Pressan - 05.03.1992, Page 28

28
FIMMTUDAGUR PRESSAN 5. MARS 1992
UMHVERFI
TÖLFRÆfJILECT
Hver fslendingur hendir
frá sér um 390 kílóum af
heimilissorpi. Það eru 1 kíló
og 68,5 grömm á hverjum
degi og 44,5 grömm á hveij-
um klukkutíma. Fjögurra
manna fjölskylda kastar
þannig frá sér 178 grömm-
um á hverjum klukkutíma
eða 4 kílóum og 274
grömmum á hveijum sólar-
hring.
Hér var aðeins gengið út
frá heimilissorpi. Heildarúr-
gangur íslendinga jafngildir
hins vegar um 1.100 kflóum
á mann á ári eða 3 kflóum og
13,5 grömmum á hverjum
degi. Meðal-íslendingurinn
losar sig því við 125,5
grömm af sorpi á hverjum
klukkutíma. Fjögurra manna
fjölskyldan losar sig þannig
við rétt rúmt 1/2 kíló á
klukkutíma eða 502,2
grömm.
Ef heimilisúrgangi frá
fjögurra manna fjölskyldu
væri safnað saman yrði hann
1 tonn og 560 kfló eftir árið.
Ef við mundum kíkja í haug-
inn kæmi í ljós að í honum
væri mest af pappír eða um
540 kfló. Fjölskyldan hendir
því pappír á hvetju ári sem er
án efa tvöföld þyngd hennar.
Matar- og garðúrgangur-
inn í haugnum mundi líklega
vikta um 300 kíló. Ef hann
væri ætur mundi hann duga í
1.200 matarskammta handa
fulltíða manni. Þá hefði fjöl-
skyldan úr 3 slíkum skömmt-
um að moða á hveijum degi
og fjórðungsskammti til
viðbótar.
í haugnum væru líka 160
kíló af plasti og annað eins af
gleri. I honum væru 80 kíló
af áli ýmiss konar, 80 kfló af
járnvörum og jafnmikið
magn af trjávörum. Annað í
haugnum er 40 kíló af
gúmmíi og síðan 140 kfló af
allskyns dóti öðru.
Eins og áður sagði losar
venjulegur íslendingur sig
við 390 kíló af sorpi á hverju
ári. 1.100 kíló ef annað sorp
sem til fellur ffá fyrirtækjum
og stofnunum er talið með.
Á meðalævi skilur þessi
venjulegi íslendingur því eft-
ir sig 85 tonn og 800 kíló.
Það er kannski ekki svo ýkja
mikið; eða 8 vörubflsfarmar
og hálfur til viðbótar.
Á einum venjulegum degi
kastar hver íslendingur frá
sér rúmum 3 kílóum. Sam-
anlagt safnast því upp 784
tonn á þessum degi, víðs
vegar um landið. Ef þessu
magni yrði komið fyrir á
vörubílspöllum þyrfti 98
slíka bfla undir það.
Skipulag borgarinnar hjálpar
ekki til því hvert hverfi er langt
frá því að vera sjálfu sér nógt.
Maður þarf alltaf að vera á flæk-
ingi milli búða og stofnana á
ýmsum stöðum í borginni.
Þó að ég eigi bfl þá nota ég
alltaf strætisvagn. Það eru fáir
sem vilja fóma tíma sínum í að
standa á stoppistöð. Raunin er
nefriilega sú að fæstir hafa það
mikinn áhuga á umhverfismál-
um að þeir nenni yfirleitt að
standa í því að færa þær fómir
sem þarf að færa.
Mjög margir eru farnir að
hugleiða að nota þvottaefni af
réttri gerð en fáir vilja leggja
miklu meira á sig. Umhverfis-
mál em nefriilega miklu stærri
en hvort maður flokkar soip eða
ekki.
Þetta er lífsstefria; annaðhvort
gerir maður þetta af heilum hug
eða ekki. Maður verður að vera
tilbúinn að fóma bæði tíma og
peningum.“
BJÖRN
LEIFSSON
eigandi World Class
og Ingólfskaffis
„Konan mín flokkar sorpið
fyrir mig enda er hún miklu um-
hverfisvænni en ég. Ég geri ekki
mikið annað en að hirða þær
dósir og flöskur hér í fyrirtæk-
inu sem til falla og kem þeim í
endurvinnslu. Ég gæti náttúr-
lega keypt þennan óbleikta kló-
settpappír en kaupi í raun bara
þetta hvíta dót. Ég hugsa þó vel
um náttúruna þegar ég fer í
ferðalög og keyri ekki utan
vega. Ég fer mikið í útilegur,
geng alltaf frá eftir mig og
skemmi ekki landið. Bíllinn
minn gengur þó fyrir dísel.
Ég verð að viðurkenna að ég
hugsa lítið um að slökkva á
bflnum mínum þegar ég stoppa
til dæmis í sjoppugati. En um-
hverfisvæna konan mín bendir
mér á þetta óhikað.“
Bifreiðina reyni ég að nota
eins lítið og hægt er og er búinn
að hjóla allt sem ég mögulega
get í hátt í fimmtán ár. Það að
nota ekki bíl er eitt mesta
umhverfisátak sem maður gerir.
Þó nagar það samviskuna tölu-
vert að vera sjónvarpsáhorfandi
og eiga ísskáp, en framleiðsla
þessara tækja veldur mengun
erlendis. Ég hef áhyggjur af
tvennu sem ég get ekkert gert í.
