Morgunblaðið - 18.03.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 18. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÁRNI Magnússon félagsmálaráð-
herra sagði á Alþingi í gær að ekki
væri hægt að halda því fram að rík-
isstjórnin hefði horft aðgerðarlaus á
þróunina í atvinnuleysismálum. Öss-
ur Skarphéðinsson, formaður Sam-
fylkingarinnar, var á öðru máli og
sagði að ríkisstjórninni hefði mistek-
ist hrapallega að skapa umhverfi sem
tryggði gott atvinnuástand.
Utandagskrárumræða um þróun
atvinnuleysis og kjör atvinnulausra
fór fram á Alþingi í gær. Össur var
málshefjandi umræðunnar en félags-
málaráðherra var til andsvara. Ráð-
herra minnti á að atvinnuleysisbætur
hefðu hækkað um 14,6% á einu ári en
þingmenn stjórnarandstöðunnar
sögðu að menn borðuðu ekki pró-
sentutölur; atvinnuleysisbætur væru
enn of lágar.
Össur sagði í framsöguræðu sinni
að undir stjórn núverandi ríkisstjórn-
ar hefði atvinnuleysi ekki minnkað.
Það hefði þvert á móti aukist síðustu
misserin. Alls 3.904 Íslendingar hefðu
verið án atvinnu í september sl. en nú
væri fjöldi atvinnulausra 5.100.
„Þetta eru afrek hæstvirtrar ríkis-
stjórnar,“ sagði hann.
„Útlitið er því miður ekki nægilega
gott. Síðasta könnun Samtaka at-
vinnulífsins á ráðningaráformum fyr-
irtækja leiddi í ljós að þau hyggjast
fremur fækka en fjölga fólki. Hag-
deild Alþýðusambands Íslands, sem
er eina stofnunin sem hefur farið rétt
með spár varðandi atvinnuleysi, spáir
því að á þessu ári verði fleiri einstak-
lingar án atvinnu en í fyrra og að á
næsta ári verði fleiri atvinnulausir en
í ár.“ Össur sagði ennfremur að ekki
væri hægt að einblína á góðæri á með-
an ríflega fimm þúsund Íslendingar
gengju um atvinnulausir.
Ráðherra segir bjart
framundan
Félagsmálaráðherra sagði að at-
vinnuleysi væri samfélagslegt böl
sem bæri að vinna gegn með ráðum
og dáð. Það væri markmið sitt og rík-
isstjórnarinnar. „Það er ekki hægt að
horfa framhjá því að atvinnuleysi hef-
ur verið nokkurt hér á landi undan-
farin misseri og veldur áhyggjum. Á
síðasta ári var atvinnuleysi að með-
altali um 3,3% en áætlanir fjármála-
ráðuneytisins gera ráð fyrir 3,1% at-
vinnuleysi í ár og 2,7% á því næsta. Þó
atvinnuleysi á Íslandi sé með því
minnsta sem gerist í OECD-ríkjun-
um og þessar tölur séu ekki háar í
þeim samanburði þá er engu að síður
ástæða til að vera á varðbergi og
stuðla enn frekar að því að halda at-
vinnuleysi í skefjum.“
Ráðherra sagði að ekki væri hægt
að halda því fram að ríkisstjórnin
hefði horft aðgerðarlaus á þessa þró-
un. „Ráðist hefur verið í mestu fram-
kvæmdir Íslandssögunnar á Austur-
landi. Á síðasta ári samþykkti
ríkisstjórnin að verja milljörðum
króna til að auka framkvæmdir og
draga úr atvinnuleysi. Allt útlit er fyr-
ir að gerðir verði samningar um
stækkun álversins á Grundartanga.
