Morgunblaðið - 30.11.2003, Blaðsíða 42

HUGVEKJA
42 SUNNUDAGUR 30. NÓVEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Aðventan er byrjuð,með tilheyrandi und-irbúningi fyrir jólin,björtustu hátíðkristninnar, þótt á
myrkasta tíma ársins sé að
finna. Aðventukransarnir eru
komnir á borðin eða í glugga-
kisturnar eða aðra staði, og af
fyrsta kertinu stafar ljóma, sem
bendir á þann sem er að koma í
minningunni, ljósið sem aldrei
slokknar. Orðið aðventa er
nefnilega dregið af latnesku orð-
unum Adventus Domini, sem
þýða „koma Drottins“.
Aðventukransinn byggist á
norður-evrópskri hefð. Hið sí-
græna greni táknar lífið, sem er
í Kristi, og hringurinn eilífðina.
Fyrsta kertið nefnist spádóma-
kertið; það minnir á fyrirheit
spámanna Gamla testament-
isins, er höfðu sagt fyrir um
komu frelsarans. Annað kertið
nefnist Betlehemskertið; athygl-
inni er hér beint að þorpinu, sem
Jesús fæddist í, og þar sem ekk-
ert rúm var fyrir hann. Þriðja
kertið nefnist hirðakertið;
snauðum og ómenntuðum fjár-
hirðum voru sögð tíðindin góðu,
á undan öllum öðrum. Fjórða
kertið nefnist síðan englakertið,
og minnir okkur á þá, sem báru
mannheimi fregnirnar. Aðventu-
kransinn, sem talinn er vera
upprunninn í Þýskalandi á fyrri
hluta 19. aldar, barst til Suður-
Jótlands og varð algengur í
Danmörku eftir 1940 og kom
þaðan hingað. Í fyrstu var hann
aðallega notaður til að skreyta
búðarglugga en milli 1960 og
1970 fór hann að tíðkast á ís-
lenskum heimilum og er nú orð-
inn ómissandi hluti þessara ynd-
islegu daga.
Um aðventukertin var fyrir
nákvæmlega 40 árum ort ljóð,
sem við á íslensku þekkjum und-
ir heitinu „Við kveikjum einu
kerti á“. Lagið er sænskt, frá
1898, og höfundur þess Emma
Christina Köhler (1858–1925),
rithöfundur, kennari og tón-
skáld. Upphaflegur texti frá
sama tíma, og einnig gerður af
Köhler, fjallar um annað, eða
nánar tiltekið um öll heimsins
ljós á þessum árstíma, og nefnist
„Nu tändas tusen juleljus“.
Norski rithöfundurinn Sigurd
Muri (1927–1999) gerði nýjan
texta við þetta lag árið 1963 og
tileinkaði aðventukertunum. Sá
nefnist „Nå tenner vi det første
lys“. Báðar útgáfurnar eru við
lýði ytra, en sú nýrri festi ein
rætur hér, í þýðingu Lilju Sól-
veigar Kristjánsdóttur (1923–),
fyrrverandi kennara og safn-
varðar í Reykjavík, og er á góðri
leið með að verða einn þekktasti
aðventusálmur Íslendinga fyrr
og síðar. Hann er á þessa leið:
Við kveikjum einu kerti á.
Hans koma nálgast fer
sem fyrstu jól í jötu lá
og Jesúbarnið er.
Við kveikjum tveimur kertum á
og komu bíðum hans,
því Drottinn sjálfur soninn þá
mun senda‘ í líking manns.
Við kveikjum þremur kertum á,
því konungs beðið er,
þótt Jesús sjálfur jötu og strá
á jólum kysi sér.
Við kveikjum fjórum kertum á.
Brátt kemur gesturinn,
og allar þjóðir þurfa að sjá,
að það er frelsarinn.
En um aðventukertin er líka
til þýsk saga, er ber heitið
„Fjögur kerti“. Höfundur er
ókunnur, en þýðinguna gerði
Pétur Björgvin Þorsteinsson og
er hana m.a. að finna á http://
www.kirkjan.is/hateigskirkja/:
Það var búið að kveikja á öllum fjór-
um kertunum á aðventukransinum. Í
kringum þau ríkti þögn. Ef einhver
hefði verið nálægur þá hefði hann
heyrt kertin tala saman.
Fyrsta kertið andvarpaði og sagði:
„Ég er friðarkerti. Ljós mitt lýsir en
fólkið býr ekki í friði hvert við annað.
Fólkinu er alveg sama um mig!“ Ljós-
ið á fyrsta kertinu varð minna og
minna þangað til það slokknaði alveg.
Annað kertið flökti og sagði: „Ég
heiti trú. En ég er alveg óþarfi. Fólk-
inu er alveg sama um Guð, það vill
ekkert af honum vita. Það hefur eng-
an tilgang að það sé ljós á mér.“
Krafturinn í kertinu sem nefndi sig
trú var þrotinn. Lítill trekkur dugði
til. Ljósið slokknaði.
