Morgunblaðið - 30.11.2003, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Með tilkomu Atlants-olíu hefur orðið um15–18% lækkun áverði dísilolíu áhöfuðborgarsvæð-
inu, að sögn Guðmundar Kjærne-
sted, annars aðaleiganda og stofn-
anda fyrirtækisins. Hann segir að
með samkeppni Atlantsolíu við hin
olíufélögin á bensínmarkaði, sem
muni hefjast um miðjan desem-
bermánuð, muni verð á bensíni
væntanlega einnig lækka. Ekki sé
úr vegi að ætla að lækkunin geti
orðið svipuð og á dísilolíunni. Það
eitt og sér myndi að sögn Guð-
mundar leiða til þess að kostn-
aðarlækkun almennings og fyrir-
tækjanna í landinu vegna kaupa á
bensíni myndi vera ígildi þess að
aka frítt í einn mánuð.
„Hagur almennings af þeirri
samkeppni sem komin er hér landi
á eldsneytismarkaði, og er vænt-
anleg á bensínmarkaði einnig, er
því umtalsverður,“ segir Guðmund-
ur, sem býst einnig við að með til-
komu Atlantsolíu muni verðmunur
milli höfuðborgarsvæðisins og
landsbyggðarinnar aukast.
Til þess að samkeppni verði að
raunveruleika á eldsneytismarkaði
segir Guðmundur að þörf sé á
breyttum hugsunarhætti hjá
stjórnendum sveitarfélaganna í
landinu. „Við viljum að sveitar-
félögin á höfuðborgarsvæðinu
ígrundi aftur þá stöðu sem er kom-
in upp á þessum markaði,“ segir
hann. „Í markmiðum samkeppnis-
laga er kveðið á um að tryggja
skuli aðkomu nýrra aðila að mark-
aði. Sveitarfélögin á höfuðborgar-
svæðinu virðast ekki hafa áttað sig
á þessu, því lóðaskortur og frá-
teknar lóðir eru klárlega sam-
keppnishindrun að okkar mati. Við
höfum sótt um lóðir undir bens-
ínstöðvar í Reykjavík, Kópavogi,
Hafnarfirði, Garðabæ og Mos-
fellsbæ. Einungis Hafnarfjörður
hefur orðið við beiðni okkar að
hluta, því við fengum leyfi til að
setja upp dælu við olíubirgðastöð-
ina, sem bærinn veitti okkur heim-
ild til að reisa. Að öðru leyti hefur
erindum okkar verið hafnað.“
Kappsmál fyrir
neytendur
Guðmundur segir að lækkun á
eldsneytisverði hljóti að vera mikið
kappsmál fyrir neytendur, og þar
með stjórnendur sveitarfélaganna í
landinu, stjórnmálamannanna sem
séu í þjónustu almennings. Afstaða
þeirra til stóru olíufélaganna
þriggja, sem búi við algjöra yf-
irburði hér á landi, hljóti því að
breytast. Þeim verði ýtt til hliðar
og Atlantsolía, og þar með almenn-
ingur, fái að njóta ávinningsins af
því að fyrirtækið er byrjað að
hreyfa við samkeppninni á þessu
sviði.
„Við erum ekki að biðja um
vernd. Við viljum einfaldlega að al-
menningur fái að njóta þess lága
verðs sem við getum boðið upp á,
en það verði ekki einungis þeir
sem keyra um Hafnarfjörðinn sem
fái notið þess. Við viljum því sjá
önnur svör frá sveitarfélögunum á
höfuðborgarsvæðinu en höfnun við
málaleitan okkar um lóðir fyrir
bensínstöðvar, eins og við fengum
síðastliðið vor. Nú þegar eru þrjár
eða fjórar bensínstöðvar á skipu-
lagi í Reykjavík, allar ætlaðar
gömlu olíufélögunum. Því er hægt
að breyta.“
Að sögn Guðmundar hefur al-
menningur einnig hagnast með til-
komu Atlantsskipa, þó að það sé
e.t.v. ekki eins einfalt að reikna
það út og þann ávinning sem orðið
hafi og verði með aukinni sam-
keppni á eldsneytismarkaði. „Við
erum með um þúsund viðskiptavini
í skipaflutningunum. Stærsti við-
skiptavinurinn er innan við 5% af
heildinni, en við höfum fengið
meira af litlum viðskiptavinum en
stórum, enn sem komið er. Við-
skiptavinir okkar spara sér tölu-
verða peninga með því að skipta
við okkur. Almenningur nýtur þess
væntanlega með óbeinum hætti,
svo sem í lægra vöruverði eða
þjónustukostnaði.“
Byrjaði fyrir varnarliðið
Guðmundur Kjærnested og
Bandaríkjamaðurinn Brandon
Rose stofnuðu Atlantsskip í febr-
úar 1998 og einnig félagið Trans-
atlantic Lines í Bandaríkjunum.
