Morgunblaðið - 31.10.2003, Page 30

LISTIR
30 FÖSTUDAGUR 31. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞAÐ var elskuleg fjölskyldu-
stemmning yfir söngskemmtun átta
kóra Langholtskirkju sl. laugardag
til styrktar gluggasjóði kirkjunnar,
þar sem áheyrendur voru allt frá
leikskólaaldri til eftirlaunafólks.
Hefur kórum kirkjunnar fjölgað svo
á seinni árum að fer að nálgast hálf-
gerða kórakademíu. Kórarnir voru
kynntir í aldursflokkaröð og byrjað á
„Krúttakórnum“, yngsta sönghópi
kirkjunnar (4–7 ára), er flutti þrjú
lög við píanóundirleik, þar af tvö úr
Dýrunum í Hálsaskógi. Næsta ald-
ursþrep birtist með Kór Kórskóla
Langholtskirkju er söng lag eftir B.
Howard, en hið þarnæsta með Grad-
uale Futuri (millistigi milli KKL og
Gradualekórsins) er söng brazílskt
lag. Flutti þá GF hið víðkunna
Amazing Grace og þjóðlagið Kvölda
tekur, sezt er sól. Allt fór þetta hið
bezta fram.
Jón Stefánsson stjórnaði öllum
eldri kórunum frá og með Graduale-
kór Langholtskirkju, er stofnaður
var 1991 og er skipaður kórfélögum
á 12–18 ára aldri. GL söng við píanó
Láru Bryndísar Eggertsdóttur
snotra Bítlalagasyrpu (Ticket To
Ride, Nowhere Man og When I’m
sixty-four) eftir ónafngreindan út-
setjara og fórst mjög vel úr hendi, þó
að miðlagið væri kannski fullhægt.
Síðan sungu stúlkurnar 25 á 18–24
ára aldri í Graduale Nobili hið íðil-
tæra Salve regina eftir Javier Busto
í hrífandi stílblöndu af nútímaklös-
um og síðmiðalda-fauxbourdon. Þar
á eftir Barnagælu eftir Hjálmar H.
Ragnarsson, skemmtilega rytmískt
verk með seiðandi parlandó texta-
bunusöng og m.a.s. ávæningi af
djössuðum „scat“-stíl; hvort tveggja
bráðfallega.
Fjórtán manna Kammerkór
Langholtskirkju söng eftir hlé Hjá
lygnri móðu (Jón Ásgeirsson) af lát-
lausu streymi og hið fagnandi Sing
and rejoice (Knut Nystedt) með til-
komumiklum styrkandstæðum.
„Karlakór Íslands og nágrennis“,
öðru nafni „Stjúpbræður“ – þ.e.
karlahluti Kórs Langholtskirkju –
söng að því loknu Bellmanslagið
Logn og blíða, sumarsól og Enn
syngur vornóttin eins og bezt verður
gert – létt og óþvingað, en samt með
hljómmiklum stuðningi á veikum
köflum, og síðan annað þýzkt lag af
léttara tagi, Rose-Marie. Loks söng
hinn blandaði Kór Langholtskirkju
við orgelmeðleik Hallelúja-kórinn úr
Messíasi Händels, sem verður á dag-
skrá í kirkjunni eftir mánuð, af
glæstri tign, þótt enn skorti svolítið
upp á snerpu og nákvæmni við þetta
snemmbúna tækifæri.
Í minningu Victors Urbancic
Annað „Haustkvöld í Óperunni“ af
þremur fór fram sl. laugardagskvöld
við fjölmenna aðsókn. Tónleikarnir
voru haldnir í minningu dr. Victors
Urbancic (1903–58), er varð íslenzku
tónlistarlífi ómetanleg lyftistöng síð-
ustu tuttugu æviárin hér á landi,
bæði sem kennari og hljómlistar-
stjóri. Varla varð þýðing hans veiga-
minni á sviði klassískrar óperu og
óperettu í landi sem komst fyrst í lif-
andi tæri við þær greinar með sýn-
ingum hins nýstofnaða Þjóðleikhúss
í byrjun 6. áratugar. Voru verkefni
kvöldsins valin með hliðsjón af upp-
færslum hans frá þeim tíma, þ.á m.
frumraun leikhússins, Rigoletto
(1951). Flytjendur voru fimm fast-
ráðnir söngvarar Íslensku óperunn-
ar ásamt nýráðnum tónlistarstjóra
Íslensku óperunnar, Kurt Kopecky,
er sat við flygilinn í hvarfi niðri í
hljómsveitargryfju. Sjónrænt séð
e.t.v. „sviðsvæn“ ráðstöfun – en á
hinn bóginn dró staðsetningin óneit-
anlega dempandi fjöður yfir slag-
hörpuna er hlaut að bregða veruleg-
um skugga á birtu hljóðfærisins.
