Morgunblaðið - 31.08.2003, Qupperneq 38

MINNINGAR
38 SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Inger Steinsson,
útfararstjóri,
s. 691 0919
Ólafur Ö. Pétursson,
útfararstjóri,
s. 896 6544
Bárugötu 4, 101 Reykjavík.
S. 551 7080
Vönduð og persónuleg þjónusta.
Blómastofa Friðfinns,
Suðurlandsbraut 10,
sími 553 1099, fax 568 4499.
Opið til kl. 19 öll kvöld
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar
ÚTFARARSTOFA
HAFNARFJARÐAR
Flatahrauni 5A, sími 565 5892
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Símar 581 3300 - 896 8242
Allan sólarhringinn - Áratuga reynsla
Suðurhlíð 35 — Fossvogi — www.utforin.is
Sverrir Olsen,
útfararstjóri.
Sverrir Einarsson,
útfararstjóri.
Kistur - Krossar
Prestur - Kirkja
Kistulagning
Blóm - Fáni
Val á sálmum
Tónlistarfólk
Sálmaskrá
Tilk. í fjölmiðla
Erfisdrykkja
Gestabók
Legstaður
Flutningur kistu á
Komum heim til aðstandenda ef óskað er
Bryndís Valbjarnardóttir,
útfararstjóri.
milli landa og
landshluta
Landsbyggðar-
þjónusta
Baldur Frederiksen,
útfararstjóri.
Útfararþjónustan ehf.
Stofnuð 1990
Rúnar Geirmundsson
Útfararstjóri
Sími 5679110, 8938638
Heimasíða okkar er
www.utfarir.is
Þar eru upplýsingar um
allt er lýtur að útför:
- Söngfólk og kórar
- Erfidrykkja
- Aðstoð við skrif
minningargreina
- Panta kross og frágang á leiði








 


 


 








  
 

