Morgunblaðið - 30.11.2003, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BJÖRN Hjálmarsson, faðir
Hjálmars Björnssonar sem lést
af ókunnum ástæðum í Rotter-
dam í fyrrasumar, telur svör
ríkislögreglustjóra ófullnægj-
andi varðandi aðgerðir af hálfu
íslenskra stjórnvalda til að finna
út hvert banamein Hjálmars
heitins var.
„Þetta eru sömu svörin og
fyrir ári síðan og valda fjölskyld-
unni stórkostlegum vonbrigð-
um“ segir Björn. „Málið situr
fast og það er engin lausn í sjón-
máli. Í 17 mánuði höfum við beð-
ið eftir niðurstöðu réttarkrufn-
ingar og vekjum athygli á því að
röng og óumbeðin lífsýni úr
Hjálmari heitnum voru send frá
Hollandi til rannsóknar hjá
Þóru Steffensen réttarmeina-
fræðingi. Hún varð fyrir von-
brigðum með þessi sýni og fjöl-
skylda Hjálmars skilur ekki
hvers vegna íslensk stjórnvöld
biðja ekki um þau sýni sem Þóra
bað upphaflega um. Ennfremur
er það óskiljanlegt hvers vegna
íslensk stjórnvöld beita sér ekki
með formlegum hætti í þessu al-
varlegasta mannréttindamáli
sem komið hefur upp í áratugi.“
Miklar líkur á
refsiverðum verknaði
Björn hefur eftir Þóru og
Gísla Pálssyni aðstoðaryfirlög-
regluþjóni hjá ríkislögreglu-
stjóra, að miklar líkur séu á
refsiverðum verknaði í
tengslum við andlát Hjálmars.
„Sakamál á að rannsaka fljótt og
örugglega. Tíminn vinnur gegn
okkur. Það ætti að vera hægt
um vik fyrir lögregluna í Schen-
gen-ríkjunum Hollandi og Ís-
landi að leysa málið sómasam-
lega. Ég ítreka að
réttarkrufningin í Hollandi
stenst ekki alþjóðlega staðla að
mati Þóru Steffensen. Ronald
Feiffer ræðismaður í Rotter-
dam og réttargæslumaður okk-
ar foreldranna, Robert A.
Fibbe, hafa lýst því yfir að
vinnubrögð saksóknara og lög-
reglu þar í landi voru fyrir neð-
an allar hellur. Þetta vita íslensk
lögregluyfirvöld og sömuleiðis
þrír ráðherrar íslensku ríkis-
stjórnarinnar, þeir Davíð Odds-
son, Björn Bjarnason og Hall-
dór Ásgrímsson. Það er því
óskiljanlegt hvers vegna þeir
fylgja ekki málinu eftir af meiri
mætti en raun ber vitni.“
Faðir Hjálmars
Björnssonar
Beðið í
17 mánuði
eftir niður
stöðu réttar-
krufningar
TVENN göng frá Akureyri og
austur um yfir í Fnjóskadal og að
Stórutjarnarskóla myndu stytta
vegalengd um 22 kílómetra, en
þetta virðist vera raunhæfur kostur
að því er fram kom í máli Jóns Þor-
valds Heiðarssonar hagfræðings á
ráðstefnu sem Byggðarannsókna-
stofnun efndi til sl. föstudag um
samgöngubætur, samfélag og
byggð og haldin var í gær.
Jón Þorvaldur skrifaði M.S. rit-
gerð, Vaðlaheiðargöng, virkjun auk
vegganga og kynnti hann efni
hennar í erindi sínu. Markmiðið var
að skoða hvað það kostaði ríkissjóð
mikið að gera Vaðlaheiðargöng ef
þau yrðu gerð í einkaframkvæmd,
að skoða hvort raunhæft sé að gera
tvenn göng og stytta leiðina þannig
um 22 kílómetra í stað tæplega 16
kílómetra og að skoða hvort mögu-
legt og arðsamt væri að gera einnig
meðalstóra virkjun samhliða Vaðla-
heiðargöngum. Helstu forsendur
sem Jón Þorvaldur byggði á voru
umferðarspá, orkuverðsspá og
tímasetning framkvæmda.
Komst Jón Þorvaldur að þeirri
niðurstöðu að Vaðlaheiðargöng
stæðu ekki undir sér sjálf og ef fé-
lag ræki göngin og innheimti
veggjald gæti það staðið undir
rúmlega helmingi stofnkostnaðar.
Ríkið þyrfti að leggja fram um 1,7
milljarða króna miðað við að þessi
leið yrði fyrir valinu.
Jón Þorvaldur sagði raunhæft að
gera tvenn göng, fara svonefnda
Veturliðaleið, frá Akureyri og koma
út í Fnjóskadal við Veturliðastaði
og þaðan undir Vaglafjall/Birnings-
staðafjall og að Stórutjarnaskóla.
Þetta sagði Jón Þorvaldur raun-
hæfan kost, en hann myndi þó
kosta ríkið um einum milljarði
meira en ef farin yrði sú leið sem
fram til þessa hefur verið til skoð-
unar, þar sem komið er út við
Skóga í Fnjóskadal.
Jón sagði að umferð um Vík-
urskarð hefði vaxið mikið á liðnum
árum, væri um 5-600 bílar að jafn-
aði á dag að vetrinum en mun meiri
á sumrin, en þá færi um helmingur
allrar umferðar um Víkurskarð.
Umferð um Víkurskarð hefur að
meðaltali aukist um 5% og sagði
Jón það mikinn vöxt, mun meiri en
landsmeðaltal sem væri 1,4%.
Kvaðst hann ekki þora að spá svo
miklum vexti áfram, en ef miðað
væri við landsmeðaltalið mætti
gera ráð fyrir að 2-2500 bílar
myndu fara yfir Víkurskarð dag-
lega á næstu 30 árum. Reynslan
sýndi að umferð ykist með tilkomu
ganga.
Í útreikningum Jóns kemur fram
að vegfarendur þyrftu að greiða á
bilinu tæplega 400 krónur og upp í
550 krónur eftir því hvor kosturinn
yrði valinn.
Jón kemst að þeirri niðurstöðu
að mögulegt sé að gera 10-18 MW
virkjun í Vaðlaheiði ef hún yrði
samtvinnuð veggangagerðinni.
Hluta af Fnjóská yrði þá veitt í
gegnum Vaðlaheiðargöngin en lega
ganganna yrði að taka mið af virkj-
uninni. Þannig væri einungis unnt
að virkja ef farin yrði svonefnd
Veturliðaleið, en ekki ef Skógaleið-
in yrði fyrir valinu. Sagði hann allt
benda til að slík virkjun yrði hag-
kvæm og gæti jafnvel borgað hluta
af kostnaði við göngin. Umhverfis-
áhrif af slíkri virkjun sagði hann
lítt þekkt og yrði að rannsaka
hvaða áhrif virkjun af þessari
stærð hefði í för með sér. Eitthvað
af landi færi undir vatn, en gert er
ráð fyrir að það yrði 1,7 ferkíló-
metrar að stærð. Þá þykir líklegt
að virkjunin hefði neikvæð áhrif á
lífríkið í neðri hluta Fnjóskár og
hefði því áhrif á veiði.
Hægt að virkja rennsli
úr Fnjóská í gegnum
Vaðlaheiðargöng
Um 100 metra hæðarmunur er á
Fnjóskadal og Eyjafirði. Sagði Jón
tæknilega hægt að virkja rennsli úr
Fnjóská í gegnum Vaðlaheiðargöng
og væri hægt að útfæra slíka virkj-
un á ýmsa vegu.
Stofnkostnaður við Vaðlaheiðar-
virkjun virðist vera tiltölulega lág-
ur á orkugetu í samanburði við aðr-
ar vatnsaflsvirkjanir að því er fram
kom hjá Jóni. Hann benti á að jafn-
vel þó stofnkostnaður væri vanmet-
inn að einhverju leyti væri slík
virkjun samt hagkvæm. Það ylti þó
á orkuverði í framtíðinni. Áætlaði
Jón að kostnaður við virkjun með
raflínu til Akureyrar gæti numið
um 2 milljörðum króna.
Þessi hugsanlega virkjun gæti í
fullum afköstum framleitt 17,2 MW
Þá gerði hann ráð fyrir að tekjur af
orkusölu gætu numið 300-350 millj-
ónum króna á ári og þannig myndi
virkjunin borga sig upp á 10 árum.
Áhrif af þessari virkjun sagði Jón
að gætu verið um 250-300 milljónir
króna á ári á svæði Eyþings, Eyja-
firði og Þingeyjarsýslum. Þá væri
slík virkjun mikilvægt skref í að
búa til öflugt orkufyrirtæki á svæð-
inu.
Hugmyndir um tvenn jarðgöng í gegnum Vaðlaheiði og virkjun í Fnjóskadal
Talinn hagkvæmur
og raunhæfur kostur
Morgunblaðið/Kristján
Jón Þorvaldur Heiðarsson hagfræðingur afhendir Kristjáni Þór Júlíussyni
bæjarstjóra á Akureyri eintak af ritgerð sinni; Vaðlaheiðargöng, virkjun
auk vegganga, á ráðstefnunni í Háskólanum á Akureyri.

