Morgunblaðið - 30.11.2003, Blaðsíða 31

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2003 31
Í Salnum í Kópavogi er orðin til sú
hefð að helga söngtónleika 1. des-
ember ár hvert einu íslensku tón-
skáldi. Þetta árið verða öll sönglög
Jóns Þórarinssonar flutt og hefjast
tónleikarnir klukkan 20.00 á mánu-
daginn. Sönglagatónleikar þessir
hafa hlotið heitið „portrait-
tónleikar“ og voru fyrstu tónleik-
arnir á fyrsta starfsári Salarins ár-
ið 1999, þegar flutt voru sönglög
Emils Thoroddsen. Ári seinna voru
verk Karls Ottós Runólfssonar
flutt, þar á eftir verk Sigvalda
Kaldalóns, í fyrra verk Jórunnar
Viðar og nú verða það sönglög Jóns
Þórarinssonar..
Flytjendur á „portrait-tón-
leikum“ Jóns eru Auður Gunn-
arsdóttir sópran, Gunnar Guð-
björnsson tenór og Ólafur Kjartan
Sigurðarson baríton. Undirleikari
er Jónas Ingimundarson píanóleik-
ari. Sönglögin sem flutt verða eru
frá ýmsum tímum af ferli Jóns, sum
alþekkt eins og „Íslenskt vögguljóð
á hörpu“, við ljóð Halldórs Laxness
og „Fuglinn í fjörunni“, þjóðvísa,
en bæði hafa fyrir löngu tekið sér
bólfestu í þjóðarsálinni.
Þegar Jónas Ingimundarson er
spurður um sérstöðu Jóns Þór-
arinssonar á Íslandi, segir hann:
„Jón er fæddur árið 1917 og hefur
tekið þátt í – og átt stóran hlut að
máli í – þeirri gríðarlegu grósku og
þeim breytingum sem átt hafa sér
stað í tónlistarlífinu hér frá því að
hann, ungur maður, kom heim frá
námi. Hann lærði fyrst hér heima
og síðan erlendis hjá Paul Hindem-
ith. Allt frá því að Jón kom heim
hefur hann verið mjög athafnasam-
ur, og ekki bara sem tónskáld held-
ur kom hann til landsins með nýjan
tón og kenndi mönnum nútímalegri
vinnubrögð en áður höfðu þekkst
hér. Hann var mikilvirkur kennari
við Tónlistarskólann í Reykjavík
þar sem hann kenndi heilli kynslóð
af tónskáldum. Fyrir utan að vera
tónskáld og kennari var Jón starfs-
maður Ríkisútvarpsins, dagskrár-
stjóri sjónvarpsins, framkvæmda-
stjóri og stjórnarmaður
Sinfóníuhljómsveitar Íslands – en
hann átti mikinn þátt í því að hún
var stofnuð. Jón var söngstjóri
Fóstbræðra og hefur látið til sín
taka á ritvellinum með ýmsum
hætti, skrifað kennslubækur í tón-
fræði og ýmislegt fleira. Núna er
hann að skrifa Tónlistarsögu Ís-
lands, sem verður gríðarlega mikið
og merkilegt rit – því hann telur
sig hafa fundið sannanir fyrir því
að íslensk tónlist nái mun lengra
aftur en við höfum hingað til álit-
ið.“
Hvað einkennir sönglög Jóns
Þórarinssonar?
„Það sem er kannski mest ein-
kennandi er hversu auðvelt er að
sjá þróunina sem verður hjá honum
og þau áhrif sem hann hefur orðið
fyrir við tónsmíðanám í Bandaríkj-
unum. Jón hefur samið sönglög
sem hvert um sig er merkt þeim
tíma sem þau eru samin á og ég vil
fullyrða að lagaflokkurinn „Of
Love and Death“, sem Ólafur
Kjartan Sigurðarson flytur á tón-
leikunum, er með bestu sönglögum
sem samin hafa verið hér.
Þau eru bautasteinninn í hans
sköpunarverki.“
Sem fyrr segir taka þau Auður
Gunnarsdóttir og Gunnar Guð-
björnsson þátt í flutningnum, auk
Ólafs, og koma þau gagngert til
landsins vegna tónleikanna.
Jónas bætir að lokum við: „Ég vil
endilega minna á að fyrir nokkrum
árum kom út geisladiskasafnið
„Fuglinn í fjörunni“ þar sem eru
hljóðrituð öll verk Jóns. Þar er því
að finna öll hans söngverk – og það
eru þau sem við erum að flytja.“
Morgunblaðið/Þorkell
Auður Gunnarsdóttir, Ólafur Kjart-
an og Jónas Ingimundarson.
Portrett af Jóni
Þórarinssyni