Morgunblaðið - 02.12.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÞINGFUNDUR hefst kl. 13.30 í
dag. Að lokinni atkvæðagreiðslu
verða eftirfarandi mál á dagskrá.
1. Afdrif hælisleitenda, beiðni um
skýrslu frá dómsmálaráðherra.
2. Tryggingagjald.
3. Lokafjárlög 2000.
4. Lífeyrissjóður starfsmanna
ríkisins.
5. Verslun með áfengi og tóbak.
6. Gjald af áfengi og tóbaki.
7. Sjóntækjafræðingar.
8. Almannatryggingar og
félagsleg aðstoð.
9. Eldi nytjastofna sjávar.
10. Íslenska táknmálið.
11. Breyting á ýmsum lögum vegna
íslenska táknmálsins.
12. Starfsumgjörð fjölmiðla.
STEFNT er að því að Alþingi sam-
þykki í dag stækkun Atlantshafs-
bandalagsins (NATO). Þingsályktun-
artillaga þess efnis hefur verið til
umræðu á þinginu. Flutningsmaður
hennar er utanríkisráðherra, Halldór
Ásgrímsson. Í tillögunni er leitað
heimildar Alþingis til að fullgilda sjö
viðbótarsamninga við Norður-Atl-
antshafssamninginn um aðild Búlgar-
íu, Eistlands, Lettlands, Litháens,
Rúmeníu, Slóvakíu og Slóveníu sem
gerðir voru 26. mars 2003.
„Atlantshafsbandalagið hefur frá
upphafi verið eina öryggisstofnun
Evrópu sem hefur haft bolmagn til að
tryggja öryggi í álfunni og takast á
við þær ógnir og hættur sem steðjuðu
að á hverjum tíma. Ásókn nýrra aðild-
arríkja í Atlantshafsbandalagið und-
irstrikar gildi þess og áframhaldandi
mikilvægi. Stefnt er að því að aðild-
arríkjunum fjölgi nú í einu vetfangi úr
19 í 26,“ sagði utanríkisráðherra er
hann mælti fyrir tillögunni. „Þau ríki
sem nú ganga til liðs við bandalagið
hafa unnið að því hörðum höndum að
gerast aðilar og lagt á það mikla
áherslu á umliðnum árum. Íslensk
stjórnvöld hafa ætíð stutt stækkun
bandalagsins og þann rétt fullvalda
ríkja til að velja sjálf hvaða stofnanir
þau kjósa aðild að til að tryggja hags-
muni sína. Við höfum lagt okkur fram
við að styðja þann einarða ásetning
Eystrasaltsríkjanna, Eistlands, Lett-
lands og Litháens, að gerast aðilar að
bandalaginu.“
VG styður ekki stækkun
Þingflokkur Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs er eini þing-
flokkurinn sem leggst gegn tillögunni
og hyggjast þingmenn VG sitja hjá í
atkvæðagreiðslunni um samþykkt
hennar.
Steingrímur J. Sigfússon, formað-
ur VG, sagði að það væri niðurstaða
þingmanna flokksins að styðja ekki
stækkun NATO. „Við erum eindregið
þeirrar skoðunar að það sé ekki
heillaspor að framlengja lífdaga þessa
hernaðarbandalags,“ sagði hann.
Steingrímur telur að þvert á móti beri
að vinna að því að leggja hernaðar-
bandalög niður og gæta friðar, stöð-
ugleika og öryggis í heiminum með
lýðræðislega uppbyggðum svæðis- og
alheimsstofnunum, eins og stofnun-
inni um öryggi og samvinnu í Evrópu
(ÖSE) og endurskipulögðu öryggis-
ráði Sameinuðu þjóðanna. Steingrím-
ur sagði ennfremur að einn megin-
ágalli stækkunar NATO væri sá að
gerðar væru kröfur um að hin nýju
aðildarríki verðu miklum fjárhæðum
til fjárfestinga í margs konar búnaði
og til að endurnýja herafla sinn.