  
   !  "














 







 


 
 
  

 
 



 
!" 








 
  
 #$



 







 




 








  

   

 

!

 
FELLDAR voru út ályktanir um
drög að stjórnarskrá Evrópusam-
bandsins (EES) á samráðsfundi
EFTA-ríkjanna
með ESB að til-
lögu Guðlaugs
Þórs Þórðarson-
ar alþingis-
manns, en í drög-
um að ályktun
fundarins var
ekki dregin upp
raunsæ lýsing á
stjórnarskrár-
drögunum, né
var þetta vett-
vangur til að ræða hana, að mati
Guðlaugs. Fyrir Íslands hönd sátu
fundinn auk Guðlaugs þingmennirn-
ir Gunnar Birgisson – sem er for-
maður íslensku nefndarinnar – Öss-
ur Skarphéðinsson og Lúðvík
Bergvinsson, Samfylkingunni.
„Í þessum ályktunum voru ansi
hástemmdar lýsingar á því hvað
þessi drög [að stjórnarskrá ESB]
fælu í sér og hversu vel heppnuð þau
væru. Ég er nú ekki sammála því, og
held að fæstir séu þeirrar skoðunar,“
segir Guðlaugur. Tillaga Guðlaugs
var samþykkt af meirihluta fundar-
manna og því álit fundarmanna á
stjórnarskrá ESB ekki sett með í
lokaályktunina.
„Það sem kom mér mest á óvart
var að fulltrúar Samfylkingarinnar
greiddu tillögunni ekki sitt atkvæði,
þeir greiddu atkvæði gegn breyting-
artillögu minni. Það kom mér vægast
sagt á óvart, því eitt er að vera Evr-
ópusinnar og annað að fylgja banda-
lagshyggju innan Evrópusambands-
ins,“ segir Guðlaugur. Hann bætir
við að lesa megi ákveðna þróun í átt
til Bandaríkja Evrópu út úr stjórn-
arskrárdrögunum.
Ályktanir um stjórnar-
skrárdrög EES felldar út
Guðlaugur Þór
Þórðarson