Morgunblaðið - 14.03.2004, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 14. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
HALLGRÍMUR Jóns-
son, sem hefur stýrt
Sparisjóði vélstjóra
frá árinu 1965, til-
kynnti á aðalfundi
sparisjóðsins á föstu-
dag að hann hefði tek-
ið þá ákvörðun að
segja starfi sínu lausu.
Mun hann hætta sem
sparisjóðsstjóri þegar
eftirmaður hans hefur
verið fundinn. Hall-
grímur hóf störf við
bankann árið 1962, þá
í aukavinnu í vaxta-
reikningi og öðru
slíku. Þremur árum
síðar, þegar Hall-
grímur var einungis 25 ára gamall,
var hann ráðinn í stöðu sparissjóðs-
stjóra og hefur hann því verið
sparisjóðsstjóri í tæpa fjóra ára-
tugi. „Er þetta ekki bara orðið
ágætt? Mér finnst það og að þeir
sem yngri eru eigi að
taka við keflinu,“ seg-
ir Hallgrímur þegar
hann er inntur eftir
því hvers vegna hann
hafi tekið þessa
ákvörðun.
Miklar breytingar
hafa átt sér stað í
starfsumhverfi banka
og sparisjóða frá því
Hallgrímur hóf störf
við SPV. „Þegar ég
byrjaði var allt hand-
fært, allir með spari-
sjóðsbækur og slíkt. Í
dag er allt annað um-
hverfi,“ segir Hall-
grímur.
„Ég er svo ríkur“
„Það sem ég er að plana núna er
hreinlega að sinna fjölskyldunni,
konunni, börnunum og barnabörn-
unum, ég á ellefu barnabörn og
fimm börn. Ég er svo ríkur, þannig
að ég hef nóg að gera,“ segir Hall-
grímur en hann mun láta af störf-
um þegar eftirmaður hans hefur
verið fundinn.
Hallgrímur segir að hann hafi átt
mjög góðan tíma í bankanum. „Ég
finn að stofnfélögunum finnst þetta
hafa gengið bara nokkuð bærilega.
Ég get ekki heyrt annað.“ Spari-
sjóðurinn var stofnaður árið 1961,
einu ári áður en Hallgrímur hóf þar
störf. „Sparisjóðurinn er á mjög
góðri siglingu, gengur mjög vel og
hefur aldrei verið sterkari en hann
er í dag. Það er mikill fjöldi af nýj-
um viðskiptamönnum að koma til
okkar, þannig að það er mikill
kraftur í sparisjóðnum.“
Á fundinum voru gerðar þær
breytingar á stjórn sjóðsins að
Magnús Waage kom inn í stjórn en
Helgi Laxdal, formaður Vélstjóra-
félags Íslands, náði hins vegar ekki
kjöri.
Varð sparisjóðsstjóri 25 ára
Hallgrímur Jónsson er
að hætta störfum.
ÞEIR sem standa að útflutningi
lambakjöts til Bandaríkjanna áætla
að auka söluna stig af stigi næstu ár
þannig að hún verði orðin rúmlega
1.000 tonn árið 2010. Ráðgjafarfyr-
irtækið IMG Deloitte- viðskiptaráð-
gjöf hefur gert úttekt á árangri sölu-
starfs Áforms, sem séð hefur um
markaðsstarf í Bandaríkjunum síð-
ustu ár, og er það mat fyrirtækisins
að árangur af verkefninu sé umtals-
verður þótt útflutningurinn sé enn
takmarkaður.
Áform hefur unnið að útflutningi á
lambakjöti auk fleiri verkefna frá
árinu 1996 og hefur fengið til þess
verkefnis 25 milljónir á ári úr rík-
issjóði. Á síðasta ári voru flutt úr
landi 2.431 tonn af lambakjöti, en þar
af fóru um 180 tonn til Bandaríkj-
anna. Þessi 180 tonn eru svokölluð
ígildistonn þar sem allur hluti
skrokksins er ekki fluttur út. Seld
tonn eru um 90, en salan nam 9 tonn-
um árið 1997 þegar sala hófst í sam-
vinnu við Whole Foods Market
verslunarkeðjuna.
Deloitte segir í skýrslu sinni að
ýmis vandamál hafi skapast við út-
flutninginn til Bandaríkjanna í upp-
hafi m.a. vegna endurtekinna vanda-
mála við tollafgreiðslu og eins hafi
tekið tíma að koma á skilvirkum
flutningi á kjötinu við rétt hitastig.
Fram kemur í skýrslunni að könn-
un sem gerð hafi verið meðal neyt-
enda í Bandaríkjunum sýni að fólki
líki mjög vel við kjötið. Salan í Whole
Foods byggist á sérstökum sölu-
kynningum, en haldnar voru um 500
kynningar í verslunum á síðasta ári.
Deloitte segir að fyrstu árin hafi
sölustarfið í Bandaríkjunum ein-
kennst af þróunarstarfsemi og að
mikið hafi þurft að hafa fyrir því að
ná þeim árangri sem náðst hafi.
