Morgunblaðið - 06.03.2003, Blaðsíða 29

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. MARS 2003 29
MIG langar til þess að leiða
hugann að vatnsþjálfun með tilliti
til þeirra sem komnir eru til ára
sinna. Sumir eru sjálfbjarga en
aðrir eru ekki eins vel staddir af
ýmsum ástæðum. En eitt er þó
víst að það fylgir því oftast vellíð-
an að vera í vatni, jafnvel þó að
fólk sé illa á vegi statt. Ekki er fé-
lagslegi þátturinn síður mikilvæg-
ur.
Ég tala frá mínum bæjardyrum
en ég er komin yfir áttrætt og
stunda Breiðholtslaugina eins mik-
ið og ég get, helst daglega.
Fyrst ber að nefna æfingar í
laug. Það geta flestir haft gagn af
því að fara í laugina, jafnvel þó að
þeir séu ekki færir um að synda.
Þá hef ég fyrst og fremst í huga
fólk sem glímir við vandamál
tengd hækkandi aldri og eru að
viðhalda heilsu sinni eða jafna sig
t.d. eftir aðgerð. Sjálf er ég ein af
þeim og vinn markvisst að því að
liðka og styrkja líkamann í sund-
laug. Við sem eldri erum staul-
umst niður stigann í laugina, allt
eftir getu og skiptir máli að að-
gengi sé gott.
Mér finnst best að byrja á því að
ganga í vatninu og halda mér í
bakkann. Ganga rólega fram og
aftur og taka vel eftir hverju
skrefi.
Þá er gott að staldra við og
halda sér með báðum höndum.
Lyfta síðan upp hnjánum til skipt-
is og taka vel eftir því hvernig
maður stígur niður. Síðan stendur
maður beinn og færir annan fót-
legg út til hliðar og síðan að aftur,
vinstri og hægri til skiptis. Síðast
en ekki síst er gott að standa á
tánum. Það eykur jafnvægið og í
framhaldi af því reynir maður að
ganga stuðningslaust.
Þeir sem hafa gott bakflot eru
heppnir. Þeir rétta úr sér og setja
hnakkann í vatnið og ná jafnvægi
líkamans með því að nota hend-
urnar. Ekkert að hugsa um fætur,
bara reyna að rétta úr líkamanum
og horfa upp í loftið! Síðan fikrar
maður sig aftur á bak með því að
hreyfa armana. Áður en maður
veit af er maður kominn á flot og
getur farið að hreyfa fætur eftir
getu. Þetta er byrjunin. Best er að
hafa einhvern með sér í vatninu til
þess að leiðbeina sér.
Andardráttaræfingar eru til-
valdar í vatni ef maður hefur gott
flot. Maður dregur djúpt inn and-
ann, fyllir lungun af lofti um leið
og maður kreppir sig og andar frá
sér um leið og líkaminn réttist.
Hugur verður að fylgja máli: „Ég
er sterk á sál“ hugsa ég við inn-
öndun og „líkama“ við útöndun.
Maður á að taka vel eftir önd-
uninni, fylla lungun og tæma.
Hver og einn syndir eins og
hann getur og vil ég benda á að
baksund er oft á tíðum æskilegra
en bringusund. Eftir laugarferð
finnst mörgum gott að fara í heit-
an pott eða gufubað.
Aldraðir geta haft mjög gott af
svona rólegum æfingum en þeir
eru oft hræddir við mikil skvamp
og læti. Ég tala nú ekki um þegar
fílefldir karlar kasta sér út í laug-
ina. Gott væri ef aldraðir gætu
fengið leiðbeiningar hjá fagaðila
þó að ekki væri nema tvisvar í
viku á fyrirfram ákveðnum tíma.
Hafa ber í huga að við sem eldri
erum viljum helst vera nálægt
bakkanum – það er mikið öryggi í
því. Maður er hræddur um að vera
kaffærður.
Svo er það andlega og félagslega
hliðin. Sund er ekki bara sund.
Maður hittir fólk, kastar á það
kveðju og fær hlýtt bros til baka.