Þeir eiga hvor sinn helming í fyr-
irtækjunum. Guðmundur og Rose
voru skóla- og herbergisfélagar í
háskóla í Bandaríkjunum, en Guð-
mundur útskrifaðist þaðan með
gráðu í frumkvöðlafræðum árið
1991.
Fyrstu fjögur árin sigldu Atl-
antsskip eingöngu milli Íslands og
Bandaríkjanna. Í apríl á síðasta ári
hóf félagið siglingar til Danmerk-
ur. Þaðan er siglt til Rotterdam í
Hollandi og aftur til Íslands. Guð-
mundur segir að fjöldi starfsmanna
Atlantsskipa hafi aukist úr þremur
til fjórum við þessar breytingar í
fyrra. Hjá Transatlantic Lines í
Bandaríkjunum starfa sjö manns.
Að sögn Guðmundar hefur velta
Atlantsskipa stöðugt aukist frá
stofnun fyrirtækisins. Hann segir
að veltan á þessu ári sé áætluð um
31 milljón Bandaríkjadala, jafnvirði
um 2,8 milljarða íslenskra króna.
Veltuaukningin miðað við síðasta
ár sé allt að 50%. Fyrirtækið hafi
verið rekið með hagnaði ef undan
er skilið fyrsta árið. Hagnaðurinn á
þessu ári verði sá mesti til þessa.
„Siglingar á Ameríkumarkað
hafa ekki verið að aukast. Við
sjáum Evrópusiglingarnar sem
helsta vaxtarbrodd Atlantsskipa,
en um 90% af viðskiptum milli Ís-
lands og annarra landa fara í gegn-
um Evrópu. Það var alltaf hug-
myndin hjá okkur þegar við
stofnuðum fyrirtækið að sigla á
Evrópu.“
Guðmundur segir að Atlantsskip
séu með innan við 5% markaðs-
hlutdeild í skipaflutningum milli
Íslands og annarra landa. Markmið
eigenda félagsins sé að markaðs-
hlutdeildin verði á bilinu 5–10%, og
svipað hjá Atlantsolíu.
Atlantsskip eru með þrjú skip í
siglingum. Eitt lestar í Kópavogi
og tvö í Njarðvík.
„Þetta byrjaði allt hjá okkur
með siglingum fyrir varnarliðið á
Keflavíkurflugvelli. Við náðum
þeim samningum vegna þess að hin
skipafélögin, Eimskip og Samskip,
höfðu samið um fyrirkomulag þess-
ara flutningana og því var verðið
hjá þeim of hátt. Margir hafa spáð
því í gegnum tíðina að við myndum
ekki geta staðið lengi í þessu, en
við erum hér enn. Og okkur hefur
tekist að byggja fyrirtækið þannig
upp að það myndi í raun ekki
miklu breyta þótt við myndum
missa varnarliðsflutningana.“
Bensínstöð í Kópavogi
Guðmundur og Rose ákváðu í lok
árs 2001 að hefja innflutning á olíu
hingað til lands. Fyrst leituðu þeir
að landi undir olíubirðgastöð og
fengu samþykki Hafnarfjarðar við
þeirri málaleitan. Vinna við stöðina
hófst í október á síðasta ári og var
hún síðan tekin í notkun í júlí-
mánuði síðastliðnum, er fyrsti olíu-
farmurinn kom til landsins. Atl-
antsolía kaupir olíu frá norska
olíufélaginu Statoil.
