Morgunblaðið - 05.07.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 LAUGARDAGUR 5. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
YFIRSTJÓRN sjúkratrygginga-
sviðs Tryggingastofnunar ríkisins
(TR) hefur kynnt heilbrigðis- og
tryggingaráðherra, Jóni Kristjáns-
syni, tillögur að tilraunaverkefni
innan TR til þriggja ára sem hefði
það að markmiði að nýta sem best
það fjármagn sem veitt er til
sjúkratrygginga á Ísland. „Verk-
efnið lýtur að sannreyndri læknis-
fræði,“ segir í greinargerð tillagn-
anna, „þ.e. að tryggja að meðferð
sem greidd er af almannafé sé
studd vísindalegum rökum, sé
örugg, árangursrík og fjárhagslega
viðráðanleg. Einnig lýtur það að
því að koma á markvissu samstarfi
bæði innanlands og utan við þá að-
ila sem við á. Þá lýtur verkefnið að
öflugu eftirliti með heilbrigðis-
stéttum, lyfsölum og öðrum selj-
endum þjónustu við TR.“
Í greinargerðinni er vikið að því
að útgjöld sjúkratrygginga hafi
vaxið jafnt og þétt undanfarin ár.
Skv. fjárlögum verði þau 13,6
milljarðar á þessu ári. Þar af fara
5,6 milljarðar til lyfja, um 3 millj-
arðar til læknishjálpar, um 1,3
milljarðar til hjálpartækja, um 1,2
milljarðar til þjálfunar og um 1,1
milljarður til tannlækninga. „Í hin-
um vestræna heimi fer kostnaðar-
auki á milli ára vaxandi innan heil-
brigðisþjónustunnar og er talið að
ný tækni ásamt nýjum og dýrum
lyfjum vegi þar þyngst.“
Samvinna handahófskennd
Í greinargerðinni er farið yfir
ýmsar leiðir til að ná fyrrgreindu
markmiði. Er m.a. greint frá því að
víða í íslenska heilbrigðiskerfinu sé
hafin vinna við afmörkuð verkefni
varðandi bestu nýtingu fjármagns
og hagkvæmustu meðferð. Á hinn
bóginn er bent á að samvinna og
samnýting þeirrar vinnu sé mjög
takmörkuð og handahófskennd.
„Til að þjóna betur markmiði al-
mannatrygginga og til að nýta
fjármuni sem best þarf að koma á
markvissu samstarfi milli aðila.
Öflugt samstarf ætti að koma í veg
fyrir að sparnaðaraðgerðir hjá
einni stofnun leiði til kostnaðar-
auka hjá annarri stofnun eða ann-
ars staðar í samfélaginu,“ segir
m.a.
Kostnaðarvitund aukin
Þá segir að „TR og aðrir þeir
sem komi að ákvarðanatöku, m.a.
samninganefnd heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra, þurfi að
hafa greiðan og öruggan aðgang að
svonefndum sannreyndum læknis-
fræðilegum upplýsingum um til-
tekna meðferð á hverjum tíma til
að byggja sínar ákvarðanir á.“
Segir jafnframt að með aðgangi að
sannreyndum upplýsingum verði
mun auðveldara að taka ákvarð-
anir um hvar og hvort eða hver
skuli greiða fyrir tiltekna þjónustu.
Í greinargerð með tillögunum
kemur m.a. fram að nauðsynlegt sé
að efla fjárhagslega ábyrgð eða
kostnaðarvitund þeirra heilbrigðis-
stétta sem taka ákvarðanir er leiða
til aukins kostnaðar í heilbrigðis-
kerfinu. „Dæmi er um að heil-
brigðisstarfsmenn virði ekki reglur
og telji sig ekki þurfa að fylgja
þeim. Margir heilbrigðisstarfs-
menn taka ákvarðanir sem leiða til
fjárútláta og þeirra oft verulega.