Fyrst eru það matvælaumbúðir,
sem eru algjör móðgun við líf-
ríkið, og á hinn bóginn hef ég
áhyggjur af því að menn skuli
senda allt skolp í sjóinn. Þetta
með skolpið er mér mjög hug-
leikið efrii. Skolpið er ofsalega
næringarríkt frárennsli sem því
sem ég stoppa að því undan-
skildu þegar ég bíð eftir grænu
ljósi. Ég hendi aldrei rusli neins
staðar og alls ekki út um glugg-
ann á bílnum. Ég passa mig á að
ganga vel frá eftir mig þegar ég
er í útilegum.
Ég reyki ekki og er mjög heil-
brigð. Ég vel alltaf endurunninn
pappír þegar ég kaupi stflabók
þó svo að hann sé örlítið dýrari.
Síðan reyni ég að kaupa um-
hverfisvæn þvottaefni og nota
eins litla sápu og hægt er í upp-
vaskið. Það þarf oft ekki að nota
sápu á potta ef vatnið er bara
nógu heitt.
Því miður eru Islendingar
ekki nógu meðvitaðir um um-
hverfisvandann og fæstir safria
sem maður gerir er vænt fyrir
umhverfið þó svo að maður
reyni að vera meinlaus að svo
miklu leyti sem maður getur.
Bílar og þvottaefni geta til
dæmis aldrei verið umhverfis-
væn. Það er erfitt að vera mein-
laus á íslandi, því samfélagið í
heild sinni kemur lítið á móts
við mann. Almenningssam-
göngur eru mjög lélegar í
Reykjavík, en skipulag tekur
ekki tillit til þess að dregið sé úr
ferðalögum fólks. Það er gegn
umhverfinu að það skuli ekki
vera einsettur skóli því það kall-
ar á meiri ferðalög.
miður fer í sjóinn og veldur
mengun þar. Við erum nokkrir
saman að byggja sumarbúðir í
Mýrdal og er frárennsliskerfið
þannig hannað að skítnum er
safnað í rotþró og síðar notaður
til áburðar. Ég vona að þetta
verði gert sem allra fyrst fyrir
þéttbýlisstaði á landinu.“
HRAFN-
HILDUR
HALLDÓRSDÓTTIR
dagskrárgerðarmaður
á Aöalstööinni
„Ég var í námi í Austurríki og
fékk gott uppeldi þar í umhverf-
ismálum. Þar er ekkert mál að
ganga frá og flokka rusl hvort
sem um matarafganga eða kók-
tappa er að ræða. Ef ég miða við
Austurríki þá finnst mér mjög
illa staðið að umhverfismálum á
Islandi og langsótt að ætla að
standa sig vel í umhverfisvemd.
Ég fer með dósir og flöskur í
Endurvinnsluna og batterí í
kassa á bensínstöðvum. Jógúrt-
dollum hendi ég helst ekki og
nota undir matarafganga og dót
á heimilinu. Það eru einar fimm
fjölskyldur sem búa í blokkinni
hjá mér og við söfrium dagblöð-
um niðri í kjallara og förum
með í Sorpu.
Bflinn hef ég ekki í gangi þar
isvænn og hægt er
að vera, ja fyrir ut-
an að ég reyki eins
og skepna. Ekki
hefi ég notað bflinn
minn síðan í októ-
ber en það er nú
bara af því að hann
er bilaður hérna
fyrir utan húsið og
ég nenni ekki að
koma honum í við-
gerð. Ég er hlynnt-
ur lífrænni ræktun.
Það er að nota sem
minnst af tilbúnum
átfUrði og þess
konar hjálparefn-
um við ræktun.
Við eigum umfram
allt að lifa með
náttúrunni eins og
upphaflega var til
stofriað án þess að
við séum að grípa
til svona gervimeð-
ala.
Hinn almenni
garðeigandi verður
að hugsa áður en
hann hendir. Hann
á að koma sér upp
eigin safnhaug en
það er tiltölulega
auðvelt að koma sér upp safn-
holu og hylja undir rifsberja-
runna eða öðru slíku. Henda
aldrei neinu úr garðinum sem að
gagni getur komið. Það yrði al-
deilis búsflag ef tekið væri upp á
því að nýta allan lífrænan af-
gang úr jurtaríkinu sem til fellur
á heimilum og setja í safnhol-
umar. Það er hins vegar regin-
misskilningur að safrihaugar séu
sorphaugar. Þar er mikill munur
á. Safnhaugar verða að lifa sjálf-
stæðu lífi og mega ekki svo um
munar vera háðir umhverfinu.
Því miður flokka ég sorpið
mitt ekki enda er það svolítið
fyrirtæki að fara með allt á við-
eigandi staði. Það þarf að koma
upp söfnunarkerfum á götum
Reykjavíkurborgar. Þá gæti
maður flokkað dagblöð, gömul
föt, flöskur, umbúðir og annað
og væri það hið minnsta mál
fyrir 100.000 Reykvíkinga. Þá
kæmi til dæmis söfnunarbíll
fyrsta mánudag í hverjum mán-
uði og tæki dagblöð við hliðið
hjá manni. Á þriðjudegi kæmi
síðan flöskubfllinn og svo ffam-
vegis."
SIGRUN
HELGADÓTTIR
umhverfisfræðingur
og Kvennalistakona
„Ég nota sjaldnast orðið um-
hverfisvænn heldur vel orðið
meinlaus. Það er mjög erfitt að
vera meinlaus því að fæst af því
dagblöðunum sínum. Sorpa
mætti líka keyra á milli og
sækja pappír til fólks og á þann
hátt virkja landann. Maður gerir
kannski aldrei nóg til að stuðla
að hreinni náttúm og það má vel
vera að við getum stuðlað að
því að Sorpa standi sig betur
með því einfaldlega að ýta við
þeim í stað þess að kvarta í
hljóði."
HAF-
STEINN
HAFLIÐASON
garðyrkjumaður
,Ég held ég sé eins umhverf-