Morgunblaðið - 06.03.2003, Blaðsíða 16

ERLENT
16 FIMMTUDAGUR 6. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
AÐ MINNSTA kosti fimmtán manns biðu bana
og yfir þrjátíu særðust í gær þegar Palestínu-
maður sprengdi sprengju, sem hann bar innan
klæða, í strætisvagni í borginni Haifa í Norður-
Ísrael. Ísraelska ríkissjónvarpið sagði að flest
fórnarlambanna hefðu verið námsmenn og stræt-
isvagninn hefði verið á leiðinni frá íbúðahverfi til
háskólans í Haifa.
Palestínsku hreyfingarnar Hamas og Íslamskt
jíhad sögðu að sprengjuárásin hefði verið gerð til
að hefna mannskæðra árása Ísraelshers á Gaza-
svæðið að undanförnu. Heimastjórn Yassers Ara-
fats, leiðtoga Palestínumanna, fordæmdi hins veg-
ar tilræðið. „Árásin verður aðeins til þess að
draga athygli heimsbyggðarinnar frá drápum Ísr-
aela á yfir 150 palestínskum borgurum á síðustu
tveimur mánuðum,“ sagði Yasser Abed Rabbo,
upplýsingaráðherra heimastjórnarinnar.
Þetta er fyrsta sprengjuárásin í Ísrael frá 5.
janúar þegar tveir liðsmenn Al-Aqsa-herdeild-
anna, sem tengjast Fatah-hreyfingu Arafats, fyr-
irfóru sér með sprengju í Tel Aviv og urðu 23 öðr-
um að bana.
Sprengjuárásin í gær var gerð 25 metra frá
húsi Amrams Mitzna, leiðtoga Verkamanna-
flokksins og fyrrverandi borgarstjóra. Tilræð-
ismaðurinn var með tugi kílóa af sprengiefni inn-
an klæða og nagla til að valda sem mestu
manntjóni.
Yaacob Borowsky, lögreglustjóri í Norður-
Ísrael, sagði að sprengingin hefði orðið inni í
strætisvagninum og verið mjög öflug. „Það er
næstum ekkert eftir af vagninum,“ sagði hann.
„Aðkoman var hryllileg og það var mjög erfitt að
horfa á þetta. Miðhluti vagnsins lyftist upp í loftið
og þakið rifnaði af.“
Talsmaður Ísraelsstjórnar, Avi Pazner, sagði
að hún myndi grípa til „harðra aðgerða gegn
hryðjuverkahreyfingunum“. Leyniþjónusta Ísr-
aels hefði fengið að minnsta kosti 40 ábendingar
um yfirvofandi hryðjuverk skömmu áður en árás-
in var gerð.
„Svar við hryðjuverkum
gyðinga“
Hamas og Íslamskt jíhad lýstu ekki árásinni á
hendur sér en forystumenn hreyfinganna sögðu
að hún hefði verið gerð til að hefna hernaðar Ísr-
aela á Gaza-svæðinu síðustu daga. „Þetta er svar
við hryðjuverkum gyðinga sem drápu 85 ára
gamlan mann [í fyrradag] og vanfæra konu dag-
inn áður,“ sagði Abdel Aziz al-Rantissi, einn for-
ystumanna Hamas. Ísraelskir hermenn urðu öldr-
uðum palestínskum fjárhirði að bana nálægt
landnemabyggð gyðinga í grennd við Gaza-borg á
þriðjudag. Daginn áður létu átta manns lífið,
þeirra á meðal 13 ára barn og vanfær kona, þegar
hermenn réðust inn í flóttamannabúðir á Gaza til
að handtaka einn af stofnendum Hamas sem hef-
ur staðið fyrir sjálfsmorðsárásum í Ísrael. Hreyf-
ingin sagðist ætla að halda sprengjuárásunum
áfram.
Palestínska heimastjórnin sakaði Ísraela um að
halda uppi árásum á svæði Palestínumanna til að
torvelda fundi palestínskra embættismanna sem
eru að ræða umbætur á stjórn Arafats.