Þannig vísa læknar sjúklingum í
ýmsar rannsóknir, ávísa dýrum
lyfjum o.s.frv. Það er ekki bara á
Íslandi sem menn velta þessum
spurningum fyrir sér. Sterk staða
lækna og fullyrðingar þeirra um að
verið sé að skerða lækningaleyfi ef
setja á þeim einhverjar takmark-
anir hefur orðið til þess að horfið
hefur verið frá þeim. Það er skylda
yfirvalda að fara vel með al-
mannafé og því er óeðlilegt að ein-
staklingar, þrátt fyrir sérfræði-
menntun, geti án nokkurra
takmarkana eða eftirlits tekið
ákvarðanir sem kosta þjóðarbúið
mikla fjármuni.“
Þá segir að opin og upplýst um-
ræða þurfi að eiga sér stað hér á
landi um þessi mál og jafnvel
ákveðin hugarfarsbreyting meðal
lækna, annarra heilbrigðisstarfs-
manna og almennings. „Í mörgum
löndum er farið að senda yfirlit til
viðkomandi heilbrigðisstarfsmanns
(læknis) um t.d. eigin lyfjaávísanir,
rannsóknarbeiðnir eða annað sem
orsakar fjárútlát í heilbrigðiskerf-
inu í samanburði við sambærilegan
hóp. Þessar upplýsingar vekja upp
ákveðna kostnaðarvitund en upp-
lýsingunum þarf að fylgja eftir
með markvissri umræðu við ein-
staklinga eða hópa.“
Leggur yfirstjórn sjúkratrygg-
ingasviðs TR til að þrír sérhæfðir
starfsmenn verði ráðnir til verk-
efnisins, sem myndi hefjast form-
lega hinn 1. janúar nk. Lagt er til
að yfirstjórnin beri ábyrgð á verk-
efninu en að starfsmennirnir þrír
myndu sjá um daglega vinnu,
skipulagningu og útfærslu verk-
efnisins í samráði við yfirstjórn.
Útgjöld Tryggingastofnunar ríkisins vegna sjúkratrygginga vaxa jafnt og þétt
Fjárhagsleg ábyrgð heil-
brigðisstétta verði efld
LAX gengur víða þrátt fyrir vatns-
leysi á vestanverðu landinu. Enn er
fremur rótt á bökkum áa norðan-
lands, en við því var alltaf að búast,
þær ár koma ævinlega seinna inn
heldur en ár á sunnanverðu land-
inu. Ýmsir spá því að nyrðra verði
sprenging í kringum straum sem
nú styttist í og er stærstur nærri
miðjum júlí.
Langá á góðu róli
„Við erum mjög sátt hérna við
Langá, áin er vatnslítil, en það er
samt lax að ganga og vegna þessara
skilyrða er farinn að streyma fiskur
inn á Fjallið, vel á annað hundrað
laxar eru komnir á það svæði og
eru að veiðast þar víða. Nýlega fór
héðan holl með yfir 40 laxa og alls
er áin komin í 131 lax,“ sagði Ingvi
Örn Ingvason, leiðsögumaður við
Langá á Mýrum, í gærdag.
Stórir í Hofsá
Eins og fram kom í veiðipistli í
gær voru þá komnir 64 laxar á land
úr Hofsá sem er afburðabyrjun í
ánni og ein sú besta í manna minn-
um. Selá er ekki langt undan, en ná-
grannaárnar tvær skiptast gjarnan
á að skáka hvor annarri. Laxinn er
stór í Hofsá um þessar mundir, sá
stærsti var 19,5 pund úr Grundar-
hornshyl. Margir laxar hafa veiðst
yfir 12 pund að sögn Eddu Helga-
son leigutaka, þar af tveir yfir 14
pund og tveir 16 punda. Sagði Edda
meðalvigt 64 laxa vera rétt tæp 10
pund.