Með lágri, dapurri röddu tók þriðja
kertið til máls: „Ég heiti kærleikur.
En ég hef enga orku til þess að láta
ljós mitt skína. Fólkið er búið að ýta
mér til hliðar. Það sér bara sig sjálft
og ekki náungann sem þarf á kærleik-
anum að halda.“ Að þessum orðum
mæltum slokknaði á þriðja kertinu.
Lítið barn kom inn í herbergið þar
sem aðventukransinn stóð á borðinu.
Með tárin í augunum sagði það: „Mér
finnst ekki gaman þegar það er
slökkt á ykkur.“
Þá svaraði fjórða kertið: „Ekki vera
hrætt, kæra barn. Meðan ljós er á
mér getum við kveikt á hinum kert-
unum. Ég heiti von.“ Það var gleði-
svipur á andliti barnsins þegar það
notaði ljósið af vonarkertinu til þess
að kveikja á kærleikskertinu, trúar-
kertinu og friðarkertinu. Að því loknu
sagði barnið eins og við sjálft sig:
„Nú geta jólin komið í alvöru.“
Ljósmynd/Sigurður Ægisson
Fjögur kerti
Aðventukransinn er eitt af helstu táknum jóla-
föstunnar. Og þó ekki hann einn og sér, því fjög-
ur kerti eru þar jafnframt áföst. Sigurður Æg-
isson fjallar í dag um það efni og ekki hvað síst
aðventusálminn góða, sem um kertin fjallar.
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
MINNINGAR
Ungur vinur minn
Kjartan Halldór
Rafnsson er látinn, allt
of ungur.
Við kynntumst fyrst, er hann og
elsta dóttir okkar hófu sambúð, en
þó ekki að ráði fyrr en þau fluttust
hingað til Stokkhólms 1990.
Hann var myndarlegur, bjartur
yfirlitum og með hús fullt af draum-
um.
KJARTAN HALLDÓR
RAFNSSON
✝ Kjartan HalldórRafnsson fædd-
ist í Reykjavík 31.
desember 1968.
Hann lést í Svíþjóð
27. október síðast-
liðinn og var útför
hans gerð þar en
minningarathöfn
var um Kjartan í
Bústaðakirkju 24.
nóvember.
Ferðin sjálf virtist
vera honum jafn stórt
takmark og takmarkið
með ferðinni, við
hvern klifinn hjalla
birtist nýr grænn dal-
ur, og þangað vildi
hann.
Fljótlega eftir flutn-
inginn hingað fékk
hann starf á vinnustað
mínum, þótt hann
kynni ei sænsku. Hann
vann sig fljótt í álit,
eins og það er kallað,
félagslyndur og dug-
legur við þau störf er
honum voru falin, og sænskan varð
honum fljótt töm. Snemma hrókur
fagnaðar í víðfeðmum félagsskap og
kunni vel við sig í góðra vina hópi.
Það var eins og hann hefði dvalið
hér frá bernsku.
Heimili þeirra var alltaf fullt af
gestum og litli geislinn þeirra, Rak-
el, blómstraði. Vanhagaði mig um
aðstoð, þurfti ég aldrei að bíða
lengi, hann hljóp með mér með pí-
anó, reisti með mér milliveggi
o.s.frv.
Hann var glaðlyndur og bros-
mildur, en samt var eins og ein-
hverjir sorgarþræðir væru ofnir í
lífsvefinn. Hann var aldrei alveg
glaður, líkt og hann væri fjarver-
andi og örlítið annars hugar, en
duldi það vel og ég vænti þess ekki
að margir hafi áttað sig á því.
Við tjöldum oft með gleðinni, þeg-
ar við búum við sorg í hjarta.
Kjartani og dóttur okkar varð ei
þeirrar hamingju auðið að eiga sam-
fylgd lengur en fáein ár, og slitu
samvistir.
Eigi löngu síðar flytur hann aftur
á heimaslóðir, hefur þar nám í mat-
reiðslu, og hefur störf í greininni.
Okkur, fjölskyldunni, var ljúft að
fylgjast með velgengni hans, og ósk-
uðum honum alls hins besta enda
hefur aldrei fallið skuggi á vinsemd
hans og okkar, þótt hann og dóttir
okkar Ella Lilja ættu ekki lengur
samleið. Höfðum við af honum góð-
Guðbjörg J. Hassing
hefur kvatt í hinsta
sinni. Sérstæð kona, er
hlaut gott veganesti í
vöggugjöf. Æskuheimili
hennar var að Kambi í Reykhólasveit.
