Morgunblaðið - 12.06.2003, Blaðsíða 24

LISTIR
24 FIMMTUDAGUR 12. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞESSA dagana stendur yfir
mikil lista- og menningarhátíð í
Hafnarfirði í tilefni 95 ára afmælis
bæjarins. Á afmælisdaginn 1. júní
voru hátíðartónleikar í Hásölum.
Kvennakórinn sem hóf tónleikana
hefur gífurlegan kraft og þéttan
hljóm og þarf nú að fara að vinna
meira með mýktina, sérstaklega
þegar kórinn syngur í svona litlum
sal sem þó þolir ótrúlega mikinn
hljóm. Íslenska tvísöngslagið
María meyjan skæra var vel sung-
ið. Tónsetning Mozarts á Ave ver-
um corpus er mjög falleg mótetta
sem þarfnast mikillar auðmýktar í
flutningi og einnig fjölbreytni í tón-
styrk. Kórinn söng hreint, en í
flutninginn vantaði alla auðmýkt
og var langt frá innihaldi textans.
Helgi lék með á flygilinn. Það síð-
asta sem Giovanni Battista Pergol-
esi samdi var tónsetning helgiljóð-
sins Stabat Mater fyrir sópran, alt
og tvíradda kvennakór. Ljóðið
fjallar um harmkvæli Maríu er hún
stendur við kross sonar síns og
hefst á kórkafla þar sem raddirnar
liggja saman á ómstríðum sem eiga
að lýsa þjáningunni. Annars eru
fallegar laglínur einkenni verksins.
Það er aðeins í kórkaflanum Fac ut
ardeat cor meum og í lokakórnum
Amen sem koma fyrir litlar fúgur.
Á milli kórþáttanna eru aríur og
dúettar sem þær Alda og Ildiko
sungu mjög fallega, raddirnar féllu
vel saman með góðu jafnvægi í dú-
ettunum. Kórinn (að viðbættum
kvennaröddum kirkjukórsins) var
óþarflega kraftmikill í lokin, en
hinir kóþættirnir voru góðir. Ant-
onia Hevesi lék á flygilinn og
Hrafnhildur stjórnaði.
Eftir hlé steig Flensborgarkór-
inn á svið og söng fyrst tvö ljóð op.
62 eftir Brahms, Rosmarin og Von
alten Liebeliedern. Kórinn hefur
mjög breiða, fallegan hljóm og
ræður yfir mikilli dínamík, er tand-
urhreinn og syngur af mikilli
óþvingaðri gleði sem naut sín alveg
sérstaklega í negrasálmunum þrem
Elijah Rock, Set down Servant (pí-
anóleikari úr kórnum) og Wade in
the Water. Ef einhvern tíma er
hægt að segja að kór fari á kostum
þá var það hér. Nú bættust kamm-
erkórinn og kirkjukórinn í hópinn
og saman sungu kórarnir þrír
Lokakórinn úr Þrymskviðu eftir
Jón Ásgeirsson. Hlutverk Þórs
söng Kristján Helgason og Ástríð-
ur Alda Sigurðardóttir lék glæsi-
lega á flygilinn. Að lokum fluttu
kórarnir, Árni Áskelsson, Frank
Aarnink, Matthías Hemstock og
Steef van Oosterhout slagverks-
leikarar ásamt þeim Ástríði Öldu
og Guðrúnu Guðmundsdóttur sem
léku á tvö píanó þætti úr Carmina
Burana eftir Carl Orff. Fyrsti þátt-
ur O Fortuna var fluttur í upphafi
og aftur í lokin undir stjórn Anton-
íu, á milli komu þriðji þátttur Veris
leta facies undir stjórn Helga og
fimmti þáttur Ecce gratum undir
stjórn Hrafnhildar. Flutningurinn
var glæsilegur og öruggur í alla
staði og mörkuðu glæsilegt upphaf
afmælishátíðarinnar.
Glæsilegur kórakvartett
TÓNLIST
Hásalir í Hafnarfirði
Kór Flensborgarskólans og Kvennakór
Hafnarfjarðar, stjórnandi: Hrafnhildur
Blomsterberg, Kór Hafnarfjarðarkirkju,
stjórnandi: Antonia Hevesi og Kamm-
erkór Hafnarfjarðar, stjórnandi: Helgi
Bragason. Alda Ingibergsdóttir sópran
og Ildiko Vargas alt.
Sunnudaginn 1. júní 2003 kl. 20.
KÓRTÓNLEIKAR
Jón Ólafur Sigurðsson
Port city java, Laugavegi 70 Al-
exander Ingason sýnir málverk á
kaffihúsinu til 15. júní.
Smáralind Sýning á nokkrum
veggspjöldum sem send voru inn í
keppni sem Félag íslenskra teikn-
ara stóð fyrir í samvinnu við Poka-
sjóð er nú í göngugötunni. Yfir-
skrift keppninnar var „Hvað
brennur þér á hjarta?“. Fyrstu
verðlaun féllu í skaut Stefáni Ein-
arssyni og Önnu Steinunni Ágústs-
dóttur fyrir verkið „Nauðungar-
sala“ og Halldóri R. Lárussyni
fyrir verkið „Ekur þú reglulega yf-
ir mann í hjólastól?“.