Fyrri hlutinn hófst og endaði á
númeri úr Leðurblöku Johanns
Strauss. Sesselja Kristjánsdóttir var
bæði raddfögur og kankvís í aríu
Orlofskys, Ich lade gern mir Gäste
ein, og kvintett allra söngvara í lok
fyrri hálfleiks, Brüderlein, heppnað-
ist að styrksamvægi bezt af tveim
kvintettum kvöldsins þótt fremur
hæggeng væri. 2.–4. atriðin voru úr
Töfraflautu Mozarts. Ólafur Kjartan
Sigurðarson tók aríu Papagenos
með kannski fullmyndugri raddbeit-
ingu á kostnað hins óbrjálaða nátt-
úrubarns (rullan var þar að auki
frumsamin fyrir ófagmenntaðan
söngvara), en blés hins vegar fimm-
tóna panflautuskalana (á ekta pan-
flautu) líkt og Zamfir væri kominn á
kreik. Davíð Ólafsson gerði einum of
mikið úr „profondo“ þumbalda sín-
um í Sarastro-aríunnni O Isis und
Osiris á kostnað heiðríkju boðskap-
arins, og virtist almennt mega
hleypa hvassari og hættulegri birtu-
kanti í bassatóninn í hinu hlutverk-
inu sem hann átti eftir, og engu kóm-
ískara, þ.e. sem leigumorðinginn
Sparafucile í Rigoletto-dúettunum
tveimur á móti Ólafi. Hinn glettni
„stama“-dúett Papagenos og Papa-
genu, „Pa, pa, pa“, var aftur á móti
jafn dellugælinn og óska mætti í
gáskafullum meðförum Huldu
Bjarkar Garðarsdóttur og Ólafs.
Að smekk undirritaðs var drama-
tísk tenórrödd Jóhanns Friðgeirs
Valdimarssonar í það sterahlaðnasta
í Lunge da lei, ljóðrænni elskhuga-
aríu Alfredos úr La Traviata Verdis,
auk þess sem veiku kaflar hans urðu
oft fullveikir. T.a.m. í tveim dúettum
úr sömu óperu á móti Huldu, þ.e.
hinum heljarlanga Pura siccome un
angelo (er í fjarveru hljómsveitar
kom allra atriða verst út úr píanó-
smækkun) og Parigi, o cara, er auk-
inheldur sligaðist af silalegu tempó-
vali. Hulda stóð sig þó prýðilega þar,
sem og í Rigoletto-dúettinum eftir
hlé á móti hertoga Jóhanns, Signor
né principe, við magnaðan mótsöng
Jóhanns Friðgeirs. Ómælt barkaafl
tenórsins naut sín án efa bezt í ör-
vinglunararíu Canios, Vesti la
giubba úr I Pagliacci Leoncavallos,
þó að siðblinda hertogans kæmi
óvænt skemmtilega fram í hlutfalls-
lega léttfleygari úttekt hans á
Questa o quella eftir hlé.
Hulda Björk átti mesta sólótæki-
færi sitt í Caro nome, hinni frægu
aríu Gildu úr Rigoletto, og fór vel
með flest, þó að sumar toppnótur
ættu þar sem víðar til að lafa ofurlít-
ið í tónstöðu, fyrir utan hvað radd-
beitingin mætti stundum vera þétt-
ari í sér og fókusaðri. Túlkunar-
vinninginn hlaut þó óefað Ólafur
Kjartan, er fór á kostum í átakan-
legri aríu Rigolettos, Cortigiani, þar
sem hann lýsti nístandi harmi hirð-
fíflsins í dúettinum á móti Gildu,
V’no ingannato, af eftirminnilegri
innlifun.
Gulls ígildi
Schola cantorum hélt vel sótta
tónleika í Hallgrímskirkju á sunnu-
dag til styrktar ferð sinni næsta dag
suður um höfin í alþjóðlega kóra-
keppni á Spáni. Keppir kórinn þar í
flokki sextán manna kammerkóra
eða smærri, og var því aðeins fjór-
skipað í hverja rödd. Verkefnavalið
mótaðist einnig af þörfum tilefnisins,
og voru fyrstu fjögur atriðin, er
mynduðu 80% af íslenzkum hluta
dagskrár, öll samin við ljóð um aðal-
dýrling kaþólskra: Maríukvæði og
Haustvísur til Maríu eftir Atla
Heimi Sveinsson, María, Drottins
liljan e. Báru Grímsdóttur og Ave
Maria e. Hjálmar H. Ragnarsson.
Fyrstu tvö voru sungin af óviðjafn-
anlegri himneskri kyrrð, helgivals
Báru með mjúkri reisn, og fersku
hljómaskiptin hjá Hjálmari leiddu
hugann að Jóni Leifs í silkihönzkum.