Leirvogsá mun betri…
Leirvogsá var komin með 24 laxa
á land í gærdag og er það miklu
betri veiði en í fyrra, skv. upplýs-
ingum frá Bergi Steingrímssyni hjá
SVFR. Sagði hann aðeins sex laxa
hafa veiðst í ánni á sama tíma í
fyrra.
Stórir silungar
Veiði er að glæðast í Skógá, þar
var síðasta holl t.d. með 40 bleikjur
og voru það allt að 9 punda fiskar.
Allnokkrar 5 til 9 punda bleikjur
hafa veiðst þar í vor og það sem af
er sumri.
Þá er veiði góð í Hlíðarvatni skv.
fréttum frá SVF, sem leigir nokkr-
ar af dagsstöngum vatnsins. Hafa
m.a. veiðst allt að 5 punda fiskar
nýverið og veiðimaður nokkur sem
stóð vaktina var með tólf fiska, þar
af aðeins tvo undir 2 pundum.
Leifur Magnússon með rúmlega 13 punda lax sem hann veiddi í Stekknum í
Norðurá fyrir skömmu.
Lax gengur víða þrátt fyrir vatnsleysi
ERU
ÞEIR AÐ
FÁ’ANN?
STJÓRN Kvenréttindafélags Íslands
segir í ályktun sem hún hefur sent frá
sér að sífellt algengara sé að verða
„að svokölluð hagræðing fyrirtækja
bitni frekar á konum en körlum.“
Segir í ályktuninni að af þessum sök-
um fari starfsöryggi kvenna þverr-
andi. Það hljóti að vera áhyggjuefni
öllum ábyrgum aðilum sem vilja búa
við jöfnuð og réttlæti. „Það er sann-
girniskrafa að bæði kynin eigi jafnan
aðgang að atvinnu, ákvarðanatöku,
völdum og verðmætum í þjóðfélag-
inu.“
Tilefni ályktunarinnar er að sjö
konum var sagt upp störfum hjá
Norðurljósum hf. í síðasta mánuði.
„Ástæður fyrir uppsögnunum eru
sagðar vera skipulagsbreytingar,“
segir í ályktuninni „og því verði að
auka starfsálag á þeim sem eftir
verða. Þar sem konum var eingöngu
sagt upp mætti draga þá ályktun að
konur séu að mati stjórnenda Norð-
urljósa hf., síður færar um að bæta við
sig störfum og breyta starfsskipu-
lagi.“
Í ályktuninni segir að eitt af megin-
hlutverkum fjölmiðla sé að endur-
spegla samfélagið. Lykillinn að því sé
án efa að samsetning ritstjórnanna
endurspegli samsetningu samfélags-
ins. Þess vegna sé afar mikilvægt að
gæta þess að jöfn kynjahlutföll hald-
ist í ritstjórn allra fjölmiðla. „Kven-
réttindafélag Íslands skorar á for-
svarsmenn Norðurljósa hf. að taka
skipulagsbreytingar félagsins til end-
urskoðunar með jafnrétti og kynja-
sjónarmið að leiðarljósi og ekki síst í
þágu gæða og trúverðugleika frétta-
stofu Stöðvar 2.“
Hulda Gunnarsdóttir, fyrrverandi
fréttamaður Stöðvar 2, segist fagna
ályktun Kvenréttindafélagsins, „enda
ekki annað hægt í ljósi þess að viku
fyrir uppsagnirnar héldu íslenskar
konur upp á kvenréttindadaginn,“
segir hún. „Síðan var sjö konum sagt
upp á Stöð 2. Þetta á ekki að eiga sér
stað í nútímasamfélagi.“ Hulda
kveðst vona að stjórnendur fyrir-
tækja átti sig á að því verði ekki tekið
þegjandi og hljóðalaust þegar konur
einar verði fyrir barðinu á uppsögn-
um. Þær muni aldrei sætta sig við
það. „Ég vona að fleiri samtök kvenna
og Jafnréttisstofa taki þetta mál einn-
ig til athugunar.“
Kvenréttindafélag
Íslands
Mótmælir
uppsögn
sjö kvenna
á Stöð 2
FORVARNARDEILD Slökkviliðs
höfuðborgarsvæðisins stendur fyrir
átaki um brunavarnir í miðborg
Reykjavíkur. Átakið hófst í kjölfar
brunans við Laugaveg 40 og 40a í
október sl. og hefur verið unnið í
samstarfi við Umhverfis- og heil-
brigðisstofu Reykjavíkur og bygg-
ingarfulltrúann í Reykjavík.