Þar ólst hún upp á fjölmennu heimili,
systkinin voru átta en einnig áttu þar
margir athvarf, ungir sem aldnir, sem
ekki áttu í annað hús að venda og
GUÐBJÖRG
HASSING
✝ Guðbjörg Hassingfæddist á Bakka í
Geiradal í A-Barða-
strandarsýslu 31. ág-
úst 1905. Hún lést á
Landspítalanum í
Fossvogi 13. nóvem-
ber síðastliðinn og
var útför hennar gerð
frá Háteigskirkju 21.
nóvember.
fengu þar notið góðrar
umönnunar. Foreldrar
Guðbjargar bjuggu
myndar- og rausnarbúi
alla tíð. Jón Brandsson,
faðir Guðbjargar, fékk
orð fyrir að vera fram-
sýnn og afkastamikill
búhöldur. Ég man þau
hjón vel. Jón hafði
áberandi skýr og leiftr-
andi augu og hún Sess-
elja var flink húsmóðir
og gestrisni þeirra
rómuð. Ég kom að
Kambi sem unglingur
og átti eftir að kynnast
æskuvinkonum mínum betur, bæði
Wíví Hassing og Lilju Hannesdóttur.
Er þau Kambshjón fluttu suður til
Reykjavíkur, þá heimsótti ég Sess-
elju og vinkonur mínar. Wíví stundaði
nám og Lilja vinnu. Sesselja tók á
móti mér með sama rausnarskapnum
og í sveitinni. Síðan setti hún plötu á
fóninn og spilaði fyrir mig uppáhalds
músíkina sína.
Guðbjörg fór ung að heiman, fyrst
til náms og síðar vinnu. Þá lá leiðin til
Kaupmannahafnar þar sem hún
kynntist manni sínum Mikael U.
Hassing. Þau komu frá ólíkum grunni
ef svo má orða það. Stórborginni við
sundið og afskekktri sveit, sem skart-
aði óvenju fallegu landslagi.
Mikael var kórdrengur í kirkjunni
sinni. Síðar gegndi hann herþjónustu
í danska hernum. Á báðum stöðum
giltu ákveðnar reglur. Í hernum var
og er strangur agi sem fáir hérlendis
hafa kynnst.
Heimskreppan og hernám Þjóð-
verja í Danmörku hafa að einhverju
valdið því að ungu hjónin ákváðu að
flytja með börnin sín tvö, Jón og Wíví,
til Íslands og það var heilmikið mál,
framundan biðu feiknamiklar breyt-
ingar og sameiginlega tókust þau á
við sín verkefni, æðrulaus og dugleg.
Þau virtu hvort annað og samheldni
ríkti í þeirra fjölskyldu.
Síðan var ákveðið að hefja búskap í
Berufirði í sveitinni hennar Guð-
bjargar. Þar var byggt á einu sumri
íbúðarhús um „þjóðbraut þvera“. Við
íbúðarhúsið var síðar reist vegleg
fánastöng þar sem þjóðfánar beggja
hjónanna þ.e. sá íslenski og sá danski,
blöktu á hátíðarstundum.
Í Berufirði stóð þá samkomuhús
Reykhólasveitar og voru þar haldnar
allar helstu samkomur, fundir og leið-
arþing. Geta má nærri að mikið og oft
var leitað fanga og hjálpar í Berufirði
Blómastofa Friðfinns,
Suðurlandsbraut 10,
sími 553 1099, fax 568 4499.
Opið til kl. 19 öll kvöld
Kransar • Krossar • Kistuskreytingar
ÚTFARARSTOFA
HAFNARFJARÐAR
Flatahrauni 5A, sími 565 5892
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Símar 581 3300 - 896 8242
Allan sólarhringinn - Áratuga reynsla
Suðurhlíð 35 — Fossvogi — www.utforin.is
Sverrir Olsen,
útfararstjóri.
Sverrir Einarsson,
útfararstjóri.
Kistur - Krossar
Prestur - Kirkja
Kistulagning
Blóm - Fáni
Val á sálmum
Tónlistarfólk
Sálmaskrá
Tilk. í fjölmiðla
Erfisdrykkja
Gestabók
Legstaður
Flutningur kistu á
Komum heim til aðstandenda ef óskað er
Bryndís Valbjarnardóttir,
útfararstjóri.
milli landa og
landshluta
Landsbyggðar-
þjónusta
Baldur Frederiksen,
útfararstjóri.
Inger Steinsson,
útfararstjóri,
s. 691 0919
Ólafur Ö. Pétursson,
útfararstjóri,
s. 896 6544
Bárugötu 4, 101 Reykjavík.
S. 551 7080
Vönduð og persónuleg þjónusta.
Útfararþjónustan ehf.
Stofnuð 1990
Rúnar Geirmundsson
Útfararstjóri
Sími 5679110, 8938638
Heimasíða okkar er
www.utfarir.is
Þar eru upplýsingar um
allt er lýtur að útför:
- Söngfólk og kórar
- Erfidrykkja
- Aðstoð við skrif
minningargreina
- Panta kross og frágang á leiði