Leitað er leiða til að styrkja atvinnu-
starfsemi í einstökum byggðarlögum,
skapa ný tækifæri og efla íslenskt
samfélag,“ sagði ráðherra. „Þótt um
nokkurt atvinnuleysi sé að ræða um
þessar mundir má fullyrða að það sé
þegar á heildina er litið bjart fram-
undan hjá okkur Íslendingum. Skv.
nýjustu upplýsingum Vinnumála-
stofnunar sem háttvirtur þingmaður,
Össur Skarphéðinsson, lét ekki getið,
var atvinnuleysi í febrúar sl. 3,6% en
4,1% á sama tíma í fyrra. Spáir
Vinnumálastofnun áframhaldandi
minnkun atvinnuleysis.“
Nefnd taki til starfa
um næstu mánaðamót
Ráðherra gerði grein fyrir því að
hjá Vinnumálastofnun hefði verið
unnið að umfangsmikilli starfsemi í
þágu þeirra sem væru að leita að
vinnu og því til viðbótar hefði hann
gripið til ýmissa aðgerða. „Þótt lög
um atvinnuleysistryggingar hafi ver-
ið endurskoðuð 1997 tel ég tímabært
að staldra við og meta kerfið,“ sagði
hann. „Ég hef því ákveðið að skipa
nefnd til að endurskoða bæði lögin um
atvinnuleysisbætur og vinnumark-
aðsaðgerðir. Bréf hefur þegar verið
sent tilnefningaraðilum og ég vænti
þess að nefndin geti hafið störf um
eða upp úr næstu mánaðamótum. Það
hefur mikið áunnist með breytingum
á lögum um atvinnuleysistryggingar
og vinnumarkaðsaðgerðir en í ljósi
ýmissa breytinga sem hafa átt sér
stað í okkar samfélagi og nýbreytni
ýmiss konar í þessum efnum í ná-
grannalöndunum er full þörf á því að
meta þessi kerfi, skilvirkni þeirra og
árangur.“
Ráðherra minntist ennfremur að
framlag ríkisstjórnarinnar í tengslum
við nýgerða kjarasamninga. „Mér
finnst ánægjulegt að standa að því nú
að hækka atvinnuleysisbætur um
11,3% í tengslum við kjarasamninga,
þ.e. úr rúmum 79 þúsund kr. á mánuði
í tæp 89 þúsund. Fyrr á árinu hækk-
uðu bæturnar um 3% og samanlögð
hækkun bótanna á þessu ári er því
14,6% sem er mesta hækkun bóta á
einu ári í langan tíma, að minnsta
kosti síðan 1991, svo dæmi sé tekið.
Kostnaður atvinnuleysistrygginga-
sjóðs í ár er áætlaður vegna þessara
breytinga 330 milljónir króna. Er þá
ógetið framlags í starfsmenntasjóði
atvinnulífsins á samningstímabilinu,“
bætti hann við, en gert er ráð fyrir að
verja um 400 milljónum í það verk-
efni.
Þróun atvinnuleysis rædd utan dagskrár á Alþingi í gær
Ráðherra segir bjart fram-
undan hjá Íslendingum
Þingmenn stjórnarand-
stöðu sögðu atvinnu-
leysisbætur skamm-
arlega lágar, á Alþingi í
gær. Félagsmálaráð-
herra minnti hins vegar
á að þær hefðu hækkað
um 14,6% á einu ári.
Stjórnarandstæðingar segja atvinnulausa ekki borða prósentutölur
Morgunblaðið/Sverrir
Rannveig Guðmundsdóttir og Össur Skarphéðinsson, þingmenn Samfylk-
ingarinnar, ræða saman á Alþingi. Össur gagnrýndi ríkisstjórnina í gær.
ÞVERFAGLEG ráðstefna um tækni
og samfélag verður haldin í Öskju,
Náttúrufræðahúsi Háskóla Íslands,
dagana 18. og 19. mars.
Á ráðstefnunni verður litið á
hvernig tækni og samfélag fléttast
saman, en yfirskrift ráðstefnunnar
er „tæknin í samfélaginu, samfélagið
í tækninni.“ Á vef ráðstefnunnar seg-
ir að ráðstefnunni sé ætlað að varpa
ljósi á einkenni og vísbendingar um
áhrif tækni á þróun ýmissa sviða
samfélagsins og áhrif samfélagsins á
þróun tækni og hugmynda um hana.
Í tólf málstofum munu fræðimenn úr
hinum ýmsu fræðigreinum, innlendir
og erlendir, fjalla um einstaka þætti
samfélagsins í ljósi tækniþróunar.
