Morgunblaðið - 05.03.2003, Blaðsíða 26

UMRÆÐAN
26 MIÐVIKUDAGUR 5. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
EINAR Sveinbjörnsson, bæjar-
fulltrúi í Garðabæ, birti grein í
Morgunblaðinu í gær þar sem hann
sakar sjálfstæðismenn um að svíkja
kosningaloforð um samráð við
íbúana varðandi staðsetningu grunn-
skóla fyrir Ásahverfi, Sjáland og
Grundir. Í stað þess að nálgast hlut-
ina málefnalega fer Einar í sínar
kunnulegu persónulegu skotgrafir
þar sem honum virðist standa á
sama hvort hann fer með rétt eða
rangt mál. Stór hluti greinarinnar er
ekki svaraverður en þó eru þar
nokkrar rangfærslur sem nauðsyn-
legt er að leiðrétta.
Í fyrsta lagi hefur verið náið og
gott samráð við íbúana varðandi
staðsetningu skólans. Hugmynd um
slíkt samráð var í raun kveikjan að
íbúaþingi sem haldið var sl. haust
þar sem allir íbúar bæjarins voru
boðnir velkomnir. Með íbúaþinginu
var Garðabær fyrsta sveitarfélagið
til að boða til svo víðtæks samráðs. Á
þinginu voru kynntar fimm hugsan-
legar skólalóðir. Niðurstaðan var sú
að þrjár þeirra voru taldar koma til
greina, þ.e. lóð á Grundum, Sjálandi
og við Héðin, en ekki var tekin end-
anleg afstaða til hver þeirra væri
best m.a. vegna óvissu um kostnað.
Á sl. mánuðum hafa lóðir á Sjá-
landi og við Héðin verið skoðaðar
frekar og nú hefur bæjarráð komist
að þeirri niðurstöðu að skólalóð á
Sjálandi sé betri kostur, m.t.t. stað-
setningar, kostnaðar, sveigjanleika
og umhverfis. Héðinslóðin kostar um
40 milljónum krónum meira en lóðin
á Sjálandi en þrátt fyrir það leggur
Einar ríka áherslu á að skólinn verði
þar. Til að svo geti orðið vill hann
m.a. fórna hugmyndum um kennslu-
sundlaug við skólann þannig að dag-
lega þurfi að keyra börnin í skóla-
sund í Ásgarð með ærnum kostnaði
og óþægindum fyrir nemendur, for-
eldra og starfsfólk skólans.
Í öðru lagi fullyrðir Einar að bæj-
arstjórinn hafi tekið þátt í störfum
skólahópsins á íbúaþinginu og þann-
ig haft áhrif á niðurstöður hans.
Sorglegt er að sjá bæjarfulltrúa, sem
ekki einu sinni gaf sér tíma til að
fylgjast með vinnu íbúanna á
þinginu, fara með slíkt fleipur. Ef
Einar hefði verið á staðnum hefði
hann séð að íbúarnir komust að sinni
niðurstöðu um skólalóðina með að-
stoð sérfræðinga. Hlutverk bæjar-
fulltrúanna var að veita upplýsingar
um staðreyndir, s.s. um stærð skóla,
fyrirhugaða aldursskiptingu, kostn-
að við lóðakaup og stærð skólahverf-
is en þeir lögðu sig fram um að hafa
ekki áhrif á niðurstöðu íbúanna.
,,Svona er að vera í pólitík,“ segir
Einar Sveinbjörnsson gjarnan þegar
hann kemst í rökþrot. Sem betur fer
eru margir stjórnmálamenn þeirrar
skoðunar að jafnvel þó að maður taki
þátt í pólitík þá eigi maður að leggja
sig fram um að fara með satt og rétt
mál.
Svona er að
vera í pólitík …
Eftir Erling
Ásgeirsson
Höfundur er formaður
bæjarráðs Garðabæjar.
„…hefur
verið náið
og gott
samráð við
íbúana varð-
andi staðsetningu skól-
ans.“
BORGARSTJÓRI og borgar-
fulltrúar Reykjavíkurlistans
kynntu nýverið áform um flýtingu
verkefna á vegum borgarinnar.
Borgarráð samþykkti tillögurnar
en borgarráðsfulltrúar Sjálfstæð-
isflokksins kusu að sitja hjá við af-
greiðslu málsins. Um er að ræða
flýtingu verkefna sem nema um
2100 milljónum króna og geta, ef
að líkum lætur, skapað um 800-900
störf á höfuðborgarsvæðinu.
