Morgunblaðið - 30.10.2003, Side 24

LISTIR
24 FIMMTUDAGUR 30. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Í SVERRISSAL Hafnarborgar
býður Sigríður Erla Guðmundsdótt-
ir upp á fjölbreytta sýningu. Högg-
myndir, lágmyndir, leirverk brennd
og óbrennd, hlutbundin verk og
óhlutbundin. Á sýningunni kemur
skýrt fram hæfileiki Sigríðar til að
gera hvorttveggja; að fást við efnið
sjálft, leirinn, og möguleika hans í
myndsköpun, og hins vegar að taka
á hinu stóra samhengi, lífinu, dauð-
anum, ástinni og himnaríki.
Það er greinilegt bæði á verkun-
um á sýningunni sem og í fyrri verk-
um Sigríðar, eins og t.d. verkinu
Dýrðleg veisla sem var röð af uppá-
komum þar sem hún bauð fólki að
borða góðan mat af matarstelli sem
hún hafði búið til, að Sigríði nægir
ekki að stunda hina hefðbundnu
leirlist, hún vill teygja sig út til
áhorfandans og innlima hann í list-
ferlið.
Verkið fingraför er hefðbundið að
sjá úr fjarlægð og ekki mjög spenn-
andi. Þegar maður kemur nær og
les titillinn lifnar verkið við og fær
rómantískan blæ. Fingur strjúka
leir og móta hann. Verkið er gróft
en um leið persónulegt og gert af til-
finningu fyrir sambandi manns, efn-
is og náttúru.
Eitt af betri verkum sýningarinn-
ar er án efa verk sem samanstendur
af 13 geirfuglastyttum og bera fal-
legu handbragði listamannsins vitni.
Verkið heitir Síðasta kvöldmáltíðin.
Þar taka hinir útdauðu Geirfuglar
sess Jesú og lærisveina hans, en
verkið er tragikómískt.
Verkið „Litbrigði“ er einfalt, en
gengur vel upp. Þar notar Sigríður
íslenskan leir eins og hann kemur af
kúnni ef svo má segja. Hans nátt-
úrulegi litur og áferð fá að njóta sín
óáreitt. Hún stillir leirteningum upp
í fjóra ramma og býður þar upp á
fínlegan leik í litum sem tengir
verkin öll saman. Stærra verk í svip-
uðum dúr, „Einn og Einn“, er hins
vegar ekki eins áhugavert og nær
ekki að lifna líkt og hitt gerir.
Þá má nefna hér ágætt verk sem
heitir „Ég elska þig I, II og III“.
Þar lætur Sigríður höggmyndir á
stöplum af pörum sitjandi á bekk
með endur á höfðinu, hvað sem þær
eru nú að gera þar, spila saman við
ljósmyndir af sömu styttum. Fyrir
ofan stytturnar á ljósmyndunum er
svo máninn í mismikilli fyllingu.
Þannig er verkið líkt og kvikmynd
þar sem klippt eru saman nokkur
tímaskeið í lífi elskenda á bekk.
Verkið hefur yfir sér rómantískan
og fallegan blæ.
Miðað við sýningarskrána skiptir
það listamanninn töluverðu máli að
það komi fram hvaðan leirinn í sýn-
ingunni er, hvort hann sé brenndur
eða óbrenndur og svo framvegis. Í
rauninni eru þær upplýsingar
ónauðsynlegar þegar verkin vísa
jafnsterkt út fyrir efnið og þau gera
flest. Listamaðurinn er mjög með-
vitaður um „æviferli“ efnisins og
„ferðalag“ þess frá einum stað á
annan, sem síðan endar á sýning-
unni í Sverrissal. Þessi meðvitund
ber vitni um óhefta listræna hugsun.
Gervitunglamyndir
Í aðalsal Hafnarborgar býður
Pétur Halldórsson upp á stór litrík
málverk sem orðið hafa til eftir átök
við strigann. Hann virðist mála á
striga, setja pappír á striga og mála
á hann, rífa svo flyksur af lit í burtu
og svo framvegis og svo framvegis
þar til eftir stendur málverk sem er
fullkomlega abstrakt og krefst þess
af áhorfandanum annaðhvort að
hann afneiti verkinu eða meðtaki
það að fullu.