Tóku þá við fjögur sígild skyldu-
verk fyrir keppnina. Átta radda mót-
etta Purcells, Hear my prayer, var
stutt en þétt ofin, og sex radda end-
urreisnarmótettan Jerusalem surge
eftir Gesualdo (1560–1613) tignandi
innileg, enda að mestu sneydd
krómatískum tilraunatónflutningum
veraldlegu madrígala hans er þóttu
enn nýstárlegir í byrjun 20. aldar og
vöktu athygli Stravinskíjs. Krómatík
Bruckners var sömuleiðis af kyrrlát-
ari sortinni í hinni íhugult róman-
tísku mótettu Christus factus est, og
Salve Regina Poulencs næst á eftir
stóð nærri opinskáum einfaldleika
alþýðulagsins. Agnus Dei Hjálmars
er e.t.v. frumlegast fyrir vægast sagt
óhefðbundna ókyrrð í téðum niður-
lagsþætti messunnar, þar sem lang-
flestir hníga til viðar með stillingu,
enda fjórtekin „riff“-köll verksins
háskalega nærri því að verka þvæld.
Brahms-mótettan Warum ist dast
Licht gegeben var síðan látin niður
falla og hjólað beint í spaugarann
Passereau (d. 1547) sem lætur deilu
eiginkvenna söngtextans um ágæti
ektamaka sinna minna á hænsna-
gagg í Il est bel et bon; að vísu
óvenju hæverskulegt karp í fremur
settlegu tempói SC. Samt var það
ekki nógu hægt fyrir gímaldsheyrð
kirkjunnar, og pólýfónísk radd-
færslulist Wilbyes í fimmradda
(SSATB) madrígalnum Weep, weep
mine eyes kom sem vænta mátti of
lítið fram, enda hugsuð fyrir smærri
vistarverur. Minnti perla endur-
reisnarmeistarans á hversu undar-
lega fágætur enski madrígalinn er
annars orðinn á kórpöllum okkar
söngelska lands. Kannski sumpart
vegna þess hvað ótrúlega fáir virðast
hafa uppgötvað töfra greinarinnar í
einskipuðum raddsöng af eigin raun
– jafnvel þótt sérsniðin sé fyrir þarf-
ir heimilanna og standi sem slík
meðal beztu söngverka allra tíma.
Kyrrlát mótettan Waldesnacht
eftir náttúruunnandann Brahms var
fremur hómófónísk að gerð og hent-
aði vel Hallgrímskirkju í unaðsfag-
urri mótun SC. Sama gilti um Fjórar
þjóðlagaútsetningar Hafliða Hall-
grímssonar (edenssælan Nú vil ég
enn í nafni þínu, Hættu að gráta
hringaná, Disneydraumurinn Sof þú
blíðust barnkind mín og hin eld-
hressa Veröld fláa) er undirritaður
freistaðist helzt til að kalla „frábær-
ar“. Vitanlega fyrst og fremst eftir
hreint makalausa túlkun Scholae
cantorum, sem skildi hlustandann
eftir svo orðlausan að grípa þurfti til
klissjunnar í nauðvörn.
Vonandi fer eins um dómarana
suður á Spáni. Þessi söngur var
a.m.k. gulls ígildi.
Úlfur laus í listasafni
Kammersveit Reykjavíkur fagnar
þrítugu á þessum vetri, og er af því
tilefni óvenjumargt forvitnilegt á
vertíðarskrá hennar af bæði gömlu
og nýju. Tónleikarnir í Listasafni Ís-
lands á sunndagskvöld buðu upp á
verk eftir sígildu meistarana
Brahms og Dvorák, er mátu hvor
annan mikils, enda nutu báðir ekki
ósvipaðs þjóðlegs jarðsambands í
tónsköpun þrátt fyrir ólíka skap-
gerð.
