Morgunblaðið - 30.11.2003, Blaðsíða 38

SKOÐUN
38 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SKÝRSLA menntamálaráðu-
neytisins um styttingu námstíma til
stúdentsprófs kom út í haust og
boðar umfangsmikla endur-
skipulagningu á almennri bók-
námsleið til stúdentsprófs. Að
mörgu þarf að hyggja verði farið í
svo viðamiklar skipulagsbreytingar
og mikilvægt að fagleg og vönduð
vinnubrögð verði viðhöfð. Við þá
vinnu þurfa hagsmunir nemenda og
velferð þeirra að varða leiðina.
Menntamálaráðherra segir að nú
sé „að hefjast lokakaflinn í und-
irbúningsferli sem staðið hefur síð-
an málið var fyrst sett á dagskrá
fyrir hartnær tíu árum“. (M.m.rn:
rit 8, sept. 2003.) Erfitt er að greina
markvissa menntastefnu þegar litið
er til breytinga síðustu ára. Enn út-
skrifa framhaldsskólarnir nem-
endur samkvæmt tveimur nám-
skrám og nemendur og annað
starfsfólk skólanna eru átta sig á
nýju skipulagi námsbrauta í nám-
skránni frá árinu 1999. Sú námskrá
gerir ekki almennt ráð fyrir styttra
námi til stúdentsprófs þó sá mögu-
leiki hafi ætíð verið fyrir hendi inn-
an fjölbrautakerfisins. Breytingar
nú, ef af verða, kalla því á þriðju
námskrána á örfáum árum.
Brottfall
Hátt hlutfall brottfallsnemenda
setur svartan blett á okkar íslenska
framhaldsskólakerfi. Ástæðurnar
eru margvíslegar, m.a. skortur á
námsleiðum við hæfi, óljós markmið
nemenda með námi sínu og mikil
launavinna nemenda. Í skýrslu um
styttingu náms til stúdentsprófs er
ekki fjallað um þessa þætti, aðeins
nefnt að dregið gæti úr brottfalli í
kjölfar styttingarinnar (bls.14).
Engin tilraun er gerð til að skýra
það frekar enda illmögulegt að sjá
hvernig komast má að þeirri nið-
urstöðu.
Stytting námstíma til stúdents-
prófs er talin verða til þess „að
nemendur geti unnið viku skemur
að sumri. Ekki er líklegt að það hafi
mikil áhrif á getu nemenda til að
afla sér tekna, einkum þar sem stór
hluti þeirra vinnur líka samhliða
námi á veturna“ (bls. 31). Hér er lit-
ið á málið í undarlegu samhengi.
Eru skýrsluhöfundar með þessu að
samþykkja óhóflega launavinnu
framhaldsskólanema? Horft er
framhjá þeirri staðreynd að hún er
ein af meginástæðum brottfalls.
Full ástæða er til að bregðast við
þeim vanda með afgerandi hætti.
Námsval og sveigjanleiki
Tillögur skýrsluhöfunda fela í sér
mun minna val á stúdentsbrautum
en námskráin frá árinu 1999 gerir
ráð fyrir. Þar eru sveigjanleiki og
val lykilatriði sem m.a. hafa gert
fjölbrautaskólum kleift að útskrifað
stúdenta eftir þrjú til þrjú og hálft
ár. Sá möguleiki er því ekki nýr af
nálinni.
Stytting námstíma til stúdents-
prófs mun vafalítið hafa áhrif á
námsval og hætt er við að nem-
endur flykkist á 3 ára bóknáms-
brautir á kostnað verknáms.
Merkjum iðn- og starfsnáms þarf
að halda á lofti og ekki má á nokk-
urn hátt halla á mikilvægi þess og
þeirra starfsréttinda sem það veit-
ir. Íslenskt atvinnulíf má ekki við
frekari fækkun nemenda í starfs-
námi og auka þarf veg og virðingu
þess í verki en ekki aðeins í orði.
Ef af breytingunni verður hafa
stúdentsefni ári skemmri tíma til
að kynna sér námsleiðir og störf.
Kannanir hafa sýnt að jafnvel eftir
fjögur ár í framhaldsskóla er stór
hluti stúdentsefna óráðinn um
framtíðar náms- og starfsval. Mik-
ilvægi þess að efla og styrkja náms-
og starfsráðgjöf í skólakerfinu
eykst því enn frekar.
Aðliggjandi skólastig
Lítið er komið inn á áhrif stytt-
ingarinnar á aðliggjandi skólastig.
Aðeins er talað um að „kanna skuli
nýtingu kennslutíma í grunnskóla
og möguleika á að auka hlutfall
kjarnagreina á kostnað valgreina í
efstu bekkjum“ (bls. 20). Í aðal-
námskrá grunnskóla hefur verið
lögð áhersla á að búa nemendur
undir upplýst val námsgreina og
tengingu þess vals við komandi
framhaldsskólanám og starfsval.
