svo langt að hvetja tengdason sinn til
gítarleiks og söngs þegar hún kom í
heimsókn á Sámsstaðabakka. Af ein-
hverjum ástæðum þurfti hún þó
stundum að bregða sér frá þegar
hæst bar en lét það þó ekki aftra sér
frá því að hvetja til endurtekningar í
næstu heimsókn. Svona eftir á að
hyggja má vera að rétt hefði verið að
sleppa söngnum.
Fyrir nokkrum árum þegar ég tók
upp á því að setjast í dönskunám fékk
ég mikið lof Hildar. Og eitt kvöldið
þegar hún var í höfuðstaðnum hafði
hún samband og vildi koma í heim-
sókn gagngert þeirra erinda að tala
dönsku við tengdasoninn. Svo sátum
við tvö inni í alsparistofu og töluðum
dönsku. Eitthvað trúi ég að mætti
skemmta sér ef það samtal væri til á
spólu.
Að leiðarlokum kveð ég Hildi. Hún
hefur staðið fyrir sínu hér hjá mönn-
um og mun nú gera það fyrir guði.
Blessuð sé minning Hildar Árnason.
Óskar Magnússon.
Mér fannst ég vera í órafjarlægð
frá minni góðu fjölskyldu þegar
fregnin um að amma mín og nafna
hefði kvatt þennan heim. Þó að fólk
sé orðið aldrað þegar kallið kemur,
verður maður alltaf hryggur og
hugsar um liðnar stundir. Ég á svo
góðar minningar um þessa fínlegu,
duglegu og góðu konu. Sem barn
dvaldi ég oft hjá afa Sigga og ömmu
Hildi á Sámsstöðum, en afi lést í
fyrra þá einnar aldar gamall.
Amma Hildur sá um sitt heimili
með miklum myndarbrag. Reyndi
hún af fremsta mætti að virkja mig
við uppvask og önnur innistörf. Ég
verð að viðurkenna það, að ég sé enn
eftir þeim skiptum sem ég hljóp út í
sólskinið vitandi það að uppvaskið
var eftir. (Það var allaf svo sólríkt
þegar ég var lítil!)
Ein af fyrstu minningum mínum
er að ég hleyp í ofboði undan reiðum
frænda mínum sem er ögn yngri en
ég og í fangið á ömmu og ég er svo lít-
il að ég grúfi andlitið í svuntunni
hennar sem angar af baksturslykt og
mér finnst ég örugg.
Ég man eftir svo notalegum stund-
um í herberginu hennar eftir hádeg-
ismatinn, hún sat við gluggann og
saumaði út mikil listaverk eða las í
Familie Journal og ég lá á beddanum
og las í bók eða hún sagði mér frá því
nýjasta í lífshlaupi Margrétar Dana-
drottningar, en ég hélt lengi vel að
við hlytum að vera skyld því fólki því
amma var jú dönsk og hún vissi hvert
Margrét og þau fóru í sumarfrí.
Oft var amma mín þreytt, því
heimilið var stundum erfitt og eril-
samt. En þegar vel lá á henni og
henni fannst eitthvað hlægilegt gat
hún tárast af hlátri og allir hlógu
með. Einhvern veginn man ég svo vel
eftir mjög gáskafullu kvöldi í eldhús-
inu á Sámsstöðum. Þetta var stuttu
eftir að Neil Armstrong steig fyrstur
manna á tunglið og við höfðum séð í
sjónvarpinu hvernig hann gekk um á
tunglinu. Hún tók sig til og var annað
slagið að líkja eftir því um leið og hún
sinnti störfum sínum. Hún hló svo
mikið og allir þeir sem í eldhúsinu
voru, veltust um af hlátri.
Svo líða árin og ég kynnist manns-
efni mínu. Amma fylgdist vel með
því. Hún var eitt sinn hjá okkur er ég
bjó enn í foreldrahúsum og ungi mað-
urinn kom í heimsókn um kvöld.
Klukkan var ekki orðin margt og var
opið inn í herbergið þegar við heyr-
um ömmu segja mjög ákveðið við föð-
ur minn: „Gunnar, mér finnst altso að
þú getir vel sagt drengen að fara
hjem.“
Eftir að við eignuðumst börnin
fylgdist amma vel með okkur og
reyndi að heimsækja okkur þegar
hún var í bænum og heilsan leyfði og
hún hafði gaman af að sjá barna-
barnabörnin vaxa og dafna. Fyrir um
tveimur árum fórum við fjölskyldan í
frí til Danmerkur. Áður en við fórum,
fór ég yfir það með ömmu hvar hún
hafði búið í Danmörku. Við fórum svo
til Maribo, Bramminge og eyjunnar
Endelave. Það er gaman að segja frá
því að við hittum gamlan mann hvers
faðir hafði verið vinnumaður hjá Ein-
arson í Louisenlund og bar hann hon-
um vel söguna. Eyjan er afskaplega
falleg og friðsæl og þaðan átti amma
góðar bernskuminningar.