Hafizt var handa með hinum
sjaldheyrða fyrri sextett Brahms
fyrir tvær fiðlur, tvær víólur og tvö
selló í B-dúr Op. 18 frá 1858–61,
fyrsta kammerverki hans fyrir
strengi sem var gefið út. Það er all-
stórt í sniðum, nærri fjörutíu mín-
útur að lengd, og rithátturinn að
auki í þykkildislegra lagi, að maður
segi ekki knúsaður, þó að radda-
fjöldinn bjóði að vísu upp á það. Ekki
bætti glymjandi hljómburður salar-
ins upp á sakirnar, sem hafði til-
hneigingu til að herða til óbóta
myrruhljóðið úr strengjum Kamm-
ersveitarinnar. Hefði hún því að lík-
indum mátt fara gætilegar í forte-
kaflana. Né heldur bætti úr skák
hálfgerður „úlfur“ salarendans, er
magnaði upp sellóin á kostnað efri
strengja, að ekki sé talað um skruðn-
ingshljóðin úr hljómaakkorðum
þeirra neðstu, svo minnti í versta
falli á þegar stólum er bylt eftir flísa-
lögðu gólfi. Að sama skapi gerði sal-
urinn hverfandi lítið fyrir hljómgæði
efri strengja, og pizzicató þeirra
heyrðust varla. Spurning er hvort
teppi yfir endaveggnum hefði getað
lagað verstu heyrðarannmarkana,
eða hvort sveitinni hefði kannski
betur verið stillt upp fyrir miðjum
langvegg. Bezt af öllu hefði líklega
verið að flytja bæði þetta og seinna
verkið í einhverri af vannýttum
kirkjum höfuðborgarsvæðisins. Allt
um það léku sexmenningarnir margt
fallega – einkum neðan við mezzo-
forte – og víbratólaus meðferðin á
„lírukassatilbrigðinu“ í Andante-
þættinum (II) var innblásið snilld-
arstrik.
Hljómburðarvandinn hrelldi og
fjórþætta blásaraserenöðu Dvoráks
frá 1878 eftir hlé, en ekki í sama
mæli. Helzt urðu hornin stundum of
sterk í undirleikshlutverki, þótt sízt
vildi maður úr þeim draga þegar þau
fóru með stefræn aðalatriði, enda
áttu þau þar marga sópandi spretti,
auðvitað einkum þegar hressandi
karlmennska hernaðar og dýraveiða
sveif fyrir hugskotssjónum tón-
skáldsins. Í hnotskurn má annars
segja að býsna mikið þurfi til að
klúðra þessari bráðfallegu kvöld-
lokku, sem líkt og „Gran Partita“
Mozarts lýsir dæma bezt hvað eðl-
ismunurinn á alvarlegri og skemmt-
andi tónlist í hágæðaflokki er í raun
sáralítill. Enda hefði þeim tólfmenn-
ingum sennilega aldrei tekizt það
jafnvel þótt hefðu verið allir af vilja
gerðir. Þvert á móti bar fáguð en
drífandi spilamennskan aðalsmerki
þess er bezt kann að miðla ánægju
sinni málsmetandi áheyrendum. Og
þó að aðstæður hefðu kannski gefið
tilefni til ívið meiri gætni í styrk og
beitingar „þurrara“ stakkatós en
ella væri aðeins sparðatínsla að
hamra á því.
Snilldarverk
fyrir þarfir
heimilanna
Morgunblaðið/Ásdís
Ólafur Kjartan Sigurðarson. Í baksýn eru Hulda Björk Garðarsdóttir og Jóhann Friðgeir Valdimarsson.
Hörður ÁskelssonJón Stefánsson Rut Ingólfsdóttir
Ríkarður Ö. Pálsson
TÓNLIST
Langholtskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Söngskemmtun til styrktar gluggasjóði.
Krúttakórinn, Kór Kórskóla Langholts-
kirkju, Graduale Futuri, Gradualekór
Langholtskirkju, Graduale Nobili, Kamm-
erkór Langholtskirkju, Karlakór Íslands
og nágrennis, Kór Langholtskirkju. Undir-
leikur: Lára Bryndís Eggertsdóttir og Jón
Stefánsson. Stjórnendur m.a. Bryndís
Baldvinsdóttir, Harpa Harðardóttir og Jón
Stefánsson. Laugardaginn 25. október
kl. 16:00.
Íslenzka óperan
ÓPERUTÓNLEIKAR
Atriði úr Leðurblökunni, Töfraflautunni,
La traviata, I Pagliacci og Rigoletto.
Hulda Björk Garðarsdóttir sópran, Sess-
elja Kristjánsdóttir mezzosópran, Jóhann
Friðgeir Valdimarsson tenór, Ólafur Kjart-
an Sigurðarson barýton og Davíð Ólafs-
son bassi. Kurt Kopecky, píanó. Laug-
ardaginn 25. október kl. 20.
Hallgrímskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
Kórverk eftir Atla Heimi Sveinsson, Báru
Grímsdóttur, Hjálmar H. Ragnarsson,
Purcell, Gesualdo, Bruckner, Poulenc,
Passerau, Wilbye, Brahms og Hafliða
Hallgrímsson. Schola cantorum u. stj.
Harðar Áskelssonar. Sunnudaginn 26.
október kl. 17.
Listasafn Íslands
KAMMERSVEITARTÓNLEIKAR
Brahms: Strengjasextett nr. 1 í B-dúr Op.
18. Dvorák: Serenaða í d-moll op. 44.
Kammersveit Reykjavíkur. Sunnudaginn
26. október kl. 20