 !"#$$

%&&'''( 


( LEGSTEINAR
Mikið úrval af legsteinum
og fylgihlutum
Sendum myndalista
MOSAIK
Hamarshöfði 4, 110 Reykjavík, sími 587 1960
Marmari
Granít
Blágrýti
Gabbró
Líparít
Poul Vad var sonur
yfirkennara í Silki-
borg á Jótlandi, fædd-
ur 1927, en hvarf að loknu stúdents-
prófi að námi í listfræði við
Kaupmannahafnarháskóla og hlaut
meistaragráðu 1958. Tveimur árum
fyrr hafði hann sent frá sér fyrstu
ljóðabók sína, „Den fremmede dag“,
og uppfrá þessu deildust ritstörf
hans milli tveggja greina, skáld-
sagnagerðar og listfræði, sem hann
greindi skýrt að, en nutu að sjálf-
sögðu frjórra víxlhrifa svo að úr varð
höfundarferill, einskonar tvíferill,
sem með hverju ári hefur aukið
hróður Pouls Vad í heimalandi hans,
og þó miklu víðar um lönd, svo að nú
sýnist líklegt að honum verði skipað í
sveit sígildra danskra höfunda á báð-
um sviðum, þar sem hann á heima.
Poul áræddi þó ekki umsvifalaust
að loknu námi að láta slag standa og
snúa sér óskiptur að ritstörfum, en
starfaði áður í tvö ár við Ríkislista-
safnið í Kaupmannahöfn, og varð
líka, og raunar lengst af, listráðgjafi
Holstebro og listasafnsins þar frá
stofnun þess 1967. Ber safnið kunn-
áttu hans, elju og smekkvísi glöggt
vitni.
Listfræðileg verk Pouls Vad eru
fjölmörg og auk ritgerðasafnanna
ber þar hæst rit hans um einstaka
listamenn, svosem Ejler Bille, Erik
Thommesen, Henry Heerup o.fl., en
POUL VAD
✝ Danski rithöf-undurinn og
listfræðingurinn
Poul Vad lést í
heimaborg sinni
Kaupmannahöfn
18. ágúst, 76 ára að
aldri, og var útför
hans gerð frá
Søndermarkens
Kapel miðvikudag-
inn 27. ágúst síðast-
liðinn.
þó hæst meistaraverk
hans um Hammershøi,
sem nú er væntanlegt í
þriðju útgáfu og varð
það lokaverk Pouls að
lesa prófarkir að henni.
Meistaraverk hans í
skáldsagnagerð er af
mörgum talið vera
„Kattens anatomi“
(1978), tveggja binda
verk um lestarfarþega á
leið frá Silkiborg til
Hammerum, sem
skiptast á að segja hver
öðrum tröllasögur af
ýmsu tagi, en fyrir þá
bók var hann sæmdur bókmennta-
verðlaunum Akademíunnar dönsku.
Sjálfur mat hann þó ekki síður skáld-
söguna „Rubruk“ (1972), um ferð
þess þolgóða munks austur í Mið-As-
íu um miðja þrettándu öld í erindum
síns jarðneska herra, Frankakon-
ungs, að hafa uppi á prestkonung-
inum Jóhannesi sem farandsagnir
ganga um og á að koma kristninni til
bjargar eftir að þriðja krossferðin
hefur fengið illan endi. Enn skal get-
ið skáldsögu hans „Galskabens
Karneval“ (1981), sem er grínagtug
og grótesk lykilsatíra úr dönskum
listheimi áranna 1946 til ’76.
Jafnframt ritstörfum var Poul
Vad mjög virkur í félagsstarfi rithöf-
unda og átti t.d. bæði þátt í höfunda-
forlaginu Arena og uppbyggingu
höfundasetursins á Hald Hoved-
gaard. Hann tengdist einhverju
helsta bókmenntatímariti sinnar
kynslóðar, „Vindrosen“, og ritstýrði
á árunum 1961–64 listatímaritinu
„Signum“.
Fyrstu spurnir Íslendinga af Poul
munu vera grein eftir hann í Birtingi
árið 1968 um Óðinsleikhúsið í
Holstebro, og vegna hennar kom
margt íslenskt leikhúsfólk ekki alveg
af fjöllum þegar Barba kom með
leikhóp sinn til Reykjavíkur. Poul
Vad var raunar af einni síðustu kyn-
slóð danskra menntamanna sem lásu
m.a. Eddukvæði og Íslendingasögur
á frummálinu í menntaskóla, og lof-
samaði það alla tíð. Síðar, eða
skömmu eftir seinni heimsstyrjöld,
var hann samtíða Herði Ágústssyni í
París, en Hörður var einmitt einn af
útgefendum Birtings og því komust
aðrir Birtingsmenn og fleiri í kynni
við Poul, en það varð bæði íslenskum
bókmenntum og einstaka höfundum
að ómetanlegu gagni því að Poul og
nánustu félagar hans meðal danskra
rithöfunda gátu lokið upp ýmsum
dyrum fyrir mönnum utan af Íslandi.
Er enginn vafi að það voru fyrst og
fremst þeirra áhrif sem ruddu ís-
lenskum höfundum braut inná
danskan bókamarkað. Forlag þeirra,
Arena, gaf t.d. 1976 út tvær af bók-
um Guðbergs Bergssonar („Það sef-
ur í djúpinu“ og „Það rís úr djúpinu“)
og engan mann sá ég fegnari þegar
bók Guðbergs „Svanurinn“ kom út á
dönsku 1993 en Poul Vad, og þegar
hann ræddi hana duldist engum ein-
lægur metnaður þessa danska höf-
undar fyrir hönd íslenskra bók-
mennta.