Ákvörðun meirihlutans í borg-
arstjórn Reykjavíkur sýnir glöggt
hvaða áherslur eru í fyrirrúmi í
störfum Reykjavíkurlistans. Má
þar glöggt sjá aðra forgangsröðun
en einkennir flýtiframkvæmdir
ríkisstjórnar Davíðs Oddssonar,
þótt síst skuli gert of lítið úr þeim
verkefnum sem þar eru á ferðinni.
Reykjavíkurlistinn ákvað hins veg-
ar að beina ekki meginþunga við-
bótarfjármagns árin 2003 og 2004 í
vegi og götur heldur flýta fyrst og
fremst þeim framkvæmdum sem
brýnust eru fyrir borgarbúa og
dreifa þeim á sem allra flest svið
borgarrekstursins til að sem flest-
ir fái notið þeirra.
Hæst ber að sjálfsögðu flýtingu
framkvæmda við grunnskóla borg-
arinnar. Nú hefur verið tryggt að
Staðaskóli í Grafarvogi muni taka
til starfa haustið 2005 og er það
mjög í samræmi við eindregnar
óskir foreldra barna þar. Ingunn-
arskóli í Grafarholti verður einnig
fullbúinn fyrr en ráðgert var og
flýtt er mikilvægum endurbótum
og viðbyggingum við Langholts-
skóla, Laugarnesskóla, Réttar-
holtsskóla og Breiðagerðisskóla.
Þá er einnig flýtt framkvæmdum
við að koma upp viðunandi eld-
unar- og mataraðstöðu í reykvísk-
um grunnskólum.
Viðbygging við leikskólann
Klettaborg í Hamrahverfi verður
fullbúinn strax á þessu ári. Þá
verður flýtt framkvæmdum við
byggingu innisundlaugar í Laug-
ardal og einnig við þrjá gervigras-
velli íþróttafélaga. Ákveðið er að
kaupa um 150 félagslegar íbúðir á
þessu ári í stað 100 og kemur það
sér einkar vel fyrir þá fjölmörgu
sem eiga í húsnæðiserfiðleikum og
eru á biðlista eftir félagslegu hús-
næði. Aukið framlag til að bæta
aðgengi fatlaðra að stofnunum
borgarinnar hlýtur að vera kær-
komið á Evrópuári fatlaðra sem er
nú í ár. Flýtt verður stækkun
hjúkrunarheimilisins Droplaugar-
staða en uppbygging í þeim mála-
flokki er tvímælalaust afar brýn
og er þetta verkefni m.a. eitt
þeirra sem fjallað er um í vilja-
yfirlýsingu borgarstjóra og heil-
brigðisráðherra frá því sl. vor.
Flýtt verður margvíslegum
verkefnum á vegum garðyrkju-
deildar borgarinnar við gerð nýrra
leiksvæða og endurbætur eldri
leiksvæða, ræktun og umhverf-
isfrágang o.fl. í þeim dúr. Á vegum
gatnamálastjóra er verkefnum
flýtt, bæði í götum en einnig í
göngu- og hjólreiðastígagerð. Þá
er ekki síst mikilvægt að ákveðið
er að ráðstafa um 150 m.kr. til at-
vinnuátaksverkefna fyrir ungt
fólk, m.a. með viðbótarfjármagni
til Vinnuskólans, auk stóraukins
framlags til Nýsköpunarsjóðs
námsmanna.
Eins og sjá má af þessari um-
fjöllun ná flýtiverkefni Reykjavík-
urborgar til nánast allra þátta í
borgarrekstrinum og snerta alla
borgarbúa, óháð aldri og aðstæð-
um og þau höfða bæði til karla og
kvenna. Það er þýðingarmikið þeg-
ar ráðist er í verkefni af þessum
toga að þau nái til sem allra flestra
og að um leið sé tekið á brýnum
úrlausnarmálum til hagsbóta fyrir
borgarbúa. Þau sjónarmið eru leið-
arljós Reykjavíkurlistans í þessu
máli.
Fjölbreytt verkefni –
aukin þjónusta við
borgarbúa
Eftir Árna Þór
Sigurðsson
„Ákvörðun
meirihlut-
ans í borg-
arstjórn
Reykjavíkur
sýnir glöggt hvaða
áherslur eru í fyrirrúmi
í störfum Reykjavíkur-
listans.“
Höfundur er forseti
borgarstjórnar Reykjavíkur.
BANDARÍKIN eru hættuleg.
Þau eru talin vera efnahagslega og
hernaðarlega öflugri en Bretland,
Frakkland, Þýskaland, Rússland og
Japan samanlagt! Ógnvænlegt ef
satt reynist.