Grábrókartríóið heldur tónleika í
Borgarneskirkju kl. 21. Tríóið
skipa Jónína Erna Arnardóttir, pí-
anó, Margrét Guðjónsdóttir, söng-
ur, og Gróa Erla Ragnvaldsdóttir,
þverflauta. Flutt verða lög m.a. eft-
ir Bach, Mozart, Þórarin Guð-
mundsson, Sigfús Halldórsson o.fl.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
HVAÐ er að gerast í Listasafni
Akureyrar þessa dagana? Er það
sem nú er þar til sýnis myndlist
eða blaðamennska, hvort tveggja
eða hvorugt?
Í safninu hangir nú uppi metn-
aðarfullt verkefni sem ber titilinn
Inn og út um gluggann – Ísland,
Grænland og Færeyjar skoða
hvert annað, verkefni af því tagi
sem maður kannast við úr sölum
Norræna hússins í Reykjavík, en
getur að sjálfsögðu rétt eins átt
heima hvar sem er annars staðar.
Verkefnið er enn eitt verkefnið í
röð sýninga þar sem Listasafnið
færir íbúum Akureyrar sýn á ólíka
menningarheima. Haldnar hafa
verið þar á síðustu misserum sér-
tækar sýningar á list frá Araba-
heiminum, Rússlandi, Bandaríkj-
unum, Indlandi og Japan, margar
mjög vel heppnaðar.
Sýningin er afrakstur af vinnu
ljósmyndara og rithöfunda frá
hverju hinna þriggja landa Íslandi,
Grænlandi og Færeyjum þar sem
reynt er að sýna með hvaða augum
við, þessir nágrannar í norðri,
sjáum hverjir aðra. Teymi ljós-
myndara og rithöfunda í hverju
landi var sett á fót og í kjölfarið
heimsóttu allir alla, þ.e. Grænlend-
ingar komu til Íslands og Færeyja,
Íslendingar fóru til Færeyja og
Grænlands og Færeyingar til
Grænlands og Íslands.
Sýningin samanstendur af ljós-
myndum frá löndunum þremur, og
textum eftir rithöfundana. Jafn-
framt hanga uppi teikningar skóla-
barna af löndunum.
Satt að segja þá hreif þessi sýn-
ing mig ekki. Ég gat ekki séð að
hér væri á ferðinni myndlistarsýn-
ing, enda er verkefnið meira í ætt
við þjóðfélagsrýni með aðferðum
blaðamennskunnar, og sem slík
nær hún heldur ekki að verða sér-
lega áhugaverð.
Verkefnið nýtur sín betur í
vandaðri sýningarskránni þar sem
má lesa allan texta rithöfundanna,
skoða valdar ljósmyndir og kynna
sér skoðanakönnun sem gerð var
meðal ungmenna í hverju landi þar
sem hægt er að sjá hve vel þau
þekkja nágranna sína í norðrinu.
Af textunum er þó hægt að
mæla með að fólk lesi t.d. texta
Jokums Nielsen um Ísland og Ís-
lendinga, sem er holl og góð lesn-
ing, og jafnframt er texti Guð-
rúnar Evu Mínvervudóttur oft
skemmtilegur. Textar Oddfríðs
Marni Rasmussens eru ljóðrænir
og skera sig þar úr textum hinna
tveggja rithöfundanna.
Ljósmyndirnar koma í sjálfu sér
ekkert á óvart og bæta litlu við
myndir sem maður hefur áður séð
frá þessum löndum í blöðum og
tímaritum.
Á sýningunni eru engar skýr-
ingar með ljósmyndunum, sem
hefði verið til bóta og aukið upp-
lýsinga- og skemmtigildi sýning-
arinnar.
Uppsetning sýningarinnar,
hönnun hennar og umgjörð er
vönduð.
Maður efnisins
„Það má segja að Örn Þorsteins-
son hafi nokkra sérstöðu meðal ís-
lenskra myndhöggvara: hann er
einn örfárra íslenskra myndhöggv-
ara.“ Þannig hefst inngangur Ei-
ríks Þorlákssonar í sýningarskrá
með sýningu Arnar Þorsteinssonar
sem nú sýnir höggmyndir sínar
unnar í stein á Kjarvalsstöðum.
Þessi orð eru að mörgu leyti
táknræn fyrir þá breytingu sem
orðið hefur á efnisnotkun íslenskra
myndlistarmanna, myndhögg er
deyjandi aðferð og margir segja að
málverkið sé það sömuleiðis. Við
hafa tekið nýir miðlar í síauknum
mæli, myndbönd, gjörningar, ljós-
myndir, hljóð, texti og margmiðlun
svo eitthvað sé nefnt. Þannig má
segja að aftur sé að verða frum-
legt að vera myndhöggvari eða
málari.