Ráðstefnan verður sett klukkan 13
í dag í Hátíðarsal í Aðalbyggingu
Háskóla Íslands og munu þrír fyr-
irlesarar flytja þar erindi. Páll
Skúlason, háskólarektor og heim-
spekingur, mun fjalla um tengsl
tækninnar við vísindi, sögu og sam-
félag. Hann hefur fjallað um tæknina
sem einn helsta örlagavald í þróun
mannkyns og að vilji maðurinn skilja
sjálfan sig, verði hann jafnframt að
skilja tæknina og eðli hennar.
W. Brian Arthur, fyrsti forstöðu-
maður hagfræðistofnunar Háskól-
ans í Santa Fe í Nýju Mexíkó, mun
fjalla um breytt viðhorf til tækni.
Hefðbundið er að líta á tækni sem
safn verkfæra sem ætlað er að ljúka
ákveðnu verkefni. Þessi skilningur
er þó ört að breytast með örri
tækniþróun, að sögn Arthurs.
Þráinn Eggertsson, prófessor í
hagfræði við Háskóla Íslands og
New York háskóla, mun við setningu
ráðstefnunnar fjalla um tilurð stofn-
ana og þróun þeirra, út frá forsend-
um kerfishagfræðinnar. Setning ráð-
stefnunnar er öllum opin.
Þverfagleg
ráðstefna
um sam-
félag og
tækni
HEILDARKOSTNAÐUR bókar
um þá menn, sem gegnt hafa emb-
ætti ráðherra Íslands og síðar for-
sætisráðherra, og á að koma út
hinn 15. september nk. er áætlaður
um 8 milljónir króna, að því er
fram kom í máli Davíðs Oddssonar
forsætisráðherra í fyrirspurnar-
tíma á Alþingi í gær. Ekki er skv.
þessari kostnaðaráætlun gert ráð
fyrir tekjum á móti. Í bókinni
verða skrifaðir stuttir þættir um þá
menn sem gegnt hafa embættunum
frá því Ísland fékk heimastjórn
fyrir 100 árum.
Í ritnefnd bókarinnar eru Júlíus
Hafstein, framkvæmdastjóri hátíð-
arhalda heimastjórnarafmælisins,
Sigurður Líndal, fyrrverandi pró-
fessor, Haraldur Ólafsson, fyrrver-
andi prófessor og alþingismaður,
Ingólfur Margeirsson, rithöfundur
og blaðamaður, og Jakob F. Ás-
geirsson, rithöfundur og blaðamað-
ur. Að sögn Davíðs Oddssonar hef-
ur ritnefndin óskað eftir því að
hann skrifi einn þátt í bókinni.
Sagðist hann myndu skrifa þann
þátt með mikilli ánægju. Gert er
ráð fyrir því að 23 eða 24 aðilar
skrifi í bókina.
Davíð var þarna að svara fyr-
irspurn Marðar Árnasonar, þing-
manns Samfylkingarinnar. Ráð-
herra sagði að starfshópur, sem
falið var að undirbúa heimastjórn-
arafmælið, hefði lagt til að bókin
yrði gefin út. „Um er að ræða bók
sem verður 350 til 400 síður,“ sagði
ráðherra og bætti því við að gert
væri ráð fyrir allt að hundrað
svart/hvítum myndum í bókinni.
Hún yrði innbundin með gyllingu á
framhlið og á kili. Þá yrði hlífð-
arkápan fjórlituð og lökkuð. Ráð-
herra sagði ennfremur inntur eftir
því hvort verkið yrði boðið út að
það væri ekki komið það langt á
veg að farið væri að huga að prent-
un og útgáfu. Þegar að því kæmi
yrðu allar hagkvæmar leiðir skoð-
aðar.
