Morgunblaðið - 14.03.2004, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 14. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Pálmi Haraldsson er maður,sem á allra síðustu miss-erum hefur orðið mjögumsvifamikill í viðskipta-lífinu, en var þar til fyrir
skömmu ekki mjög áberandi þó að
hann hefði um tíma stundum verið
nefndur í fréttum vegna grænmet-
ismáls Samkeppnisstofnunar. Á
föstudaginn undirritaði hann kaup-
samning vegna kaupa Fengs á
Skeljungi og hann hefur á síðustu
mánuðum tekið þátt í því með Baugi
að kaupa meirihluta í breskri versl-
anakeðju og í Norðurljósum.
Spurður um kaupin á Skeljungi
segir Pálmi að Fengur sé fjárfest-
ingarfélag í eigu sinni og Jóhann-
esar Kristinssonar í Lúxemborg og
félagið sé í því að kaupa og selja fyr-
irtæki. Hann segir þá leita að tæki-
færum og það hafi lengi verið vitað
að Skeljungur væri til sölu og sá
kostur hafi verið skoðaður. Pálmi
segir að þannig hafi viljað til að hann
hafi dregið sig út úr ávaxtageiranum
og þeir Jóhannes hafi nýlega selt
hlut sinn í Grænu. Við þetta hafi
myndast söluhagnaður og þeir séu
að ráðstafa þeim fjármunum og sjái
tækifæri í Skeljungi. Þetta sé þó að-
eins hluti af stærri heildarmynd því
að þeir hafi fjárfest í mörgum öðrum
félögum.
„Við förum inn í Skeljung fyrst og
fremst vegna þess að við sjáum
þetta sem langtímafjárfestingu.
Þetta er vel rekið fyrirtæki og virð-
ist vera með góða stjórnendur. Það
eru vissulega einhverjar breytingar
fram undan á þessum markaði eins
og gengur og gerist og við verðum
bara að sjá til hvernig verður með
framhaldið.“ Hann segir aðspurður
um framtíðaráformin með Skeljung
að stefnan sé að reka öflugt fyrir-
tæki í sölu á eldsneyti eins og gert sé
í dag, en hliðarfjárfestingar fari út
úr starfseminni. „Við munum ein-
beita okkur að kjarnastarfsemi fé-
lagsins, sem er sala á eldsneyti og
tengdum vörum.“
Fjárfestir oft með Baugi
Pálmi og félög hans, Fengur og
Fons, hafa oft fjárfest í sömu fyr-
irtækjum og Baugur. Nýjasta dæm-
ið um þetta eru Norðurljós, en önn-
ur dæmi eru verslanakeðjan Julian
Graves í Bretlandi, Kaldbakur,
Flugleiðir, Tæknival og Hagar.
Pálmi er spurður að því hvort ætl-
unin sé að einhverjar af verslunum
Haga, til að mynda 10-11, komi inn í
bensínstöðvar Skeljungs til að auka
sölu á matvöru á bensínstöðvunum.
Hann segir að það hafi komið honum
á óvart hve lítil sala á matvöru sé í
bensínstöðvunum og að þar verði
áherslubreytingar. Hann segir þó að
ekkert sé ákveðið um samstarf við
verslanir, en allt verði skoðað og þá
með hagsmuni Skeljungs að leiðar-
ljósi. Pálmi segir að stjórn Skelj-
ungs muni vinna að þessu með for-
stjóra félagsins, Gunnari Karli
Guðmundssyni, sem sinni daglegum
rekstri og engar breytingar séu fyr-
irhugaðar á stöðu hans. Pálmi segir
að fyrirtækið sé nú rekið samkvæmt
þeirri stefnu sem mörkuð hafi verið,
en mörg sóknarfæri séu með því að
breyta áherslum.
Pálmi segir að kaupin á Skeljungi
séu svipað verkefni og Fengur hafi
tekið þátt í á síðasta ári í Bretlandi,
en þar keypti Fengur stærstan hluta
verslanakeðjunnar Julian Graves í
félagi við Baug Group. Þar er hlutur
Baugs um 60% og hlutur Fengs 20%
og Pálmi er stjórnarformaður Julian
Graves. Hann segir þetta mjög
spennandi og skemmtilegt verkefni
og mikil vinna sé í kringum það. Ver-
ið sé að opna 20 nýjar verslanir nú á
fyrstu mánuðum þessa árs, en fyrir
voru verslanir fyrirtækisins yfir 200.