Hafi maður ekki mætt lengi er
spurt um orsakir. „Varstu lasin“
eða eitthvað í þeim dúr? Stundum
hittir maður fólk sem maður hefur
ekki séð lengi og þá verða fagn-
aðarfundir.
Margt er spaugilegt. Margir
hoppa ofan í laugina, aðrir stinga
sér flott, en sumir lenda á mag-
anum.
Þá er sest í heitan pott sem
hentar manni en þar er notalegur
og góður vettvangur til að spjalla.
Ekki skaðar þó að maður segi
nokkra brandara. Það er talað um
veðrið og sagðar nýustu fréttir.
Það er fárast um ýmislegt, sem
betur má fara í þjóðfélaginu, en í
rauninni er ekkert mál afgreitt.
Sumir segja frá ferðalögum sem
þeir hafa verið að koma úr. Menn
viðra skoðanir sínar og skipta síð-
an um pott. Þeir hraustustu fara
inn í sturtu og koma svo út aftur
með handklæði um sig miðja til
þess að kæla sig og telja það allra
meina bót. Krakkarnir tipla á tán-
um og hlaupa með hávaða og lát-
um út í barnalaugina.
Varðandi sundföt. Sumir þjást af
þvagleka og það hamlar fólki frá
að fara í vatn. Til er hjálp við því,
en það eru vatnsheldar buxur sem
fást í hjálpartækjaverslunum.
Að stunda sundlaugar er gulls
ígildi og ókeypis fyrir eldri borg-
ara sem ber að þakka.
Sund er
ekki bara
sund!
Eftir Sonju B.
Helgason
Höfundur er íþróttakennari,
fædd 1918.
„Að stunda
sundlaugar
er gulls
ígildi og
ókeypis fyrir
eldri borgara, sem ber
að þakka.“
JÁ, það er aldeilis sovétstíll á
stjórninni þessa daga, risastíflur,
ríksisábyrgðir, ríkisstyrktur
þungaiðnaður og atvinnubótavinna
í vegagerð eins og hver getur í sig
látið. Maður bíður eftir að rútur
merktar ríkinu renni úr hlaði frá
Umferðarmiðstöðinni, fullar af
karlmönnum í bláum vinnugöllum
á leið út á land, og konur og börn
standi og vinki til pabba bless.
Einstæðar mæður fara kannski í
sérrútu í einhvern grjótburð og
skilja prófskírteinin sín í eftir í
vörslu elsta barnsins sem á að
passa systkini sín meðan mamma
fer að bjarga fjárhagnum.
Það er ljóst af leiðara Morg-
unblaðins á sunnudag að Mogginn
er kominn í hlutverk landsföður
sem reynir að lempa börnin sín í
Kárahnjúkamálinu og einfaldar
um leið söguna. Krakkar mínir,
það hefur verið farið eftir lýðræð-
islegum leikreglum – hættið nú að
tala um þetta, málið er afgreitt.
Þetta er annar leiðarinn af
þessu tagi og í hvorugum þeirra
er þess getið að Skipulagsstofnun
úrskurðaði gegn Kárahnjúkavirkj-
un vegna þess að stofnunin telur
virkjunina valda umfangsmiklum
og óafturkræfum náttúruspjöllum.
Ráðherra hafði þessa niðurstöðu
að engu og lét hanna fyrir sig eitt-
hvað sem kallað er ,,mótvægisað-
gerðir“, framkvæmdir sem einar
og sér ættu að lúta sjálfstæðu
mati á umhverfisáhrifum. Þarna
kom svo berlega í ljós að þetta
mál er knúið áfram af pólitísku
handafli.
Af hverju ætli leiðarahöfundur
Moggans sé að tala til fólks eins
og hann sé í forystuhlutverki fyrir
þjóðina, án þess að hafa verið kos-
inn til þess. Ég efast ekki um að
honum gangi gott eitt til, finnur
kannski fyrir því ógurlega tóma-
rúmi sem er þarna á toppnum.