Söluverð 57 milljónir en
sölukostnaður 9,5 milljónir
Fram kemur í skýrslunni að sölu-
verð kjötsins hafi numið 57 milljón-
um í fyrra og að meðalskilaverð til
bænda hafi numið 640 kr. á kíló og er
þá miðað við 90 tonna sölu en ekki
180 ígildistonn. Skilaverðið hefur
lækkað nokkuð vegna lækkunar á
verði dollars, en verðið var 810 kr.
árið 2001. Deloitte telur raunhæft að
verðið hækki með hækkun dollars og
lækkun á flutningskostnaði.
Í skýrslunni segir að bein útgjöld
vegna útflutningsverkefnis Áforms í
Bandaríkjunum hafi numið 9,5 millj-
ónum í fyrra eða 17% af skilaverði til
afurðastöða. Þetta sé mjög hár
kostnaður, en horfa verði til þess að
verið sé að þróa markaðinn.
Viðmælendur skýrsluhöfunda bar
flestum saman um að hægt væri að
ná sambærilegum eða meiri árangri
með því að stunda svipaða sölustarf-
semi hér á landi og gert er í Banda-
ríkjunum. Tekið er fram að íslenskt
lambakjöt verði aldrei samkeppnis-
hæft í verði við lambakjöt frá Nýja-
Sjálandi. Þótt matvælaverð sé al-
mennt lágt í Bandaríkjunum séu þar
neytendur sem séu tilbúnir að greiða
hátt verð fyrir náttúrulegar afurðir
og því sé eðlilegt að leita inn á þenn-
an markað.
Bent er á að þar sem verulegir
fjármunir hafi verið settir í verkefnið
sé nauðsynlegt að tryggja langtíma
skuldbindingu Whole Fodds að verk-
efninu. Þó að verulegur áhugi sé á ís-
lenskum afurðum meðal stjórnenda
verslunarkeðjunnar í dag sé það ekki
tryggt að svo verði um ókomna tíð.
Þá er vakin athygli á að nokkur
hætta sé á að neytendur muni ekki
ná að byggja upp vöruvitund varð-
andi íslenskt lambakjöt á meðan sal-
an fari aðeins fram í afmarkaðan
tíma á ári, en í fyrra stóð salan í 12
vikur. Líkja mætti því við að hefja
þyrfti nýja herferð árlega án þess að
fyrri kynningar hjálpi til við fjár-
mögnun. Skiptar skoðanir voru með-
al viðmælanda skýrsluhöfunda hvort
hefja ætti útflutning á frystu lamba-
kjöti til Bandaríkjanna.
Ný úttekt gerð á sölu íslensks lamba-
kjöts til Bandaríkjanna síðustu ár
Áformað að
selja þúsund
tonn árið 2010
     
%  
&'  ( ) 
  "

 *+* 

    
   ) 
Klaus Otto Kappel varsendiherra Dana á Ís-landi á árunum 1995 til1999. Hann segist hafa
hrifist af landi og þjóð, og með
ánægju þegið boð um að taka sæti í
stjórn Dansk-íslenska sambandsins
eftir að hann settist í helgan stein.
Hugmyndin að sýningu á verkum ís-
lenskra listamanna í eigu ein-
staklinga í Danmörku, sem opnuð
var á Norðurbryggju í Kaupmanna-
höfn í gær, hafi kviknað upp frá því.
„Mér var minnisstæð sýning á ís-
lenskri myndlist í eigu danskra lista-
safna, sem haldin var í Gerðarsafni í
tilefni lýðveldisafmælisins 1994, og
kom til hugar að fjöldi íslenskra
listaverka hlyti jafnframt að vera í
eigu einstaklinga í Danmörku, enda
hefðu margir þekktustu listamenn
Íslands verið þar við nám og störf til
lengri eða skemmri tíma.“
Kappel segir að hugmyndinni hafi
verið vel tekið innan Dansk-íslenska
sambandsins og margir hafi lagt
hönd á plóginn til að láta hana ræt-
ast. „Að baki þessari sýningu liggur
mikil vinna. Fyrst þurfti að tryggja
fjármagn til verkefnisins og sem
betur fer tóku ýmsir aðilar umleit-
unum okkar vel. Þegar ljóst varð
fyrir um ári síðan að takast myndi að
fjármagna sýninguna tók við mikil
leit að listaverkum. Til að byrja með
gekk leitin hægt. Við birtum auglýs-
ingar í þremur stærstu dagblöðum
Danmerkur og fengum lítil viðbrögð.
En í apríl í fyrra fengum við tæki-
færi til að kynna verkefnið í vinsæl-
um dönskum sjónvarpsþætti sem
nefnist „Hvers virði er það“, þar sem
fólk kemur með erfðagripi eða aðra
muni úr fórum sínum og lætur meta
hvort þeir séu mikils virði. Þarna
gátum við sýnt milli tuttugu og þrjá-
tíu íslensk verk, sem sum eru á sýn-
ingunni núna. Eftir þetta hringdi
síminn hjá mér látlaust í tvær vikur!