Rose og fjölskylda hans eiga
75% hlut í Atlantsolíu en Guð-
mundur á 24% og faðir hans 1%.
„Upprunalega hugmyndin með
Atlantsolíu var að hafa starfsemina
einfalda og selja eingöngu olíu til
útgerða og verktaka með tankbíla.
Við vorum hins vegar ítrekað
spurðir að því hvenær við myndum
setja upp bensínstöðvar. Síðan fór
boltinn að rúlla en áætlað er að
fyrsta stöðin verði opnuð á Kópa-
vogsbraut 115 í desember. Teikn-
ingar og verkáætlanir liggja einnig
fyrir að þjónustustöð við Óseyr-
arbraut í Hafnarfirði og er áætlað
að opna þar snemma á næsta ári.“
Kjarabót bíður almennings
Guðmundur segir það skjóta
nokkuð skökku við að á sama tíma
og lagt sé sérstakt flutningsjöfn-
unargjald á eldsneyti geti hin olíu-
félögin verið með mismunandi verð
á dísilolíu, sem hækki eftir því sem
lengra sé farið frá Hafnarfirði.
Spurning sé hvort þetta geti talist
löglegt. Atlantsolía hafi nú þegar
sent kvörtun vegna þessa til Sam-
keppnisstofnunar.
Hann segir að fleira skekki
myndina í samkeppninni á elds-
neytismarkaði. Hin olíufélögin hafa
í gegnum tíðina átt hluti í
útgerðarfélögunum í landinu. Þetta
hafi oft komið til þegar illa hafi ár-
að hjá útgerðinni. Vegna þessa eigi
nýtt olíufélag nokkuð erfitt um vik
með að komast að á þessum hluta
eldsneytismarkaðarins. Þessi við-
horf séu þó á undanhaldi. Augu út-
gerðarmanna séu að opnast fyrir
því að skipta við það olíufélag sem
bjóði upp á hagstæðasta verðið.
Útgerðin geti sparað mikla pen-
inga á því að skipta við Atlantsolíu.
„Við höfum orðið vör við alveg
einstakt þakklæti frá fjölmörgum
viðskiptavinum okkar. Og það er
ekki að undra. Tryggir viðskipta-
vinir meðal atvinnubílstjóra eru til
að mynda að spara allt að einn til
tvo mánuði í eldsneytisverði á árs-
grundvelli með því að skipta við
okkur. Næsta víst er að langt er
um liðið síðan þeir hafa fengið við-
líka kjarabót. Svipuð kjarabót bíð-
ur einnig alls almennings ef sveit-
arfélögin á höfuðborgarsvæðinu
breyta afstöðu sinni, og verða við
óskum Atlantsolíu um lóðir fyrir
bensínstöðvar. Við þurfum fimm
lóðir. Það nægir til að samkeppnin
komist á legg,“ segir Guðmundur
Kjærnested.
Ekið frítt í mánuð
Atlantsolía stefnir að því
að hefja sölu á bensíni
um miðjan desem-
bermánuð. Guðmundur
Kjærnested, annar aðal-
eigandi og stofnandi Atl-
antsolíu og Atlantsskipa,
sagði í samtali við Grétar
Júníus Guðmundsson, að
verð á dísilolíu hafi lækk-
að hér á landi með til-
komu Atlantsolíu og gera
megi ráð fyrir að það
sama muni gerast varð-
andi verð á bensíni.
Olíubílar Atlantsolíu við birgðastöð fyrirtækisins í Hafnarfirði, sem var tekin í notkun í júlímánuði síðastliðnum.
Morgunblaðið/Sverrir
Guðmundur Kjærnested segir að samkeppni komist á legg ef sveitarfélögin á höfuðborgarsvæðinu verða við óskum fyrirtækisins um lóðir fyrir bensínstöðvar.
’ Við erum ekki að biðja um vernd. Við viljumeinfaldlega að almenningur fái að njóta þess
lága verðs sem við getum boðið upp á, en það
verði ekki einungis þeir sem keyra um Hafn-
arfjörðinn sem fái notið þess. ‘
gretar@mbl.is