Komi út í 2.000 eintökum
Eins og áður sagði er gert ráð
fyrir því að kostnaður verksins
verði um átta milljónir króna. Þar
af eru laun ritstjóra 1,6 milljónir
króna, að sögn ráðherra, og er þar
miðað við starf í átta mánuði. Höf-
undarlaun þeirra sem skrifa í bók-
ina eru samtals áætluð um 2,6
milljónir króna en þóknunarnefnd
mun ákveða laun ritnefndar. Davíð
sagði að þó mætti áætla að heild-
arþóknunin yrði um það bil 300
þúsund krónur. Kostnaður vegna
mynda er áætlaður um 400 þúsund
krónur og kostnaður vegna um-
brots, prentunar og annarra þátta
er áætlaður um þrjá milljónir
króna. „Í þessari áætlun er ekki
gert ráð fyrir tekjum af bókinni,“
sagði ráðherra „sem gæti lækkað
heildarkostnað töluvert en gert er
ráð fyrir því að bókin komi að
minnsta kosti út í 2.000 eintökum.“
Mörður Árnason kvaðst fagna
þessum upplýsingum forsætisráð-
herra um „næstu útgáfu forlagsins:
bókaútgáfa ríkisins með varnar-
þing í forsætisráðuneytinu,“ eins
og þingmaðurinn komst að orði.
Mörður vakti athygli á því að bókin
yrði gefin út hinn 15. september,
sama dag og Davíð Oddsson léti af
embætti forsætisráðherra. Í lok
máls síns í umræðunni sagði Mörð-
ur: „Ég ætla ekki að fara fleiri orð-
um um þessa bók eða aðrar þær
sem bókaútgáfa ríkisins hyggst
taka til útgáfu á þessu ári nema að
segja forsætisráðherra það að, eins
og aðrir landsmenn, þá hlökkum
við ákaflega til hins 15. septem-
ber.“
Þingmenn virðist pirraðir
Forsætisráðherra kom aftur í
pontu og sagði gott að geta glatt
menn út af litlu. Í umræðunni sagði
hann einnig að hann gæti ekki ann-
að en haft gaman af því hve heima-
stjórnarafmælið virtist pirra óskap-
lega mikið suma þingmenn.
Í máli ráðherra kom fram að
þessir þingmenn hefðu þó ekki
sömu áhyggjur af kostnaði vegna
skýrslubeiðna þeirra og bókaútgáfu
í landinu.
„Hér kemur það iðulega fyrir að
þingmenn stjórnarandstöðunnar
skella fram í einum vetfangi beiðni
um skýrslur sem síðan koma út í
hundrað til tvö hundruð eintökum,
sem hefur kostað milli fimm til tíu
milljóna króna vinnu,“ sagði ráð-
herra og ítrekaði að umrædd bók
um ráðherra landsins ætti að kosta
um átta milljónir.
Davíð Oddsson segir kostnað við bók um forsætisráðherra verða um 8 milljónir
Gott að geta glatt menn af litlu
Bók um ráðherra Íslands og
forsætisráðherra rædd á Alþingi
Í TILEFNI V-dagsins, sem er til-
einkaður baráttunni gegn ofbeldi í
garð kvenna, stóðu nemendur Verzl-
unarskóla Íslands fyrir dagskrá fyrir
samnemendur sína. Tvö atriði úr
leikritinu Píkusögur, eftir Eve Ensl-
er, voru flutt og þá var mínútu þögn
til að sýna samúð með þeim sem lét-
ust í hryðjuverkaárásunum í Madríd
og öðrum fórnarlömbum ofbeldis.
„V-dagurinn er dagur gegn ofbeldi
gegn konum og maður er alltaf að
komast að einhverjum hræðilegum
hlutum sem sýna það glögglega að
konur eru hrikalega illa staddar víðs-
vegar um heiminn,“ segir Diljá Mist
Einarsdóttir, einn skipuleggjenda,
um hvers vegna verzlingar hafi viljað
minnast V-dagsins. „Það þarf að
minna fólk á þetta og vekja athygli á
þessu, ekki síst þar sem við búum í
samfélagi þar sem svona hræðilegir
hlutir eru ekki mikið á yfirborðinu.“
Diljá Mist segir að einn dagur á ári
sé bara byrjunin, en hún telur að al-
menningur hugsi ekki nóg um þján-
ingar annarra. „Við búum náttúrlega
við alveg rosalega góðar aðstæður
miðað við marga aðra, það verður
kannski til þess að við gleymum okk-
ur í allsnægtunum og gleymum því
að úti um allan heim þjáist fólk á
hverjum degi,“ segir Diljá.
Gleymum í
allsnægtum
okkar að
fólk þjáist
úti í heimi
Nemendur Verzló
minntust fórnarlamb-
anna í Madríd
♦♦♦