Átakið hefur miðað að því að finna
helstu ágalla á brunavörnum, gera
eigendum og notendum grein fyrir
ágöllunum og benda á leiðir til úr-
bóta.
Hverfið sem ákveðið var að taka
fyrir afmarkast af Lækjargötu að
vestan, Snorrabraut að austan,
Hverfisgötu að norðan og Grettis-
götu að sunnan.
Um mánaðamótin maí-júní sl. var
búið að skoða 86 hús og gera 177
skýrslur. Mismunur á fjölda
skýrslna og húsa stafar af því að mis-
munandi eignarhlutar voru skoðaðir.
Í framhaldi af þessu voru gefin út
105 kröfubréf og 72 ábendingarbréf.
Kröfubréfunum verður fylgt eftir en
eigendur fá ákveðinn tíma til lagfær-
inga eða þá að samið er um sérstaka
verkáætlun.
Við verkefnið var tekið sérstak-
lega tillit til þess að um er að ræða
gömul hús svo að oft á tíðum er úti-
lokað að þau geti uppfyllt kröfur um
brunavarnir sem gerðar eru til húsa í
dag. Þá er frekar reynt að benda á
einhvers konar mótvægisaðgerðir,
t.d. að auka brunaviðvörunarkerfi til
að stytta viðbragðstíma.
Að því er virðist eru margir þættir
athugaverðir sem ekki ætti að vera
mikið mál að kippa í liðinn. T.d. að
hafa handslökkvitæki til taks, hafa
rýmingarleiðir vel færar og að
geyma ekki sorp eða annað drasl
uppi við hús. Þess konar smáatriði
geta skipt sköpum þegar kemur að
björgun mannslífa.
Önnur flóknari atriði eru þegar
sambrunahætta er mikil. T.d. þegar
um er að ræða gömul timburhús eða
þegar miklar líkur eru á að eldurinn
leiti út í stigaganginn.
Að sögn Baldurs Sturlu Baldurs-
sonar, verkefnastjóra forvarnar-
deildar, er ástand húsa á Laugaveg-
inum og við miðbæjarsvæðið mjög
misjafnt. „Elstu húsin eru náttúru-
lega mesta vandamálið. Nýju húsin
eru mun betri og í enduruppgerðum
húsum er gert ráð fyrir brunavörn-
um. Heildarástandið er kannski ekki
eins slæmt og margir halda en það
eru ákveðnar þyrpingar sem þarf að
skoða betur,“ segir Baldur.
Hann segir jafnframt að flestir
húsráðendur hafi verið samstarfs-
fúsir en að í vissum tilvikum verði
send út hótunarbréf ef ekkert verður
aðhafst. „Það er mikilvægt að fólk
hugi að þessum málum. Hafi nóg af
reykskynjurum, helst í hverju her-
bergi, og að minnsta kosti tvær rým-
ingarleiðir.“
Áætlað er að ljúka verkefninu á
þessu ári en að sögn Baldurs hefur
það gengið vel hingað til og er nú
þegar farið að skila árangri.
Forvarnardeild Slökkviliðsins er með átak í brunavarnarmálum í miðbænum
Smáatriði
geta skipt
sköpum
Myndirnar sýna ummerki eftir eldsvoðann á Laugavegi í október 2002 sem
varð kveikjan að brunavarnarátakinu.