Lagt er til að úr þessu verði dregið,
stýringin endurvakin og valmögu-
leikum fækkað. Gengur sú stefnu-
breyting gegn meginstefnu Aðal-
námskrár grunnskóla.
Hafa ber í huga að tiltölulega
lágt hlutfall nýnema háskólanna
eru nýútskrifaðir stúdentar. Há-
skólarnir fagna því flestir að stytta
skuli námstíma til stúdentsprófs
„...enda verði ekki dregið úr þeim
undirbúningi sem stúdentsprófið
felur í sér nú...“ (bls. 25).
Að ofansögðu má því spyrja
hvernig viðhalda á gæðum núver-
andi stúdentsprófs þegar námstím-
inn hefur verið styttur og námsein-
ingum fækkar um 24. Hvorki
háskóla- né grunnskólastiginu er
ætlað að taka til sín hluta þess
náms sem áður tilheyrði framhalds-
skólastiginu miðað við tillögur
skýrsluhöfunda.
Samanburður
við nágrannalönd
Skýrsluhöfundar leggja áherslu á
samræmingu við nágrannaríki hvað
varðar aldur stúdenta. Samkvæmt
samanburðarkönnun á skólakerfum
á Íslandi, í Danmörku og í Svíþjóð
(mmrn. sept. 2002) er mikil einföld-
un að segja að nemendur hér kom-
ist ekki í háskóla fyrr en tvítugir á
meðan unglingar í nágrannalönd-
unum hefji þar nám 18 eða 19 ára.
Um 60% grunnskólanemenda í
Danmörku taka viðbótarár í grunn-
skólanum, sem jafngilda myndi 11.
námsárinu hjá okkur, áður en þeir
hefja framhaldsskólanám. Aðeins
11% drengja og 20% stúlkna í Dan-
mörku ljúka stúdentsprófi 19 ára.
Sem sagt „... um 15% danskra ung-
menna hafa lokið stúdentsprófi ári
fyrr en íslensk“(bls. 38). Á hinum
Norðurlöndunum eru námsgögn öll
ókeypis, framhaldsskólanemar á
námsstyrkjum og hafa auk þess
möguleika á námslánum. Hins veg-
ar vinna um 70% íslenskra fram-
haldsskólanemenda samhliða námi
sínu og er það uggvænlega hátt
hlutfall.
Hvað er til ráða?
Áberandi er sú áhersla sem lögð
er á fjárhagslegan ávinning og
sparnað sem af kerfisbreytingunn
mun leiða fyrir ríkið. Rík ástæða er
til þess að aðgæta áhrif fram-
kvæmdarinnar á skólasamfélagið í
heild. Varast skal að halda af stað í
svo víðtæka aðgerð með nið-
urskurðarhnífinn sem aðalvopnið.
Náms- og starfsráðgjafar hitta í
starfi sínu nemendur í brottfalls-
hættu. Þetta er sá hópur sem skól-
ar þurfa að sinna betur. Til þess
þurfa þeir að geta boðið upp á fjöl-
breytt nám, aukna náms- og starfs-
ráðgjöf, náms- og starfsfræðslu,
persónulegan stuðning og náms-
stuðning.
Örar breytingar á námskrám,
nýjar tegundir stúdentsprófa, mikil
fjölgun skóla og námsmöguleika á
háskólastigi, mismunandi forn-
ámskröfur þeirra ásamt fleiru,
auka enn kröfur um vandað náms-
og starfsval meðal grunn- og fram-
haldsskólanema.
Við breytinguna er líklegt að
brottfall muni aukast á háskólastig-
inu. Bilið breikkar, bæði félagslega
og námslega, milli framhalds- og
háskólanema. Bjóða þarf fram
nemendaráðgjöf (eldri nemendur
leiðbeini hinum nýju við upphaf
náms), samhliða eflingu náms- og
starfsráðgjafar á öllum skólastig-
um.
Á fundum og málþingi sem
menntamálaráðuneytið stóð fyrir
árin 2001 og 2002 með hags-
munaaðilum þessa máls var lögð rík
áhersla á samstarf milli skólastiga.
Því miður sér þeirri umræðu og til-
lögugerð ekki stað í þessari
skýrslu.
Fyrst og fremst er nauðsynlegt
að hafa velferð nemenda að leið-
arljósi við svo umfangsmiklar kerf-
isbreytingar sem stytting náms-
tíma til stúdentsprófs myndi leiða
til. Mikilvægt er að geta bent á
óyggjandi ávinning fyrir nemendur
og eyða þarf óvissuþáttum sem
benda til hins gagnstæða.
„Greindur maður túlkar
bæði bókina og lífið“
Eftir Hrönn Baldursdóttur, Ragnheiði
Bóasdóttur, Svandísi Ingimundardóttur og
Þórdísi Guðmundsdóttur
Höfundar eru náms- og starfsráðgjafar
á grunn-, framhalds- og háskólastigi.