Fólk sýndi þessu mikinn áhuga og
alls höfðu um 125 manns samband.
Ég spurði framleiðanda þáttarins
hvað margir hefðu fylgst með hon-
um þetta kvöld og hann sagði mér að
samkvæmt tölum frá Gallup hefðu
það verið 648 þúsund manns.“
Kappel segir að alls hafi um 300
myndir verið fengnar að láni og
skoðaðar. Ákveðið hafi verið að fá
Beru Nordal, fyrrverandi forstöðu-
mann Listasafns Íslands sem nú
stýrir Norræna vatnslitasafninu í
Gautaborg, til að velja myndirnar á
sýninguna. Það hafi hún gert bæði
með hliðsjón af gæðum verkanna og
því að gefa mynd af fjölbreytileika
þeirra íslensku listamanna sem lifað
hafi og starfað í Danmörku.
Á sýningunni í Bryggjuhúsinu er
91 verk eftir 25 listamenn, þar á
meðal marga fremstu listmálara
þjóðarinnar. Hún verður einnig sett
upp í Gerðarsafni í Kópavogi í maí
og þá munu væntanlega nokkrar
myndir bætast við. Málverk eru
uppistaða sýningarinnar en þar eru
líka teikningar og vatnslitamyndir.
Áhugaverðar sögur á
bak við mörg verkanna
Flest verkin á sýningunni eru eft-
ir listamenn sem voru við nám og
störf í Danmörku á fyrri hluta síð-
ustu aldar og Kappel segir að áhuga-
verðar sögur séu á bak við mörg
þeirra. „Á þessum tíma voru lista-
mennirnir flestir lítt þekktir og fé-
litlir, og það kom fyrir að þeir létu
myndir upp í húsaleiguna, veitinga-
húsareikninga eða annan kostnað.
Fræg er t.d. sagan af því þegar Jó-
hannes Kjarval tók einhverju sinni
leigubíl til að hitta vin sinn, Jón Stef-
ánsson, í vinnustofu hans á Store
Kongensgade og lét bílinn bíða fyrir
utan. Kjarval mun hafa gleymt sér á
spjalli við Jón og þegar hann kom
aftur út drjúgri stund síðar var
reikningurinn fyrir leigubílinn orð-
inn svimandi hár. Þá borgaði Kjar-
val fyrir sig með málverki.
Margir af þeim sem hafa lánað
myndir á sýninguna bera sterkar til-
finningar til þeirra, þar sem þær
eiga oft langa sögu í fjölskyldunni,
hafa t.d. komið í arf eða verið brúð-
kaupsgjafir. Í sumum tilvikum hafa
eigendurnir jafnvel verið í vinfengi
við listamennina. Mörgum hefur
þótt erfitt að skilja við myndirnar í
nokkra mánuði.“
Kappel nefnir meðal annars sög-
una á bak við nokkrar myndir eftir
Nínu Tryggvadóttur á sýningunni.
„Kona hafði samband við mig eftir
fyrrnefndan sjónvarpsþátt og sagði
að nokkrar myndir eftir Nínu
Tryggvadóttur væru í eigu fjöl-
skyldu sinnar. Hún tjáði mér að
Nína og faðir hennar hefðu verið
elskendur á yngri árum og búið sam-
an um skeið. En þegar síðari heims-
styrjöldin skall á árið 1939 hafi Nína
þurft að hverfa til Íslands í skyndi
og skilið eftir fjölda málverka, flest
ókláruð. Þau voru í nokkra áratugi
geymd í stafla á hlöðulofti á bónda-
bæ í afskekktum hluta Danmerkur,
þar til fjölskyldan heyrði af þessari
sýningu í sjónvarpsþættinum. Mér
finnst það sérstaklega atyglisvert
við þessi verk að þau eru fígúratíf,
en flestar kunnustu myndir Nínu
eru hins vegar abstraktverk.“
Kappel segir afar ánægjulegt að
geta komið listaverkunum á sýning-
unni fyrir almenningssjónir. „Það
má líka segja að þetta sé mjög tíma-
bær sýning, því margt af því fólki
sem hefur látið okkur verk í té er
orðið aldurhnigið og tveir hafa látist
síðan þeir lánuðu okkur myndir sín-
ar. En kjarni málsins er sá að þetta
er vináttusýning,“ segir Kappel að
lokum. „Hér reynum við að bregða
upp mynd af kafla í sameiginlegri
sögu dönsku og íslensku þjóðanna.“
Brugðið upp mynd af
sameiginlegri sögu
Klaus Otto Kappel,
fyrrverandi sendi-
herra Dana á Íslandi,
hafði frumkvæði að
sýningu íslenskra
listaverka í einkaeigu í
Danmörku. Kappel
sagði Aðalheiði Ingu
Þorsteinsdóttur frá
tildrögum sýningar-
innar.
Klaus Otto Kappel (t.v.) og K. Torben Rasmussen í Bryggjuhúsinu.