Hættir í stjórn Eimskips
„En auðvitað getur maður ekki
verið alls staðar og þess vegna hef
ég ákveðið að taka til í þessum dag-
legu störfum. Ég var í gær endur-
kjörinn í stjórn Flugleiða og er nú
varaformaður stjórnar, en fór út úr
stjórnum dótturfyrirtækjanna,“
segir Pálmi sem var áður í stjórnum
Flugfélags Íslands, Fjárvakurs og
Icelandair. Hann segist einnig hafa
sagt frá því fyrir nokkru að hann
myndi ekki gefa kost á sér til áfram-
haldandi setu í stjórn Eimskipa-
félagsins og hann muni láta af störf-
um sem framkvæmdastjóri Græns í
þessum mánuði. „Með þessu skapast
þess vegna ákveðið svigrúm til að
einbeita sér að þessu stóra verkefni
sem Skeljungur er, samhliða þessu
verkefni mínu úti í Bretlandi, sem er
tímafrekt því að það að vera stjórn-
arformaður í bresku fyrirtæki er
ekki alveg það sama og að vera
stjórnarformaður í íslensku fyrir-
tæki. Þetta er svona mitt á milli þess
að vera forstjóri og stjórnarformað-
ur. Stjórnarformaðurinn er nær
daglegum rekstri og hefur meiri
völd, þannig að ég eyði miklum tíma
í það verkefni enda sé ég mörg tæki-
færi þarna.“
Spurður um útlitið hjá Julian
Graves segir Pálmi það mjög gott.
„Þetta gengur mjög vel. Við fáum
góðar tölur úr rekstrinum og þetta
hefur reynst mjög góð fjárfesting.
Það sýnir hversu næmt auga fyrir
þessu Baugsmenn hafa, að við sjáum
sambærileg smásölufyrirtæki metin
á tvöfalda þá upphæð sem við
greiddum fyrir eignarhlut okkar í
Julian Graves, þó svo að vaxtar-
möguleikar okkar séu mun meiri en
sambærilegra fyrirtækja. Og við er-
um einmitt þessa stundina að skoða
yfirtöku Julian Graves á öðru smá-
sölufyrirtæki,“ segir Pálmi, en bætir
því við að hann geti ekki greint frá
nafni þess fyrirtækis að svo stöddu.
„Það sem er svo spennandi við
Julian Graves er að við erum með
allan pakkann. Við flytjum inn sjálf-
ir, erum með verksmiðju og pökkun,
dreifum þessu sjálfir á næturnar í
okkar eigin verslanir. Það er hugsað
fyrir öllu. Svo fæ ég í hverri viku töl-
ur úr rekstri allra verslananna og
þetta er rekið með mjög nútímaleg-
um hætti. Þetta var ekki svona,
heldur hefur sú reynsla sem Baugur
hefur á þessu sviði nýst félaginu
mjög vel,“ segir Pálmi.
Fór snemma inn í Flugleiðir
Síðastliðinn fimmtudag var aðal-
fundur Flugleiða þar sem miklar
breytingar urðu á stjórn félagsins í
kjölfar mikilla breytinga í hluthafa-
hópi þess. Pálmi fjárfesti í Flugleið-
um fyrir um þremur árum og var þá
fyrstur nýju stóru eigendanna til að
kaupa hlut í félaginu. Spurður að því
hvers vegna hann hefði keypt í fyr-
irtækinu þetta langt á undan hinum
stóru nýju hluthöfunum segir hann
að hann hafi séð tækifæri í félaginu á
undan öðrum og hann hafi keypt
bréfin á 1,70, en síðasta viðskipta-
gengi á föstudag var 7,40. „Ég
reyndi yfirtöku á félaginu á vormán-
uðum 2002, en fékk ekki stuðning
hjá bönkunum fyrir því og þá stóð
gengið í 1,70. Mér fannst þetta alveg
fáránlegt gengi. Þá voru bankarnir
tilbúnir að lána mér á genginu 2,20
ef ég kæmi með 50% framlag. Í dag
eru bankarnir að kaupa á sjö,“ segir
Pálmi, og bætir því við að hjá Flug-
leiðum séu mjög góðir stjórnendur
og mjög ánægjulegt og lærdómsríkt
sé að vinna með þeim.