Við sáum ömmu síðast fína og vel
tilhafða í 90 ára afmæli föðurafa míns
hinn 3. janúar s.l. Þannig munum við
hana og við kvöddumst vel þann dag,
því ég og fjölskylda mín vorum að
flytjast tímabundið til Genfar þá
strax daginn eftir.
Við getum því miður ekki verið
heima og fylgt henni til grafar, en svo
sannarlega verður hugur okkar í
Fljótshlíðinni á útfarardaginn.
Elsku mamma, þér og systkinum
þínum sendi ég samúðarkveðjur svo
og öllum öðrum ættingjum. Amma
mín, ég kveð þig og þakka þér sam-
fylgdina í lífinu.
Blessuð sé minning þín.
Hildur Jóna Gunnarsdóttir.
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
Innilegar þakkir til allra, sem sýndu okkur
samúð og vinarhug við andlát og útför okkar
elskulegu móður, tengdamóður, ömmu og
langömmu,
MARGRÉTAR JÓSAVINSDÓTTUR,
Staðarbakka.
Sérstakar þakkir til starfsfólksins í Seli fyrir
góða umönnun.
Guð blessi ykkur öll.
Ásgerður Skúladóttir, Ólafur Eggertsson,
Sigurður Skúlason, Margrét Halldórsdóttir,
Guðmundur Skúlason, Sigrún Franzdóttir,
Dóra Margrét Ólafsdóttir, Árni Freyr Antonsson,
Borghildur Ólafsdóttir, Friðrik Baldur Þórsson,
Birgitta Sigurðardóttir, Robert Lauis Pells,
Helga Margrét Sigurðardóttir, Tómas Jónsson,
Erla Elísabet Sigurðardóttir, Steingrímur Hannesson,
Sólveig Elín Þórhallsdóttir,
Auður María Þórhallsdóttir,
Hjalti Þórhallsson
og langömmubörn.
Hjartkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
ELÍN ÞÓRÐARDÓTTIR,
Sæviðarsundi 35,
Reykjavík,
sem lést sunnudaginn 26. janúar, verður jarð-
sungin frá Hvalsneskirkju í dag, laugardaginn
1. febrúar, kl. 14.00.
Bergdís Kristjánsdóttir, Guðmundur Bjarnason,
Sævar Örn Kristjánsson, Kristín Þórðardóttir,
Guðmundur Óli Hreggviðsson, Brynja Ingadóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi og
langafi,
EINAR JENS HAFBERG,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni í Reykja-
vík mánudaginn 3. febrúar kl. 10.30.
Olga Hafberg, Björn Rögnvaldsson,
Sigríður Hafberg, Birgir Hlíðar Guðmundsson,
Hrafnhildur Hafberg,
Einar Þór Hafberg,
barnabörn og barnabarnabörn.
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir og afi,
RÚRIK HARALDSSON
leikari,
Skólabraut 5,
Seltjarnarnesi,
verður jarðsunginn frá Hallgrímskirkju í Reykja-
vík þriðjudaginn 4. febrúar kl. 15.00.
Björn Rúriksson,
Haraldur Steinn Rúriksson,
Ragnhildur Rúriksdóttir,
tengdabörn og barnabörn.
Þökkum innilega auðsýnda samúð og vináttu
við fráfall ástkærrar móður okkar, tengda-
móður, systur, mágkonu, ömmu og lang-
ömmu,
ERNU GEIRLAUGAR ÁRNADÓTTUR
MATHIESEN,
Hringbraut 2A,
Hafnarfirði.
Sérstakar þakkir til lækna og starfsfólks
kvensjúkdómadeildar 21A Landspítalanum við Hringbraut.
Árni Matthías Sigurðsson, Eygló Hauksdóttir,
Valgerður Sigurðardóttir, Friðbjörn Björnsson,
Hjálmtýr Sigurðsson, Kristín Edvardsdóttir,
Hrafnhildur Sigurðardóttir, Lárus Bjarnason,
Matthías Á. Mathiesen, Sigrún Þ. Mathiesen,
Erna Ingibjörg Mathiesen,
barnabörn, makar og barnabarnabörn.