Vítahringurinn verði rofinn
Saeb Erakat, aðalsamningamaður Palest-
ínumanna, sagði að sprengjutilræðið sýndi að
þjóðir heims yrðu þegar í stað að leita leiða til að
„rjúfa þennan vítahring ofbeldis“ og koma frið-
aráætlun „kvartettsins“ svokallaða – Bandaríkj-
anna, Evrópusambandsins, Rússlands og Samein-
uðu þjóðanna – í framkvæmd.
George W. Bush Bandaríkjaforseti fordæmdi
blóðsúthellingarnar og kvaðst styðja Ísraela heils
hugar í baráttunni gegn hryðjuverkum.
Reuters
Ísraelskir björgunarmenn bera lík frá flaki strætisvagnsins eftir sprengjuárásina í Haifa. Flest fórnarlambanna munu hafa verið námsmenn.
Fimmtán láta lífið í
sjálfsmorðsárás í Ísrael
Sögð hafa verið gerð til að hefna árása Ísraela á Gaza-svæðinu
Jerúsalem. AFP.
ABU Sayyaf-hryðjuverkasam-
tökin á Filippseyjum hafa
gengist við sprengjutilræðinu í
borginni Davao á suðurhluta
eyjanna á þriðjudag. Varð það
21 manni að bana og um 150
slösuðust. Boðuðu samtökin
fleiri hryðjuverk í því skyni að
lama filippseyskt efnahagslíf.
Eru þau sögð hafa náin tengsl
við al-Qaeda, hryðjuverkasam-
tök Osama bin Ladens, og önn-
ur hryðjuverkasamtök músl-
íma á þessu svæði, Jemaah
Islamiyah, eru talin vera sér-
stök Suðaustur-Asíudeild í al-
Qaeda. Filippseysk stjórnvöld
eru raunar enn efins um, að
Abu Sayyaf hafi verið að verki á
þriðjudag, þrátt fyrir yfirlýs-
ingu þeirra, þar sem þau starfi
á öðru svæði.
Verðið ræður
DANSKIR neytendur eru
mjög jákvæðir gagnvart lífræn-
um vörum en eru samt ekki til-
búnir að kaupa þær ef þær
kosta miklu meira en aðrar.
Kemur þetta fram í könnun,
sem sagt var frá í Berlingske
Tidende. Sem dæmi má nefna,
að lífrænt ræktaðir hafrar eða
hafragrjón eru nú þriðjungur
sölunnar í þessum flokki og
markaðshlutdeild lífrænnar
mjólkur er góður fjórðungur.
Verðmunur á lífrænum haf-
ragrjónum og öðrum er mjög
lítill og fram kemur í könnun-
inni, að fjórðungur neytenda
vill ekki borga eyri meira fyrir
lífræna vöru og helmingurinn
segir verðmuninn ekki mega
vera meiri en 15%. Almennt
hefur eftirspurn eftir lífrænum
vörum heldur minnkað.
N-Írum gerðir
úrslitakostir
TONY Blair, forsætisráðherra
Bretlands, sagði á þingi í gær,
að annaðhvort kæmu stjórn-
málaflokkarnir á
N-Írlandi sér
saman um að
framfylgja fyrri
samningum og
endurvekja
heimastjórnina
eða horfast í
augu við, að
framtíð lands-
hlutans yrði ekki jafnbjört og
vonir hefðu staðið til. Blair
hafði þá í tvo daga átt í miklum
viðræðum í Belfast við n-írska
stjórnmálamenn og Bertie
Ahern, forsætisráðherra Ír-
lands. Kvaðst hann vona, að
viðræðurnar bæru árangur, og
til að gefa mótmælendum og
kaþólskum mönnum á N-Ír-
landi tíma til að átta sig hefði
hann frestað kosningum til
n-írska þingsins um mánuð.
Inneignir doll-
aravæddar?
HÆSTIRÉTTUR Argentínu
úrskurðaði í gær, að banka í
ríkiseigu væri skylt að „endur-
dollaravæða“ inneign héraðs-
stjórnarinnar í San Luis í bank-
anum. Áður höfðu stjórnvöld
brugðist við efnahagskrepp-
unni í landinu með því að rjúfa
tengsl pesósins við dollara. Féll
þá gengi hans mikið og banka-
innstæður rýrnuðu að sama
skapi. Getur þessi úrskurður
haft alvarlegar afleiðingar fyrir
tilraunir stjórnvalda til að örva
efnahagslífið.