Spurður út í kaupin í Norðurljós-
um, en þar eiga Baugur og Fengur
meirihluta, segir Pálmi að það sé
dæmigert umbreytingarverkefni.
Þar þurfi að snúa við rekstrinum og
slík verkefni segir hann að sér þyki
skemmtilegust, en þau séu erfið.
Hann segir að hann og Jón Ásgeir
Jóhannesson, forstjóri Baugs, hafi
farið að skoða Norðurljós og talið sig
sjá möguleika í fyrirtækinu þegar
fáir aðrir hafi haft trú á því. Síðan
muni menn komast að þeirri niður-
stöðu að þeir hafi haft rétt fyrir sér.
Hann segir aðspurður að sjónarmið-
in á bak við kaupin hafi eingöngu
verið að auka verðmæti félagsins og
síðan standi til að skrá það á mark-
að. Hann segist gera ráð fyrir að nú-
verandi meirihlutaeigendur verði
áfram kjölfestufjárfestar eftir að fé-
lagið fer á markað, en að þeir muni
minnka hlut sinn og fjöldi annarra
fjárfesta eigi eftir að koma að félag-
inu.
Venjulegur strákur úr Reykjavík
Eins og sjá má eru umsvif Pálma í
viðskiptalífinu mikil og þau hafa
vaxið hratt á allra síðustu árum.
Pálmi er spurður að því hvernig
þessi umsvif hafi orðið til og úr
hvernig umhverfi hann sjálfur komi.
„Ég er bara venjulegur strákur úr
Reykjavík,“ segir Pálmi. „Ég ólst
reyndar upp við mjög erfiðar að-
stæður. Faðir minn var óreglumað-
ur og ég ólst upp við fátækt hjá móð-
ur minni, sem er hetjan í mínu lífi, og
þetta endaði með því að ég var send-
ur á heimavistarskóla að Núpi í
Dýrafirði þegar ég var fjórtán ára
gamall.“
Þetta var fyrir þrjátíu árum og
Pálmi segir að á þessum tíma hafi
þetta verið mjög út úr og það hafi
verið mikil reynsla að standa þarna
allt í einu einn með ekkert nema eina
ferðatösku. Núpur var á þessum
tíma undir forystu Bjarna Pálssonar
og konu hans Valborgar Þorleifs-
dóttur og Pálmi segir þau hafa
reynst sér mjög vel sem og vistin öll
og hann þakki þeim og móður sinni
að hann skyldi komast vel frá þess-
um árum. Pálmi var á Núpi í þrjú ár
og segir að þetta hafi verið erfiður
tími sem hljóti að hafa mótað sig
mikið í lífinu.
Hann segir að þegar hann kom til
baka til Reykjavíkur hafi hann farið
að vinna og í skóla. Hann hafi svo
tekið meistaragráðu í rekstrarhag-
fræði í Svíþjóð og byrjað í doktors-
námi, en fengið leiða á hinu akadem-
íska umhverfi. „Þar gerðist allt svo
hægt og ég þoli illa hluti sem gerast
hægt. Svo gerðist það að Ragnar
Kristinn Kristinsson í Flúðasvepp-
um, æskufélagi minn, hringdi í mig
og spurði hvort ég vildi koma og
hjálpa við rekstur Sölufélags garð-
yrkjumanna.“
Fyrstu kynni af Bónusfeðgum
Þegar Pálmi tók við sem fram-
kvæmdastjóri Sölufélagsins árið
1991 var félagið rekið með miklu
tapi og eigið fé þess var neikvætt.