Sólveig Pétursdóttir, formaður ut-
anríkismálanefndar þingsins, sagði í
umræðu um tillöguna að hún teldi
mikilvægt fyrir Ísland að fullgilda
samningana sem fyrst. Hún sagði að
einungis sex ríki ættu eftir að full-
gilda samningana, þar á meðal Ísland,
og það væri aldrei gott til afspurnar
að vera síðastur. „Eftir að öll ríkin
hafa tilkynnt vörsluaðila um fullgild-
inguna verður umsóknarríkjunum
boðið að gerast aðilar að NATO,“ út-
skýrði hún.
Í máli hennar kom einnig fram að
nýju aðildarríkin yrðu að uppfylla
ákveðnar kröfur til að geta orðið að-
ilar. Í því sambandi hefði verið unnið
eftir sérstakri aðgerðaáætlun. „Rík
áhersla hefur verið lögð á pólitískar,
efnahagslegar og hernaðarlegar um-
bætur,“ sagði hún. „Þannig hefur
undirbúningur þeirra að NATO-aðild
ýtt undir pólitískar og efnahagslegar
framfarir heima fyrir. Pólitísk mark-
mið eru fyrst og fremst barátta gegn
glæpum og spillingu. Ríkin þurfa m.a.
að tryggja að stofnanir þeirra hafi
burði til að framfylgja réttarreglum
sem settar hafa verið til að taka á
glæpastarfsemi og spillingu. Í efna-
hagslegu tilliti þurfa ríkin að halda
áfram að auka frjálsræði og stöðug-
leika í efnahagsmálum en þau þurfa
vissulega einnig að leggja fram til eig-
in varna. Í því sambandi er þó lögð
áhersla á að efling varnarviðbúnaðar
kippi ekki fótunum undan efnahags-
legum umbótum. Ríkin sjálf verða að
meta hvaða bolmagn þau hafa til að
auka framlög til hermála. Um hern-
aðarleg markmið þurfa ríkin fyrst og
fremst að tryggja að engin lagaleg
vandkvæði séu á þátttöku í hugsan-
legum hernaðaraðgerðum á vegum
bandalagsins. Þá þurfa ríkin að end-
urskipuleggja og aðlaga heri sína í
samræmi við markmið og kröfur
NATO. Höfuðáhersla er á að sam-
skipti, fjarskipti, þjálfun og samhæf-
ing sé þannig að herafli og búnaður
aðildarríkjanna nýtist bandalaginu.
Um fjárhagsleg markmið er það að
segja að flest ríkin hafa sjálf ákveðið
að verja 1,7–2% af þjóðarframleiðslu
til hermála árlega en það er í sam-
ræmi við útgjöld annarra aðildar-
ríkja.“
Hafi stuðlað að friði
Guðmundur Árni Stefánsson, þing-
maður Samfylkingarinnar, lagði m.a.
áherslu á það í sínum málflutningi að
jafnaðarmenn virtu sjálfsforræði
þjóða og vilja umræddra ríkja til að
komast undir regnhlíf NATO og Guð-
jón A. Kristjánsson, formaður
Frsjálslynda flokksins, sagði einnig
að Frjálslyndir styddu stækkunina.
„Við hljótum að samþykkja aðild
þessara ríkja og fagna því að sam-
starf ríkja í NATO hefur aukist,“
sagði hann. „Við vonum að sjálfsögðu
að innkoma þessara sjö ríkja efli lýð-
ræðis- og friðarþróun á norðurhveli
jarðar,“ bætti hann við. „Við í Frjáls-
lynda flokknum munum styðja þessa
aðildarumsókn og teljum eðlilegt og
sjálfsagt að styðja við þá þróun sem
þessi ríki óska eftir og teljum að Atl-
antshafsbandalagið hafi, ef eitthvað
hefur, vissulega stuðlað að friði í Evr-
ópu.“
Stefnt er að því að Alþingi samþykki stækkun NATO á fundi í dag
Sex ríki eiga
eftir að fullgilda
samningana
STÚDENTAR við Háskóla Íslands
veltu fyrir sér samspili fullveldis og
fjölmiðla í hátíðarsal skólans í gær í
tilefni hátíðar stúdenta 1. desember.
Þá er fullveldi Íslendinga fagnað og
er þetta í 81. sinn sem þessi hátíða-
höld fara fram.