Hrönn
Baldursdóttir
Ragnheiður
Bóasdóttir
Svandís Ingi-
mundardóttir
Þórdís Guð-
mundsdóttir
Til leigu í Fákafeni 11
Upplýsingar
í síma 894 3121.
Eitt besta verslunarhorn borgarinnar.
Stærð 185 fm. Næg bílastæði.
Einnig til leigu:
Lagerhúsnæði, 300 fm og 400 fm.
Faxafen 9, ca 100 fm verslunarpláss.
Vorum að fá í einkasölu fullinnréttað stórglæsilegt 400 m² skrifstofuhúsnæði sem
getur verið til afh. strax, þrátt fyrir leigusamning sem rennur út í maí 2004.
Húsnæðið er vel skipulagt með fjölda lokaðra skrifstofa í bland við opið vinnurými.
Auðvelt að breyta og aðlaga veggjakerfi nýrri starfsemi. Fullkomið fundarherbergi,
móttaka og eldhús m. góðri innr. Parket. Halogenlýsing. Nýjar tölvulagnir og
tölvurekki til staðar. Lyfta. Sturta. Svalir. Allt til alls - bara stinga í samband og
fyrirtækið er komið á fullann snúning. Allar nánari uppl. á skrifstofu okkar.
Til sölu í Hlíðasmára
Sími 511 2900
Skipholti 50b, 105 Reykjavík
Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30.
Uppl. veitir Magnús Gunnarsson,
s. 588 4477 eða 822 8242.
Fjárfestar!
Eignir með langtímaleigusamningum
Til sölu í vesturbænum eign með 15 ára leigusamningi, traustur
leigutaki. Eignin skiptist í verslun 64,8 fm ásamt kjallara 33,3 fm,
samtals 96,9 fm. Leiga kr. 115.000 á mán.
Mögul. hagst. fjármögnun.
Til sölu á svæði 105 eign með 15 ára leigusamningi, traustur
leigutaki. Eignin er samtals 1.900 fm. Leiga kr. 2 millj.
Góðar tryggingar.
Til sölu í vesturbæ Kópavogs eign með leigusamningi til 2018,
traustur leigutaki. Eignin er samtals 370 fm. Leiga kr. 340.000
á mán. Mögul. hagst. fjármögnun.
Til sölu á svæði 105 - rétt við Höfða. Eignin er til sölu með 5 ára
leigusamningi, traustur leigutaki. Leiga kr. 700.000 á mán. Eignin er
ein sér og staðsett á mjög góðum stað með einstöku útsýni.
Eignin er á einni hæð, verið er að vinna að nýju deiliskipulagi fyrir
eignina og er þar gert ráð fyrir að byggja megi allt að 4 hæðir. Þetta
er tækifæri fyrir byggingaraðila, fjárfesta. Uppl. veitir Magnús á
skrifstofu.
Guðrún Antonsdóttir REMAX (867-3629)
Fasteignasala: RE/MAX Suðurlandsbraut
Hrafnhildur Bridde löggiltur fasteignasali
Heimilisfang: Skólagerði 49
Stærð eignar: 203,4 fm
Bílskúr: 43 fm
Byggingarár: 1967
Brunabótamat: 22,3 millj.
Áhvílandi: 2 millj.
Verð: 23,9 millj.
Mjög fallegt og mikið endurnýjað
parhús á rólegum og góðum stað í
Kópavogi. Stofa og borðstofa, eld-
hús með borðkrók. 3 rúmgóð herb.
Rúmgott og fallegt baðherb. Gesta-
snyrting í forstofu. 3ja herb. íbúð
með sérinngangi. Jeppa-bílskúr með
sjálfv. hurðaopnara, hita og rafmagi.
Guðrún Antonsdóttir sölufulltrúi
RE/MAX tekur
á móti gestum milli kl.14-16
OPIÐ HÚS - Skólagerði 49
GLÆSILEG ÍBÚÐ Á ÆGISÍÐU
MEÐ MEIRIHÁTTAR ÚTSÝNI YFIR SKERJAFJÖRÐ
Íbúð 112 fm - Bílskúr 34 fm
Íbúð á annarri hæð á Ægisíðu með glæsi-
legu útsýni yfir Skerjafjörð til Álftaness.
Tvö stór svefnherbergi og aukaherbergi
með svölum út frá aðalsvefnherbergi. Tví-
skipt stofa með útbyggðum glugga og
stórum svölum. Eldhús með nýlegri inn-
réttingu. Snyrtilega flísalagt baðherbergi.
Upprunalegir skrautlistar í loftum. Nýleg
hellulögn í innkeyrslu, bílskúr og gróinn
garður. Mjög góð eign á góðum stað.
Verð 21 milljón.
Sigurður Gizurarson hrl., lögg. fasteignasali.
AB Fasteignir - Austurströnd 3,
170 Seltjarnarnesi - Sími 551 6520 &
822 9970, fax 561 7600.
Tölvupóstur: abf@abfasteignir.com
Heimasíða: www.abfasteignir.com