Þar er enginn sem heldur utan um
þjóðina í heild, sættir sjónarmið
hennar, hugsar til framtíðar. Það
vantar sárlega djúpa visku, sem
nær út fyrir eiginhagsmuni og
valdabaráttu. Ekki fæst hún hjá
skapillum forsætisráðherra sem
slær leiftursnöggt á þjóðarkollinn
þegar honum mislíkar með áróðri
um yfirvofandi sult og seyru. Ekki
fæst hún hjá forseta Íslands sem
hefur ekki sagt eitt orð um þetta
mál, hvað þá lyft litla putta til að
vernda landið. Já, hvar er nú víð-
sýni og viska á borð við þá sem
Vigdís Finnbogadóttir miðlaði
okkur sem þjóð? Finnst ekki á Ís-
landi stjórnmálamaður á borð við
Nelson Mandela sem fórnar sér
fyrir fólkið og landið en ekki öf-
ugt.
Já, það virðist erfitt að standa
undir nafni þessa dagana. Sjálf-
stæðisflokkurinn gengur þvert á
sínar helstu og stærstu hugsjónir
og mælir fyrir stærstu ríkis-
ábyrgðum sögunnar, slær ríkis-
eign á hálendið og undirbýr vatna-
flutninga í sovétstíl. Framsóknar-
flokkurinn, hvað er nú það?
Maður spyr sig. Ef ég ætti að lýsa
því fyrir utanaðkomandi út á hvað
þessi flokkur gengi þá myndi ég
segja að hann væri svona ,,besti
vinur aðal“. Helstu sigrarnir
þessa dagana eru að trúður
flokksins, sem er í akkorði við að
breiða yfir það hvað flokkurinn er
steinrunninn og leiðinlegur, komst
á fréttamynd ársins með fiðurfé!
Það vildi svo til að í þessu sama
sunnudagsblaði Morgunblaðsins
er viðtal við tvo unga Íslendinga
sem hafa lagt í langt nám í líf-
tækni, komið heim, þrátt fyrir að
allar dyr hafi staðið þeim opnar
erlendis og eru að gera bylting-
arkenndar tilraunir með að erfða-
breyta íslensku byggi til að fram-
leiða prótein. Það er þetta sem
umhverfisverndarsinnar eru að
meina þegar þeir segja við viljum
,,eitthvað annað“.
Stjórn þessa lands verður að
vera síung og fylgjast með því
hvað Íslendinga dreymir um að
verða þegar þeir verða stórir.
Hlúa að menntun þeirra og hug-
myndum. Segja: ,,Hvað get ég
gert fyrir þig, ungi Íslendingur?“
Það þarf alúð til að halda utan um
þjóð og visku til að vernda land.
Við þurfum ekki skyndilausnir og
iðnvæðingu langt á eftir hinum
vestræna heimi. Við þurfum ekki
endalausa valdabaráttu og fyrir-
greiðslupólitík. Það eru stærri og
mikilvægari verkefni fyrir hönd-
um. Við þurfum að virkja mann-
auðinn, skapa okkur framtíðarsýn
og leggja saman grunninn að nýju
Íslandi.
Rússarnir koma!
Eftir Maríu
Ellingsen
„Það þarf
alúð til að
halda utan
um þjóð og
visku til að
vernda land.“
Höfundur er leikkona.
ÞAÐ er hálfundarlegt fyrir þann
sem þekkir lítið til að fylgjast með
forgangsröðun stjórnmálamanna í
vegagerð á Vestfjörðum. Út frá
skynsemi virðist hún vera út í bláinn
en vera má að einhver æðri skyn-
semi sem er ofar okkur dauðlegum
mönnum hafi ráðið ferðinni. Vera má
að spekingarnir hafi látið bestu leið-
ina sitja á hakanum til að geta fjár-
magnað óskynsamlegustu leiðina.
Því auðvitað fæst aldrei fjármagn í
það sem er óskynsamlegt þegar
skynsamlegri kosturinn hefur þegar
verið framkvæmdur. Kannski að
vitringarnir hafi einmitt séð þetta
fyrir og þess vegna tekið upp á því að
haga sér eins og kjánar í vegamál-
um, kannski.