Davíð Gunnarsson, formaður
Stúdentaráðs Háskóla Íslands, var
ánægður með daginn. Hefð væri fyr-
ir því að stúdentar veltu upp áleitn-
um spurningum á fullveldisdaginn.
Undanfarið hefði mikil umræða far-
ið fram um fjölmiðla á Íslandi og sú
umræða hefði verið sett í víðara
samhengi á hátíðarfundinum.
„Fjallað var um þátt fjölmiðla í
þjóðfélaginu í dag og ákveðnar
skyldur eða ábyrgð þeirra,“ segir
Davíð. Gunnar Smári Egilsson, rit-
stjóri Fréttablaðsins, og Andri Ótt-
arsson lögmaður voru fram-
sögumenn. Auk þeirra flutti rektor
Háskóla Íslands ávarp og formaður
Stúdentaráðs hátíðarávarp. Heið-
ursgestur var Ólafur Ragnar Gríms-
son.
Fyrr um morguninn höfðu guð-
fræðinemar séð um messu í kapellu
aðalbyggingar Háskólans og stúd-
entar lögðu blómsveig við leiði Jóns
Sigurðssonar í kirkjugarðinum við
Suðurgötu. Davíð segir að messan
hafi verið notaleg stund áður en
haldið var út í kuldann þar sem lesið
var minni Jóns forseta.
Á sjálfri hátíðardagskránni söng
Háskólakórinn og Björg Jóhann-
esdóttir laganemi. Jarðþrúður Ás-
mundsdóttir stjórnaði fundinum.
Forseti Íslands bauð svo stúdentum
til Bessastaða í tilefni dagsins.
Vegna fullveldisdagsins voru eng-
ir þingfundir á Alþingi í gær.
Stúdentar fögnuðu fullveldisdeginum
Morgunblaðið/Ásdís Morgunblaðið/Ásdís
LAGT hefur verið fram á Al-
þingi frumvarp til laga um að
ákveðnum aðilum, þ.á m. sjón-
varpsstöðvum, sé skylt að texta
allt efni sem þeir í atvinnuskyni
senda út, framleiða eða dreifa.
Fyrsti flutningsmaður er Sigur-
lín Margrét Sigurðardóttir,
varaþingmaður Frjálslynda
flokksins. Markmið frumvarps-
ins er að tryggja heyrnarskert-
um og heyrnarlausum aðgang
að upplýsingum, afþreyingar-
og fræðsluefni til jafns við þá
sem hafa fulla heyrn.
Í greinargerð segir að textun
sjónvarpsefnis hafi oft verið til
umræðu á Alþingi. Þingsálykt-
unartillaga þess efnis hafi verið
samþykkt á 126. löggjafarþingi.
„Hins vegar virðist samþykkt
Alþingis litlu hafa skilað í
reynd,“ segir í greinargerðinni.
„Í apríl sl. ákvað menntamála-
ráðherra að hækka verulega
framlag til textunar á innlendu
sjónvarpsefni í Ríkissjónvarp-
inu (RÚV). Forsætisráðuneyti,
menntamálaráðuneyti, félags-
málaráðuneyti og heilbrigðis-
ráðuneyti lögðu saman 4,5 millj-
ónir kr. aukalega til RÚV til að
auka við textaða dagskrá sjón-
varpsins. Nú, fimm mánuðum
síðar, hafa aðeins tveir þættir
(hálftími hvor) verið textaðir á
viku. Efni líðandi stundar er
ekki textað og er það mjög
bagalegt. Þá þarf einnig að hafa
í huga að hér er um tímabundna
fjárveitingu að ræða og ekki er
gefið að sams konar fjárveiting
fáist á næsta ári.“
25 þúsund heyrnarskertir
Í greinargerð segir að skv.
upplýsingum frá Heyrnar- og
talmeinastöð Íslands sé talið að
um 25 þúsund manns séu meira
og minna heyrnarskertir að ein-
hverju leyti þannig að þeir nái
ekki að heyra efni sjónvarpsins.
„Textun veitir fullkomið að-
gengi að upplýsingum og eru
það sjálfsögð mannréttindi og
mikið jafnréttismál. Annars
staðar á Norðurlöndum er text-
un innlends efnis sjálfsögð í
rekstri sjónvarpsstöðvanna.