„Ég rak félagið með hagnaði strax á
fyrsta ári og þarna byrjuðu í raun
kynni mín af Bónusfeðgum. Sölu-
félagið hafði alltaf átt í stríði við
Bónus, en ég sá möguleikana í sam-
vinnu við fyrirtækið og seldi því
meira en nokkru sinni hafði verið
gert áður. Með aukinni velgengni
þess jókst velgengni Sölufélagsins,
því varan fór að seljast í stað þess að
menn væru stöðugt í einhverri bar-
áttu. Það voru stundum ekki til tóm-
atar eða gúrkur svo dögum skipti í
Bónus vegna þess að menn náðu
ekki samningum um verð. Þarna sá
ég sóknarfæri og þar hófst samstarf
okkar. Sölufélagið var svo rekið með
hagnaði öll árin mín og aldrei bað ég
framleiðendur um fjármagn. Þegar
uppskiptin urðu milli Fengs og
bænda voru framleiðendur keyptir
út fyrir verulegar fjárhæðir, en
Fengur varð til um miðjan síðasta
áratug,“ segir Pálmi. Í upphafi
bauðst bændum að kaupa sig inn í
Feng, en að sögn Pálma var ekki
mikill áhugi hjá þeim og þá hefðu
Pálmi og Ragnar Kristinn keypt í fé-
laginu, en Jóhannes Kristinsson,
sem enn á hlut í Feng ásamt Pálma,
hefði einnig verið inni í fyrirtækinu,
en hann kom úr fyrirtækinu Banön-
um. Pálmi segist hafa greitt sama
verð og bændur fyrir bréfin í Feng,
en ekki fengið neinn afslátt sem
starfsmaður eins og stundum tíðkist
með kaupréttarsamningum nú.
„Þegar Samkeppnisstofnunar-
málið kom upp vegna grænmetisins
fannst mér forysta bænda snúa baki
við mér. Ég var dreginn inn í þetta
persónulega, sem var mjög óþægileg
tilfinning. Í stað þess að forysta
bænda, sem áratugum saman hefur
stundað samkeppnisbrot, stæði við
bakið á mér, létu þeir eins og þetta
væri ekki þeirra vandamál. Fyrir
mér var þetta mikið áfall og ég tók
allt þetta mál mjög nærri mér. Með
þessu er ég ekki að gagnrýna ein-
staka bændur, heldur hreyfinguna
sem slíka. Við þetta gat ég ekki
hugsað mér að halda áfram að starfa
í þessu umhverfi og ákvað að fara
mína leið. Ég gerði framleiðendum
tilboð í allan þeirra hlut í Feng og
keypti hann á því verði sem hann var
metinn á. Síðan seldi ég þeim Sölu-
félag garðyrkjumanna út úr Feng á
500.000 krónur, og þetta er félag
sem alltaf var rekið með hagnaði og
var með mikið eigið fé. Ástæðan fyr-
ir þessu er að ég vildi losna, þó að
þessir menn séu enn vinir mínir sem
einstaklingar. En ég var ósáttur við
forystu bænda og þá sérstaklega
garðyrkjubænda,“ segir Pálmi, sem
keypti framleiðendurna út árið 2002.
Hann segir ástæðu þess hvernig
staðið var að málum hvað sam-
keppni varðar á grænmetismark-
aðnum vera þá að þarna hafi verið
hálfrar aldar saga einokunar. Síðan
hafi lögum verið breytt, innflutning-
Hlutirnir gengu of
hægt í akademíunni
Pálmi Haraldsson er einn af
nýju mönnunum í íslensku
viðskiptalífi og umsvif hans
hafa vaxið hratt að undan-
förnu, meðal annars með
kaupum á Skeljungi á föstu-
dag. Haraldur Johannessen
ræddi við hann um við-
skiptin, hvernig hann fjár-
magnar mikil fyrirtækja-
kaup og um erfiða æsku.
Morgunblaðið/Sverrir
Umsvif Pálma Haraldssonar í viðskiptalífinu hafa vaxið hratt á síðustu misserum. Hann segist hafa mest gaman af að
koma inn í fyrirtæki í erfiðum rekstri til að snúa honum við.
’ Við erum einmitt þessa stundinaað skoða yfirtöku Julian Graves á
öðru smásölufyrirtæki. ‘