Einokun á markaði er vond, en
einokunarstaða meðal ríkja heims
hlýtur að vera enn verri. Fyrirtæki í
einokunaraðstöðu hættir að taka til-
lit til annarra og fer sínu fram – læt-
ur eigin hagsmuni eina ráða. Nú
virðast Bandaríkin vera einmitt á
þeirri leið. Þröngir hagsmunir þeirra
ráða för og öðrum ríkjum og sjálfum
Sameinuðu þjóðunum er stillt upp
við vegg. Brothættum friði og dýr-
mætum mannréttindum er stefnt í
voða víða um heim allan.
Bandaríkin eru hrokafullt heims-
veldi sem telur sig yfir aðra hafið.
Þekking Bandaríkjamanna á um-
heiminum er frekar takmörkuð. Í
sjálfumgleðinni þurfa þeir naumast á
öðrum að halda og virðast eiga erfitt
með að skilja að aðrir hugsi öðruvísi
en þeir. Þróun, framleiðsla og sala
eða notkun hergagna vegur þungt í
þessu risavaxna hagkerfi og nú virð-
ast þeir hagsmunir ráða ferðinni í
Hvíta húsinu. Lýðræðinu stendur
ógn af lítilli kosningaþátttöku og
gríðarlegum áhrifum fjársterkra að-
ila á skoðanamyndun og val kjós-
enda. Því er áleitin sú spurning hvort
hið rómaða bandaríska lýðræði virki
sem skyldi.
Nú skal ráðist gegn hverjum þeim
sem hugsanlega gæti átt það til að
vinna Bandaríkjunum mein. Hvað
verður um okkar takmörkuðu mann-
réttindi ef reglan verður sú að refsa
þeim grimmilega sem grunaður er
um að hugleiða að fremja e.t.v. glæp
einhvern tíma í framtíðinni?
Lög eða hagsmunir?
Í kalda stríðinu var hættan frá
Sovétríkjunum hemill á ofríki
Bandaríkjanna þó svo að sú hætta
væri að nokkru ímynduð, en eftir fall
þeirra eru Bandaríkin hömlulaus.
Alþjóðalög skulu víkja fyrir eigin-
hagsmunum þeirra og duttlungum
Bandaríkjaforseta og hirðar hans.
Bandaríkjunum virðist ekki hugnast
að allir skuli vera jafnir fyrir lögum.
Ef alþjóðasamningar um takmörkun
umhverfiseyðileggingar skaða
bandaríska hagsmuni eru það vondir
samningar hvað sem öðru líður. Ef
bandarískir liðsforingjar gætu átt á
hættu að vera dregnir fyrir stríðs-
glæpadómstól á slíkur dómstóll sér
ekki tilverurétt. Ef samþykktir Sam-
einuðu þjóðanna eru bandarískum
stjórnvöldum ekki að skapi er í lagi
að hundsa þær. Þannig er látið óátal-
ið þó Íslraelsríki vinni áratugum
saman þvert gegn samþykktum
Sameinuðu þjóðanna, sama hve
miklar þjáningar það veldur sak-
lausu fólki. Hins vegar skal sam-
þykktum um Írak sem Bandaríkin
knýja gegnum Öryggisráðið fylgt út
í ystu æsar – sama þótt það kosti líf
þúsunda saklausra borgara – jafnvel
milljóna.
Nú er hlutleysi og trúverðugleiki
Sameinuðu þjóðanna í hættu. Þær
eru undir miklum þrýstingi frá rík-
asta og voldugasta ríki heims. Verða
örlög SÞ þau sömu og Þjóðabanda-
lagsins forðum – að verða hækja
þeirra stóru og glata þar með trú-
verðugleika í augum heimsbyggðar-
innar?
Höfum vit fyrir þeim!
Nú þarf smáríkið Ísland að leggja
þeim öflum í heiminum lið sem reyna
að koma vitinu fyrir risann. En þora
foringjar okkar því?
Ekki Halldór Ásgrímsson. Hann
er ávallt mjúkur í hnjáliðunum þegar
hann lítur vestur um haf. (Hver
skyldu laun hans verða?)
Það þarf ekki að velta vöngum um
afstöðu Sjálfstæðisflokksins. Sá
flokkur stendur með þeim sterka
þegar á reynir og þar skiptir réttlæti
litlu máli.
Hætt er við að Samfylkingin taki
álíka skilningsríka afstöðu til innrás-
ar í Írak og til hernaðarins í Afgan-
istan í fyrra.
Allir þessir flokkar styðja hernað-
arbandalagið NATO en með veru
okkar þar verðum við þátttakendur í
fjöldamorðum á saklausu fólki sem
nefnast stríð.