Poul Vad kom nokkrum sinnum til
Íslands, las þar m.a. upp og var gest-
ur á bókmenntaþingum. Árið 1972
ók hann einn á Landroverjeppa um
söguslóðir Hrafnkötlu og skrifaði
seinna eftir minnisbókum sínum ein-
hverja áhrifamestu ferðasögu frá Ís-
landi fyrr og síðar, „Nord for
Vatnajøkel“ (1994); frásögn af ferð
um Ísland nútímans, inní Hrafnkötlu
via „Il Principe“ Machiavellis með
viðkomu í Hollywood og víðar, og
aftur til nútímans með ótal lystileg-
um útúrdúrum, hnyttnum mannlýs-
ingum og rammíslenskum gaman-
sögum. Þessi bók hefur þegar verið
þýdd á nokkur tungumál, þar á með-
al þýsku; hlaut sú þýðing eftirsótt
ferðabókaverðlaun og á eflaust lengi
eftir að lokka þýskumælandi ferða-
menn til Íslands, líkt og frá Dan-
mörku, Noregi og víðar að.
Þessi bók Pouls Vad, „Norðan
Vatnajökuls“, kom út á forlagi Orms-
tungu árið 2001, en tvær af skáldsög-
um hans höfðu áður verið þýddar á
íslensku, „Rúbrúk“ („Rubruk“, RUV
1975) og „Hin lítilþægu“ („De nøj-
somme“, Menningarsjóður 1977).
Poul Vad var hógvær maður og lítil-
látur, fádæma iðinn við vinnu sína,
og hélt sig fjarri veisluglaumi stund-
arfrægðar og veiðilendum æsifrétta-
manna; var þó ekki metnaðarlaus og
komst raunar ekki hjá að þiggja
margháttaða viðurkenningu og verð-
laun úr hendi menningarfólks sem
hvorki lætur vikuritin né dægur-
dóma rugla dómgreind sína. Og fyrir
sex árum kom út mikil bók um hann,
„Kontrapunkter, – en studie i Poul
Vads skønlitterære forfatterskab“,
doktorsritgerð Henk van der Liet,
lektors við háskólann í Groningen,
(Odense Universitetsforlag 1997).
Og minningargreinar sem nú birtast
um Poul Vad hver af annarri í dönsk-
um blöðum eru óvenju einlægar og
afdráttarlausar um mikilvægi hans
og einsog sumstaðar megi lesa milli
línanna að menn hefðu gjarnan viljað
vita fyrr hver hann í raun og veru
var sem þeir nú hafa misst, eða árætt
að viðurkenna það fyrir sér og öðr-
um.
Ekkju Pouls, Karen Vad, sem
heimsótti Ísland með honum, börn-
um hans, tengdabörnum og barna-
börnum er vottuð samúð.
Úlfur Hjörvar, Færeyjum.
Haustið 1969 byrjaði
ný stelpa í bekknum
okkar. Hún var glettin,
kát og skemmtileg. Það
var eins og allt yrði líf-
legra í kringum okkur
við komu hennar. Ég var svo heppin
að eiga samleið með henni heim frá
skóla og í framhaldi af því komum
JÓHANNA
GUÐMUNDSDÓTTIR
✝ Jóhanna Guð-mundsdóttir
fæddist á Hellissandi
23. maí 1930. Hún
lést á Landspítalan-
um sunnudaginn 17.
ágúst síðastliðinn og
var útför hennar
gerð frá Bústaða-
kirkju 25. ágúst.
við okkur oft saman um
að hittast aftur eftir
mat og leika.
Það var þannig sem
ég kynntist mömmu
Birnu, Jóhönnu. Mér
var tekið af slíkri alúð
og hlýju sem mér er
enn minnisstæð. Hún
talaði við okkur sem
jafningja, spurði af
áhuga og hlustaði með
athygli. Hún var óspör
á hrósið, hvort sem það
var handavinnan eða
skriftarbókin, og við
löptum í okkur hólið.
Þetta hjartanlega viðmót gerði okk-
ur gott. Ég tók fljótt eftir að ég var
ekki ein um að dást að þessari konu.
Krakkar hringdu oft bjöllunni, að-
eins til að spjalla við Jóhönnu. Hún
tók öllum vel, spurði og spjallaði,
setti vota vettlinga á ofninn og lánaði
þeim aðra á meðan.
Þegar ég nokkrum árum seinna
flutti úr hverfinu og langaði til að
halda áfram í sama skóla, var ekkert
sjálfsagðara en að ég kæmi í mat
með Birnu í hádeginu, þegar áfram-
haldandi tímar voru eftir hádegi.
Þrátt fyrir margréttaðar máltíðir og
kökuhlaðborð um kaffileytið, fund-
um við krakkarnir aldrei fyrir ann-
ríkinu. Hún hló dátt með okkur og sá
alltaf það spaugilega við hlutina.
Jóhanna var ekki bara verndari
okkar Hvassaleitisbarnanna. Í mörg
ár fengu börn á gæsluvöllum borg-
arinnar að njóta samveru hennar og
umhyggju. Ég votta fjölskyldu henn-
ar mína dýpstu samúð.
Hildur Guðjónsdóttir.
MINNINGARGREINUM þarf
að fylgja formáli með upplýsing-
um um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um er fæddur, hvar og
hvenær dáinn, um foreldra
hans, systkini, maka og börn og
loks hvaðan útförin verður gerð
og klukkan hvað. Ætlast er til að
þetta komi aðeins fram í formál-
anum, sem er feitletraður, en
ekki í greinunum sjálfum.
Formáli
minning-
argreina