STUTT
Abu Sayyaf
gengst við
hryðjuverki
Blair
SAMEINUÐU þjóðirnar hafa látið
vinna leyniáætlun um það hvernig
koma megi á nýrri ríkisstjórn í Írak
eftir að einræðisstjórn Saddams
Husseins verður farin frá völdum.
Frá þessu greindi Lundúnablaðið
The Times í gær. Kofi Annan, fram-
kvæmdastjóri SÞ, hefur vísað frétt-
inni á bug.
Í frásögn blaðsins segir, að tilvist
slíkrar áætlunar gefi til kynna að
leiðtogar SÞ líti nú svo á, að nær
öruggt sé að til hernaðaríhlutunar í
Írak komi.
Blaðið segist hafa komizt yfir af-
rit af áætluninni, sem fullyrt er að
hafi verið í smíðum undanfarinn
mánuð, jafnvel þótt enn sé óvíst
hvort meirihluti sé fyrir því innan
öryggisráðs SÞ að samþykkja nýja
ályktun sem heimilar að hervaldi
verði beitt til að afvopna Íraka.
The Times segir að með þessari
áætlanasmíð væru Sameinuðu þjóð-
irnar að brjóta rótgrónar vinnuregl-
ur samtakanna og jafnvel sjálfan
stofnsáttmála þeirra, þ.e. með því að
vera að gera áætlanir um framtíð-
arskipan stjórnarfars í Írak, á sama
tíma og samtökin eru í daglegum
samskiptum við stjórn Saddams
Husseins og umgangast hana þar
með sem lögmæta stjórn aðildarrík-
is SÞ.
Louise Frechette, kanadískur
staðgengill Kofi Annan, fram-
kvæmdastjóra SÞ, er sögð hafa
pantað áætlunina, sem kvað vera 60
bls. að lengd. Sex manna vinnuhóp-
ur í höfuðstöðvum SÞ í New York
skrifaði hana, eftir því sem fullyrt er
í The Times.
Eftir því sem segir í áætlunar-
drögunum er mælt með því að SÞ
láti til sín taka um þremur mán-
uðum eftir fullnaðarhernaðarsigur á
Írökum, og stýri landinu inn á nýja
braut lýðræðislegrar sjálfstjórnar.
Í skjalinu segir að SÞ ættu að
forðast að taka bein yfirráð yfir
olíulindum Íraks í sínar hendur og
heldur ekki blandast í „síun“ á
íröskum embættismönnum, eftir því
hve náin tengsl þeir hefðu við Sadd-
am-stjórnina. Né heldur sé ráðlegt
að efna til kosninga á meðan á her-
námi Bandaríkjamanna í landinu
stendur.
Þess í stað er lagt til, að komið
verði á fót svokallaðri Aðstoðar-
sendinefnd SÞ í Írak, sem kölluð
verði skammstöfuninni UNAMI,
sem hefði það hlutverk að hjálpa til
við að koma saman nýrri bráða-
birgðastjórn í Bagdad.
Samkvæmt ónafngreindum heim-
ildamönnum The Times meðal inn-
anbúðarmanna í höfuðstöðvum SÞ
kvað hugmyndin vera sú að hrinda
þessari áætlun í framkvæmd, jafn-
vel þótt Bandaríkjamenn færu í
stríð við Írak án nýrrar öryggis-
ráðsályktunar.
Brahimi nefndur
Í skjalinu er ennfremur mælt með
því að SÞ skipi tafarlaust sérlegan
fulltrúa sinn til að hafa yfirumsjón
með afskiptum samtakanna af Írak.
Samkvæmt heimildum The Times
hefur Lakhdar Brahimi verið nefnd-
ur í þessu sambandi, en sem sátta-
semjari SÞ í Afganistan átti hann
mikinn þátt í að mynda ríkisstjórn-
ina sem þar komst á laggirnar eftir
að búið var að flæma talibana á
flótta.
Kofi Annan sagði í gær, að fréttin
væri röng. Hjá SÞ hefði aðeins verið
lagt á ráðin um hjálparstarf og aðra
aðstoð við Íraka eftir stríð, kæmi til
þess.
Leyniáætlun SÞ um nýja Íraksstjórn
Lundúnum. AFP.