Talið er að textun stuðli að
bættri lestrargetu heyrnar-
skertra barna og unglinga og
annarra sem eru í lestrarnámi
eða eiga við lestrarörðugleika
að stríða. Þá er textun mikil-
vægur stuðningur við nýbúa
sem eru að læra málið. Það auð-
veldar þeim að skilja efnið geti
þeir fylgst með skjátextanum
jafnframt því sem þeir hlusta og
sjá atburði.“
Frumvarp um text-
un sjónvarpsefnis
Aðeins
tveir þætt-
ir í Sjón-
varpinu
textaðir
LAGT hefur verið fram á Alþingi
frumvarp til laga um að táknmál
verði viðurkennt sem móðurmál
heyrnarlausra, heyrnarskertra og
daufblindra Íslendinga. Ennfremur
að réttur þessara aðila verði tryggð-
ur til hvers konar táknmálstúlkunar.
Fyrsti flutningsmaður er Sigurlín
Margrét Sigurðardóttir, varaþing-
maður Frjálslynda flokksins. Aðrir
flutningsmenn eru auk samflokks-
manna hennar, þingmenn Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs
og þingmenn Samfylkingarinnar.
Í greinargerð frumvarpsins segir
að líf heyrnarlausra, heyrnarskertra
og daufblindra muni taka miklum
stakkaskiptum við viðurkenningu á
íslenska táknmálinu. „Sjálfsmynd og
sjálfstraust þeirra mun eflast til
muna. Þeir munu finna hvers virði
það er að geta sinnt daglegum fé-
lagslegum þörfum hindrunarlaust og
geta rofið þá einangrun sem hefur
heft þá í langan tíma. Þeir munu geta
tekið fullan þátt í atvinnulífinu. Þeir
þurfa ekki lengur að „betla“ af t.d.
vinnuveitanda að greiða fyrir þjón-
ustu túlks á starfsmannafundum.
Það styrkir sjálfsmyndina töluvert,
sérstaklega á vinnustað, að vita að
maður hefur sömu möguleika til
launahækkana og til að vinna sig upp
og heyrandi samstarfsmenn.“ Stefnt
er að því að Sigurlín Margrét mæli
fyrir frumvarpinu á Alþingi í dag.
Táknmál verði viður-
kennt sem móðurmál
TVEIR þingmenn Framsóknar-
flokksins hafa lagt fram á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar um að sam-
gönguráðherra verði falið að láta fara
fram úttekt á gerð jarðganga í Reyn-
isfjalli í Vestur-Skaftafellssýslu. Út-
tektinni verði lokið fyrir 1. september
2004. Hjálmar Árnason er fyrsti
flutningsmaður tillögunnar en Dagný
Jónsdóttir er meðflutningsmaður.
Í greinargerð tillögunnar segir að í
langtímaáætlun um jarðgöng sé
minnst á göng í Reynisfjalli. „Ekki
eru þau hins vegar tímasett,“ segir í
greinargerðinni. „Með ákvörðun um
jarðgöng undir Almannaskarð í Aust-
ur-Skaftafellssýslu má segja að leiðin
frá Hveragerði að Djúpavogi liggi öll
á láglendi með einni undantekningu
þó – Víkurskarði vestan Víkur í Mýr-
dal. Í vetrarfærð er það eina hindrun
umferðar frá Reykjavík og austur á
firði.“
Þá segir að ljóst sé að með auknum
umsvifum á Austurlandi eigi umferð
um Suðurland eftir að vaxa stórlega.
„Þá eru í undirbúningi framkvæmdir
í Vestur-Skaftafellssýslu er kunna að
fela í sér mikla þungaflutninga úr
Mýrdalshreppi í Þorlákshöfn,“ segir
aukinheldur í rökstuðningi fyrir til-
lögunni. Er lagt til að samgönguráð-
herra láti gera úttekt á kostum jarð-
ganga í Reynisfjalli sem nái annars
vegar til jarðfræðilegs mats og hins
vegar til mats á kostnaði.
Úttekt á gerð jarð-
ganga í Reynisfjalli