Hver er svo óskynsemin? Jú, það
er að velja heilsársvegi Ísfirðinga
það vegstæði að vart er hægt að
þræða lengri leið út af Kjálkanum
nema kannski að keyra yfir á
Hornstrandir og fara fyrir Jökul.
Nú má vera að mörgum fyrir norðan
þyki þetta falleg leið og sjái hvorki
eftir viðbótarbensíni né tíma sem
fer í að þræða Djúpið. Ég veit hins
vegar að mörgum Þingeyringum og
öðrum Dýrfirðingum (að ég tali nú
ekki um íbúum við norðanverðan
Arnarfjörð) er lítið skemmt yfir
þessari forgangsröðun og æðri
skynsemi í vegamálum Vestfirð-
inga. Því til er önnur leið sem því
miður er bara opin á sumrin, svo-
kölluð vesturleið. Með eðlilegum
vegbótum á henni þannig að hún
verði opin árið um kring styttist nú-
verandi vetrarleið Ísfirðinga til
Reykjavíkur að lágmarki um 147
km. Fyrir Þingeyringa yrði stytt-
ingin hátt í 200 km. (Heimildir
www.vegur.is.)
Fyrir okkur sem búum á sunnan-
verðum Vestfjörðum er þetta hins
vegar svo undarleg ráðstöfun að ekki
einu sinni vísun í æðri skynsemi nær
yfir þessa heimsku. Það er ekki að-
eins að við verðum vegalaus við
norðursvæðið lungann úr vetrinum,
heldur komumst við ekki frá Vest-
fjörðum yfir hörðustu vetrarmán-
uðina nema siglandi eða fljúgandi
þegar byr gefur. Málið er miklu al-
varlega en það hvort við eigum að
sætta okkur eingöngu við ferju eða
ekki. Þetta snýst líka um þjónustu,
samskipti og samstarf okkar við fólk,
stofnanir og fyrirtæki innan og utan
Vestfjarða. Hvaða gagn höfum við
t.d. af uppbyggingu á þjónustu og
menningarhúsum í höfuðstað Vest-
fjarða, Ísafirði, þegar það getur tek-
ið okkur allt að 4 til 5 daga að sitja
klukkutíma fund hjá vinum okkar
þar? Hvaða þýðingu hefur það að
skilgreina Vestfirði sem eitt stjórn-
sýslusvæði þegar ástandið er með
þessum hætti? Það má þó oft skjót-
ast til Reykjavíkur dagstund þegar
vetrartíðin er góð eins og núna og
vegabætur á Kletthálsi eru orðnar
eins góðar og raun ber vitni. Í tíma
stendur Reykjavík okkur oft mun
nær en Ísafjörður og því kannski
ekki óskynsamlegt að sveitarstjórn-
armenn á sunnanverðum Vestfjörð-
um kanni sameiningu við Reykjavík.
Það er í raun ekki nema tvennt í
stöðunni fyrir okkur á sunnanverð-
um Vestfjörðum að mínu mati. Ann-
aðhvort að vesturleiðin allt norður til
Ísafjarðar verði sett í forgang eða að
byggð verði upp samsvarandi þjón-
usta á Patreksfirði. Okkur nýtist
nánast á engan hátt þjónustan fyrir
norðan, fáum rétt molana af borðinu
eða ilminn af réttunum. Þetta er
óþolandi staða og verður vart bætt
nema eins og áður sagði með lúkn-
ingu vesturleiðarinnar norður til
Ísafjarðar eða að komið verði á fót
öflugri almenningsþjónustu á sunn-
anverðum Vestfjörðum.
Vesturleiðin
til Ísafjarðar
Eftir Jóhann
Ásmundsson
„Vera má að
spekingarnir
hafi látið
bestu leið-
ina sitja á
hakanum til að geta
fjármagnað óskynsam-
legustu leiðina.“
Höfundur er safnstjóri á
Hnjóti í Örlygshöfn.
Fyrir flottar konur
Bankastræti 11 • sími 551 3930
Mörkinni 3, sími 588 0640.
Opið mán-fös kl.11-18 - lau kl. 11-15
Brúðkaupsgjafir
Br
úð
ar
gj
af
al
is
ta
r
Alltaf á þriðjudögum