Morgunblaðið - 02.03.2003, Blaðsíða 25

fjölsótt útivistarsvæði, enda nálægt
milljónaborginni St. Pétursborg, og
koma þar nú um 600 gestir daglega.
„Týndi“ lundurinn
Áætlanir Péturs mikla, um að
nýta skóginn til skipasmíða, urðu
ekki að raunveruleika á dögum
stóru tréskipanna. Af hverju lund-
urinn var ekki höggvinn er ekki vit-
að, en hugsanleg orsök gæti tengst
staðsetningunni á hinu umdeilda
Kirjálaeyði. Eftir að Svíar töpuðu
því til Rússa árið 1721 hefur það
ýmist verið undir rússneskri stjórn,
tilheyrt finnska hertogadæminu,
sjálfstæðu Finnlandi á árunum
1918–1940, þá Sovétríkjunum og nú
loks aftur undir rússneskri stjórn.
Þannig „týndist“ lundurinn um
tíma og „fannst“ í raun ekki fyrr en
árið 1869, þegar sænski skógfræð-
ingurinn Blomqvist kom í skóginn.
Hefst þá nýr kafli í sögu skógarins í
kjölfar þess að gott form trjánna og
mikill vöxtur varð mönnum ljós.
Skógfræðingar sáu möguleikana
sem fólust í því að nota trén í Raiv-
olaskóginum til undaneldis. Ráðist
var í að safna fræi í lundinum og
koma á legg tilraunareitum og sér-
stökum fræræktunarreitum og var
gróðursett í þann fyrsta í Punkah-
arju í Finnlandi um árið 1880. Síðar
var komið á fót mörgum frægörð-
um, m.a. í Finnlandi og Svíþjóð, þar
sem tré af Raivola-uppruna voru
gróðursett gagngert til þess að
framleiða fræ til notkunar í skóg-
rækt. Úr þessum frægörðum höfum
við Íslendingar fengið mikið magn
af fræi til ræktunar. Margt rækt-
unarfólk kannast við staði eins og
Imatra, Ihala, Mustila eða Lass-
inmaa, en þetta eru allt frægarðar
með lerki af Raivola-stofni.
Raivola-lerkiskógurinn er því
sérstaklega áhugaverður fyrir ís-
lenskt skógræktarfólk. Rússalerki
er algengasta trjátegundin í skóg-
rækt hér á landi og hefur árangur
af ræktun þess víða verið framar
vonum. Rússalerki af Raivola-upp-
runa var fyrst gróðursett hér á
landi árið 1956. Það hefur reynst af-
ar vel í ræktun og er bæði hrað-
vaxta, beinvaxið og heilbrigt, sér-
staklega á Norðaustur- og
Austurlandi þar sem umfangsmikla
lerkiskóga er nú að finna. Nánast
allt lerki sem gróðursett hefur verið
hér, undanfarin 30 ár, er af Raivola-
uppruna og er því heimsókn á þenn-
an stað hálfgerð pílagrímsferð fyrir
íslenskt skógræktarfólk.
Guttormslundur elstur íslenskra
rússalerkilunda
Áhugavert er að hugleiða vöxt ís-
lensku lerkiskóganna í samanburði
við Raivolaskóginn. Við eigum að
vísu enga skóga til á svipuðum aldri
og einnig eru vaxtarupplýsingar
ekki aðgengilegar fyrir fyrstu 150
ár Raivolaskógarins. Þannig er elsti
rússalerkilundur hérlendis, Gutt-
ormslundur á Hallormsstað, réttum
200 árum yngri en Raivolaskógur-
inn, gróðursettur árið 1938. Eftir 64
ár eru hæstu tré orðin um 21 metra
há, sem kemur hreint ekki svo illa
út í samanburðinum. Þegar við yf-
irgáfum Raivola var auðvelt að láta
hugann reika að því hvernig elstu
lerkiskógarnir á Héraði muni líta út
eftir 200 ár, kannski orðnir 50 m há-
ir!
En þó að áætlanir Péturs mikla
um að framleiða lerkitimbur fyrir
rússneska herskipaflotann, hafi
ekki gengið eftir, kom að því að
hægt væri að nýta lerkiviðinn til
skipasmíða. Árið 1996 var ráðist í
að endurbyggja glæsilegt seglskip
úr flota Péturs mikla, freigátuna
Shtandart í St. Pétursborg. Lá þá
beint við að nota lerki úr Raivola-
skóginum og voru nýttir um 100
teningsmetrar af viði sem hafði fall-
ið í stormum í skóginum. Reyndist
rússalerkið vera úrvalsefni til smíð-
anna. Má því segja að loks hafi
fengist efni úr lundinum til þeirra
hluta sem upphaflega var stefnt að,
um 260 árum eftir að Fockel sáði
lerkifræjunum í akurinn í Raivola.
Höfundur er skógfræðingur.
Lerkitrén eru orðin sver og mikil. Hér eru rússnesku skógfræðingarnir sem veittu okkur leiðsögn um skóginn við eitt af
úrvalstrjánum. Fræ af slíkum trjám hefur verið valið til undaneldis. Þau gefa því hugsanlega forsmekkinn af því hvernig
lerkiskógarnir á Héraði muni líta út í framtíðinni, en þar hefur lerkifræ af Raivola-stofni verið mest notað.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. MARS 2003 25
Heimsferðir stórlækka verðið til Mallorca.
Heimsferðir bjóða nú vikulegt flug til Mallorca alla mánudaga í
sumar á frábærum kjörum og við stórlækkum verðið til þessarar
vinsælu eyju í Miðjarðarhafinu, sem hefur verið einn vinsælasti
áfangastaður Íslendinga í 30 ár. Þeir sem bóka fyrir 15. mars geta
tryggt sér allt að 32.000 kr. afslátt fyrir fjölskylduna í valdar
brottfarir, eða 8.000 kr. á manninn. Nú kynnum við glæsilega nýja
gististaði á frábæru verði, til að tryggja þér toppaðbúnað í fríinu
og þjónustu reyndra fararstjóra Heimsferða allan tímann.
Bókaðu til
Mallorca
og tryggðu þér
32.000 kr.
afslátt af ferðinni
Beint flug alla mánudaga í sumar
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
Verð kr. 39.962
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára,
26. maí í viku, Valentin Park, með
8.000 kr. afslætti.
Verð kr. 49.950
M.v. 2 í stúdíóíbúð í viku, Valentin
Park, með 8.000 kr. afslætti, 26. maí.
Lægsta verðið til
Mallorca
Glæsilegir nýir
gististaðir
San Valentin Club
Munið Mastercard
ferðaávísunina