Þó að hér sé fullyrt að sýningin sé
fullkomlega abstrakt líkjast nokkur
verkanna á sýningunni gervitungla-
myndum, sérstaklega ef staðið er í
dálítilli fjarlægð frá þeim. Það er
eins og maður horfi niður á Evrópu
og önnur lönd í gegnum ský og
lægðir.
Sýning Péturs er óróleg. Í hverju
verki er farið af stað í ferðalag, en
það er eins og listamaðurinn komist
ekki alltaf á leiðarenda og hann skil-
ur áhorfandann of oft eftir í lausu
lofti. Það verk þar sem Pétur nær
endum saman með hvað skýrustum
hætti er verk númer 8 „Frá Þorska-
firði“ en þar ganga átökin á fletinum
fullkomlega upp.
Kviksjár
Í sýningarsal Íslenskrar grafíkur
í Hafnarhúsinu tekur við ekki minni
vinna fyrir auga og skynjun áhorf-
andans en á sýningu Péturs í Hafn-
arborg, en þar er þó um töluvert
stilltari vinnubrögð að ræða. Alan
James heitir listamaðurinn sem þar
sýnir stórar og litlar svarthvítar
teikningar. Hver og ein mynd er
eins konar símynstur, en fyrirmynd-
in er glögglega fengin úr kviksjám.
Titill sýningarinnar er „Elusive
Mornings – a kaleidoskopic world of
visual dirorientation“ eða í lauslegri
þýðingu: Óskiljanlegir morgnar –
kviksjárheimur sjónrænna um-
skipta.
Í sjálfu sér er fátt um einstök
verk að segja. Þau eru öll mjög svip-
uð, eins og maður haldi kviksjá við
augað og snúi henni reglulega til að
galdra fram nýtt og nýtt mynstur.
Verkin eru vönduð og draga áhorf-
andann með inn í ákveðið sjónarspil
og eftir því sem maður er lengur
innan um myndirnar gæti ég trúað
að þær færu að hafa dáleiðandi
áhrif.
Stóru myndirnar er langtum betri
en hinar smærri og í sporum Alans
hefði ég hreinlega sleppt litlu mynd-
unum, þeim er ofaukið á sýningunni.
Stóru myndirnar eru sterkari, bæði
sökum stærðar sinnar og staðsetn-
ingar sjálfrar myndarinar innan
rammans. Listamaðurinn keyrir
myndirnar nánast alla leið út í
rammann á meðan litlu myndirnar
fá góða spássíu og tapa með því
kraftinum.
Það að skipta salnum í tvennt er í
rauninni ónauðsynlegt þegar um svo
heildstæða sýningu er að ræða.
Staðsetning tveggja rauðra stóla
inni í öðru rýminu ruglar annars
stílhreint umhverfið og er ekki til
bóta.
Alan er hér á áhugaverðri leið og
gæti með smáögun og heildrænni
rýmishugsun gert enn betri hluti í
framtíðinni.
Teikningar og útskurður
Jens Kristleifsson hefur hrúgað
sófasettinu, blómavösunum, lömp-
unum og öðru stofustássi inn í
geymslu og stillt upp myndlistar-
sýningu í stofunni heima hjá sér. Og
sýningarsalurinn er svo sannarlega
ekkert slor, stílhreinn og bjartur.
Verkin á sýningunni eru af tvenn-
um toga, útskornar fígúrur í tré
annars vegar og hins vegar blýants-
teikningar. Töluverður samhljómur
er í teikningunum og fígúrunum og
höfundareinkenni koma sterkt fram
þrátt fyrir að unnið sé í ólík efni.