Líklega verður Vinstrihreyfingin
– grænt framboð eina stjórnmálaafl-
ið á Íslandi til að fylgja fram þeirri
afstöðu meirihluta íslensku þjóðar-
innar að Bandaríkjamenn eigi að láta
Íraka í friði meðan þeir ógna ekki
öðrum.
Nú skulum við fylgjast vel með
hvaða stjórnmálaflokkar þora að
halda fána friðar og mannréttinda á
lofti þegar í harðbakkann slær – og
látum í okkur heyra!
Hættulegt heims-
veldi – hver þorir?
Eftir Þorvald Örn
Árnason
„Í kalda
stríðinu var
hættan frá
Sovétríkj-
unum hemill
á ofríki Bandaríkjanna
þó svo að sú hætta væri
að nokkru ímynduð.“
Höfundur er líffræðingur
og formaður VG á Suðurnesjum.
Í FRÉTTUM ríkissjónvarpsins
að kvöldi þriðjudagsins 21. janúar
var viðtal við Guðbrand Sigurðs-
son framkvæmdastjóra hins ný-
stofnaða stórútgerðarfyrirtækis
Eimskipa sem ber nafnið Brim ef.
Þar lýsti framkvæmdastjórinn
því sem sinni skoðun að gildandi
reglur varðandi hámarkshlutdeild
fyrirtækja í aflaheimildum kæmu
í veg fyrir eðlilegan vöxt fyrir-
tækisins. Segja má að vart hafi
verið þornað blekið á sameining-
arpappírunum þegar Guðbrandur
rak augun í þetta vandamál varð-
andi vöxtinn. Í sama fréttatíma
var viðtal við nýjan formann sjáv-
arútvegsnefndar, Árna R. Árna-
son, þar sem hann taldi að núver-
andi hámörk væru bara
tilraunaverkefni sem auðvitað
yrðu löguð til ef það sýndi sig, að í
því væri fólgin hagræðing og sam-
legðaráhrifin væru á sínum stað.
Það er ekki ýkja langt síðan að
Árni Mathiesen sjávarútvegsráð-
herra lýsti því mjög eindregið yfir
að það væri alls ekki inni í mynd-
inni að rýmka hámarkshlutdeild
frá þeim mörkum sem nú eru í
gildi og fyrrverandi formaður
sjávarútvegsnefndar var sama
sinnis síðast þegar ég frétti. Guð-
brandi þótti það ekki óeðlilegt að
20% hlutdeild í þorski væri
temmilegt sem næsta skref á hag-
ræðingarbrautinni. Hætt er þó við
að ekki liði á löngu þar til hækka
þyrfti mörkin á ný og vafalaust
sjá hagræðingarsérfræðingarnir
framtíðina fyrir sér, í sínum villt-
ustu draumum, sem eina eða tvær
virkilega hagræddar samsteypur
sem réðu yfir öllum íslenskum
veiðiheimildum.
Gott dæmi um langt komna þró-
un í þessa veru eru veiðar og
vinnsla uppsjávarfisks. Þar má
segja án þess að ýkja að einn aðili
ráði öllu sem hann vill ráða hvað
varðar verðlagningu farms og
löndunarhöfn. Skipstjórum er
gert að sigla mörg hundruð mílur
til löndunar þar sem eigandi skips
og verksmiðju er sá sami, án þess
að fá nánast neina umbun eða
aukaþóknun fyrir. Svo virðist sem
kostnaður v/ olíueyðslu upp á
miljónir, auk tapaðs tíma við veið-
ar, sé hjóm eitt samanborið við
þann virðisauka sem felst í að
halda uppi vinnslu í þeim verk-
smiðjum sem fjærst eru miðun-
um. Svo segjast þessir kappar
borga sanngjarnt verð og að um
sé að ræða myljandi samkeppni.
Heyr á endemi. Það er morgun-
ljóst að það þjónar ekki hagsmun-
um sjómanna að veiðar og vinnsla
séu á sömu hendi. Frekari sam-
þjöppun í öðrum greinum sjávar-
útvegs er fráleit frá sjónarmiði
sjómanna, stuðli hún að þróun
sem gæti haft í för með sér jafn-
galið verðmyndunarkerfi og líðst í
uppsjávargeiranum.
Vaxtaverkir
Eftir Árna
Bjarnason
„Er það
hugsanlega
þjóðhags-
lega hag-
kvæmt að
hætt verði að einblína á
hámarksarðsemi og í
staðinn lögð áhersla á
að halda ásættanlegu
atvinnustigi?“