En það eitt að vinna í stein gerir
Örn Þorsteinsson ekki að frum-
legum myndlistarmanni. Langflest
verka hans á Kjarvalsstöðum eru
einskonar samtal hans við efnið
eins og titlar gefa til kynna, þar
sem hann er að reyna að kalla
fram hinar ýmsu skepnur og æv-
intýraverur úr steinunum. Titlar
verkanna, steinkona, steintröll,
sagnasteinn, steinhöfuð, steindýr
og svo framvegis og svo framvegis,
sýna best hve efnið hefur sterk tök
á myndsköpun listamannsins og
spurning hver stýrir hverjum, efn-
ið listamanninum eða listamaður
efninu. Mikill fjöldi verka er á sýn-
ingunni og breiðir hún úr sér úti
og inni, án þess því miður að vekja
með manni mikil hughrif.
Verk sín vinnur Örn að mestu úr
sæbörðum granítsteinum sem
hann hefur nálgast í fjörum
Skagafjarðar en einnig er að finna
verk unnin í kléberg frá Græn-
landi, íslenskt granít, djúpberg,
súrt túff og hraun, grágrýti og
Hawaiít frá Vestmannaeyjum.
Örn er vandaður myndhöggvari
og myndir hans flestar meinlausar.
Einstaka verk ná að hreyfa við
manni og þá helst þau sem eru
hvað lífrænust í forminu, en þar á
ég við verk eins og Ómur úr steini
og Segðu það steini. Jafnframt var
áhugavert verkið Hawaiít sem ber
nafn efnisins sem verkið er unnið
í. Flest ef ekki öll verkin sem unn-
in eru í grænlenskan stein bera
einfaldlega titilinn Grænlenskur
steinn, sem er enn staðfesting á
því að Örn er maður efnisins frek-
ar en inntaksins.
Með sýningunni fylgir texti Ár-
manns Höskuldssonar þar sem
hann fjallar um bergið sem Örn
notar. Er hann fróðlegur fyrir þá
sem vilja elta uppruna efnisins og
þá má líka velta fyrir sér hvort
ekki hefði verið áhugavert að sjá
listamanninn vinna minna í stein-
ana en hann gerir, líkt og raunin
er með verkið Hawaiít.
Fjarvera
Guðjón Ketilsson er mynd-
höggvari líkt og Örn Þorsteinsson,
en vinnur sín verk í tré.
Verk Guðjóns hafa í langflestum
tilfellum verið hlutbundin og hefur
oft mátt greina áhrif frá þýskum
nýja-málverksmönnum, bæði hvað
varðar framsetningu, inntak verka
og skilaboð.
Verk hans eru þrungin fjarveru,
þ.e. þau birta okkur hylki einhvers
sem áður var, hluta úr heild, leifar
viðveru.
Í verkinu Ónefnt sem nú hangir
uppi í forsal Hallgrímskirkju leitar
Guðjón fanga í málverk og högg-
myndir fyrri alda, líkt og hann
hefur áður gert með góðum ár-
angri. Verkið er höggmynd úr tré
hengd upp í meira en tveggja
metra hæð þannig að áhorfandinn
horfir upp, líkt og hann væri að
horfa upp á altaristöflu, eitthvað
honum æðra, sem undirstrikar
óbeina helgitilvísun myndarinnar.
Verkið er ljósmálað, hengt á
fagurbláan vegg. Þannig á verkið
með óbeinum hætti að tákna yfir-
skrift Kirkjulistahátíðar 2003, en
verkið var gert fyrir hátíðina og
skreytir allt kynningarefni hennar.
Yfirskriftin sem um ræðir er til-
vísun tekin úr Biblíunni: „Ég ætla
að gefa regn á jörð“. Verk Guðjóns
á þannig að vera ský á himni (hinn
blái bakgrunnur) sem gefur regn.
Þó að verkið geti vissulega tákn-
að ský þá fannst mér erfitt að sjá
nokkuð nema klæði út úr mynd-
inni, kannski vegna þess að stað-
setningin gefur manni strax tilefni
til að hugsa verkið sem líkklæði
eða líknarklæði, tákn fyrir það
sem er skilið eftir (líkamann) þeg-
ar sálin hverfur í burtu. Verk Guð-
jóns er vandað og áhrifamikið og
innsetning hans í kirkjunni vel
heppnuð.
Talað við fólk og steina
MYNDLIST
Listasafn Akureyrar
Íslenskir, færeyskir og grænlenskir ljós-
myndarar og rithöfundar.
Til 22. júní. Sýningin er opin alla daga
nema mánudaga frá kl. 12–17.
LJÓSMYNDIR OG TEXTAR
Þóroddur Bjarnason
Morgunblaðið/Kristján
Sýningin inn og út um gluggann í Listasafninu á Akureyri.
Morgunblaðið/Arnaldur
Ónefnt verk Guðjóns Ketilssonar í Hallgrímskirkju.
Morgunblaðið/Arnaldur
Verk Arnar Þorsteinssonar taka sum á sig lífrænar myndir.
Kjarvalsstaðir
Til 15. júní. Sýningin er opin alla daga frá
kl. 10–17.
ÖRN ÞORSTEINSSON
HÖGGMYNDIR
Hallgrímskirkja
Sýningunni fer brátt að ljúka.
HÖGGMYND
GUÐJÓN KETILSSON