Teikningarnar eru frá töluvert
löngu tímabili, eða allt frá árinu
1985 og fram á þetta ár. Teiknistíll
Jens hefur breyst dálítið á þessum
tíma. Myndirnar frá 1985 eru allar
mun grófari, línan er feitari og
ákveðnari. Fínni drættir eru hins
vegar komnir í nýjustu myndunum
sem spila þar saman með þeim
groddalegu í góðu jafnvægi. Jens er
góður teiknari dráttarlega séð auk
þess sem hann hefur sinn sérstaka
stíl þegar kemur að umfjöllunarefni.
Stíllinn felst í skúlptúrískum eigin-
leikum fígúranna á myndunum, en
þær eru flestar nokkurs konar
mannleysur, án persónueinkenna og
gjarnan með áberandi stórt höfuð,
sem vill minna á ákveðnar högg-
myndir austurríska myndlistar-
mannsins Franz West. Jens ýkir
stærð höfuðsins og teiknar með
skýrum dráttum form líkamans, út-
lima og búks, eins og um væri að
ræða úttroðnar dúkkur. Það kemur
því á óvart að á löngum ferli sínum
hefur Jens aldrei að því er ég best
veit unnið höggmyndir að neinu
marki, því af myndunum að dæma
hefur hann ríka tilfinningu fyrir þrí-
víðri formvinnu. Í sjálfu sér gætu
teikningarnar verið skissur af ein-
hvers konar þrívíðri uppstillingu.
Úskurðarmyndir Jens eru ekki
með eins sterka myndlistarlega eig-
inleika og teikningarnar þó að þær
fari aldrei út í það að vera eingöngu
handverk. Þær hafa tilvísanir í
frumstæða listsköpun, t.d. útskurð
Grænlendinga í bein og þvíumlíkt.
Fígúrurnar eru skemmtilegar,
hreinar og klárar án prjáls, en
skortir þá vigt sem teikningarnar
hafa.
Sýning Jens er vel þess virði að
heimsækja því teikningar hans hafa
margt það til að bera sem einkennir
góð myndlistarverk.
Áhrif
Morgunblaðið/Kristinn
Ég elska þig eftir Sigríði Erlu Guðmundsdóttur er rómantískt verk.
Frá Þorskafirði. Verk Jens Kristleifssonar.
Morgunblaðið/Kristinn
Ein kviksjármynda Alan James.
Þóroddur Bjarnason
MYNDLIST
Hafnarborg
PÉTUR HALLDÓRSSON
Sýningunni er lokið
Hafnarborg
SIGRÍÐUR ERLA GUÐMUNDSDÓTTIR
Sýningunni er lokið
Langagerði 88
JENS KRISTLEIFSSON
Opið miðvikudaga til sunnudags
frá kl. 13–18.
Til 9. nóvember
Íslensk grafík
ALAN JAMES
Opið fimmtudaga til sunnudags
frá kl. 14–18.
Til 2. nóvember.
FLAMENGÓSÖNGKONAN
Ginesa Ortega er einsöngvari á
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar
Íslands kl. 19.30 í kvöld. Hún
syngur verk úr ballett Manuel de
Falla: El amor brujo (Ástar-
töfrar). Höfundurinn sóttist eftir
því að sameina klassíska tónlist
og andalúsísku sígaunatónlistina
sem hann unni svo heitt. Hljóm-
sveitarstjóri er Philippe Entre-
mont.
Árni Heimir Ingólfsson segir
m.a. um verkið í efnisskrá tón-
leikanna:
„Þeir sem hittu Manuel de
Falla (1876–1946) í fyrsta sinn
voru oft hissa á því að maður sem
samdi svo úthverfa og stórfeng-
lega tónlist skyldi sjálfur vera
smávaxinn og feiminn. En undir
hæglátu yfirborðinu gat að finna
óvenju frumlega listamannssál,
fulla af ástríðu og næmi.
Árið 1914 hóf hann að semja
nýtt sviðsverk handa goðsagna-
kenndum dansara að nafni
Pastora Imperio, El Amor brujo
(Ástartöfrar). De Falla vann
verkið í samvinnu við leikhús-
stjórann Martínez Sierra og konu
hans Maríu, sem ráku eitt fræg-
asta leikhús Madrid-borgar,
Teatro de Arte. Það var María
sem lagði til bæði söngtextana og
söguþráðinn, sem fjallar um ungu
sígaunastúlkuna Candelu, sem er
ásótt af draug látins elskhuga
síns.
Tónlistin við ballettinn er í tíu
þáttum, og er leikið á fjölbreytta
strengi hinna suðrænu tilfinn-
inga. Við heyrum næturmystík
og óræða draugamúsík, en skap-
hitinn brennur sterkt, ekki síst í
sönglögunum. Frægasta atriði
ballettsins er þó vafalaust Eld-
dansinn, fyrir þrungið andrúms-
loft og rytmíska spennu sem
seint verður jöfnuð.“
Verk eftir Arriaga,
Guridi og Granados
Að auki verða flutt á tónleik-
unum verk eftir Juan Arriaga,
Sinfónía í d-moll, Goyescas-svíta í
útsetningu A. Guinovart, Los
requiebros (Hrós) eftir Enrique
Granados og Diez Melodías vasc-
as (Tíu baskasöngvar) eftir Jesús
Guridi.
Efnisskrá tónleikanna má sjá í
heild sinni á slóðinni www.sin-
fonia.is.
Suðrænir ástartöfrar
Flamengósöngkonan Ginesa
Ortega syngur með Sinfóníunni
í Háskólabíói í kvöld.
Listasafn Reykjavíkur, Hafn-
arhúsinu kl. 12–13 Hádegisrabb
Rannsóknastofu
í kvenna- og
kynjafræðum:
Hrafnhildur
Schram listfræð-
ingur flytur fyr-
irlesturinn „...
eins og blátt
strik ...“ Sjálfs-
myndir mynd-
listarkvenna.
Rabbið er haldið
í samstarfi við Femínistafélag Ís-
lands í tilefni femínistaviku.
Ásmundarsalur kl. 16.30 Hjalti
Rögnvaldsson les úr bókinni Inn
og út um gluggann sem kemur út
frá Sölku. Þar kallast á ljósmyndir
og ljóð. Höfundar eru Anna Hallin,
Ósk Vilhjálmsdóttir og Kristín
Ómarsdóttir. Bókin er gefin út í
tengslum við samnefnda sýningu í
Listasafni ASÍ við Freyjugötu.
Alþjóðahúsið kl. 20 Íslensk-
japanska félagið stendur fyrir
ljóðakvöldi. Pjetur Hafstein Lár-
usson ljóðskáld kynnir nýútkomna
bók sína Austan mána en í henni
eru þýðingar á ljóðum frá Kína og
Japan. Pjetur mun fjalla nokkuð
um tönkuljóðformið auk þýðinga
sinna sem bókaforlagið Salka gef-
ur út.
Aðgangur er ókeypis.
Reykjavíkurakademían kl. 17
Þorleifur Hauksson íslenskufræð-
ingur fjallar um rannsóknarvinnu í
tengslum við bók sína Sagnalist
sem nýlega er komin út. Í bókinni
fæst Þorleifur við stílbrögð og frá-
sagnartöfra klassískra höfunda
okkar.
Að fyrirlestri loknum svarar Þor-
leifur fyrirspurnum.
Súfistinn kl. 20 Lesið úr barna-
bókum. Yrsa Sigurðardóttir les úr
bók sinni Biobörn, en sú bók fékk
Íslensku barnabókaverðlaunin í
haust. Unnur Jökulsdóttir les úr
fyrstu barnabók sinni, Eyjadís og
Ólafur Gunnar Guðlaugsson les úr
fimmtu bókinni um Benedikt búálf,
Höfuðskepnur Álfheima.
Þá lesa Kristín og Iðunn Steins-
dætur hluta af smásögum sínum úr
bókinni Auga Óðins en í henni
glíma sjö rithöfundar og jafn-
margir myndskreytar við óþrjót-
andi sagnabrunn norrænnar goða-
fræði.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
Þorleifur
Hauksson